![]() |
[B][COLOR=navy]MEDITIM[/COLOR][/B]
[B]Njeriun e ka lartėsuar mendja dhe logjika, Qė ti gjykojė veprimet me vetėdijen qė ka. Kur pėrdor mendjen meriton lumturinė, Lartėsohesh dhe fiton respekt dhe nderim. Me atė mund tė ndajė tė keqen nga e mira, Ta parapėlqejė tė bukurėn nga e vėshtira. Gjithnjė vazhdo jetėn me pėrkushtim e shpresė, Qė tė arrish qėllimin para se trupi tė vdesė. Vlerėn e pakėt mendja e dallon nga e shumta, E pėrjetshmja kushton ndaj atyre tė shkurtra. Mendja pėr njeriun ėshtė shkak lartėsimi, Mban cilėsitė e larta tė njė shėrbimi. O vėlla mos adhuro gjėrat e pėrkohshme, Pėrpiqu e merito kėnaqėsinė e perjetshme. Ta pėrfundosh jetėn me fytyrė tė bardhė, Tė ēlirohesh nga vendi thurur me gardh. Nė kėtė jetė mos u bė vegla e sherrit, Qė tė mos vuash kurrė torturėn e ferrit. Pėrpiqu dhe pėrjeto kulmin e besimit, Nė jetėn tjetėr bėn festimin e kujtimit. Dije rezultatin qė tė sjellė meditimi, Pėr njeriun kjo ėshtė njė shkak shpėtimi.[/B] [B][COLOR=deepskyblue]Dr.Leone[/COLOR][/B] |
[B][COLOR=navy]MREKULLIA ĖSHTĖ NJERIU[/COLOR][/B]
[B]Njeriu mrekulli e madhe e gjithėsisė, Arti mė i bukur, fruta e pėrsosmėrisė. Si njė gjė mė e vyer Zoti atė e krijoi, Mė tė bukurin shtat atij ia ndėrtoi. Ēdo pjesė e trupit ka nga njė detyrė, Miliarda njerėz nuk ngjajnė nė fytyrė. Zoti e pėrsosi atė me lloj-lloj shqisash, Dhe e pėrbėu atė prej disa trilion qelizash. Pėr tė shėtitur shpejt nėpėr fushė e mal, Atij i ndėrtoi njė trup shumė normal. Me syrin dhe gjuhėn shijet i teston, Nganjėherė mban zi, nganjėherė feston. Kėrkesat tuaja sekrete Ai po ti dėgjon, Edhe nevojat qė ke prapė Ai ti pėrballon. Kurrė mos harro se Ai po tė furnizon, Pėr tė dhėnė llogari Ai tė rigjallėron. Pse smendon si u rrite, e me ēfarė kushtesh, Gjirin e nėnės pėr ty ēezme pėr qumėsht. Sytė ti vendosi nė gropa dhe u krijoi kapak, Pėr tė zbukuruar edhe vetullat si njė hark. Veshka nė trup e ndan ujin dhe gjakun, Duke u pėrpjekur ia jep detyrės hakun. Ta ndėrtoi njė trup me shumė lloj qelizash, Veshkat i vlerėson ai qė sillet dializash. Zemra ditė e natė punon fare pa pushuar, Prapė njeriu jeton nė Zotin duke dyshuar. Smi jep sytė me ta dhėnė gjithė Shkodrėn, Nuk ma falė mendjen me ta dhėnė edhe botėn. Ku e gjete kėtė trup kush e hedhi nė rrugė, Apo qe shumė i zoti dhe tė ra nė lugė. Tė mos adhurosh Zotin tėnd a ka mundėsi, A nuk ėshtė njė turp dhe kjo njė ligėsi. Zbato urdhėrat e Zotit e mos u poshtėro, Se jeta jote filmohet si nėpėr video.[/B] [B][COLOR=deepskyblue]Dr. Leone[/COLOR][/B] |
Shkrimet dhe krijimet tuaja jan nje kenaqesi e madhe per te lexuar ,ne cdo strof kuptohet shum mir shpirti juaj poetik .ju uroj te vazhdoni te na nderoni akoma me shkrimet tuaja .
Gjithshtu ju uroj fat e suksese ne jet kudo qe jeni |
ēanta E Udhėtimit
[B][SIZE=6][COLOR=#ff0000]ĒANTA E UDHĖTIMIT
[/COLOR][/SIZE]Oj ēantė A nuk u lodhe nga udhėtimi A stė ka ardhur koha pėr tu kthyer Tė kam mbajtur mbi supet e mia njė kohė tė gjatė Dhe kurrizi mė ėshtė kėrrusur ... U lodha ... Udhėtim akoma udhėtim... Drejt njė bote tė panjohur U bėre jastėku im Ajo me tė cilėn ndaja jetėn time Shoqėruesja e udhėtimit tim tė gjatė. ... Ah moj ēantė ... Ti qė mbajte dhembjet dhe rėnkimin tim Ruajte tė fshehtat e mia... E ēmendur je ti! Je e dashuruar pas udhėtimit!? Ti nuk ke as vend as vatan Kurse unė Kam humbur vatanin dhe ėndrrat e mia ... Nuk kam strehė qė mė mbulon As vatan qė mė strehon. Sillem vėrdallė rrugėve Dhe jam kėtu Duke ecur e ecur I humbur mes rrugicash Kaloj male e lumenj Kėmbėt nuk mė mbajnė mė... Nuk di a kam vend nė kėtė libėr Asgjė nuk mė kujtohet Pėrveē lotėt e nėnės nė ēastin e ndarjes Ti oj ēanta ime Tė lutem, mė thuaj Kush e shkroi qė ne tė dy tė jemi shokė rruge Tė pėrgjėrohem me atė qė tė bėri ty Shoqėruesėn time tė pėrjetshme. Tė lutem... A nuk ka ardhur koha qė tė tė lė nė njė cep Qė ti tregoj rrėfimin shoqes time tė jetės Nė takimin qė kam ėndrruar prej kohėsh E di qė je xheloze pėr kėtė Ngase ti kėrkon tė qėndroj me ty Tė shetisim ēdo vend tė kėsaj bote Sikur SINDIBADI Tė bėhem rob i yti. Mos u frikėso moj ēantė Se akoma mė merr e mė dėrgon aty ku dėshriron ti Por, do tė mė humbasėsh njė ditė... E do tė merr malli pėr mua Ti do tė plakesh Do tė jesh e arrnuar Por mos u mėrzit Nuk ka mėrzi mė te madhe Se tė humbasėsh vatanin Dhe tė mos mund tė kthehesh atje Lerma mua mėrzinė... Ajo ėshtė shoqja ime e jetės Ėshtė bashkėudhėtarja ime Herė e mundi e herė mė mundė Kam frik tė vdesė dhe tė lė vetėm Kush do tė mbajė pas meje? Kush do tė kujdeset pėr ty, oj ēanta ime? Tek ti shikoj atdheun tim Shokėt, familjen Fėmijėrinė time, ditarin tim Rėnkimet e thellėsisė sė shpirtit Nga pesha e kohės sė pluhurosur E mbushur me helmin e verdhė qė rritet e rritet Tallet me ne, na rethon E pasta na hedhė nėpėr rrugė Tė errėta e qorrsokaqe. Oj ēantė ... A nuk ka ardhur koha tė kuptosh Se ai qė humb vatanin ėshtė I pa vend nė kėtė botė tė ēmendur. Pa vend, pa identitet Ėshtė thjesht njė numėr nė pasaportė. [COLOR=blue]Dr.Leone[/COLOR] [/B] |
