Idealet e lirisë
 

[IMG]http://a7.sphotos.ak.fbcdn.net/hphotos-ak-snc7/304217_281183678578304_100000600235873_1140403_1794404586_n.jpg[/IMG]



Karakteristikat e pergjitheshme
..."A i shehposhtë atje n’Prizren,
njata burra mbledhë n’Kuvend ?
po janë krenët e Shqiptarisë
krenët e Gegëve e të Toskënisë,
qi kanë dalun në këtë dhe,
me lidhë besë, me lidhun fe,
edhe n’armë këta me u shtërngue,
europës fjalen me ia poshue...."
At. Gjergj Fishta
IDEALET E LIRISË
BETIMI

Unë luftëtar i UÇK-së,
në emër të popullit tim dhe
të armës betohem se do të jem
besnik i Luftës Nacional çlirimtare
i papërkulur deri në fund,
i gatshëm në çdo çast që të mos
kursej as jetën time për Çlirimin
e Kosovës dhe të viseve të saj
nën robëri deri në bashkimin e
tyre me Shqipërinë. Si atdhetar
shqiptar do të luftoj deri në pikën
e fundit të gjakut kundër
pushtuesve dhe gjithë trdhtarëve
të vendit tim.Unë sdo ta lëshoj
armën nga dora deri sa të mos
mbetet asnjë ushtar pushtues dhe
deri sa të mos shfarosen armiqtë
e popullit tim. Në emër të fitores
së lirisë dhe të bashkimit të
atdheut do të bindem dhe do të
zbatoj urdhërat e komandantëve
dhe të udhëheqësve politik e
ushtarakë që kanë për qëllim
asgjësimin përfundimtar të
pushtuesve dhe tradhtarëve
tejendanë trojeve shqiptare të
pushtuara. Deri në fund të
jetës do të jem luftëtar trim në radhët
e UÇK-së, besnik i komandantit
dhe shokëve të idealit tim. Në
rast se shkel betimin, unë jam
gati të pranoj dënimin që më jep
ligji ushtarak i luftës.Nëse
tradhtoj luftën e nisur le të bjer
mbi mua mallkimi i nënës time,
i atdheut, i popullit dhe plumbi i
shokëve të mi.
Betohem!
KARAKTERISTIKAT E PËRGJITHSHME
Levizja për Pamvarsinë e Kosovës , që i ka rrënjet kontuniele në përpëjekjet
gjatë historisë të kombit tonë për të jetuar i lirë në trevat e veta etnike nuk
u ndërpre kurr. Idealet e lirisë kombëtare në mnyrë të organizuar kanë
zanafilljen e vetë në kontinuitet që nga Lëvizja e madhe kombëtare, politike e
ushtarake, për bashkimin e të gjitha trojeve shqiptare, e njohur më emrin Lidhja
Shqiptare e Prizrenit*. Lidhja Shqiptare e Prizrenit është e para organizatë
politike gjithëshqiptare. Në Historinë tonë, Lidhja e Prizrenit është ngjarja më
e madhe pas Kuvendit të Lezhës që u mbajt më 1444 në udhëheqjen e Heroit
Kombëtar Gjergj Kastrioti - Skënderbeu. Ndryshe quhet Besëlidhja e Prizrenit se
aty patriotët u lidhën me besa-besë për të fituar Pavarësinë e Shqipërisë.
..."A i sheh poshtë atje n’Prizren,
njata burra mbledhë n’Kuvend ?
po
janë krenët e Shqiptarisë.
krenët e Gegëve e të Toskënisë,
qi kanë dalun
në këtë dhe,
me lidhë besë, me lidhun fe,
edhe n’armë këta me u
shtërngue,
europës fjalen me ia poshue...."
At. Gjergj Fishta

*Mbledhja është mbajtur më 10 qershor 1878 dhe ka zgjatur dy javë;
Aty është aprovuar Memorandumi mbi autonominë e Shqiperisë, në të cilen do të
hynin krahinat që nga Novi Pazari deri në Janinë e Prevezë*. Lidhja e Prizrenit
fitoi atributet e një Qeverie të Përkohëshme. Gjatë jetës së saj ajo synoi në
mbrojtjen e tërësisë territoriale të Shqipërisë, çlirimin kombëtar dhe atë
kulturor si dhe në formimin e një shteti autonom kombëtar.
Lidhja Shqiptare e Prizrenit u themelua dhe veproi në një nga çastet më
dramatike që kaluan shqiptarët gjatë shekujve të sundimit osman, në kohen kur
Rusia Cariste më Traktatin e Shën Stefanit dhe Fuqitë e Mëdha më vendimet e
Kongresit të Berlinit, jo vetëm që nuk e trajtuan Shqipërinë si subjekt të
drejtash kombëtare, por shkuan dhe më tej, vendosen të copëtonin trojet e
shqiptarëve në dobi te monarkive
fqinjë. Epilogu i vendimeve të Kongresit të
Berlinit për shqiptarët do të jetë tragjik. Viset e banura më shqiptarë të
Tivarit, Ulqinit, Plaves, Gucisë dhe
Podgoricës iu dhanë Malit te Zi, kurse
Serbisë ato të Toplicës e Kosaonicës, përkatsisht të Vranjës, Leskovcit,
Prokuplës, Kurshumlisë, Krushevcit e Nishit. Vetem në viset që iu dhanë Serbisë
e Malit te Zi u shkatrruan 6.000 lokalitete shqiptare , u vranë mbi 70.000
shqiptarë dhe u shperngulen rreth 300.000 të tjerë. Në këto rrethana dramatike
Lidhja Shqiptare e Prizrenit mori përsipër detyrën historike dhe, duke ecur në
traditen popullore shqipëtare, nuk ishte një përseritje e thjeshtë e kuvendeve
të mëparshme, por një ngjarje që i tejkaloi paraardhëset nga shumë pikëpamje.
"Me kongresin e Berlinit dhe paqën e Shën Stefanit neve e kuptuam shumë mirë se
me çështjën tonë u dashka që të merremi vet, se lirinë kurrkush nuk ta falë, se
lirinë duhet ta fitojmë vet, me gjak."

Titulli: Idealet e lirisë
 

Abdyl Frashëri
Lidhja Shqiptare e Prizrenit, në një situate tepër të rëndë, zgjodhi më
pjekuri nyjen strategjike për levizjen kombëtare shqiptare, domosdoshmerinë e
kryengritjes së armatosur kundër Portës së Lartë për çlirim kombëtar dhe
formimin e shtetit shqiptar, për përballimin e sfides së rrezikshme që pasonte
më
nderhyrjen ushtarake të monarkive fqinje për t`i copetuar trojet
shqiptare ndërmjet tyre. Lidhja Shqiptare e Prizrenit i dha rëndësi parësore
luftës për shpetimin e terësisë territoriale të vendit nga copëtimi, për të
përvijuar dora-dorës bashkimin e shqiptarëve në një vilajet të vetëm dhe më pas
krijimin e një shteti të pavarur shqiptar.
"…Qellimi i Kuvendit është
që t`ua presim hovin armiqve
të pa shpirt,
duke lidhur besën
shqiptare dhe duke u betuar që
t`i mbrojmë më gjak
trojet që
na i kane lenë gjyshrit dhe
stergjyshrit tanë…"*
Abdyl Frashëri
Ndonëse përfaqësuese e një vendi të vogël, të robëruar nga një zgjedhë
shekullore, Lidhja Shqiptare e Prizrenit i detyroi Fuqitë e Mëdha të rishikonin
tri
herë vendimet e tyre te prera, të cilat u sfiduan nga rezistenca e saj.
Idealet e Lidhjës së Prizrenit nuk u shuan kurrë. Përpjekjet për realizimin e
detyrave të parashtrura vazhduan në kontinutet.
___________________________
*Nga fjalimi i çelëjes se Kuvendit të
Prizrenit më 10 qershor l878.-
Duke qenë së rreziku i copëtimit të tokave shqiptare po rritej dhe
kërkesat për autonomi nuk po merreshin parasysh, rrethet shqiptare shtruan si
detyrë krijimin
e një organizate të re, si ajo e Lidhjes së Prizrenit, që të
përfshinte të gjithë vendin dhe të vihej në krye të Levizjes Kombëtare.
Përpjekjët e para filluan që në vjeshtën e vitit 1896. Në krye të kësaj nisme u
vu Haxhi Zeka, një nga udhëheqësit më të shquar të Levizjes Kombëtare në
vilajetin e Kosovës dhe në mbarë Shqipërinë.
Atdhetarët shqiptarë, të udhëhequr nga Haxhi Zeka, arriten të hidhnin
thëmelet e një lidhjeje të re. Në Pejë u mblodh një kuvend i madh, ku morën
pjesë rreth 500 veta të ardhur kryesisht nga vilajeti i Kosovës, si dhe disa
përfaqësues të vilajeteve të Manastirit e të Janines. Në këtë kuvend u formua
lidhja e re shqiptare që u quajt Lidhja e Pejës
ose Besa-Besë*. Kuvendi
shpalli gjithashtu Besën për një vit, më qellim që të ndërpriteshin hakmarrjet,
grindjet etj.
____________________
*Kuvendi i Lidhjes së Pejës u mbajt më 23 janar
l899
Pas formimit të Lidhjes, Haxhi Zeka dhe patriotët e tjerë, brenda dhe jashtë
atdheut, bënë përpjekje për të shtrire atë edhe në krahinat e tjera.
Njëkohësisht u bënë përpjekje për të organizuar një kuvend të përgjithshëm
shqiptar, ku do të miratohej programi kombëtar i Lidhjës. Më anë të shtypit
shqiptar dhe te thirrjeve drejtuar popullit kërkohej bashkimi rreth Lidhjës së
Pejës dhe programit për autonomi.
"… Dil e piqu n`Haxhi Zekën,
Grish Kosovën bashko Rekën
Lesho kushtrim
n`Toskë e n`Gegë
Mblidhnu tok si kokrrat n`shegë…"
At. Gjergj Fishta

Pikërisht në këtë kohë Sami Frasheri botoi veprën
,,Shqipëria ç'ka qenë, c'është e çdo të bëhetë ?'' Në të Samiu jo vetëm që
përshkruante gjendjën e vështirë të Shqipërisë dhe rreziqët që i kanoseshin nga
armiqtë e jashtëm, por tregonte edhe rrugën që duhej të ndiqte populli shqiptar
dhe levizja e tij kombëtare.
Samiu shtronte nevojën e sigurimit, në fillim të
autonomisë, e pastaj të pavaresisë së plotë.
..." Qysh të mos ketë shqiptari të drejtë
të shkruajë e të këndojë gjuhën
e tij në vendin e
tij, kur gjithë kombet e kanë këtë te drejtë dhe
njeri
s´i ndalon? Pse shqiptarët të jenë të mërguar
nga një e drejtë që e kanë
gjithë kombet e dheut?
Të mos mundin të shkruajnë e të mësojnë gjuhën e
tyre, po të tjera kombe të huaj të vijnë e t´u hapin
shkollat në gjuhërat e
tyre e t´u kthejnë kombërinë e gjuhën e tyre? Janë kaq të dobët
shqiptarët?
Ja! një mijë herë jo"...!

Titulli: Idealet e lirisë
 

Sami Frasheri
E shqetësuar nga formimi i Lidhjes së Pejës dhe nga zgjërimi i
veprimtarisë së saj, qeveria e Stambollit nxori një numer urdhërash për të
çarmatosur shqiptarët dhe për të shtypur Lidhjen. Qeveria osmane ndaloi
mbledhjen e kuvendit të përgjithshëm, që do të mbahej në Prizren në maj 1899.
Në fillim Lidhja e Pejës u qendroi presionëve të Portës së Lartë, madje ajo
filloi luftën e armatosur kundër administratës osmane, për ta zëvëndësuar ate më
administratë shqiptare. Në
rrethana të tilla, gjatë viteve të para të shek.
XX, levizja e armatosur mori përpjesëtime mjaft të gjëra. Dhjetëra përleshje të
armatosura u bënë në rrethet e Shkodrës, Pejës, Mitrovicës, Prishtinës,
Prizrenit, Gjakovës, Lumës, Dibrës, Mirditës, Pukës, etj.
Atëherë Porta e Lartë dergoi forca të mëdha ushtarake kunder Lidhjes së Pejës
dhe e shtypi ate. Megjithatë ajo shenoi një ngritje të re në Levizjen Kombëtare
Shqiptare.
Në funksionin e detyrave strategjike Lidhja Shqiptare e Prizrenit, Besëlidhja
Shqiptare e Pejës dhe kuvende e levizje të tjera kombëtare diten të shkrijnë në
një llogor të vetm ballafaqimin politik më përleshjen e armatosur, armën e
ideologjisë, aksionin e masave, luftën e memorandumeve më betejen diplomatike.
Gjatë disa dekadave levizja kombëtare shqiptare nuk u zhvillua vetëm në
frontin politik, diplomatik e ushtarak, por edhe në atë kulturor. Ajo ishte e
para levizje kombëtare çlirimtare, e cila në luftë "më pushkë e më penë",
pjesërisht arriti të mëvetësoi një pjesë të territorit të vet në vitin 1912 më

shpalljen e pamvarsisë së Shqiprisë dhe ngritjen e Flamurit kombëtar të
shtetit shqiptar të udhëhequr nga Gjergj Kastrioti Skenderbeu, pas 450 vjet
robërie turke. Por, Konferënca e Ambasadorëve të Londrës
(dhjetor 1912-gusht
1913) nuk pranoi asnjë kërkesë shqiptare për njohjën e Shqipërisë në shtrirjën e
saj etnike dhe historike dhe krijoi një "Shqipëri" më të vogël së një e treta
pjesë e Shqipërisë Etnike,
një Shqipëri gati sa Vilajeti i Manastirit, një
Shqipëri shumë më të vogël së Vilajeti i Kosovës.
Homeri i kombit shqiptar,
Patër Gjergj Fishta, i nevrikosur nga veprimi antishqiptar i paarsyeshem i
Evropës, në të mirë të interesave të pansllavizmit rus dhe të panortodoksisë
sllavo-greke, i indinjuar shau:
"… Uh Evropë, ti kurvë e motit;
Po a kësaj i thonë besë e Zotit;
A
kjo asht shejë e qytetnisë;
M’i da tokat e Shqypnisë;
Më ua dhanë klyshëve
të Rusisë…"
Shqipëtaret iu nënshtruan gjenocidit të paparë serbo-grek. Shqipëtaret më
siguri do të ishim populli më numerik i Ballkanit po të mos ishte ploja
serbo-sllavo-bizantine që u krye më mizori të pashembullta gjatë këtyre 86
viteve tragjike.

Mbledhjës historike të Prizrenit, të Pejës e të tjera u
parapriu Levizja e Rilindjes Kombëtare, e cila realizoi në shkallë kombëtare
bashkimin e kombit shqiptare. Kultura kombëtare e Rilindjes zbuloi boten
shqiptare më gjithë madhështinë dhe tragjizmin e historisë së saj. Ajo zbuloi
një të kaluar sa të lavdishme e heroike aq edhe te dhimbshme e të përvuajtur,
ajo zbuloi
ekzistencën në mjerim dhe mbrapambetje të popullit, por edhe
aftësinë e një populli, që qendronte i pamposhtur e i paperkulur përballë
rrebësheve dhe fortunave më të rënda të historisë. Ajo zbuloi jetën, traditen,
zakonet, psikologjinë e një populli luftëtar, punëtor, trim e guximtar më
shpresa për një të ardhme të ndritur.
Kultura kombëtare e Rilindjes, para emërtimeve "arnaut", "kaur", "toskë",
"gegë", "musliman", "korçar", "mirditas", që përdornin të huajt,
zbuloi
shqiptarin dhe u dha një emër të
perbashkët, emrin e Shqipërisë, trojeve ku
nga kohërat parahistorike kishin jetuar brez pas brezi gjyshërit dhe

stergjyshërit . Kjo kulturë ishte faktor zgjimi i vetedijes kombëtare e i
përgjegjësisë sociale për fatet e kombit, ajo i dha një kuptim krejt të ri jetës
së shqiptarit, i kultivoi krenarinë kombëtare,
i dhuroi dinjitetin e
përkatësinë kombëtare, të ciles poeti i kendoi:
"…Ti, Shqipëri, më jep nder,
më jep emrin shqiptar,
Zemrën ti ma
gatove
plot më deshirë e më zjarr…".
Naimi Frasheri
Koha e Rilindjes ishte përiudha kur kombi ynë vendosi dhe hyri në lidhje
intensive më kulturën përparimtare botërore. Ndërkohë, rilindasit e vleresuan
lart kulturën popullore sepse së pari ajo e zbulonte popullin tonë si një forcë
kulturore krijuese, si deshminë më të rëndësishme të lashtësisë, autoktonisë,
vazhdimësisë dhe origjinalitetit të ekzistencës, të historisë dhe të jetës së
popullit, të kombit tonë. Ata çmonin ne kulturen popullore frymën e saj
kombëtare, e vlerësonin atë si bartëse të vetme të idealeve demokratike, si një
mjet të edukimit patriotik, si një mjet të bashkimit të popullit.
Shpirti i gjallë i kulturës së re u bë nacionalizmi shqiptar, ideja e
shqiptarizmës, e formuar nga Pashko Vasa në "Marsejezën" shqiptare "Moj
Shqipni,
e mjera Shqypni", që tingëlloi e fuqishme dhe krenare në rreshtat e
luftëtarëve të Lidhjes së Prizrenit qysh në orët e para të saj.
Çoniu, o shqyptarë, prej gjumit çoniu,
të gjithë si vllazën në nji besë
shtrëngoniu,
edhe mos shikoni kisha e xhamia,
fe e Shqyptarit asht
Shqyptaria.
Qysh prej Tivarit deri në Prevezë,
gjithkund lëshon diell e
vep' e rezë,
ashtë toka jonë, të parët na e kanë lan,
kush mos na e prek,
se desim, t'tanë.
Të desim si burrat që diqne motit,
e të mos marohna
përpara Zotit.

Titulli: Idealet e lirisë
 

Pashko Vasa
Ideja e shqiptarizmës në kohën e Lidhjes Shqiptare përbënte aktin e parë dhe
më të rendësishëm të emancipimit të madh të kultures kombëtare. Andaj ishte
thirrja që shqiptarët mos ti ndajë kisha e xhamija, por të gjithë t'i bashkoi
shqipëtaria. Në krye të hierarkisë së vlerave kulturore kombëtare vuri ajo
pavarësinë, lirinë dhe përparimin e atdheut.
Rilindja Kombëtare, së bashku më idetë që do të frymëzonin popullin shqiptar
në luftën çlirimtare, perpunoi dhe rrugët e çlirimit dhe parullat politike të
tij. Parulla qendrore e kohës, ajo që i përgjigjej më së miri momentit dhe nga i
cili varej në një shkallë të gjërë suksesi i luftës çlirimtare shqiptare, ishte
parulla e bashkimit, e unitetit politik dhe luftarak të tij.
Motoja e mendimtarëve të Rilindjes Kombëtare, e të gjitha orientimeve të
tyre, u bë vargu i famshëm i Pashkos "Feja e shqiptarit është shqiptaria", që
mori vlerën e një parulle politike dhe që zuri vendin qëndror të të gjithë
propagandës patriotike dhe çlirimtare gjatë gjithë dekadave.
Në vazhdimsi shqiptarët që mbëtën nën okupim të shteteve sllave vazhduan
rezistencën dhe përpjekjët për çlirim në mënyra e forma adekvate
rrethanave
ekzistuese. Pas luftës së parë botrore, e në veçanti pas formimit
të Mbretrisë Serbe, Kroate e Sllovene, më 1918, pozita e shqiptarëve u bë shumë
më e padurushme së gjatë sundimit turk. Jugosllavija borgjeze u bë burg i
vertetë për pjestarët e kombit shqiptar. Zbatohej politik e asimilimit kombëtar.
Kundër shqiptarve ushtrohej presion i vazhdushem ekonomik e politikë nëpërmes
politikës agrare e kolonizuese. Në kushtet të këtilla tëpër të vështira, ku
shqiptarët torturoheshin dhe likvidoheshin pamëshirë, patriotet shqiptare
formuan Komitetin e Mbrojtjës Kombëtare më qendër në Shkodër* Kryetar u zgjodh
Hoxhë Kadri Prishtina. Në kuader të kësaj levizje vepronin patriotet e shquar,
si Hasan Prishtina,
Bajram Curri, Azem Bejta, Bedri Pejani, Avni Rrustemi
etj. Luftuan më vendosëshmëri për sendertimin e Shqiprisë etnike të pamvarur.
Udhëheqën shumë beteja për shpetimin e Kosovës e viseve tjera shqiptare nga
shtypja e pamshirëshme e Mbretrisë Jugosllave.
Një prej formave të
rrezistencës ishte Lëvizja Kaçake. Ajo ishte një levizje çlirimtare që luftonin
kunder pushtetit antipopullor të Jugosllavisë borgjeze dhe tradhëtatrëve të
kombit, të ashtuqujtur "poverinik" ( të besurit) të krajlit.
___________________________
* Komiteti i Mbrojtjes Kombëtare u formua më 1
maj l918 në Shkoder.
Gjatë Luftës së dytë Botërore u bënë përpjekje të parreshtura për liri dhe
bashkim kombëtar. Në vitin 1939 formohet Lëvizja e Ballit Kombëtar. Në vitin
l942 Mithat Frasheri publikoi Programin e kësaj organizate, që përmbante 10
pika, më moton:

" Në robni puna e jonë është lufta
Në liri lufta e
jonë është puna"
Në Kosovë në këtë periudhë veprojnë disa Organizata Çlirimtare që në
programët e tyre kishin bashkimin e trojeve shqiptare dhe luftimin e komunizmit
si ideologji dhe rend shoqëror. Gjatë dhe pas përfundimit te Luftës së Dytë
botërore veproi organizata politiko ushtarake Besa Kombëtare, që i rezistoi
regjimit komunist më armë në dorë duke shpresuar së do ta shpëtoi popullin
shqiptarë nga robëruesit e rinjë komunist dhe për bashkimin e trojeve etnike
shqiptare. Përsonalitetët më
të dallura në krye të kësaj levizje kombëtare
ishin Gjon Sereqi e Ymer Berisha. Në Kuvendin e kësaj Levizje që u mbajt në
Dobërdol të Klinës, në gusht 1945, nga ana e përfaqësuesve të të gjitha aradhave
të armatosura Ymer Berisha u zgjodh udhëheqës politik i Lëvizjes, kurse Uke
Sadiku udhëheqës i të gjithë luftetarëve të rezistencës në Kosovë. Gjatë gjithë
kohës Ymer Berisha qendroi me luftetarët e çetës që i udhëheqëte atdhetari,
trimi e patrioti i shquar i Lugut të Drinit, Ndue Përlleshi nga Jagoda e Klinës.
Ymeri u vra tradhëtisht nga OZN-a në vitin 1946 në afersi të fshatit Hereq të
Gjakovës.

Njëra prej lëvizjeve më të rëndësishme për çlirim kombëtar
ishte Lidhja e Dytë e Prizrenit. Kuvendi themelues i Lidhjes së Dytë të
Prizrenit u mbajt në Prizren në muaji shtator 1943, më ç`rast Bedri Pejani u
zgjodh kryetar i kësaj Lidhje. Lidhja kishte mbi 10.000 luftetarë të cilet më
guxim e vendosëshmeri u përpoqën për krijimin e Shqiprisë etnike aq sa duhet të
ishte në kufit e sajë natyror. Zhvillohen luftime të parreshtura në mbrojtjen e
popullit shqiptar të rrezikuar nga çetnikët e partizanët në shumë mese (Plavë,
Guci, Novi Pazar, Tutin etj.).
Gjatë luftës së dytë botërore, përfaqësuesit e popullit shqiptar dhe te
ushtrisë u mbledhën në konferencën e njohur historike të Bunjajit ku është
vendosur, që Kosova pas luftës, t`i bashkohet Shqiperisë*. Në këtë mbledhje
ishin të pranishëm edhe përfaqësuesit e shtetit serb të cilët mbështesin këtë
vendim. Pas çlirimit të vendit nga pushtuesi gjerman, shteti sllavo- komunist në
Kosovë vendosi pushtetin ushtarak.* Në një situatë të këtillë u imponue Kuvendi
"përfaqësuesve" të Kosovës e Metohisë në Prizren, më çrast u prue Rozoluta që
Kosova e Metohija të i bashkangjitët njësisë federale të Serbisë, më çka u
tradhtuan vendimet e Konferencës së Bunjajit.*
Gjatë Luftës së dytë botrore si dhe në vitet e para pas përfundimit të luftës
shqiptaret iu nenshtruan një terrori të eger. Në Kosovë dhe në viset e tjera
shqiptare të aneksuara Jugosllavisë avnojiste, njësitë
ushtarake
çetniko-komuniste në emër të Luftës
Nacionalçlirimtare dhe
"bashkim - vëllazërimit" bënë aktet më mizore të vrasjeve në masë të
shqipëtarëve, si në Drenicë, Gjilan, Ferizaj, Llap, Kaqanik, Istog etj. Madje u
organizua edhe ploja mbi rekrutët shqiptare të mobilizuar më dekrete të
pushtetit ushtarak. Në Vërshac, më l mars 1945 u pushkatuan disa dhjetëra rekrut
shqiptarë, kurse në prillit -maj 1945 në marshutën Prizrën-Tivar-Dubrovnik rreth
4.000 rekrut shqiptarë u vranë, pothuja gjymsa prej tyre në një vend dhe në të
njëtën kohë në Tivar. Të dhënat flasin për faktin së deri ne vitin 1951, kur e
thyen rezistencën e armatosur shqiptare antijugosllave, ushtria dhe policia
jugosllave - serbe, maqedone e malazëze, likuidoi, vrau dhe zhduki mbi 70.000
veta.

Titulli: Idealet e lirisë
 

*Konferenca e Bunjajt është
mbajtur më 31 dhjetor 1943dhe zgjati 3 ditë.
*Komandanti Suprem i UNCJ
J.B.Tito, më 8 shkurt 1945 urdheroi që në Kosovë të vendoset pushteti
ushtarak.
* Kuvendi në Prizrën u mbajt më 8,9 e 10 korrik 1945.-
Pas përfundimit të Luftës së Dytë Botrore dhe mbetjes së Kosovës në
kuadër të Serbisë, pozita e shqiptarve ishte e rëndë, më plotë vështërsira e
sakrifica edhe pse disa procese ishin më të volitshme së në Jugosllavinë e
paraluftës. Ishte përiudha e ashtuqujtur e rindërtimit të vendit të shkatrruar
nga lufta. Shqiptarët ishin të obliguar të angazhohen në shumë akcione të
ashtuqujtura "vullnetare" dhe ishin të detyruar që shtetit të i dorzojnë
prodhimet e tyre bujqësore si "tëprica" edhe pse nuk kishin as për nevoja
elemntare për mirëmbajtjen biologjike të familjës. Ripushtuesit e rinjë,
komunistët jugosllavë, lejuan arsimimin në gjuhen
shqipe, por jo shkollën
shqiptare. Shkollat e hapura kishin për qëllim të kultivonin të shqiptarët
ndjenjën jugosllave, "patriotizmin jugosllav". Koha provoi së ndjenja kombëtare
shqiptare dhe atdhetarizmi shqiptar nuk mund të luhatëshin e lëre më të
mposhtëshin nga ideologjia e komunizmit jugosllav.
Për derisa dera e atdheut, Shqipërisë u mbyll me dry të rendë hekuri, një
tmerr tjeter i shoqëroi shqiptarët në trevat e veta etnike. Në Jugosllavi pas
masakrës së tmerrshme të Tivarit pasoi i ashtuqujturi "Aksioni i Armëve" gjatë
viteve 1955 - 1956 ku shqiptarët duhej të dorezonin edhe armet që i kishin edhe
ato që nuk i kishin. Këto të dytat duhej tua blenin serbëve, malazezëve apo
maqedonasëve dhe pastaj t'i dorezonin si ish pronë e tyre. Gjatë kësaj periudhe
tmerri e terrori, rreth 300.000 shqiptarë u shkëputen prej trojeve të tyre
etnike dhe u vendosen në Turqi.