[SIZE=3][FONT=Times New Roman][SIZE=5][COLOR=red][B]KOHĖ...[/B][/COLOR][/SIZE] [/FONT][/SIZE]
[SIZE=3][FONT=Times New Roman][/FONT][/SIZE] [SIZE=3][FONT=Times New Roman][/FONT][/SIZE] [B][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Koha mori jetėn time [/FONT][/SIZE][/B] [B][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Ditėt i ndjeu njė nga njė [/FONT][/SIZE][/B] [B][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Koha mbeti me shumė ėndėrrime [/FONT][/SIZE][/B] [B][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Fjalė tė pathėna kurrė mė. [/FONT][/SIZE][/B] [B][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Koha lojėra bėn me mua [/FONT][/SIZE][/B] [B][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Nuk di nė duhet ti besoj [/FONT][/SIZE][/B] [B][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Koha-shpresė nė fjalėt e tua [/FONT][/SIZE][/B] [B][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Ndopak jetė vallė a jetoj? [/FONT][/SIZE][/B] [B][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Kohė, mbete kėshtu e vetme [/FONT][/SIZE][/B] [B][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Pse ti fundin sma rrėfen? [/FONT][/SIZE][/B] [B][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Kohė mes udhėsh shumė u trete [/FONT][/SIZE][/B] [B][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Sdi pse zemrėn ma rrėmben! [/FONT][/SIZE][/B] [B][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Unė e lodhur mbi kujtime [/FONT][/SIZE][/B] [B][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Lot kristali mė nuk derdh [/FONT][/SIZE][/B] [B][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Ėndrra shprese, ledhatime [/FONT][/SIZE][/B] [B][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Kohė e humbur pse nuk vjen? [/FONT][/SIZE][/B] [B][SIZE=3][FONT=Times New Roman]U mundova qiellin e sotit [/FONT][/SIZE][/B] [B][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Ta arrij unė gjithė gėzim [/FONT][/SIZE][/B] [B][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Por kėto hapat e ēdo moti [/FONT][/SIZE][/B] [B][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Ndalin veten nė ēdo shtegtim. [/FONT][/SIZE][/B] [B][SIZE=3][FONT=Times New Roman]E shėtita botėn mbarė [/FONT][/SIZE][/B] [B][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Pėrkėdhela tė bukurin sy [/FONT][/SIZE][/B] [B][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Njė bekim i dhashė nė ballė [/FONT][/SIZE][/B] [B][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Kur tė dua tė thashė ty. [/FONT][/SIZE][/B] [B][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Zemra hovin ndjeu nėn vete [/FONT][/SIZE][/B] [B][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Shpirtin, mendjen e trazoi [/FONT][/SIZE][/B] [B][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Qenia mori gjallėri jete [/FONT][/SIZE][/B] [B][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Ditė tė bardha zbukuroi.[/FONT][/SIZE][/B] [B][SIZE=3][FONT=Times New Roman][/FONT][/SIZE][/B] [RIGHT][SIZE=3][FONT=Times New Roman][B][I]Albana SEJDINI, Tiranė[/I][/B] [FONT=Verdana][/FONT][/FONT][/SIZE][/RIGHT] [FONT=Times New Roman][SIZE=3] [/SIZE][/FONT] |
[B][COLOR=red]Pyete Zemren[/COLOR] [/B]
[B]pyete zemren pse lote pikoi[/B] [B]pyete shpirtin pse endrrat shkaterroi[/B] [B]pyete qenien pse shuplaka mori[/B] [B]pyete trupin cfare rrugeve gjurmoi[/B] [B]rendesi peshe mbi cdo jete[/B] [B]kjo eshte shume e vertete[/B] [B]mos harroni veten e te dashurit[/B] [B]e kujtoni mbesni me te kenaqurit[/B] [B]zemren gezoje sa here mundesh[/B] [B]shpirtin shpetoje sa mundesi te kesh[/B] [B]ama hire e pahire mos shiko te lutem[/B] [B]pse asgje s'do mund te gjesh[/B] [B]njeriu di peshen e gjithkujt[/B] [B]dhe ne hak s'mund t'i hyje askujt[/B] [B]hallet,probleme edhe shqetesime[/B] [B]jane larguese, por mbesin gabime[/B] [B]kjo jete ngjyra ka[/B] [B]edhe ngjyra kerkon[/B] [B]por shpirtin merre pra[/B] [B]e mos kujto se renkon:))))[/B] [B][COLOR=blue]Dr. Leone[/COLOR][/B] |
[B]Zemrat po qajne!