Pasiguria fizike e shqiptarëve zgjati
deri në mbledhjen e katërt të KQ të LKJ , i njohur me emrin "Plenumi i
Brijunëve", mbajtur në vititn 1966. Në këtë plenum,
përveç të tjerash,
gjykohet veprimtaria e shërbimit
të sigurimit shtetror ( UDB-ës ) dhe nga
sqena poltike e shtetërore largohet udhëheqësi i këtij sherbimi Aleksader
Rankoviqi si dhe punëtoret e këtij sherbimi për të cilët konstatohet së e kanë
këqperdorur detyrën.
Pas vitit 1966 pozita e shqiptare sado kudo fillon të përmisohet më
amandamente kushtetuese të vitit l967, 1968 e 197l e në veçanti prej shkurtit të
vitit 1974 kur Kuvendi i KSA i Kosovës në mbledhjen e të gjitha
dhomave
aprovoi dhe shaplli Kushtetutën e KSA të Kosovës. Më këtë Kushtetutë Kosova
fitoi atributet e shtetsisë dhe ishte element konstituiv i Federatës Jugosllave.
Kishte perfaqësuesit në Kryesinë e RSFJ dhe në të gjitha organet federative.
Të shtyar nga idealet e lirisë, shqiptarët e Kosovës asnjë herë nuk u pajtuan
më statusin e tyre dhe vazhdimisht bënë perpjekje për realizimin e të drejtave
kombëtare në formë institucionale dhe më veprimtari ilegale. Protestët publike
filluan në vitin 1968, për të vazhduar në pranverë të vitit 1981, kur u bënë
demostrata masive të shqiptaërve të Kosovës më kerkesë që Kosova të jetë e
barabartë më republikat e tjera të Federatës Jugosllave. Këto kerkesa
u
shtypen më dhunë dhe në Kosovë më vendimin e organëve Federative u shpallë
gjëndje e jashtëzakonshme, e cila nuk u ndërpre kurrë. Protestat e shtresave të
gjëra shqiptare nuk pushuan. Shumë të rinjë shqiptarë u vranë u përsekutuan e u
denuan.
Pak kush mund ta besonte së në kuzhinat serbe, pas vdekjës së Titos, po
përgatitej skenari më monstruoz për të krijuar një Serbi si në kohen e Car
Dushanit. Dhe pak kush mund të besonte, madje as nga vetë qarqët serbe, se një
kriminel dinak i qujtur Sllobodan
Millosheviq po përbirontemë sukses
labirinthëve institucionale serbe, për t'u bërë kryetar, dhe për t'ua
"plotësuar" deshirat çetnike të popullit serb për "një
Jugosllavi serbe". Ky
njeri doli para Levizjës çetnike serbe në Fushë Kosovë në vitin 1986 dhe u tha:
"Prej sotit as kimja e flokut nuk guxon t`u mongojë". U nisë, në Kosovë më
mitingje serbe, më protesta e deri të festimi i 600 -vjetorit të bëtejës së
humbur - Luftës së Kosovës që u bë në Gazimestan më pjesmarrjen e afro 1.000.000
çetnikëve e nacionalistëve më të përbetuar serb nga mbarë Jugosllavija dhe më
fjalimin luftënxitës të kryeqëtnikut Sllobodan Millosheviq. Në mitingje e
proteste në Kosovë e Serbi dhe nëpermjët shtypit serb zhvillohet fushatë e
pashembulltë e etiketimit të
kuadrave udhëheqëse më të afirmura shqiptare
për realizimin e barazisë nacionale, në të gjitha nivelët, prej bashkësise
lokale e gjërë në organët federative, duke i qujtur nacionalista, sepëratista,
kundërevulucionar dhe çka jo tjeter, si dhe duke i kercnuar, frigësuar e
arrestuar, më të vetmin qellim që të krijohet mundësi e hapsirë për realizimin
më të lehtë të qellimëve të tyre djallëzore. Duke u sherbye më gënjështra
lansojnë teza të ndryshme për diskritimin e popullit shqiptar. Kjo edhe nuk
befason nga së gënjeshtra ishte gjithmonë parim i politikës serbe, siq ka thënë
edhe vetë akademiku serb:
" Gënjeshtra është formë e patriotizmit tonë
dhe deshmi e intelegjencës
sonë natyrore.
Na gënjëjmë në mnyrë krijuese, inventive"*
Dobrica Qosiq
Qarqët çetnike serbe e dinin fare mirë së ku do te duhej të nisej kjo valle:
në Kosovë. Aty duhej të nisej së, po të "rregullohej" puna atje, më të tjerët
(popujt e tjerë të federatës Jugoslave ) nuk do te kishte "problem". U nis më
ndryshimet kushtetuese, duke trumbëtuar së
shqiptarët e Kosovës "nuk do të
humbnin asgjë", veçse "Serbia do të këtë më shumë "kompetenca"*.
____________________
*( Velika epohina enkciklopedija afarizama, Zgreb
1968 faqe 264).
Kulminacioni i fushatës antishqiptare arrihet më 23 mars 1989, kur
Kosovës iu muar autonomia territoriale e politike më ndrrimin e dhunëshem të
Kushtetutës së Kosovës të vitit 1974 e që u bë në kundrshtim më Kushtetutën e
RSFJ dhe të ligjeve në fuqi. Në vitet
që pasuan, u bë rrenimi i krejt asaj që
ishte arritur gjatë 50 vjetëve të zhvillimit ekonomiko-shoqëror e politikë të
KSA të Kosovës.
Dora e zezë e sherbimëve shtetrore serbo-sllave, që më parë kishte vrar
patriotet më të shquar të popullit shqiptar, si vëllazrit Jusuf e Bardhosh
Gervalla, Kadri Zeka e shumë veprimtar tjerë të Lëvizjes për Pamvarsinë e
Kosovës, tani në mënyre misterioze vrasin disa dhjetra djemosha shqiptar që
ishin në sherbim të Armatës Jugosllave, gjithëmonë më slloganin e njejtë të
arsytimit "kanë bërë vetëvrasje", nga shkurti deri në qershor të vitit 1990,
helmoi më substancë helmuese, 7.400 nxenës shqiptarë dhe në vazhdimsi ka krye
krime tjera ndaj popullatës shqiptare.
Prej vitit 199O Lëvizja për Pamvarsinë e Kosovës duke shvrytëzuar rrethanat e
shperbërjes së rendit monist dhe vendosjes së pluralizmit politik në ish vendët
e sistemeve njëpartiake në Evropë, merr kryesisht formen legale të veprimit të
sajë. Në vazhdimsinë
e vetë legale, Levizja Demokratike për Pavarësi
përcaktohet eskluzivisht për rrugën paqësore si alternativë të vetme për
jetësimin e Referendumit popullor.
Më gjithë faktin së Levizja për Pamvarsin e Kosovës përqafojë të gjitha aktet
e qytetrimit dhe të vlerave
të demokracisë perindimore , më gjithë kontaktët
e shpeshta më personalitetë të ndryshme evroamerikane, nuk ia doli që të bëjë
ndonjë këthesë të rëndësishme në realizimin e aspiratave për mëvetësi e as ta
sjellë në atë gjendje Serbinë sa asaj të i pamundësohet sundimi i Kosovës.
Regjimi serbomadhë pa meshirë egersisht terrorizon e keqtrajton shqiptarët në
punë, në shkollë, në rrugë, në treg, në shtepi e çdo kund. Populli dhe rinia
shqiptare nuk kishte mundësi të vetorganizohet për të mbrojtur nderin dhe lirinë
shqiptare, për të mbrojtur shkollat
dhe fabrikat e grabitura, për të mbrojtur
flamurin dhe kulturën tonë kombëtare, për ta mbrojtur së fundi prakun e shtepisë
i cili shkilej ditë dhe natë, sipas qejfit. Puna kishte arritur deri aty saqe,
dy-tre polic të armatosur serb mund të rrihnin pa meshirë djalin para nënës,
duke i traumatizuar femijët, mund të fyenin si mos më keq nusen shqiptare para
burrit,
mund të shkilnin flamurin dhe fotografitë e familjarëve dhe të
heronjëve, të cilat ruheshin si relikte në shekuj, mund ta grabisnin pasurine e
tjera veprime të dhunës barbare serbe, çfarë bota e civilizuar kurrë s'i ka
parë.
Të ballafaquar më këto rrethana, Lëvizja për Pamvarsinë e Kosovës nga gjiri i
vetë nxorri bijtë më të vendosur e më të gatëshem për të sakrifikuar gjithëçka
të tyren personale vetem e vetem që ti thuhet ndal dhunës shvarosëse të
okupatorëve serb, ata që u bënë të mirenjohur më emrin Ushtria Çlirimtare e
Kosovës.

Titulli: Idealet e lirisë
 

Tri shkronjat UÇK u bënë ambrella nën të cilen për herë të parë pa hezitur

për asnjë çast hyri i mbarë populli shqiptar i

Kosovës. Nën këtë ambredhë
hyren shqiptarët e të gjitha trojeve etnike shqiptare dhe migracioni shqiptarë

në mbarë rruzullin toksor. Fenomen i padegjuar dhe i paparë nder shqiptarë
në periudhën e këtij shekulli që po e lëmë pas. Kjo domosdoshmërisht kushtëzoi
shtetin amë, të gjitha partitë politike, të dalin botërisht më idenë NJË KOMB
NJË QENDRIM. Nën ambredhën e kësaj Levizje për çlirimin e
Kosovës u bashkuan
të gjithë ata që për parti kanë kombin dhe për ideoligji kanë çështjen
kombëtare. Të gjithë i bashkoi ideali i lirisë.
REZISTENCA AKTIVE PAQËSORE
Vitet që kaluan ishin shumë të rënda për popullin shqiptar të Kosovës,
posaqërisht dhjëtvjetori i fundit. Regjimi i Beogradit pas fushatës histerike
disa vjeçare antishqiptare, më ndihmen e tankave e shuajti autonominë e Kosovës.
Filloi serbizimi i Kosovës, ndersa shqiptarët u bënë qytetar të rendit të dytë.
Në atë kohë në Kosovë vepronte një levizje e fuqishme demokratike
shtetformuese në krye më Lidhjen Demokratike të Kosovës, e udhëhequr nga një
grup intelektualësh të shquar për guximin e tyre dhe ishte njëra nga partitë më
të fuqishme në botën postkomuniste. Si lindi e u konstitue partia e parë
politike shqiptare e cila do t'i artikulonte kërkesat politike të shqiptarëve,
që u pagëzue Lidhja Demokratike e Kosoves, shifet nga historiati i kesaj
partije:

..."Në shtator dhe tetor të vitit 1989, një grup shkrimtarësh
dhe intelektualësh, në kohën e shqetësimeve më të mëdha politike dhe shoqërore
te ne, u pajtua, gati spontanisht, që të themelonte një parti politike, e cila
do t'i artikulonte kërkesat politike të shqiptarëve dhe do të bëhej nismëtare e
proceseve të pluralizmit, që ishin në nismë në vendet e bllokut të atëhershëm
socialist. Iniciativa për themelimin e një partie që do të pagëzohet Lidhja
Demokratike e Kosovës, doli nga shkrimtarët Jusuf buxhovi, Ibrahim Berisha,
Mehmet Kraja dhe Xhemail Mustafa. Pas shumë bisedash, ata angazhuan koordinator
të Këshillit nismëtar Jusuf Buxhovin, i cili mori përsipër kontaktimin me
intelektualët e tjerë dhe hartimin e programit dhe statutit të partisë.

Nisma për themelimin e Partisë u përkrah menjëherë pa rezervë nga dr.Ibrahim
Rugova, dr.Ali Aliu, Ajri Begu, Basri Çapriqi e Ramiz Kelmendi, të cilët me
nënshkrimet e tyre, pranuan të bëhen anëtarë të Këshillit nismëtar për
themelimin e LDK-së.
I kompletuar, Këshilli nismëtar takohej herë pas here
dhe bisedonte për konturat e ardhshme të partisë. Pa marrë parasysh vështirësitë
e fillimit dhe ato të kohës, u vendos që në punën e mëtutjeshme të themelimit të
partisë të përfshiheshin edhe intelektualë të tjerë, të profileve të ndryshme.
Kështu, në listën e nismëtarëve u gjendën edhe dr.Fehmi Agani (që dha ndihmesë
të konsiderueshme për versionin përfundimtar të tekstit të Programit të
partisë), pastaj aktivistët e palodhshëm dr.Bujar Bukoshi, dr.Zenel Kelmendi,
Zenun Çelaj, dr.Jusuf Bajraktari, Mustafë Radoniqi, Hysen Matoshi e Neshet
Nushi, për t'u forcuar, më në fund, me akademikët dhe shkencëtart tanë të
nderuar: prof.dr.Idriz ajeti, prof.Mark Krasniqi, prof.Dervish Rozhaja, Anton
Çetta dhe Zekiria Cana.
Bërthama e Këshillit nismëtar, e përbërë prej
njëmbëdhjetë vetash (sa parashihej edhe me ligjin e atëhershëm federativ për
shoqatat e qytetarëve), u mblodh disa herë gjatë tetorit dhe nëntorit. Takimet
duhej të dukeshin "spontane", andaj shumica e tyre mbaheshin në kafenenë "Elida"
në qendrën tregtare "Boro-Ramizi". Ndërkohë, nga gjysma e nëntorit dhe fillimi i
dhjetorit po krijoheshin konturat e qarta të Programit të partisë si dhe
statuti. Koordinatori Jusuf Buxhovi disa herë ua parashtroi anëtarëve të
bërthamës të Këshillit nismëtar përmbajtjen e Programit dhe të Statutit, duke e
plotësuar atë me vërejtjet dhe propozimet që i jepeshin nga njëmbëdhjetëshja, si
dhe të tjerët që konsultoheshin. Në javët e para të dhjetorit versioni i
programit ishte i gatshëm dhe ai u miratua. Mbetej për t'u caktuar dita dhe
vendi i mbajtjes së kuvendit themelues të Lidhjes Demokratike të Kosovës. Kishte
propozime të ndryshme, nga ato se kuvendi duhej mbajtur menjëherë në heshtje,
deri tek ata që duhej shtyrë pas vitit të ri. Rrethanat përnjëmend ishin të
tensionuara, ngase nuk dihej se si do të reagonte pushteti i atëhershëm partiak,
i cili ishte në shkatërrim e sipër. Pas shumë shqyrtimesh, u caktua data B 23
dhjetor 1989, pra, dita e shtunë.
Kuvendi themelues u vendos të mbahej në
lokalet e Shoqatës së Shkrimtarëve të Kosovës, ku rëndom asokohe zhvilloheshin
që të gjitha vlimet shoqërore dhe politike. Koordinatori i grupit u angazhua ta
bënte paraqitjen ligjore të mbajtjes së kuvendit themelues në polici, me tërë
dokumentacionin, ashtu si e kërkonte ligji i atëhershëm për mbajtjen e
manifestimeve dhe tubimeve publike. Policia nuk njoftoi se do ta ndalonte
kuvendin themelues të Lidhjes Demokratike të Kosovës, por as nuk dha pëlqim për
të. Gjendja, pra, mbahej e tensionuar.
Duhet cekur se shtypi i atëhershëm në
gjuhën shqipe nuk botoi kurrfarë lajmi për ditën dhe vendin e mbajtjes së
kuvendit themelues të LDK-së, anipse Këshilli nismëtar kërkoi që kjo të bëhej.
Megjithatë, informimi u bë në mënyrë fare interne, gojë me gojë, duke njoftuar
ata që dëshironin të vinin në kuvendin themelues. Të shtunën, në mëngjes, diku
rreth orës 9, në lokalet e Shoqatës së Shkrimtarëve të Kosovës, u mblodh tash në
përbërje të zgjeruar Këshilli nismëtar për themelimin e Lidhjes Demokratike të
Kosovës. Të gjithë u pajtuan me Programin dhe Statutin e saj. U bisedua bukur
shumë për strukturën udhëheqëse të partisë. Që të gjithë ishin të mendimit se
kryetar i saj duhej të bëhej dr.Ibrahim Rugova, ndërsa sekretar Jusuf Buxhovi.

Titulli: Idealet e lirisë
 

Grupi nismëtar nguli këmbë që dr.Rugova duhej të propozohej për kryetar dhe
u deklarua që këtë ta parashtronte Kuvendi themelues, me çka ai u pajtua.

Diku para orës dhjetë të paraditës filluan të vinin, heshtazi, të
interesuarit për Kuvendin themelues. Pikërisht në orën dhjetë, lokali i vogël i
Shoqatës së Shkrimtarëve të Kosovës mezi i zuri ata që kishin vendosur të
merrnin pjesë në mbledhjen e Kuvendit themelues të LDK-së. Ata ishin gjithsej 96
veta, të cilët me nënshkrimet e veta dhe me deklarim të lirë u përcaktuan t'ia
vinin themelet partisë së parë politike shqiptare të pagëzuar Lidhja Demokratike
e Kosovës.
Këshilli nismëtar, që më parë u pat marrë vesh se mbledhjen duhej
ta hapte dr.Zenel Kelmendi, i cili, pasi do të përshëndeste të pranishmit, do të
propozonte rendin e ditës, kryesinë e punës, si dhe komisionet e domosdoshme të
Kuvendit. Dr.Zenel Kelmendi e hapi kuvendin me pak fjalë dhe propozoi kryesinë e
punës në këtë përbërje: dr.Ibrahim Rugova, Jusuf Buxhovi, Ali Aliu, Fehmi Agani
dhe Zenel Kelmendi, gjë që të pranishmit u pajtuan. Pastaj, ai propozoi
komisionin kandidues në krye me Milazim Krasniqin, si dhe procesmbajtës Hysen
Matoshin.
Në emër të Këshillit nismëtar dhe të Kryesisë së punës, Programin
e Lidhjes Demokratike të Kosovës dhe Statutin e saj e lexoi Jusuf Buxhovi.

Të pranishmit dëgjuan me vëmendje Programin dhe Statutin e LDK-së dhe
miratuan me duartrokitje të gjatë përmbajtjet e tyre. Askush nuk ishte kundër.
Kryesuesi ia dha fjalën Milazim Krasniqiti, që në emër të Këshillit kandidues të
propozonte udhëheqësinë e parë të Lidhjes Demokratike të Kosovës. Ai bëri këto
propozime:
1.Kryetar i Lidhjes Demokratike të Kosovës - dr.Ibrahim Rugova,

2.Sekretar- Jusuf Buxhovi,

3.Anëtarë të Kryesisë: dr.Fehmi Agani,
dr.Bujar Bukoshi, dr.Ali Aliu, Nekibe Kelmendi, Mehmet Kraja.
Propozimet u miratuan me duartrokitje të gjata nga të pranishmit.

Pastaj, fjalën e mori dr.Ibrahim Rugova, i cili falenderoi për besimin e
dhënë dhe u zotua se do t'i kryente detyrat që dilnin nga Programi i Lidhjes
Demokratike të Kosovës.


Mbledhja e Kuvendit themelues të Lidhjes
Demokratike të Kosovës, e cila filloi në orën 10:5 minuta, përfundoi në orën
11:10 minuta.

Mbledhjen e ndoqën korrespodentët dhe gazetarët e këtyre
gazetave: ARilindja@, Tanjugu,
Radiotelevizioni i Prishtinës,
AOslobogjenje@,
AVjesniku@ dhe Radio-Lubjana. Nga të dhënat
e sakta del se informata për themelimin e Lidhjes Demokratike të Kosovës dhanë
ARilindja@ (një lajm të gjymtuar keqas),
Tanjugu dhe Radio-Lubjana. Dy ditë më vonë për themelimin e LDK-së njoftoi RTV i
Beogradit, AVjesniku@, ndërsa nga agjencitë e
huaja njoftuan: AFT, AP dhe DPA. TV Prishtina e dha lajmin shkurtimisht në
ditarin e natës së Vitit të Ri, pra, me një javë vonesë.

Programi i
Lidhjes Demokratike të Kosovës, qysh të hënën, pra, më 25 dhjetor 1989, iu
dërgua, ashtu siç e kërkonte ligji, organeve policore krahinore e gjykatës (që
të bëhej regjistrimi në regjistrin e shoqatave të pavarura, anipse në vend
atëherë ende nuk kishte ligj federativ për partitë politike), pastaj Ambasadës
së SHBA-ve në Beograd, Ambasadës së Anglisë në Beograd, si dhe Ambasadës së
Gjermanisë në Beograd, si dhe Ambasadës së Francës në Beograd. I përkthyer në
gjuhën angleze, Programi i Lidhjes Demokratike iu dërgua për atë ditë të gjitha
agjencive më të mëdha botërore edhe Tanjugut.

Plotësimi i Kryesisë së
parë


Në korrik të vitit 1990, në mbledhjen e Këshillit nismëtar, të
Kryesisë dhe kryetarëve të degëve të LDK-së në Kosovë, u bë zgjerimi i saj edhe
me katër anëtarë të rinj: dr.Rexhep Gjergji, Ibrahim Berisha, Anton Kolaj,
Xhemail Mustafa*..."
QIK

* Marre nga QIK-u, botuar ne Kosova home page ne
internet.
Duke qenë të vetëdijshem për momentin historik para të cilit ndodhej
Kosova , delegatët e atëhershem të Kuvendit të Krahinës Socialiste Autonome të
Kosovës, më 2 korrik të vitit 1990 shpallen Deklartën Kushtetuese, më të cilen u
vunë bazat e shtetit të Kosovës. Kosova u shpall njësi e veçantë në kuader të
federatës së atëhershme Jugosllave. Ky ishte një akt historik i pritur moti dhe
që shprehte aspiratat shekullore të popullit të Kosovës për mëvetësi shtetërore
e territoriale nga Serbia. Në atë kohë në
Ishte kjo koha kur në horizont
tash më dukej shperbërja e RFSJ-
së si krijesë artificiale, krejtësisht
antishqiptare, e dominuar nga serbet. Delegatët shqiptarë të Kosovës, e po të
njejtës ligjislaturë, dy muaj më vonë, në
Kaçanikun e lëgjëndave e trimrisë,
me 7 shtator te vitit 1990, nxoren aktin më të lartë juridik - Kushtetutën e
Republikës së Kosovës, më çka edhe formalisht Kosova
u shpall Republikë në
kuader të federatës Jugosllave. Organizohen zgjedhjet e para pluraliste dhe
presidenciale, organizohet referendumi popullor për Republikën e Kosovës shtet
sovran dhe të pavarur dhe bëhën përpjekjet e para gjatë vitit 1992 e 1993 për
organizimin e mekanizmave shtetror.
Shteti Serbë, menjëherë pas shpalljes së Deklaratës Kushtetuese, në Kosovë
vendosi gjendjen e jashtëzakonshme, duke suprimuar më forcë e tanke të gjitha
institucionet e Kosovës, duke filluar nga Kuvendi e Keshilli ekzekutiv i tij e
deri të të gjitha institucionet e
tjera shkencore, arsimore e kultupushtoi
më dhunë Radio Televizionin e Prishtinës, gazetën e përditëshme "Rilindja", duke
vazhduar edhe më të gjitha institucionët e tjera vitale të Kosovës. Në të gjitha
objektet ekonomike e shoqërore vendosi udhëheqësi të dhunëshme serbe. Më
qinedramijë punëtorë shqiptar i pushoi më dhunë nga puna. Çdo gjë u serbizua
duke filluar nga emertimi i rrugëve, institucioneve e gjërë të dokumentët
personale të shqiptarve.

Populli shqipëtar i Kosovës nuk gjunjëzohet.
Vazhdon më rezistencë aktive paqësore duke formuar organët e veta paralele, e
duke zhvilluar aktivitete të shumta politike në drejtim të mëvetësimit të
Kosovës. Në shtator të vitit l991, populli i Kosovës më referendum shpalli
Kosovën Shtet të pamvarur, si rrjedhojë e
proceseve të pandalshme të
shperbërjes së RSFJ-se , nga e cila po shkëputeshin një nga një republikat e
atëhershme jugosllave, përveq Serbisë e Malit të Zi.
Në kontinuitet populli shqipëtar i Kosovës i bëri rezistencë regjimit serb të
cilin haptazi e konsideronte si okupator. Gjatë gjithë kësaj kohe shqiptarët e

Kosovës bënë rezistencë të ndryshme dhe pësuan
shumë sakrifica.
Kontributin për pamvarsi të Kosovës, e dhanë të gjithë në një mënyrë, i gjithë
populli. Edhe punetori i cili i la femijët e vet pa bukë dhe ashtu doli nga
puna. Edhe mësuesi i cili kontriboi dhe në fakt nuk e ndali procesin mësimor
duke mbajtur mësim pa pagë dhe në bodrume të ftohta për të treguar rezistencën
kolektive të këtij populli kundër regjimit të Beogradit. Edhe mjekët që në
dhjëtra ambulanca të Shoqatës Bamirëse "Nënë Tereza" punuan gratisë dhe në forma
tjera u ofruan ndihmë qytetarve. Edhe bujku, punëtori, zejtari, deri dhe
penzionistët dhanë kontributin e vetë, duke ndarë nga të ardhurat e veta
minimale, përqindjen e caktuar për funkcionimin e pushtetit paralel të
Republikës së Kosovës. Gjithë populli shqiptarë në mënyrë kolektive, apo në një
mënyrë tjetër, iu bashkua lëvizjes politike të Kosovës dhe rezistencës e cila
gjër në paraqitjen e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, ishte rezistencë paqësore.
..."Veç nji qëllim i nalt t`ban me durue,
E zemren ta forcon
ndër
kundërshtime s`vyen kurrë me u ligshtu,
Mjer ai që nuk duron!"

Luigj Gurakuqi

Titulli: Idealet e lirisë
 

Çështja e Kosovës u internacionalizua në përmasa të mëdha dhe
gjithnjë shtohej mirëkuptimi dhe mbështetja e madhe e bashkësisë ndërkombëtare,
veçmas e Shteteve të Bashkura të Amerikës dhe Unionit Evropian. Mirpo, e gjithë
kjo nuk bëri ndonjë ndryshim rranjësor në pozitën e shqiptarve të Kosovës dhe në
realizimin e idealeve e aspiratave për liri e pamvarësi.
Levizja demokratike për pamvarësi përcaktohet ekskluzivisht për rrugën
paqësore si alternativë të vetme për jetësimin e Referendumit popullor të vitit
l991. Rezultatet që ajo arrinë janë të shumta, por që duhet posaqërisht të
veçohen janë dy:
në plan të brendshëm- mbajtja e arsimit në të gjitha
niveleve të shkollimit në gjuhën shqipe më planprogram kombëtar; në planin e
jashtem - veprimtaria diplomatike afirmative në sensibilizimin e problemit të
Kosovës, si problem që kerkon zgjedhje. Lëvizja paqësore demokratike nuk arriti
të bëjë një organizim të mirëfilltë kombëtar të institucioneve që

pretëndonim se i kemi. Duke kaluar në pasivitet, domethënë duke i lënë në
mosveprim shtresat e gjëra
të kombit, alternativa paqësore nisi të
shëndrrohet në lëvizje liderësh politik dhe u tregua e pazonja që më veprime
konkrete të lodhë e të sjellë në atë gjendje Serbinë, sa asaj ti pamundësohet
sundimi i Kosovës.
Pasiviteti i këtillë i popullit të Kosovës gjithsesi i shkonte në favor
regjimit kolonial të Beogradit për të shtuar represaliët dhe dhunen në Kosovë.
Hegjemonizmi serbomadh më veprimet e veta ushtarake në Kroaci e në Bosnje po
tregonte botërisht së
jo vetem nuk njeh vlerat e qytetrimit modern për
tolerancë, mirëkuptim dhe zgjedhje paqësore, por njëkosisht së nuk i perfill ato
dhe së vepron perkundër atyre - më gjuhen e dhunës. Ky veprim serbomadh, sikurse
pritej, do të ishte në mos ma i egër, të pakten aq i madh edhe në Kosovë, për të
cilen kishte krijua më kohë mitin e djepit të Serbisë. Ç`është më e keqja, edhe
qendrat e vendosjes nderkombëtare në mënyrë direkte apo indirekte ushqejnë
botkuptimin shovinist serbomadh, duke u sjellur në rrethin vicioz të mbetjes