e ne pyesim veten perse? mos valle vajtojn per Kuran e nuk ka kush qe i ushqe. he mi vajz mi vajze e mire qe nuk vjen vec me pahire une e di qe ke shum pune por mos harro se jam dhe une[/B] |
[B]Per nenen zemra krijon dhe kendon pafund. Kenget per nenen jane te
pavdekshme, ashtu sic eshte dhe dashuria e saj per femijen. "Kush i rrit cilimijte? Dashuri e nenes dhe perkedhelite" E kete dashuri dhe perkedheli e ndjejme te gjithe, por neve qe na mungojne nenat tona prej shume vitesh, duket se e ndjejme pak me teper... Rrofshin te gjithe nenat kudo qe jane dhe ne,femijet e tyre pacin perhere bekimin dhe urimin e tyre. Nena Une isha femije n'klasen e pare U ula ngadale n'abetare. E c'ngjyra m'u hapen ne flete si lendine. Ja e para fjale erdhi "Nena" Nena ime thash, aty brenda. E imja gjer sa ish kaq e bukur Nenezo. Ngjyrat perreth saj hidhnin valle. Ishte ne shtepi e n'abetare, Ish' ne shpirtin tim kaq e madhe Nenezo. Nene, zeri yt, kenga jote, Kush s'na ndoqi pas neper shqote. Rrituni o djema ju do bota Dhe te bukur edhe luftetar. Vajzat tona kush i ka valle? Shqiperise i rrine yll ne balle. Nenat tona gaz i paprere kenge e tyre s'ndalet asnjehere. U rritem ngadale si lastare me puthjen e nenes ne balle. Ne rrudhat e tyre ne pame shtigjet tona. Ecem ne ne jete dhe u zbardhem, Per ato femije neve mbetem Vetem fjala Nene nuk njeh bote asnjehere. Nenat e Shqiperise kudo jeni, C'kishit me te shtrenjte na dhuruat, Ju shperblim nga ne kurre s'kerkuat, Nenezo. Nene zeri yt kenga jote...[/B] |
[B]Ne duart e nenes
Ne duart e tua u rrita o nene, Ne netet pa gjume pikoi drite e Henes. Dhe veten qortova te zene ne gabime, Zemren kur ta theva, o e shtrenjta ime. Vij nga rruge e gjate Ti me pret e para. Te puth ato duar, Mbushur plot me mall. Ne cdo rrudhen tende, Ne cdo floke te bardhe. Une shoh femijerine, Hapin tim te pare. Dhe nga une femija Kerkove ne Jete. Te rritem i mbare Per kete tike te shtrenjte. [/B] |
[B]Preheri yt o nene
Duart e mija dikur, O e mira nene. Porsi luleshqere N'preher t'i kam vene. Ne syte e tu u rrita Nga puthja jote ne balle. Koken tek ti mbeshteta I mbushur plot me mall. Thell ne zemren time rritet Cdo dite kjo dashuri. Se me rrite ti o nene per Shqiperi. Ja rruga po me pret, Me puthje me percjell. Me preherin tend me ngjan Gjithe ky dhe.[/B] |
[B]Nenes
E lehte eshte jeta kur di qe kam nene, N'cdo cast t'veshtire e ndjej prane. Ne derte e halle ajo me ka qene, Rreze qe drite shperndan. Nene, emer me i dashur per mua, Njeriu me i shtrenjte je, te dua, Sa jete e tere, per ty une thur melodi. Kur zemra rreh ne gezime e deshprime, Mendimi tek ti me shkon. Prane teje ndjehem me i afert, me trim, Me i lumtur se bote e gjere. Nje nene vetem nje nene ka ne bote, Embel tingellon zeri i saj. Kur "Bir" femijes ajo do t'i thote, Qesh dhe ndricon zemra e saj. Pierre-Pandeli Simsia New York [/B] |
[B]
[COLOR="DarkRed"]Fan Noli[/COLOR] [COLOR="Red"]Jepni pėr nėnėn[/COLOR] C'thote ajo e ve e gjore, Mbretereshe pa kurore, Faqe-cjerre, lesh-leshuar, Shpirt e zemer perveluar, Gjysme e vdekur: " O shqiptare, Nenes mos ja beni varre". Mbahu nene mos ki frike, Se ke djemte ne Amerike. Qan e lutet nene e mjere, Kerkon vatren edhe ndere, Do lirin' e saj dhe mbrene, Sic e pat me Skenderbene, Bijt' e beses therret prane, Kur i thirri dhe si vane? Mbahu nene mos ki frike, Se ke djemte ne Amerike. Cilet jane ata tirane, Qe te prene e qe te vrane? Qe te therne bij e bija, Dhe tu nxi tu mbyll shtepia? Derdhni plumba o shqiptare, Gjakun nenes per te marre. Mbahu nene mos ki frike, Se ke djemte ne Amerike. Cilet bij te tradhetuan? Dhe te ndoqne dhe te shuan? Dhe te lane o shkab' e ngrate, Pa fole, pa zogj, pa shpate? Keta qena o shoke i mbytni, Mbushni gjyle qe t'i shtypni. Mbahu nene mos ki frike, Se ke djemte ne Amerike. Sa kerkon e sa te duhen? Burrat nga detyra s'druhen, Trimi i mire do t'te jape, Sot me vrap e neser prape. Hidhni, Hidhni tok dollare, Te mos mbetemi te share. Mbahu nene mos ki frike, Se ke djemte ne Amerike. Do te ndihim pa kursyer, Per ty, nena jone e vyer, Qe me drit' e nder te thuresh, Dhe me bijt' e tu te mburresh. Cila nene lyp parane? Cilet bij me shpirt s'i dhane? Mbahu nene mos ki frike, Se ke djemte ne Amerike. Arme dhe fisheke mblidhni, QESEN edhe SHPIRTIN hidhni, Per lirine per mbretin* tone, Sot,pa neser eshte vone, Jepni, nenen te shpetoni, Komb' e vatra te ndertoni. Mbahu nene mos ki frike, Se ke djemte ne Amerike.[/B] |
[B]NJe poezi shume e dhembshur, qe nje jetim i'a ka dedikuar Nenes se tij, e cila e braktisi qe kur jetimi i mjere ishte ende nje foshnje e njome dhe e pafajshme!...
NENES... Nene, sa vend ke tek une nene Por sa shume ke te Krijuesi im Perse me braktise o nene ? Perse me le ne harrim? Sa do te doja o nene Qy ty te lagte loti im Kete ma thote malli nene Ma kish thene dhe Zoti im. Ma kishte thene Zoti im Vendin tend o nene tek une Ma kish bere rrepte obligim Te te doja shume, shume… Me ty do te isha shume i lumtur E ti poshte ne stoli me le me te padrejte Ndoshta per ty nuk isha i shkathet e i bukur Por do te te doja perjete, perjete … Nuk jam i vetem o nene Flas e qaj ne namazin tim Te kerkoj, lutem per ty Megjithese me le ne harrim. Mundohu te kuptosh nene se jam djali yt Per ate qe linde valle s’te ka marre malli ndoshta mi ke harruar fytyren edhe syte Pasi dikur me flake porsi nje gur zalli. Nene sme vure ti as emrin Djepin kurre nuk ma tunde Nene sta ndegjova kurre zerin Si munde te ikesh si munde? Nga syte e zjarrte rrjedhin lot Ne zemren e brengte vlon shume mall Acarin dielli spo e thyen dot Ajsbergu i akullt behet me i madh Nene te paktem me thuaj ku je Te te shoh fytyren mekatare dua Nuk jam i sigurt nese e imja nene je Pasi po te ishe imja, do ishe sot me mua Sa here u ndjeva i vetem o nene Sa dhembje kam ndjere sa dhembje… Sa me ka munguar dora jote nene Qe lehte e lehte koken te me perkedhelte. Sikur ta dish o nene sa ftohte kam ndjere une Kur debora binte dhe era nuk pushonte Ndersa une i mjeri i lagur e bere qulle Nuk kisha nje nene qe rrobat te mi n'drronte. Sa shume te kerkova dhe askund s’te pashe Sa here u semura sa here per ty qava Sa here ne enderr emrin “nene” thashe Sa here me lotin tim jastekun e lava. Sa here zemra ime ka pikuar gjak Sa here goja ime vertiti renkime E ti kurre o nene su bere merak Se femia yt mbytej ne gulcime. Sa here loti i vetmise rrugen time preu Sa endrra vdiqen sa pasione vane Sa here mungese e nenes zemen time theu Sa brenga e trishtime thelle ne shpirt me rane. Hyr moj nene ne shkolle se ke aty nje djale Qe mjaft bukur shkruan dhe di te lexoje Shume nota te mira gjate vitit ka marre Por nuk ka i shkreti se kujt te ja tregoje. Ku je pra o nene dua te te shoh Ma kuptuan hallin tere keto trotuare Nuk kerkoj me shume vetem te te njoh Te shoh zemren tende te ashper, mekatare. Te kerkoj gjithkah por askund ste gjej U bene shume kohe qe te flas me poezi Mendoj se me do veteveten genjej Kthehem te kerkoj deri ne pafundesi Te kerkoj ty nene derisa te rroj Derisa gjunjet ne kembe te me mbajne Dua drejt ne sy nene te t’shikoj Nese syte e tu me te mijet ngjajne. Ku je pra o nene se spo te gjej dot Te lutem me trego ku je fshehur ti? Dua te shikoj a ke ne sy lot, Ashtu sic kane lot te dy syte e mi? Dua te shikoj o nene zemren tende Ne eshte akoma e ashper, e semure Dua te shikoj a ka ne te dhembje, Apo zemra jote ska njohur dhembje kurre? Sikur doren tende ta ndjeja mbi balle Dhe si moshataret dhe une te gezoja Po te ishim bashke si nena me djale Me as mbreterine nuk do ta lakmoja. Kete nuk e them se jam i pasur Por nga mallengjimi o nene po e them Me mire preferoj te jem me ty, i varfer Se mungesa e jote cdo ambicje shemb. Cdo te diel i vetm neper rruge dal Shikimin e hedh tutje me plot shprese e endje Vizitoj nje stol te drunjte aty ne park Lehatoj derrasat mos ndjej eren tende. Te dielen qe shkoi stoli u semur U vrer e nga dhimbjet rreth e rreth u nxi Me dobet se ate dite se kisha pare kurre Rene pertoke i kalbur nga lotet e mi. Rrija tek ky stol pasi s’kisha tjeter Ai u be streha ime e pare Me kujtonte stoli nje histori te vjeter Kur dikush me gjeti poshte tij duke qare. U mundova ta ngrej por ne kembe nuk ndenji Me pas nga keqardhja vershova duke qare Zemra mu thermua ,shpirti fort me dhembi Pasi stolin kisha te vetmin deshmitar. Porosite e Zotit ti nene si zbatove Te vetem me le te vuaj si i mjere Detyrat si nene ndaj meje i harrove Mendove se isha teresisht i pavlere. Gabove nene e dashur, shume u gabove Me flake poshte stolit ,tek mbytesha nga te qaret Por dicka te madhe dot nuk e kujtove Se ndihma e Zotit eshte per durimtaret. Prandaj edhe une shume durova Perballova sproven theva cdo trishtim Te kerkova nene, kudo te kerkova E tashme nga Zoti pres t’artin shperblim Kerkova, kerkova ne brigje te kaltra Ne dite te vrejtura , ne nete burg pa hene Per vite te tera lart nje parulle mbajta Dua edhe une nje nene, dua edhe une nje nene . Kerkova, kerkova ne male te larte Ne fusha te gjera ne kodra te shkreta Me kembe te zbathura me syte te lagte Por askund o nene, askund nuk te gjeta!... T'ju them te verteten, kete poezi nuk e kam shkruar vete.[/B] |