së domosdoshme të Kosovës brenda Serbisë, më të
drejtën ( të zgjaruar
apo të ngushtuar ) autonomiste, çka nuk është tjeter vetem vazhdim i njohjes së
pushtimit serb mbi Kosovën - njohje e sistemit kolonial në Kosovë, sistem prej
të cilit ka thuaja një shekull
që Evropa ka hequr dorë.
Në qarqët nderkombëtare trumbetohet së njohja e pavarësisë së Kosovës do ta
krijojë "Shqipërinë e Madhe", që gjoja, na qenka rrezik për Ballkanin. Nderkaq,
harrohet më qellim së "Serbia e Madhe" është kancer shume më i rrezikshem se sa
Shqipëria Etnike. Pastaj, mija herë është më rrezik për Ballkanin, e besa edhe
për boten, Rusia e Madhe, e cila edhe pas shkatërrimit të imperisë sovjetike, më
gjak po i shtyp më qindra popuj. Ja, pra, së çfare është drejtësia e atyre që
marrin vendime për fatin tonë!
"..Rusinë 180 miljonëshe dhe të pajisur
më bomba atomike e
anashkalojnë,
nderkaq i bien të gjitha borive për gjoja
rrezikun e
krijimit të shtetit të përbashkët
të shqiptarëve, që mezi që përbëjnë
7 milion njerëz..".
Ismail Kadare
Duke e pare këtë padrejtësi të Perendimit, popullit shqiptar të Kosovës nuk i
mbeti zgjidhje tjetër veç t`i rroku armet në menyrë që të realizojë idealin e
vet shekullor-lirinë kombëtare.
REZISTENCA E ARMATOSUR
Populli shqiptar që nder shekuj kishte kaluar furtuna të shkombëtarizimit
dhe kishte mbijetuar duke rujtur supstancën shqiptare, nuk do ta pranonte sviden
shoviniste kurrsësi. Prandaj nga gjiri i vetë nxorri bijtë më të vendosur dhe më
të gatshëm për të sakrifikuar gjithëçka të tyren përsonale vetëm e vetëm që t`i
thuhet ndal dhunës shvarosëse të okupatorëve serb, ata që u bënë të mirënjohur
më emrin Ushtria Çlirimtare e Kosovës - UÇK.
Në kohen kur po trumbetohej gjithëandej se Serbia ka forcë që të çvarosë
Kosovën për një kohë shumë të shkutër, luftetarët e lirisë po tregonin së këjo
është e pavërtetë, së ata dinë t`i përgjëgjën dhunës më dhunë, po qe se faktori
nderkombëtar nuk do ta frenojë dhunën shoviniste. Ky mesazhë që populli shqiptar
po i dergonte botës nuk u kuptua drejt nga qendrat e
vendosjes ndërkombëtare
që vazhduan mosinteresimin e duhur dhe mosqasjen serioze ndaj çështjes së
Kosovës dhe konfliktit që po zgjërohej, duke shprehur hizitim si dikur në
Bosnje. Regjimi antidemokratik e shovinist i Beogradit, duke kuptuar amullinë
kosovare dhe stepjën ndërkombëtare, vazhdoi shtimin e dhunës së vetë policore
e
ushtarake në Kosovë, duke shtruar terrenin për luftë të hapët të armatosur.
Në radhët Ushtrise Çlirimtare të Kosovës, u rreshtuan bijtë e bijat më të mirë
të
Kosovës dhe jo vetëm të Kosovës, por edhe të trojeve tjera etnike
shqiptare. Në radhët e tyre ishin edhe vullnëtarët shqiptarë nga Ilirida (
Republika e Maqedonisë), nga Malsija e Republikës së
Malit të Zi, nga
Shqipëria, Arbresh nga Italia dhe nga viset e tjera. Aty ishin vullnetarët,
luftëtarët të vertetë të lirisë, pa ideologji dhe politikë. E vetmja që ata
dinin dhe donin ishte ”dëbimi i armikut, serbit nga Kosova”. Dhe, në mesin e
tyre ishin anëtarët e LDK-së, LPK-së, PPK-së, PDKSH-së, etj. Më një fjalë, ishin
bijtë më guximtarë të Kosovës, më trimat, të cilët ia falen atë më të vlefshmen
që paten atëdheut të tyre, Kosovës së tyre, jetën e tyre. Në luftë ishte i tërë
populli shqiptar. Ishte në front të luftimëve apo përkrah Ushtrisë Çlirimtare të
Kosovës. Krah për krah më Ushtrinë
Çlirimtare të Kosovës ishte mbarë
popullata civile , më uniformë e pa uniformë, duke rezistuar në çdo mnyrë
armikun. Popullsia civile e prekur nga flaka e luftes, së bashku më djemtë dhe
vashat e tij, po qendrojnë krah për krahu më bijtë dhe bijat, vëllëzerve dhe
motrave ushtarë dhe për asnjë moment nuk po ndahen nga luftetarët e lirisë në
mbrojtje të vatrave tona shekullore. Secili në menyrën e vet është kthyer në
ushtar të UÇK-së.
Ushtria Çlirimtare e Kosovës lindi si rrjedhoi tani e dhjetë vjet mizorije,
vrasjesh, djegjesh, e rrenimesh, që po kryente policia dhe soldateska serbe mbi
popullatën shqiptare të Kosovës. Ushtria Çlirimtare e Kosovës ishte mbrojtja e
substancës së popullit shqiptarë nga egërsira e policisë serbe.
Ilegalja çlirimtare ngadhnjeu, mbi kriminalen fashiste. Populli u organizua
fuqishem. Stuhia filloi, që nga atentatët e para mbi armiqtë dhe tradhtarët.
Kështu, lindi UÇK-ja, e cila më sukses sfidoi makinerinë e fashizmit të eger
serb. U treguan të kota përpjekjet e armiqve dhe tradhëtarëve për t'i çarmatosur
shqiptarët. Ata ndoshta edhe kanë menduar së ia kanë
aritur qellimit. Mirëpo
ata, kurrën e kurrës s'arriten t`i
shuanin idealet e lirisë që flakëronin
nepër gjenët e shqipëtarisë.
Pushteti akupues serb, në krye më despotin e fashistin Sllobodan Millosheviq,
në shenjë hakmarrje ndaj kryngritjes së armatosur, në Kosovë dergoi ekspedita të
mëdha ushtarako-policore që ta shuaj kryngritjen duke masakruar qytetarë
shqiptarë të pa armatosur të të gjitha moshave. Në fakt u aktivizuan elaboratet
famkeqe të shkrimtarit nobelist Ivo Andriq dhe akademikut Vasa Cubrilloviq, që u
bënë platformë e Akademisë së Shkencave Serbe, klerit ortodokës serb dhe partive
politike në pushtet.
Gjatë dekades së fundit u zhvillua një politikë intenzive antishqiptare.
Asnjë herë më parë në këto përmasa nuk u zbatuan porositë e Çubrilloviqit, siq u
zbatuan në dhjëtvëjtshin e fundit të këtij shekulli . Akademiku Vasa Çubriloviq,
ministër në qeverinë e Serbisë, më 3 nëntor 1944, plasoi Elaboratin për
spastrimin etnik të "pakicës" shqiptare e gjermane në "Jugosllavi", kërkesë kjo
shekullore serbe e cila mund të zgjidhet më së miri gjatë luftës.
…"Në kurre nuk kemi pasur kushte më të mira
dhe rast për vendosjen e
çështjës së minoriteteve.
Krahas spastrimeve ushtarake gjatë operacionëve duhet të perdorën edhe mjetët e tjera:
t’u merrën të gjitha të drejtat, të nxirrën para gjyqit ushtarak, të dergohen në kampe përqendrimi, t’u konfiskohet pasuria, dhe të detyrohën për shperngulje..."
Vasa Çubriloviq

Titulli: Idealet e lirisë
 

Akademia e Arteve dhe e Shkencave e Serbisë, pas njëgjymës shekulli
riaktivizoi Programin për Serbinë e Madhe, pa shqiptarët të pranishem. Është ky
pikerisht Memorandumi i vitit 1986, mbi platformen e Elaborateve per zhdukjen e
shqiptarëve të akademikëve Çubriloviq, Ivo Andriç etj. dhe ne zbatimin e
detyrave u vu pushteti Serb në krye më Kryeqetnikun Millosheviq. U bënë shumë
përgaditje. Asnjë qeveri e mëparshme serbe as jugosllave politikisht e
ushtarakisht s`ishte përgaditur siq ishte përgaditur politikisht e ushatarakisht
kjo
qeveri per t`i vënë ne jetë porositë e Çubrilloviqit. Asnjëherë kurnjë
qeveri serbe e jugosllave s`i kishte hyrë kësaj "loje" të rrezikshme me aq guxim
e konseguencë, siq i hyri ky regjim pa e këthyar kokën, se ç`thonë fuqitë e
mëdha dhe bota demokratike.
Pamdyshje udhëheqësia Jugosllave në krye më Millosheviqin kishin projektuar
që gjatë vitit 1998/99 të likuidojnë krejtësisht Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës,
e cila po shenonte një këthesë në dinamizimin e levizjes shqiptare në luftë për
pamvarsinë e Kosovës dhe në të njëjten kohë të bëjë spastrimin etnik të Kosovës.

Për këto qellime Shteti Jugosllav ishte përgaditur një
kohë të gjatë në
menyrë që të mos dështoi në përplasjet më shqiptarët e Kosovës, sikur
kishin
psuar deshtime, pothuajse, në të gjitha projektët programore të
Çubrilloviqit e të tjerëve në punë të shpernguljeve të shqiptarëve dhe të
spastrimit etnik të Kosovës. Qellimi ishte që më çdo kusht të mbahet
Kosova,
mundësisht pa shqiptar.
Këtë përcaktim në një formë e verteton edhe Komandanti i Forcave të NATO-s
për Evropen. Duke përshkruar takimet e tij dhe të Ambasadorit Hollbruk ai tregoi
një episodë rrënqethëse ku zbulohet i gjithë mentaliteti serb i para
Milosheviqit dhe ndoshta edhe pas tij:
"Pse shqetësoheni kaq shumë për Kosovën?
Me ta dimë ne të merremi vesh. Ne
jemi marrë
vesh me shqiptarët e Kosovës edhe më parë.
E shikoni Drenicën
se si është ngritur në këmbë.
Kështu janë ngritur edhe herë të tjera.
Dhe gjithmonë kanë perfunduar të shkretuar,
të djegur e te emigruar.Edhe tani dimë ne
si ta zgjidhim këtë punë. Si më 1946.
Ata e njohin gjuhen tonë.
Gjatë takimit të fundit me Milosheviqin, Hollbruk dhe unë, i degjuam
prej tij këto fjalë:
Kokën e jap, Kosovën s'e jap.
Por pas 78 ditë bombardimesh Milosheviqi e
dha Kosovën për të ruajtur kokën...
Në jeten time kurrë nuk kam qenë i puthur
prej aq shumë burrash sa nga
refugjatet në Shqipëri. Edhe unë i dua shqiptarët po ashtu,
për karakterin, stoicizmin dhe atdhetashurinë e tyre..." *

Titulli: Idealet e lirisë
 

Gjeneral Wesly K Clark

*Citim i marrë nga takimi vjetor në Komitetin
Kombëtar Amerikan për Mardhenjet më Jashtë, Manhattan, Nju Jork, 18 Shkurt 2000

Qellimi i tyre ishte që tokën e Kosovës ta shendrrojnë në "tokë të djegur",
të cilin qellim që në fillim të luftës pjesërisht e arritën, duke i detyruar
njerzit të ikin nga dhuna dhe të braktisin shtepit e trojet e
veta.

Luftimet çdo ditë zgjëroheshin. Njerzit e pa mbrojtur në masë
masakrohen e shumë zhdukën në mënyrë mistërioze. Forcat ushtarako-policore e
paramilitare serbe pa mëshirë ekzekutonin fëmijë, gra e pleq e
e duke djegur
shtëpi dhe çdo pasuri tjeter të shqiptarëve. Mijëra femijë, gra e burra, të
sakatosur e të njollosur, të tmërruar, e të masakruar. Qindra
mijëra njerëz
leshonin shtepijtë e tyre, që kishin ndërtuar më aq djersë dhe aq mund. Mijëra
të tjerë humbën jetën në mënyrat më çnjerëzore, në mënyra që as nuk mund të
paramendohen nga njerz të vetëdishem e të civilizuar.
Kosovarët të prirë nga Ushtria Çlirimtare, nuk dorzohen. Nuk dëshrojnë më të
jenë nën thundrën e okupatorit. Nuk është më i rëndsishem çmimi i lirisë.
Rradhët e luftëtarëve të lirisë prej
dite në ditë rriten, ndersa rrezistenca
e popullit shtohet. Shumë të rinjë, duke lënë pasurin e krijuar, familjen e
prvilegjët tjera në shtetët Evropiane, në SHBA dhe në vende tjera këthehen në
vendlindje në radhët e ushtrisë çlirimtare. Bota quditej dhe më admirim shiqon
atëdhedashurinë e të rinjëve shqiptarë.
Të gjithë faktorët relevant ndërkombëtarë plotë dhjetë vjet ishin njohtuar më
dhunën e padrejtësirat që bëheshin në Kosovë dhe më përcaktimin e popullit
kosovar për liri demokraci e pamvarësi më çdo kusht. U aprovuan shumë rezoluta,
e u dërguan shumë mesazhe verbale. Por konkretisht bota bëri shumë pak në

realizimin e të drejtave të shqiptarve dhe për të parandaluar masakrat që
ishin aq të parashikura. Qe sa vjet i thënim botës, në Kosovë do të ndodh ajo që
nuk ka ndodhur askund.
Shqiptarët e Kosovës ishin në udhëkryq të përgjakshem. Do të këtë apo nuk do
të këtë më shqiptar në Kosovën martire. Kjo tokë dardane dhe pellazge, shqiptare
e më shumë së shqiptare po digjët e po mbillet më varre, po poshtrohet e po
zymtohet.
Kjo trevë e njohur në shekujt e historisë si kryekështjella e
mbrojtjes së besës, trimrisë,
atëdhedashurisë e qytetrimit shqiptar po
përjeton gjakderdhjen më të përbindshme në luftë për jetë a vdekje. Ishte një
zgjedhje. A duam vdekjen a fitore mbi vdekjen.
…"Ma mirë i dekun nën dhe me u kja
Se për t`gjallë më ndëjt nën shkja"…
Gjergj Fishta
Pikërisht gjatë atyre viteve 90-ta e deri para fillimit të luftës çlirimtare,
kishin filluar vatrat tona të nxjerrin
tym, por atë tym nuk e shihte askush!
Kurse tani, tymin
heqim te zinjtë e ullirit veç shqiptarët, por po e
paguajnë shtrenjt edhe okupatorët mizorë, duke i lënë kockat në fushat dhe malet
e Kosovës.

"...Eni, eni, mori shkina,
eni, eni, te Vranina,
mblidhni vetë
npër shpat e përrue
ehu ! kortarët e djelmve t'ue ;
edhe mësoni fëmijët
mbas sodit
mos t' lakmojnë tokës s' Kastriotit,
pse u bjen shtrejtë, qe
besa e Zotit !..."
At. Gjergj Fishta

Më 28 shkurt 1998. filloi kryngritja e armatosur në
fshatrat e Drenicës: Likoshan, Qirëz, Prelloc dhe Gradicë, deri sa me 3 mars
forca të mëdha ushtarako-policore serbo-sllave sulmuan fshatin Prekaz. Lufta së
shpejti u zgjëruar, s`pari në Dukagjin e pastaj pothuja në të gjitha meset,
fshatrat e qytete të Kosovës. Për tokën arbrore, që në fillim të luftës, ranë
shumë
deshmorë, në mesin e te cilëve kryesisht gra, burra të moshuar e
femijë. Në fushën e dëshmorëve në mes të
fshatit Likoshan e Qirëz janë të
varrosur 83 viktima civile shqiptare të kësaj lufte. Familja Ahmeti nga
Likoshani, 43 anëtarëshe, brënda një dite humbi dhjetë anëtarë të sajë, e 25
femijë mbetën bonjak.
Duke ditur së epiqëndra e kryngritjes shqiptare në Drenicë gjindet në fshatin
Prekaz, forca të mëdha rrethojnë fshatin. Qellimi ishte të shkatrrohet ushtria
shqiptare në bërthamën e sajë. Të asgjasohet Drenica e Isa Buletinit, Azem e
Shote Galicës, Drenica e Shaban Polluzhës dhe e shumë e shumë të tjerëve qe më
heroizëm të pashoq mbrojtën pragun e shtepisë, nderin, dinjëtetin, vlerat morale
e kombëtare, tokën stërgjyshore. Kjo trevë kreshnikësh që gjëndët në qendrën e
Dardanisë ilire, gjëgjësisht të Kosovës së sotme, na e përkujton çdo herë
historinë tonë të lavdishme në shekuj. Ky emër kaq i dashur dhe krenar për ne,
gjithmonë ka qenë dhe është tmerr për armiqtë tanë. Sa e sa herë armiq të
ndryshem provuan të zhdukin nga faqja e dheut, por i lanë eshtrat në te. Kjo
fole trimash u be sinonim i rezistencës dhe i qendresës mbarëshqiptare për liri
dhe pavarësi kombëtare.
Drenica në historinë tonë kombëtare, mbetët territor i
qendresës
shqiptare, që secilit pushtues i rezistoi më armë në dorë. Qe nga Bëteja e
Kosovës (1389) e deri më sot, nga kjo trevë dolen njerzë që më pushkë e më penë
luftuan për çlirim dhe pavarësi kombëtare. Kështu, në luftën e parë kundër
osmanëve, në Bëtejen e Kosovës, trimi drenicas, Mirash Nikollë Kopiliqi (nga
Kopiliqi i Skenderajit) do të plagosë për vdekje sulltan Muratin e I . Numri i
atyre që luftuan kundër pushtuesve turq, austrohungarez e posaqërisht kunder
atyre serb është shumë i madh.
... " Nuk luftuam për grada e pasuri
po për Atdhe e për liri "...
Azem Bejta
Nga treva e Drenicës, nga Polaci, ishte edhe familja e Hasan Prishtinës. Ky
ideolog i shquar dhe udhëheqës i palodhur i kryengritjeve të përgjithshëme për
pavarësinë e tokave shqiptare, tërë pasurinë dhe jetën e dha për të miren e
kombit. Veprimtaria e tij luftarake gjatë muajve maj-gusht 1912 e përgatitën
ngritjen e Flamurit në Vlorë.
Edhe gjatë Luftës së Dytë Botërore rezistenca dhe
revolta më e madhe
kundër sllavo-komunistëve shpërtheu në Drenicë. Këtu ende ruhej amaneti i Azem
Bejtë Galicës dhe i shokëve të tij së " besë më shka nuk ka ". Ky amanët u
rikujtua edhe gjatë atyre vitëve të stuhishme. Brenda muajve janar-shkurt 1945 u
bë ploja mbi Drenicë. Gjatë kësaj periudhe të nderlikuar historike në mesin e
shumë të tjerëve u dalluan: Shaban Polluzha, Mehmet Gradica, Ahmet e Rifat
Galica, e shumë të tjerë.
"…Kurrë ky vend, kjo anë më male
dhe lugina mesatare, kjo Drenicë
e
paperkulur, nuk ka dashur të dijë për
asnjë pushtët përveq pushtetit të
vet.
Kurkujt pra nuk i është nënshtruar.
E prej ligjeve njerëzore që
vlenin aty diçka
ishte vetëm një: Ai i Lekës…"
Hivzi Sulejmani

Titulli: Idealet e lirisë
 

Rezistenca e popullit të Drenicës edhe kësaj here ishte e fortë, siq në
histori e ka zakon Drenica. Zhvillohen luftime te rrepta e të përgjakshme.
Armikut i shkaktohen humbje të mëdha. Në këto luftime vritet
Komandanti
Legjendar i Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës Adem Jashari, bashkë më anëtarë të
familjes dhe më shumë fqinjë e bashkëluftetarë. Të revoltuar për humbjet e
shumta forcat çetnike serbe bëjnë masakra të pa para në popullatën shqiptare
duke masakruar më dhjëtra femijë në lulen e femirijsë dhe rinisë, gra e burra të
moshuar. Trupat e të vrarëve kishin pamje të tmërrshme. Ata ishin masakruar në
mnyrat ma mizore. Kriminelët ua kishin hequr viktimave të tyre syt dhe organët
gjinitale. Disa prej viktimave pos plagëve të shkaktura më armë zgjari, ata
kishin edhe plagë të shkaktura më thikë dhe më mjete të forta.
Gjatë ofensivës së terbuar fashiste serbe u vranë e u
masakruan njerëz të
pafajshëm liridashës shqiptarë, u shkatërruan dhe u dogjen shtepitë dhe arat e
begatshme. Kjo ofensivë s'ishte e rastësishme as e papritur për ata që e kanë
njohur origjinën e egër serbomadhe. Po kështu kanë vepruar edhe paraardhësit e
krajlive të tyre, të cilët shekuj më radhë u përpoqën të çfarosin shqiptarët nga
faqja e dheut.
Mirëpo, si kurdoherë, edhe tani, serbomdhënjtë u ndeshën më forcën e
pamposhtur te popullit tonë martir. Shqiptaria e pati fat t'i këtë fqinjë ata,
të cilët, në histori hynë vetëm përmes barbarive e dhunës. Këta barbarë veç më
mashtrim e dhunë kishin arritur
të krijojnë shtet e pastaj edhe koloni, si
janë këto viset tona të begata më pasuri tokësore dhe nëntokësore, më pasuri të
pallogaritshme të cilat bota i ka lakmi.
Natyrisht, duke i njohur të gjitha
këto, serbomdhënjtë, nuk luftojnë për dofarë kishash e manastiresh të
ortodoksisë, por luftojnë të ruajnë Kosovën për koloni të tyre, sepse atyre
askush deri sot nuk ua prishi kishat as manastirët që i kanë për t'i zhvilluar
ritet e tyre fetare. Tek e fundit shumica e manastirëve i përkasin kulturës së
vjetër bizantine e shqiptare, dhe si të tilla janë rujtur dhe mbrojtur nga
shqiptarët, siq është rujtur Patriarshia e Pejës prej Fisit të Kelmëndve. Para
sa kohe në parlamentin e Serbisë një deputët serb, padashje e tha të vertetën:
"Kosova në radhë të parë është hambar i Serbisë".
Luftimët u zgjeruan shumë shpejt në Dukagjin e në viset tjera të Kosovës.
Lufta erdhi si domosdoshmëri e
kohës. Ajo i ka rrënjët në punën e
palodhëshme e të përhershme të shumë e shumë gjëneratave, të shumë bijve e
bijave që dhanë jetën, apo u dergjën e ende dergjën kazamatëve të Serbisë.
Ushtria Çlirimtare e Kosovës e krijuar nga vullneti i çeliktë për pamvarsi
kishte në planin e vetë zhvillimin gueril të luftës, duke shkuar në përforcim
gradual e të shkallëshkallëshem. Përleshjet midis forcave
guerile dhe forcave
pushtuese, që po imponohëshin gjithnjë e më shpesh, po qonin drejt konfliktit të
hapët. Duke kuptuar rrezikun e madhë që paraqitej nga UÇK-eja, Beogradi nisi
fushatën e çfarosjes së UÇK-ës ose të imponimit të luftës së haptë, frontale,
për çka UÇK-ja nuk kishte mjete adekuate të luftës. Në këto rrethana, regjimi
gjakatar i Serbisë filloi ofanzivën e egër ushtarake më tërë arsenalin artilerik
dhe të aviacionit ushtarak. Objektiv kryesor kishte thyrjen dhe shpartallimin e
Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës. Kur nuk ia arriti kësaj, nisi djegien, dhe
shkatrrimin e vendbanimeve, për ta demtuar sa më shumë popullin, për t`i
pamundësuar atij qendresën dhe për t`iu hakmarrë, ashtu siq kanë bërë më shekuj
të gjithë pushtuesit kundër atëdheut tonë.
Qe nga mesi muajit korrik, në pjesën më të madhe të Kosovës, pushteti okupues
i Beogradit ndermori ofensivën më të madhe ushtarake, prej Luftës Dytë Botërore.
Ai, duke qenë i pafuqishëm për t'u ndeshur më ushtrinë çlrimtare, granaton nga
largësia, djeg të lashtat dhe shtepitë, vret gra, femijë e pleq të

pambrojtur. Kjo me artileri, kudo që shkel, prapa le gjurmët e veta të
barbarisë paramesjetare. Kudo djegie, shkatërrime, rrënime. Përkundër gjithë
kësaj, edhe pse më armatim më të lehtë, UÇK-ja i përgjigjët më vendosmeri të
pashoqe në fushëbetejat e luftës. UÇK tregoi vendosëshmeri për të vazhduar
luftën çlirimtare më çdo çmim që ti kerkohet asaj, deshmoi poashtu aftësinë për
të mbijetuar, për të ndrruar taktikën luftarake.
Ajo nuk u zhgnjye nga
humbjet e betejave që pësoi, pasi që lufta vazhdon dhe qellimi kryesor është të
fitohet lufta.