Poezia
[COLOR=#666666][FONT=Verdana][SIZE=4][B]Poezia [/B][/SIZE][/FONT][/COLOR]
[COLOR=#666666][FONT=Verdana][/FONT][/COLOR] [COLOR=#666666][FONT=Verdana][/FONT][/COLOR] [COLOR=#666666][FONT=Verdana][/FONT][/COLOR] [COLOR=#0066cc][FONT=Verdana][/FONT][/COLOR] [RIGHT][RIGHT][COLOR=#666666][FONT=Verdana][/FONT][/COLOR][/RIGHT][/RIGHT] [COLOR=#666666][FONT=Verdana][/FONT][/COLOR] [COLOR=#0066cc][FONT=Verdana][/FONT][/COLOR] [COLOR=black][FONT=Verdana][B]Poezia sėshtė gjė tjetėr veē shprehjes nė shpirtrat poetikė tė bukurisė dhe simetrisė tė ndodhura fshehur nė shpirtin e gjithėsisė, tė buzėqeshjes dhe vetisė zemėrgazmuese nė ēehren e qenies. Mes kėtyre shpirtrave tė lartė ka tė tillė qė zemra iu ėshtė bėrė shishe, kurse frymėmarrja e Shpirtit tė Shenjtė,[/B][B] boja e tyre.[/B][/FONT][/COLOR] [COLOR=black][FONT=Verdana][B]***[/B][/FONT][/COLOR] [COLOR=black][FONT=Verdana][B]Poezia ėshtė zhurma qė dėgjohet nė rrugėn e ngacmimit tė botėve pėrtej ose rėnkimet e pėrpjekjes pėr kėtė qėllim. Zėrat dhe tingujt nė poezi, sipas situatės shpirtėrore dhe thellėsisė sė brendshme, disa herė dalin tė kthjelltė e gurgullues, disa herė, tė hollė, tepėr tė hollė. Nisur nga kjo, ēdo zė dhe fjalė qė i pėrket poezisė, mund tė rroket e plotė vetėm me anė tė situatės shpirtėrore tė ēastit kur u shqiptua.[/B][/FONT][/COLOR] [COLOR=black][FONT=Verdana][B]***[/B][/FONT][/COLOR] [COLOR=black][FONT=Verdana][B]Poezia lind dhe formėsohet sipas mėnyrave tė besimit, kulturės dhe mendimit qė ndikojnė mbi vėshtrimin dhe ndijimin e poetit. Ndėrkaq, burimi i vetėm qė, duke i dhėnė thellėsi poezisė, e ngre atė nė nivel pėrtej njohjes, ėshtė frymėzimi. Nė zemrėn qė merr flatra me anė tė frymėzimit, molekula bėhet diell, kurse pika e ujit, det![/B][/FONT][/COLOR] [COLOR=black][FONT=Verdana][B]***[/B][/FONT][/COLOR] [COLOR=black][FONT=Verdana][B]Sado i madh tė jetė nė poezi roli i mendjes dhe mendimit, zemra njerėzore ka njė aspekt tė thellė tė posaēėm nė vetvete. Siē thotė edhe Fuzuliu, Fjala ime ėshtė, pėr armatėn e poetėve, flamur qė prin! Idetė e bleruara nė zemėr, tė bėrė me krahė nga imagjinata, shkojnė e nisin tė shtyjnė dyert e pafundėsisė...[/B][/FONT][/COLOR] [COLOR=black][FONT=Verdana][B]***[/B][/FONT][/COLOR] [COLOR=black][FONT=Verdana][B]Poezia ėshtė njė rreze qė ndriēon tė tashmen, njė projektor qė hedh dritė drejt sė ardhmes dhe njė melodi ashku dhe emocionesh me burim nga pėrtej... Nė klimėn e poezisė sė vėrtetė, sytė fitojnė ndriēim, largėsitė afrohen dhe shpirtrat arrijnė njė ngazėllim dhe dėshirė qė ska tė shuar...[/B][/FONT][/COLOR] [COLOR=black][FONT=Verdana][B]***[/B][/FONT][/COLOR] [COLOR=black][FONT=Verdana][B]Ashtu si pėrgjėrimet, edhe poezitė bėjnė fjalė pėr ulje-ngritjet nė botėn e brendshme tė njeriut, pėr gėzimet dhe hidhėrimet e tij si dhe shndėrrohen nė frymėmarrje qiellore me aq sa individi tė pėrqėndrohet nė tė vėrtetėn e lartė. Ēėshtė e drejta, ēdo lutje ėshtė njė poezi, ēdo poezi, njė lutje, mjafton qė poezia tė dijė tė hapė flatrat drejt pafundėsisė...[/B][/FONT][/COLOR] [COLOR=black][FONT=Verdana][B]***[/B][/FONT][/COLOR] [COLOR=black][FONT=Verdana][B]Poezia qė, e bleruar nė mendimin mbi tė pafundmen, zė vend, me anė tė flatrave tė zemrės dhe fuqinė e shpirtit, nė qiejt e mendimit tė kulluar, nuk i jep fort konsideratė mendimit pozitiv siē ndodh me shkencat. Ajo merret me konkreten vetėm si njė mjet. I gjithė synimi i poezisė ėshtė ta gjejė abstrakten e ti shkojė pas pėr ta zėnė...[/B][/FONT][/COLOR] [COLOR=black][FONT=Verdana][B]***[/B][/FONT][/COLOR] [COLOR=black][FONT=Verdana][B]Nėse ēdo gjė e ndjerė dhe e menduar nė poezi, mund tė pėrfytyrohet, nėse pėrfytyrimet mund tė kalojnė nėpėr gjykim pa firo dhe, pastaj, nėse kėto elementė tė fshehtė tė shfaqur si nga njė frymė nė botėn e brendshme tė poetit, munden ta ruajnė praninė dhe gjallėrinė e vet gjer nė ēastin kur tė kthehen nė fjalė dhe fjali, ajo poezi ėshtė kandidate pėr tė mbetur gjithnjė e gjallė dhe e freskėt. Nė tė kundėrt, gjėrat qė i nxjerrim nė shesh duke u thėnė poezi, skanė ndryshim prej njė unaze bakri me gur krizoliti ose njė gjerdani margaritarėsh imitues...