Titulli: Idealet e lirisë
 

GRUPI I KONTAKTIT

Kur bota më në fund u binde së shqiptarët e Kosovës kanë zgjedhur vetëm një
rrugë, liri apo vdekje dhe kur u binden se këjo luftë do të rrezikoj paqën në
ballkan e më gjërë, filluan më seriozitët më të madh të angazhohen në zgjedhjen
e nyjës Kosovare.
Në fakt kerkohej një kompromis që më çdo kusht të ndalohet
ky konflikt. Shumë shtete e shumë mekanizma te bashkësisë nderkomtare rrekën më
më seriozitët çështjes së Kosovës. Në vazhdimsi mbahen mbledhje të ndryshme.
Aprovohen shumë vendime e qendrime, të cilat shteti Jugosllav nuk i perfillë.
Përkundrazi, luftimet e masakrat vazhdojnë më intenzitët të shtuar.
Qendrat nderkombëtare të vendosjes, të përsonifikuara aktualisht më Grupin e
Kontaktit, gjëgjësishtë nga Grupi G8, (shtat vendet më të industrializuara dhe
Rusia) është vënë në levizje sa i perkët Kosovës. Natyrisht, më një vonesë të
madhe. Dhe, çuditërisht, më koincidencë frekuencash më regjimin pushtues
serbomadh: ofron zgjidhje që nuk janë zgjidhje, i ofron një status që nuk është
vetëmse një robëri e re duke propozuar mbetjen e Kosovës në
në jetë të
përbashkët shtetërore më Serbinë - "Jugosllavinë", më një shtet që shqiptarët
nuk i lidh gjaku, gjuha, tiparet kombëtare as civilizimi, nuk ka asnjë kuptim.
Ky tregon për një trajtim të njëanshem që bota i bënë problemit kosovar, duke
dashur ta fusë në margjinat e mbetjes nën Serbi.
Më një propozim paksa konkret Grupi i Kontaktit doli
pikërisht në kohen
kur ofanziva ushtarake e regjimit kolonialist serb në Kosovë po shoqërohet më
djegie
vendbanimesh, masash civile të dëbuara nga shtepitë e tyre dhe kur
Kosova po perjeton një katastrofë humanitare. I dalë në këto kushte e rrethana
projekti i Grupit të Kontaktit para së frimzgjidhje, ishte një kooperim në
presionin e gjithmbarshem kundër popullit shqiptar të Kosovës, që ai te
kapitullojë në
mënyrë të qytetëruar: të pranojë një status që të trumbetohet
zgjidhje, e qe nuk do t’ia hiqte prangat e robërisë nacionale dhe koloniale!
Edhe pse ishte e papranueshme oferta e Grupit të Kontaktit, prapëseprapë është
për t’u përshëndetur trandja e botës dhe fillimkuptimi i saj së duhet angazhuar
që të vihet paqja në Ballkan.
Grupi i Kontaktit propozon që zgjidhja e problemit të Kosovës të bëhët në
formë të një autonomie kulturore në Serbi, ose në formë të një autonomie paksa
më të zgjeruar poashtu në Serbi, ose një mundësi paksa e zorshme: statusi i një
republike në kuader të federatës serbomalazëze që ende ruan emrin e vjetër
Jugosllavi; pastaj, për analogji, bëhën propozime për një status
si i një
Tiroli të Italisë, si në Çëçenije e të ngjashme. Se cili status do të zgjidhet
prej të lartëpropozuarve, do të vendoset më referendum pas tri, përkatësisht
pesë vjetësh. Statusi i zgjëdhur do të jetë nën garanci ndërkombëtare dhe këtu
ofrohen variante të ndryshme,
që kanë kuptimin e një protektorati
ndërkombëtar.
Qendrimet e mësiperme të vendeve të Grupit të Kontaktit shprehin qartë
pavendosmerinë nderkombëtare ndaj regjimit gjakatar serbomadh
në Kosovë, për
më tepër: një koncesion që i bëhët atij. Prandaj formulimet në projektin e
propozuar ishin jo të qarta dhe tepër të mjegullta.
Pavendosmeria nderkombëtare në reagimin efikas, të
shpejt dhe të prerë në
Bosnje, po përseritët po aq tragjikisht edhe në Kosovë dhe vetë ky fakt i le
duar të
lira regjimit pushtues në krye më Milosheviqin për të rrenuar gjitha
vlerat e krijuara brez pas brezi nga populli i Kosovës, për të shkaktuar mijëra
viktima të luftës.
Projekti i propozuar nga Grupi i Kontaktit nuk ishte krejtësisht i
papranueshem për nga forma, që shpreh vlerat e zgjidhjes së qytetëruar, por në
përmbajtje. Thjesht, është i pranueshem referendumi, sepse kështu i jepët
mundësia popullit të Kosovës të zgjedhë fatin e vetë dhe për këtë formë ka ofro
10 vjet që levizja kosovare përpiqet. Mirëpo, që të jetë korrektësia dhe vlera
reale e referendumit, atij duhet t’i hiqen kornizat, kufizimet dhe margjinat, që
e bëjne të pavlerë. Pra, krahas alternativave të propozuara, projekti i Grupit
te Kontaktit duhet begatuar edhe më mundësinë për të drejtën për vetëvendosje,
për t’u shkëputur plotësisht
nga Serbia e nga federata serbomalazëze që ende
vazhdon të quhet jugosllave, për të krijuar shtetin e mëvëtesishem të Kosovës.
Kështu, referendumi do të ishte real dhe do t’i ofronte mundësi të verteta
popullit të Kosovës për të zgjedhur statusin e vet të organizimit shtetëror.
Referendumi i këtille do te mbikqyrej nga forcat nderkombëtare si OKB, OSBE,
SHBA dhe NATO-ja, të cilat do te ishin edhe garantuese për jetësimin e vullnetit
të shprehur në referendum. Vetëm kështu,
projekti dhe angazhimi i Grupit të
Kontaktit do të ishte i realtë, objektiv dhe zgjidhjeofrues më të vërtetë.
Propozimet e ofruara nga Grupi i Kontaktit nuk afronin mundësi për të
zgjidhur në menyrë të drejtë problemin
e Kosovës, por po përseritën veprimet
pragmatike si edhe gjatë historise: të bëjë heshtimin e problemit, ta mbulojë më
një maskëzgjidhje pa u lodhur së serish pas një periudhe do të rishfaqet më tërë
përmasat e veta i njejti problem dhe do t’i shkaktojë turbullira të serishme.
Atë që nuk e bënë bota duhet ta bënte levizja jonë për pavarësi, e cila u tregue
më e vendosur dhe më e paluhatshme së kurrë në rrugën e vet për heqjen e
vargonjve robërues e kolonial të regjimit serbomadh. Levizja kosovare për
pavarësi nuk pranojë diktatin nderkombetar te robërimbetjës. Por u angazhue
seriozisht më gjitha potencialet e kombit, ajo gjeti forcë që të mos gjunjëzohet
as përballë agresionit serbomadh e as nga presioni nderkombëtar.

Titulli: Idealet e lirisë
 

Nga gjiu i popullit, doli Ushtria Çlirimtare e Kosovës, e cila më heroizem të
pashoq e përballoi dhe e mbijetoi ofenziven më të egër serbe. Kjo, falë djemve
dhe bijave
më të dëvotshme të kombit tonë që i janë bashkangjitur
radhëve
të Ushtrisë sonë Çlirimtare. Padyshim së heroizmi e lavdia e këtyre trimave do
të shkruhet më gërma të arta në historinë e ardhshme të Kosovës.
Ata që më
një bombë në dorë iu hodhen tankut të okupatorit serb, do të jenë të pavdekshëm,
sic janë Gjergj Kastrioti - Skenderbeu, Isa Boletini, Bajram Curri, Dedë Gjon
Luli, Haxhi Zeka, Azem e Shote Galica, Mic Sokoli, Idriz Seferi e të tjerë. Fale
gjakut të rinisë heroike kosovare, edhe diplomacia nderkombëtare u vu në veprim.
MARRËVESHJA HOLLBRUK - MILLOSHEVIQ
Presidenti i SHBA, në tetor të vitit 1998, nëpërmes të delegurit të vet
Richard Holbrooke i përcolli Beogradit zyrtar brengosjën e SHBA për shkak të
konfliktit në
Kosovë, duke kërkuar që urgjentisht të vendoset dialogu më
shqiptarët e Kosovës, më pjesmarrje të obligushme të ndermjëtsimit nderkombëtar.
Që menjëherë të filloi tërheqja e armatimit të rëndë të Armatës Jugosllave,
kurse njësitë e blindura të këthehen në garnizonat amë. Që të tërheqen të gjitha
njësit speciale të Ministrisë së Puneve të Brëndshme të Serbisë nga Kosova. Që
të mundësohet këthimi i studentve shqiptar në fakultete, kurse i nxenësve në
shkolla, në saje të Marrëveshjes Millosheviq - Rugova të vitit 1996 dhe që
shqiptarët e Kosovës të fitojnë një shkallë të lartë të autonomisë në kuader të
Republikës Federative të Jugosllavisë, më ç`gjë Jugosllavisë do ti garantohet
sovraniteti i plotë në tërë hapsiren shtetrore. Kishte edhe kerkesa tjera.
Në këto bisedime u bënë shumë manevrime e shpekullime politike. Kreu
udhëheqës i Beogradit në fillim i hudhi të gjitha këto kerkesa, më arsytim që
Serbija vetë mund ti zgjedhë të gjitha problemët në Kosovë dhe së në
referendumin gjithëpopullor serb të posa mbajtur i është thënë JO kërkesës për
ndermjetsim nga jasht. Në vazhdim të bisedimeve maratonike, formalisht
pranohen
shumë kërkesa e obligime dhe miratohet e ashtuqujtura
"
Marrëvshja Holbrooke - Millosheviq". Kjo marrëveshje perfundon më konkludime së
pranimi i obligimeve do të thotë përmbushjen e tyre dhe së NATO-ja mbetët e
gatëshme të veproi nese Millosheviqi nuk i permbush obligimet. Prapa kësaj
marrëveshje qendronte Bashkësia Evropjane, Grupi i Kontaktit, organët tjera
relevante të bashkësisë nderkombëtare dhe NATO-ja.
Obligimet e marrura nga këjo marrëveshje, si herave tjera, mbetën vetëm në
leterë, nga së pushteti Jugosllav injoroi zbatimin e tyre. Prej krejt asaj çka
është vendosur u zbatue vetem vendosja e Misonit të OSBS-së në Kosovë në
përbërje prej 2000 vetash.
Misioni i OSBS-së në Kosovë nuk arriti të këtë
ndonjë ndikim të posaqem në parandalimin e luftimeve, masakrave, dhunës dhe
pastrimit etnik në Kosovë. Por pati rëndësi në regjistrimin e ngjarjeve dhe
informim objektiv të opinionit nderkombëtar për ngjarjet në Kosovë. Kjo ndihmoi
në internacionalizimin më të madhë të çështjes së Kosovës, siq ishte rasti më
masakren serbe në fshatin Reçak të Shtimjes.
Në fshatin Reçak, me 15 janar të vitit 1999 forcat policore, ushtarake e
paraushtarake serbe bënë një masakër në përmasa të mëdha mbi
popullatën
civile shqiptare. U vranë e masakruan disa dhjetëra shqiptarë nga
ky fshat. Viktimat ishin të të gjitha
moshave, gra pleq e femijë, shumica
prej të cilëve u gjetën të mbytur në të dalë të fshatit , në përpjekje për të
ikur nga sulmet serbe. Të vrarë e të masakruar u gjetën edhe nëpër shtëpijtë e
fshatit. Vetëm në një odë kishte 24 të vrarë.
Në vendin e ngjarjes, ndër të parët, ishte shefi i Misionit të OSBS-së zotri
Uilliem Uoker, i cili publikisht i fajësoi forcat serbe të sigurimit për
masakrimin e shqiptarve. Këjo deklaratë dhe pamjet e të masakrurve
nëpërmes
programeve televizive më më ndikim në botë dhe nëpërmes mjeteve
tjera të informimit patë jehon të madhe në gjithë opnionin botrorë.
Qeveria Jugosllave nxitoi menjëherë dhe Zotin Uilliem Uoker e shpalli persona
non grata duke kerkuar nga ai qe brenda 48 orëve të braktisë teritorin e
Republikës Federative të Jugosllavisë.
Zoti Uoker, ushtarak e diplomat i vjetër amerikan, jo vetëm që nuk zbatoi
këtë urdhëresë, por më plotë përkushtim e objektivitët vazhdoi të kryej misonin
e besuar. Personalisht muar pjesë në ceremoninë e varrimit të 40 civilve
shqiptar të Reçakut, më çrast mbajti një fjalë mjaftë emocionale më domëthënje
të madhe morale dhe politike. Në fjalën e vetë Ambasadori Uoker, përveq tjerash,
për vdekjen e parakoshme e të dhunshme të shqiptarve të Reçakut tha se ai vetë u
trondit para kater javësh* , bota u trondit nga pamjet nga ky fshat, pamje të
mizorisë, pamje të vdekjës,
pamje të dhimbjes së madhe. Vdekjet në Reçak
kerkojnë drejtësi dhe drejtësia duhet të bëhët patjetër.
Në përfundim të
fjales Ambasadori Uoker pohoj së bota do të shoh sot dhimbjen tuaj dhe pamjen e
shpresës në Paris. Reçaku e Rambouillet janë drejtëpërsedrejt të lidhura.
Përkundër dhimbjes dhe zemrimit tuaj të
kuptushem, nuk bënë të humbim
shpresen për një të
ardhme më të mirë. Ishin këto fjalet e Ambasadorit Uoker
që jehuan të qytetarët e shumë vendëve të botës dhe të mekanizmat nderkombëtarë
që mërreshin
më çështjen e Kosovës.

Titulli: Idealet e lirisë
 

*Forcat policoro-ushtarake serbe pas katër jave lejuan familjarët që të varrosin
trupat e masakruar.
Uiliam Uoker përsieri, pas nënde muajve të krimit, ishte në mesin e
qytetarëve të Reçakut. Ai në Reçak u prit nga qindra e mijëra fshatarë të këtij
fshati dhe fshatrave përeth. Perfaqesuesi i ketij fshati, z.Uoker dhe të
pranishmëve të tjerë iu drejtua me këto fjalë:

..."Në mesin tonë sot
është njeriu i shpresës sonë, njeriu që ndau pikëllimin me familjet tona që kanë
humbur më të dashurit, njeriu i fshatit tonë.
Por, ju z.Uoker, nuk do të
vini më këtu për të parë krime e masakra, por për liri e për dasma"...

Ndërsa, Uoker i emocionuar shumë, në mesin e varrezave dhe të familjarëve
që kishin humbur më të dashurit e tyre u shpreh kështu:

..."Herën e
fundit kur isha këtu, kishte shumë popull në mal, me fytyra të lodhura e të
pikëlluara.
Unë isha i detyruar ta dënoja djallin që vizitojë Reçakun. Shoh
këtu tani njerëzit që kanë humbur më të afërmit e tyre që unë së bashku me
ta
kurrë nuk do t'i harrojmë. Dëshira ime ka qenë që të kthehem një ditë këtu
dhe t'iu shoh se si buzëqeshni
dhe si ndërtoni jetën. Emri im është shumë i
lidhur me fshatin tuaj, andaj edhe jam krenar për këtë.
Do të vij këtu sa
herë që të kem mundësi"...
Uilliem Uoker
Banorët e këtij fshati dhe femijtë që me buçeta lulesh kishin dalë për ta
pritur, e falenderuan shumë me fjalet më admiruese, po ashtu atij iu dha një
dekoratë dhe një mirenjohje për punën që ka bërë dhe për ndriqimin e së
vertetes. Po ate ditë, në solimitetin e organizuar në sallen e teatrit kombëtar
në Prishtinë, z. Uilliam Walker u shpallë"qytetar nderi i Kosovës"*.
________________________________________
* Më 3 nëntor 1999 z.Uiliam Uoker
u shpall qytetar nderi i Republikës së Kosovës.
KONFERENCA E PAQËS NË RAMBUJE
Kishte dhjëtra fshatra e qytete të ngjajshme më Reçakun ku u kryen
masakra, teror e gjenocid ndaj popullatës civile shqiptare, dhe gjendja nga dita
në ditë keqësohej. Më në fund faktoret relevant botror, të prir nga Shtetet e
Bashkura te Amerikës dhe Britania e Madhe marrin vendim që të mbahet Konferenca
Nderkombëtare e Paqës për çështjen e Kosovës në Rambouillet të Francës.
Udhëheqësirat e gjithë spektrit politik shqiptar të Kosovës e përkrahen këtë
inciative duke shprehur kështu gatëshmerinë që më negociata të zgjedhet nyja
kosovare, por më dozë të madhe frige që palës
shqiptare mund ti imponohet një
kompromis i
rrëjshem, sepse është pala më e dobët në konflikt. Para nisjes
në negociata, negociatorët shqiptar u bënë unik, si asnjë herë më parë dhe
unanimisht të percaktuar që të këmbëngulin në kerkesat ligjitime të popullit
shqiptar, e nese duhet edhe të mos pranojnë atë çka afrojnë perendimorët*.
Në Kështjellen e Rambouillet të Francës, më 06 shkurt të vitit 1999 filloi
punimet Konferenca Nderkombëtare Paqësore për Kosovën, në prezencën e
Presidentit të Francës Zhak Shirak, ministrave të jashtem të Francës dhe
Britanisë, Yber Vedrin dhe Rober Kuk, bashkëkryetarve të konferencës Kris Hil
(SHBA) Volfgand Petric (perfaqesues i Bashkesise Evropjane)
dhe Majorsiki (
perfaqësues i shteti Rus)si dhe musaf
irve tjere. Punimet e konferencës i
percollen më së 200 gazetarë. Në hapjen e konferencës, fjalen e rastit e mbajti
Presedenti i Francës duke theksuar së ka ardhur koha që, më në fund, palet në
konflikt të ulen në truezen e bisedimeve dhe të gjejnë një zgjidhje paqësore,
cila për popullin e Kosovës dhe rajonin
rajonin e Evropës Juglindore të
lindet shpresa për paqë dhe për prosperitët edhe në këtë pjesë të Evropës. Duhet
ti japet fund gjakderdhjeve dhe skenave të tmerrshme të luftës në të cilen
psojnë civilet, femijë, pleq dhe gra. Më atë rast Presidenti potencoi së Kosova
është problem evropjan e botëror që duhet të zgjedhët më çdo kusht permes
dialogut. Askush nuk mund të harroi djemtë e humbur apo fshatrat e shkatrrura ,
prandaj duhet të gjëndet drejtësia dhe të denohen fajtoret, nenvizoi
perveq
tjerash Zoti Shirak. Fjalë rasti në këtë platformë
mbajten edhe ministrat e
jashtem te Francës dhe Britanisë.