[/B][/FONT][/COLOR] [COLOR=black][FONT=Verdana][B]***[/B][/FONT][/COLOR] [COLOR=black][FONT=Verdana][B]Poezia, pėr shkak se zgjodhi pėr synim tė kėrkojė atė Qenien e Panjohur, ėshtė lėmshinj enigme nė mendim, gjysmerrėsirė e rrugėve nga kalohet dhe njė zė shumėpėrmasor e vėshtirėsisht i kuptueshėm i njė atmosfere tė mbyllur nė shumė aspekte tė saj. Eshtė pėr kėto arsye qė nė ēdo fjalė e fjali tė poezisė sė vėrtetė ndihen soditjet dhe ndijimet e njė udhėtari jashtėzakonisht tė ndjeshėm i cili, nė njė sható enigmatike, habitet e tėrhiqet prej ēdo zėri dhe pamjeje...[/B][/FONT][/COLOR] [COLOR=black][FONT=Verdana][B]***[/B][/FONT][/COLOR] [COLOR=black][FONT=Verdana][B]Poezia ėshtė njė rrahje zemre, njė emocion shpirti dhe njė lot syri; nė tė vėrtetė, edhe lotėt e syve do tė thonė poezi e kulluar qė ka ngritur krye kundėr fjalėve...[/B][/FONT][/COLOR] [COLOR=black][FONT=Verdana][B]***[/B][/FONT][/COLOR] [COLOR=black][FONT=Verdana][B]Poezi do tė thotė ca lule poetėsh tė pavyshkshme dhe aroma qė u shpėrndajnė ato mjedisit. Kur ta kenė dheun tė pastėr, ujin tė kulluar dhe rrėnjėn tė zhvilluar, njeriu sdi tė ngopur atėherė me ngjyrėn dhe aromėn e kėtyre luleve...[/B][/FONT][/COLOR] [COLOR=black][FONT=Verdana][B]***[/B][/FONT][/COLOR] [COLOR=black][FONT=Verdana][B]Nuk ėshtė i paktė numri i poetėve qė flasin shumė pa e ditur ēthonė, por edhe i atyre qė e dinė mirė se ēthonė, por flasin pak. Nė ndryshim prej lumit tė fjalėve tė tė parėve, vėshtrimi dhe mendimi poetik i tė dytėve mund tu thonė shumė gjėra njerėzve pa pasur nevojė pėr shumė fjalė...[/B][/FONT][/COLOR] [COLOR=black][FONT=Verdana][B]***[/B][/FONT][/COLOR] [COLOR=black][FONT=Verdana][B]Eshtė gabim ta kuptosh poezinė vetėm nė formėn e fjalės metrike. Ka sa e sa fjalė prozaike, kuptimi figurativ dhe mėnyra e tė shprehurit e tė cilave zgjon mahnitje dhe habi ndėr zemra, tė cilat janė secila nga njė monument poetik mė vete![/B][/FONT][/COLOR] [COLOR=black][FONT=Verdana][B]***[/B][/FONT][/COLOR] [COLOR=black][FONT=Verdana][B]Edhe poezia, ashtu si ēdo degė e artit, nisur nga pėrfundimi, ėshtė e zbehtė dhe shterpė nėse nuk merr e jep me tė pafundmen. Shpirti njerėzor i shtėnė pas bukurive tė pafundme, zemra njerėzore e pasionuar pas pafundėsisė, ndėrgjegjja njerėzore qė sngopet me tjetėr gjė veēse me tė pėrjetshmen dhe pėrjetėsinė, i pėshpėrisin pa prį artistit tė merret me botėrat pėrtej. Artisti qė nuk i ndien kėto rėnkime e dėshira qė ngrihen lart prej shpirtit, zemrės dhe ndėrgjegjes, merret njė jetė tė tėrė vetėm me imitimin e fytyrės sė jashtme tė gjėrave dhe qoftė edhe njė herė tė vetmez nuk arrin dot tė shohė se ēka pėrtej kėsaj perdeje prej tenteneje...[/B][/FONT][/COLOR] [COLOR=black][FONT=Verdana][B]***[/B][/FONT][/COLOR] [COLOR=black][FONT=Verdana][B]Kur, nė poezi, forma tė mos flijohet pėr pėrmbajtjen dhe pėrmbajtja pėr formėn, nė tė kundėrt, kur tė dyja anėt tė trajtohen nė marrėdhėnie tė tilla si ato mes trupit e shpirtit, ajo poezi arrin njė akord dhe harmoni qė ēdo ndėrgjegje, duke e parė si krejt tė natyrshme, e do. Dhe nuk mund tė mendohet qė, pėr kėtė lloj poezie, imagjinata tė propozojė ndonjė ēfarėdo motiv tjetėr, tė ri.[/B][/FONT][/COLOR] [COLOR=black][FONT=Verdana][B]***[/B][/FONT][/COLOR] [COLOR=black][FONT=Verdana][B]Poezia ka njė fytyrė tė jashtme ku sundojnė mė shumė fjalėt, fjalitė dhe veēori tė tilla si metrika, forma e vargėzimit, etj. Sa pėr fytyrėn e brendshme, atje, shpirti, pėr pohimin e ideve qė tharmoi nė botėn e tij tė brendshme, kėrkon, atje ku duhet, fjalitė mė tė zbukuruara e mė tė hijshme si ēehreja e luleve dhe krahėt e fluturave, atje ku duhet, fjalėt qė, si shpuza, ndezin zjarr atje ku bien dhe, atje ku duhet, fjalėt qė do tė shkaktojnė rėnkime si tė fyellit; i kėrkon, i gjen dhe i vė nėpėr vende ashtu qė kėsaj mund ti themi muzikalizim i poezisė.[/B][/FONT][/COLOR] [COLOR=black][FONT=Verdana][B]***[/B][/FONT][/COLOR] [COLOR=black][FONT=Verdana][B]Nisur nga fakti qė simbolet dhe figurat janė njė prej burimeve kryesore tė poezisė, nė tė ndihet njė gjerėsi dhe konceptualitet tej asaj ēka ėshtė nė tė vėrtetė. Megjithatė, ky konceptualitet, nė tė gjitha pėrmasat e tij, ndodhet brenda intimitetit tė shenjtė tė poezisė dhe i rrethuar prej mureve tė tij. Edhe kur poezia, duke pėrftuar dimensione nė krahėt e asociacioneve, pėrhapet e zgjerohet drejt klimave kuptimore shumėngjyrėshe, prapė ėshtė po vetė ajo![/B][/FONT][/COLOR] [COLOR=black][FONT=Verdana][B]***[/B][/FONT][/COLOR] [COLOR=black][FONT=Verdana][B]Esencialisht, ėshtė njė ton urdhėr qė i vjen poezisė nga bashkimi dhe njėsimi i idesė me ndjenjėn. Ndėrkaq, janė edhe dy elementė tė rėndėsishėm si qėllimi dhe vėshtrimi tė cilėt, ashtu si hipofiza, i urdhėrojnė idenė dhe ndjenjėn duke u qėndruar nė praparojė si dhe tė cilėt e bėjnė tė ndihet praninė e vet nė ēdo moment; kėta dy elementė u reflektohen si nga njė ngjyrė tė gjitha vargjeve e strofave, e kapin pėr dore mendimin atje ku i rrėshqet kėmba dhe, si njė llambė magjike para ndjenjės, pėrhapin nėpėr rrugė dritė pa prį...[/B][/FONT][/COLOR] [COLOR=black][FONT=Verdana][B]***[/B][/FONT][/COLOR] [COLOR=black][FONT=Verdana][B]Me urrejtjet dhe armiqėsitė, me emocionet dhe dhimbjet, me shpresat dhe zhgėnjimet, poezia ėshtė frymėmarrja e shoqėrisė ku filizoi e u rrit. Edhe poeti ėshtė, atje ku duhet, trakea dhe mushkėria e kėsaj shoqėrie, atje ku duhet, gjuha, buza e saj. Prandaj, ndėrsa ēdo poezi pohon ca gjėra kur trajtohet nė kuadrin e veēorive tė shoqėrisė ku bleroi dhe u rrit, tė shoqėrisė qė pėrbėn material pėr tė, ėshtė mjaft e vėshtirė tė kuptosh diēka prej saj pa mbajtur parasysh shoqėrinė qė i shėrben si dado asaj.[/B][/FONT][/COLOR] [COLOR=#666666][FONT=Verdana][/FONT][/COLOR] |
Hafiz Ali Korēa
Vajtimet e Atdheut (Kushtuar bombardimit tė Drenicės nga Serbėt nė Qershor 1924) Mė s'tu nda zjarri, mė s't'u nda flaka Mė s't'u nda vrasja, ndjekja,shuplaka, Mė s't'u nda therja, mbytja grabitja, Mė s't'u nda shtypja, vojtja, drobitja. Gra, burra, foshnja pėr ditė vriten, Nga vendi vet zhveshur po qiten; Digjen katundet e pėrvėlohen, Ah, shpirti mė kėputet, prej kujt s'ndalohėn. U germadhove, u copėtove, Krejt u trondite krejt u shkretove. Qani, vėllezėr, Kosovėn, qani! Pėr gjėmėzezėn ca ditė zi mbani! Qytetėrimi ku asht vallė? Pėrse Europa nuk i sheh hallė? Si s'po dėgjohet topi i shkretė? Si s'shihet flaka qi del mbi retė? Si nuk dėgjohet rėnkimi i shpirtit? Pse s'kėshillohet kombi gjakpirės? Nė botė, thua, s'ngeli bamirės. Qysh u shurdhua bota e terė? S'shohin barbari gjer sot ē'ka berė Qani, vėllezėr, Kosovėn, qani! Pėr gjėmėzezėn ca ditė zi mbani! Me top u shuan vėllezėrit tanė, Malet dhe fushat ndėr gjak i lanė. I vranė, i shuan, i handakosėn. Nė vend tė tyre tjetėr vėndosėn. Sa pasuri qė patėn ua perlanė. S'di me ē'tė drejtė dreqvet ia dhanė! Mė digjet shpirti, kam shum frikė, Se do t'i sosje kjo politikė, Fill shqiptari nuk do te lenė? Fatzijtė e gjorė ku do te vejnė? Qani, vėllezėr, Kosovėn, qani! Pėr gjėmėzezėn ca ditė zi mbani! Nė ketė shekull kjo politikė Mrekulli, quhet e them pa frikė, Kjo politikė racėmbaruese Pėr ditė grin pleq, trima, nuse Kjo politkė lugate shtrigė Dhelpėr dinake, kuēedėr e ligė Faroj vėllezėr me qindra mijė I madh i Vogėl duhet ta dijė Fol, o moj botė e qytetėrimit Pėrse po shkulet kjo racė e trimit. Qani, vėllezėr, Kosovėn, qani! Pėr gjėmėzezėn ca ditė zi mbani! Kosovė e bukur, oj shpresa jonė Bujare, trime, ke qenė si i thonė Sot tė zu halli, nė zgjedhė ngele, Kurban po bėhesh pėr ditė si dele. Kurban po bėhesh ditė bajrami, Nė Ballkan therret veē shqiptari. Kėshtu pse s'duket Xhebraili? Tė tė shpėtonte nga thojntė e mprehtė Tė tė shpėtonte nga zjarri i nxehtė Ty moj Kosovė, e madhe shpresė Se ndaj ty ruhet edhe sot besa, M'i madhi krahu i Shqiperise! M'e madhja ēerdhe e Trimėrisė! Qani, vėllezėr, Kosovėn, qani! Pėr gjėmėzezėn ca ditė zi mbani! Pjesa mė e madhe e Shqipėrisė Iu dha Serbit e Greqisė Vetėm i ardhi keq Perėndisė Pėr atė gjakun e foshnjėrisė, Dua t'i lutem pak qeverisė Tė marrė masat e ligjėsisė: T'i lutet Frances dhe Anglisė T'i pritet hovi pake Serbisė Dhe pėr Ēamėrit, fqinjė te Greqisė. Qani Kosoven dhe Ēamerinė Pėr gjėmėzezet zgjatėni zinė! Nip i Pellazgut, o komb i vjetėr! Nga ti m'i i vjetėr nuk ndodhet tjetėr, Dyzet ke patur milione frymė Te pakoi koha, te ēkriu si brymė. Le Arijanen, Durrės u mbėshtete, Nga fati i shkrete si nje grusht mbete. Edhe kėtuze shprehje nuk gjete. Mento ku ishe, ku je , ku vete, Tashti pa krahe ke mbetur fare Pėr njė te vjetėr komb, turp e marre Qani Kosoven dhe Ēamerinė Se i kėmbejnė si bagėtinė! Ka vdekur fare civilizimi; Sot veē njė lustėr ka Perėndim. Iku mėshira erdhi rrėnimi! Po del mbi qiejt nga do rėnkimi, Nė fund te tokės hyfte gėzimi! Kur po shfaroset njė komb ma trimi, Kurse ka vdekur krejt njerėzimi, Kurse nuk paska babė a vėlla jetimi, Fare mos qoftė shtypi dhe shkrimi! Qani Kosoven dhe Ēamerinė Pėr gjėmėzezet zgjatėni zinė! Mos i ndaj lotet, qaj Vardar plaku! Nat'e ditė ecėn tė lahet gjaku Gjaku i shenjtė qė derdh barbari, Me te ushqehet sot ēdo fill bari, O shale i shkretė, qysh duron valle? Pse nuk po shkrihesh, qysh je i gjallė? Shembuni male, mbetėt te shkretė! Shembuni bashkė me gjithė tepetė! Kur komb bujari pėr ditė po shuhet, Ty, moj Kosovė, jeta ē'tė duhet? Kur dhe Evropa s'po ta sheh hallin Pėr ditė ju therin, ju marrin mallin Pėr ditė ju derdhet gjaku Shpresa ka mbetur vetem te Hakku. Qani, vėllezėr, Kosovėn, qani! Pėr gjėmėzezėn ca ditė zi mbani! Tiranė , Gusht 1924 Hafiz Ali Korēa Pjesė nga Rubaijjati (Katrorėt) e Umer Khajamit - Pėrkthyer nga : Hafiz Ali Korēa * Sir-rezet e ezelit un` e ti s`I di Kėto shkronja gjėzash s` I njoh un`as ti Prapa perdes folmė, ē`folmė qė tė dy. Kur tė ngrihet perdja ngelim nė habi! Ata qė pėrfshtullėn vertutat pa anė Nė mbledhje vertutash qiri shokėsh janė Nga kjo nat` e errėt s` duallėn nė rrugė Nga njė preēart folėn dhe nė gjumė ranė. Me pahir mė pruri sefte nė trup mua Veē habitjes tjatėr nga jeta s`mu shtua Ikmė me pėrdhunė s`dimė ē`ish qėllimi Ardhmė ndejmė ikmė ē`ish s`u kupėtua. Kot mė kot ca njerėz kapmė madhėshtinė Disa pėr sy-zezat pėr qoshqet u ngrinė Kur tė ngrihen perdet do tė kupėtohet Se sa larg prej lagjes tėnde do tė rinė. Ca po vrasin mėndjen pėr fe pėr doktrinė Disa tė habitur sakt`dyshim gjė s`dinė Njiherėsh tellalli del nga ushja thotė S`ėsht`o tė pa ditēim ēthot aju dhe tinė. Blerore, zallishtja mjaft kemi shėtitur Pėr dėfrim ndėr qarqet krejt jemi vėrtitur Njeri nga kjo udhė s`dėgjuam tė vijė Tė kėthehet prapė aty ku-shtė ngritur. Kush e gatoi kupėn dhe e pat pėrzjerė? Qysh kudzon I piri ta pasjė nė terė Sa krerė sa pulpa sa duar tė njoma Ē`dashuri I ēpiku ē`mėri I ka thyerė? Zemra ē`ėshė gjallja po ta kupėtonte tė pshehtat e Zotit kur vdes I zbulonte nesėr qė s`ndjen fare ē`do tė marrē vesh vallė kurse je ndėr vete s`kupėton gjė sonte. Nga ardhja, nga ikja jonė ē`dobi vallė Prej majit tė shpresės ē`ish indi sa gjallė? Ndėnė rreth tė rrotės sa shpirtra tė pastėr Digjen bahen pluhur tymi ku ka dalė? Kur filloj tė sillet ku tasi I artė Kur do gėrmadhohet ky themel I lartė Me peshėn e mendjes s`kupėtohet kurrė As qė nuk peshohet me peshėn e qartė Faqe trėndafilen as kush s`e ka pjekur Me koēkorė koha zemrėn pa I a djegur Gjer u ēa kėrhėni shihe njė qind degė Bukuroshes dora flokėt s`I a ka prekur. Ata qė pėrpiqen vrasin mendjen janė Qoftė lark si ca qė mė kot mjelin kanė Petkė mos-kuptimi tė vishnin mė mirė Se sot mėndjet vleftė sa njė fill gjth s`kanė. Shkoj reja dhe bimėn rish e lau me lot Pa verė renk-gjyli nuk jetohet dot Pėr ne vėnt-dėfrimi kjo bim`ėsht sot Pėr ta vėnt-dėfrimi bima jonė mot? Stamnėn-ēini mbrėmė, mbi gurt e kam thyer Isha dehur bėra gjė tė papėlqyer Samna si ty isha, mė tha por dhe tinė Si mua do bėhesh a mėndje-gėnjyer! Krejt shokėt pėr kokė nė dorė s`na ngelnė Nė kėmbėt e vekjes njė nga njė u shkelnė Nė mbledhėt tė jetės njė lloj verė pinė Dy tre vollt mė parė u dehn`e s`u ndanė. Para meje teje, kisht dit` e natė Pėr pun`ėshtė sjellė rrot e qjellit gjatė Hap sytė ngadalė tė shkelē pėrmi tokėt Bebe-syri vajzash ėshtė pluhur`I thatė. Nė ē`do fushė q`ėshtė njė lulishtė bėrė Ato me gjak mbreti jan`ushqyer tėrė Ē`do gjeth manushaqesh qė mbleron nga toka Nishan-faqesh janė prej gocash me sėrė!… Ē`do bimė qė buzė lumit ka bleruar Ka mbirė nga buz`e njė vetij`ėngjėlluar Mos shkel mbi ē`do bimė me ēnder se ka mbirė Nga pluhuri I njė faqe lales tė uruar. Brenda nė trekt dije njė poēar kam parė Ndėr shqelmė njė copė balt`e kishte marė Balta po I thoshte me gjuhėn e vetė Si ti kam qėn`unė mos mė merr pra zvarė. Poēarėt kur dorėn gjith nė balt`e mbajnė Mėndjen e mentimin duhet mos ia ndajnė Shqelmin edhe grushti, gjer kur do t`I a venė Baltė-trupash eshtė, ē`pandehin ku janė? Hafiz Ali Korēa " Shih pra nuk mbetėn fare ndėrtesa Ndėr kėmbė' u muar e shenjta besa, Xhami e kish s'lan' i rrėnuan, E kėsi punėsh djajt i shėnuan, Priftėrinjt e hoxhėt si kec i grinė, Inteligjentėt nė dhet i shtrinė. " |
Te gjitha kohėt janė nė GMT +1. Ora tani ėshtė 13:31. |
Powered by vBulletin Version 3.8.7
Copyright ©2000 - 2025, Jelsoft Enterprises Ltd.