Titulli: Idealet e lirisë
 

*Kosovën në konferencën e e Rambujes e
përfaqësonine: Ibrahim Rugova, Bujar Bukoshi, Fehmi Agani, Edita Tahiri, Idriz
Ajeti (LDK), Hashim Thaci, Jakup Krasniqi, Azem Syla, Xhavit Haliti, Rame Buja (
UÇK ), Rexhep Qosja, Hydajet Hyseni, Bajram Kosumi, Mehmet Hajrizi ( LBD ),
Veton Surroi dhe Blerim Shala ( te pamvarur ).
Në Rambouillet pala negociatore shqiptare gjeti miq të vertetë, që brenda
kornizave të përcaktuar, të gjendët zgjedhje më optimale e kompromisit. Në këtë
drejtim dallohej udhëheqësia e Qeverisë Amerikane, e prire nga sekretarija
amerikane e shtetit, Zonja Medlin Ollbrajt.
Negaciatorët që perfaqesonin popullin shqiptar të Kosovës në Rambouillet
gëzonin përkrahje nga gjithë bashkombasit si në Kosovë, Shqipri e troje tjera
etnike, ashtu edhe nga shqiptarët në diaspor. Në shumë vende
perendimore
organizoheshin manifestime përkrase dhe vazhdisht arrinin telegrame më të cilet
inkurajohej pala shqiptare që të jetë konseguente në qendrimet e veta të besura
me mandatin e popullit. E natyrshme, perkrahja me e madhe ishte nga qeveria,
partitë politike dhe populli i shtetit amë - Shqiprisë.
Në Rambouillet, deri sa konferenca e paqës ishte duke vazhduar punimet, u
mbajte një protestë e fuqishme. Më shumë së dhjetë mijë shqiptar kishin ardhë
nga të gjitha vendet e perendimit , madje edhe nga Suedia e largët në mnyrë të
organizuar në mbeshtetje të pamvarsisë së Kosovës dhe në perkrahje të
delegacionit në konferencën paqësore. Në këtë protestë merrnin pjesë
shumë
miq të shqiptarëve nga mbare bota, në mesin e të cilve edhe kongresistët
amerikan Eliot Engel e Sju Kelli.
Në Rambouillet zhvillohej luftë e pa komprimis
mendimesh. Si zakonisht në
situata të konfliktit, palet të cilat janë mediator mundohen për ndaljen e
konfliktit, duke mos u interesuar shumë së kush ka të drejtë dhe si duhet të
rregullohet. Kështu ishte edhe më rastin e Kosovës. Vehej barazim në mes
fajtorit dhe viktimes, andaj shpesh palen shqiptare e barazonin më atë serbe. U
prezentuan shume argumente. Pala shqiptare nga mediatoret u vlersue si mjaft
kooperuese, derisa asaj serbe i mungonte ky vlersim.
Siq pritej ashtu edhe ndodhi. Filluan presionet politike
të kombinura më
kërcnime nga mediatoret. Pala shqiptare kërcnohej se do të i ndalet perkrahja
nederkombëtare e dhënë deri më tani nese nuk pranohet Marrëveshja e propozuar.
Përkundër pales serbe i thuhej së do ta bombardojnë. Ky kercnim nuk dukej fort
bindes as për vetë palen serbe, nga së qendronte bindja së asnjë shtet
perendimor nuk do te deshiroj të futet në një avanturë të këtillë dhe së Shteti
Sovjetik do të jetë në mbrojtje të serbëve.
Gjatë gjithë kohes së negociatave në Rambouillet, negociatoret shqiptar qenë
unik si asnjëherë më parë dhe këmbgulen në kërkesat ligjitime të
popullit
shqiptar. Edhe pse teksti definitiv i marrëveshjes së propozuar
tërsisht nuk kënaqëte deshirat për pamvarsi të menjëhershme, konsiderohej së
është gjetur një kompromisë i pranushem në koorelacionin e marrëdhënjeve
ekzistuese. Marrëveshtja nga pala shqiptare nuk u refuzua, por u shtye
nënshkrimi i saje. Ekziston pershtypja së shumica e pjesmarrësve shqiptar në
negociata ishin të mendimit që marrëvshtja të nënshkruhet pa shtyrje. Por, më
veprime të disa individëve më ndikim në disa qarqe politike kosovare, nenshkrimi
u shty për tri javë. Poashtu edhe disponimi i pjesës dermuese të popullatës
shqiptare Kosovare
ishte që Marrëveshja të nënshkruhet. Këtë e deshmon një
hulemtim i opinianit publik në mesin e shqiptarve në Kosovë të inicuar nga
Instituti i Fillozofisë dhe Sociologjisë në Prishtinë. Në pytejen e parë
drejtuar të anketuarve: " A është dashur që delegacioni i Kosovës
(shqiptarët
) të nenshkruajn Marrëveshjen e Perkohshme për Paqë dhe Vetqëverisje në Kosovë",
82% të anketuarëve janë deklarue së është dashur të
nënshkruhet kjo
marrëveshje. Në pytjen vijuese: " A duhet të nenshkruhet kjo marrëveshje pas 15
marsit", 84% të anketuarëve janë deklaruar së marrëveshja
duhet të
nenshkruhet. Në pytjen e tretë që kishte të bënte më implementimin e kësaj
marrëveshje, 80% të anketuarve është deklaruar së implementimi i sajë është i pa
mundur pa forcat e NATO-s.
Konferenca perfundojë pa rezultate konkrete. Në fund të punes bashkëkryetarët
e Konferencës Ndërkombëtare për Kosovën, publikuan këtë komunikatë*:
"1. Ministrat e Grupit të Kontaktit u takuan më 23 shkurt në Rambuje, në fund
të përpjekjeve
intensive që zgjatën më shumë se dy javë, për t'u arritur
marrëveshja për autonominë substanciale të Kosovës, me respektimin e
sovranitetit nacional dhe integritetit territorial të RFJ-së.
2. Ministrat kanë dëshmuar për karakterin historik të konferencës në Rambuje,
me të cilën ka filluar procesi, në bazë të parimeve dhe elementeve themelore, të
cilat Grupi i Kontaktit i ka aprovuar më 29 janar në Londër dhe ku janë tubuar
ata që një kohë të gjatë kanë pasur dallime të mëdha.
3. Sikundër edhe është
supozuar, bisedimet kanë qenë të rënda dhe komplekse. Përpjekjet e të dy palëve
dhe angazhimi i vendosur i negociatorëve tanë, ambasadorëve Hill, Majorski dhe
Petriç, kanë përfunduar me marrëveshjen për autonominë substanciale të Kosovës,
përfshirë mekanizmat që mundësojnë zgjedhje të lira dhe të drejta për
institucionet demokratike, mbrojtjen e të drejtave të njeriut dhe të drejtat e
përfaqësuesve të bashkësive nacionale, si dhe vendosjen e sistemit të drejtë
gjyqësor.
4. Me marrëveshjen e Rambujesë, sot u krijua korniza politike për autonomi.
Janë vendosur edhe bazat për mbarimin e kapitullit për implementimin e pjesës së
marrëveshjes që ka të bëjë me modalitetet e prezencës ndërkombëtare të faktorëve
civilë dhe ushtarakë në Kosovë. Është e domosdoshme që marrëveshja e përkohshme
të arrihet dhe të nënshkruhet në tërësi. Në këtë frymë, palët janë pajtuar që,
pas konsultimeve me anëtarët e Grupit të Kontaktit, negociatorët dhe organizatat
kompetente ndërkombëtare të marrin pjesë në konferencën e 15 marsit në Francë, e
cila do t'i përfshijë të gjitha aspektet e implementimit të marrëveshjes. Ne
jemi të vendosur që rigorozisht të mbikëqyrim respektimin e këtij obligimi, në
mënyrë që procesi i Rambujesë të bëhet definitiv.

Titulli: Idealet e lirisë
 

5. Palët duhet që të
rezervohen nga të gjitha aksionet, të cilat do të pengonin rezultatet e arritura
në Rambuje. Veçanërisht presim që palët në tërësi dhe menjëherë të respektojnë
ndërprerjen e zjarrit në tërë Kosovën, që të rezervohen nga të gjitha aktet e
provokimeve, që në tërësi të respektojnë obligimet e veta nga tetori 1998 dhe të
respektojnë rezolutat përkatëse të Këshillit të Sigurimit. Ne në tërësi
përkrahim misionin verifikues në Kosovë dhe pjesëtarët e tij, dhe fuqimisht
insistojmë që palët të krijojnë kushtet e domosdoshme, me të cilat do të
sigurohej MVK-ja dhe përfaqësuesit e tjerë ndërkombëtar, për çka palët do të
konsiderohen përgjegjëse.
6. Obligohemi që të ponojmë bashkë, që të
sigurohet zgjidhje që do t'i shprehë aspiratat legjitime të të gjithëve që
jetojnë në Kosovë. Vetëm me këso zgjidhjeje mund të krijohen kushtet në të cilat
mund të evitohet katastrofa humanitare. Ata që do të pengojnë finalizimin e
marrëveshjes së përkohshme për Kosovën, ata që do të vazhdojnë të provokojnë
armiqësi të reja ose ata që do të rrezikojnë sigurinë e MVK, do të konsiderohen
përgjegjës direkt për veprat e tyre".
*QIK-u , 24 shkurt l999

Shtyrja e nënshkrimit të Marrëveshjes Ndërkomëtare të
Paqes për Kosovën,
krijoi hapsirë të mjaftushme që qeveria serbe në Kosovë të vendos trupa të mëdha
ushtarako-policore e paramelitare, të vendos shumë armatim dhe të kryej
përgaditje për luftë frontale, për teror e masakra të popullatës shqiptare.
Pas tri javesh, më 16 mars, pala shqiptare bëri nënshkrimin e tekstit të po
asaj marrëveshje, pas konsulltimeve që bëri më popullin e Kosovës, më
grupacionet politike dhe më subjekte të tjera. I tha "po" Marrëveshjes më
bindje, së ky është një proces e jo një ngjarje, së është një kapitull në
historin e Kosovës, që pas periudhës kalimtare populli i Kosovës do të
vetëvendos për të ardhmen e tij dhe së implementimin e sajë do ta bëjnë forcat e
NATO-s.
Delegacioni i RF të Jugosllavisë në ditën kur duhej të nënshkruanin
Marrëveshjen Ndërkombëtare e Paqes për Kosovë, paraqiti një plan të vetin.
Planin e parqitur Grupi i Kontaktit e refuzojë menjëherë, nga së më të
do të
instalohej një apartheid i vertët në Kosovë. Pala serbe refuzoi nënshkrimin e
planit dhe kështu hyri në mosmarrëveshje të drejtëpërsedrejt më bashkësinë
ndërkombëtare duke e vuar në sprovë prestigjin e sajë.
ANGAZHIMI LUFTARAK I NATO-s
Kësaj herë bashkësia nderkombëtare u tregua më e vendur së kurr ndonjë
herë më parë. Inciativen e muren forcat e Aleancës Veriatllantike të udhëhequra
nga Shtetet e Bashkura të Amerikës, të cilat me një unitet të madhë vendosen që
ti bindin serbët së nuk mund të bëjnë gjithmonë atë çka duan dhe së do ti
detyronin të terhiqen nga Kosova njëherë e përgjithmonë.
Lojrave politike e diplomatike të Beogradit u erdhi fundi. Sulmet e NATO-s
kundër soldateskës Serbe ishin vetëm moment kohe. E pritnim më pa durim atë
moment edhe pse ishim të vetëdishem për hakmarrjen e mundëshme të forcave
ushtarake policore dhe paramelitare serbe ndaj popullatës civile. Sekretari i
pergjithshem i NATO-s , Havier Solona i dha urdhërin Kryekonamdantit të forcave
të NATO-s për Evropë, gjeneralit Uslin Klark të ndermerrë sulme ajrore kunder
çaqeve të caktura të Jugosllavisë.
E perjetuam sulmin e parë të NATO-s, gjatë natës së 24 marsit. I perjetuam
ditët më të gjata dhe netët e ankthit të madhë.
Bombardimet e NATO-s që zgjatën panderpre 78 ditë e dermuan deri në palcë
shtetin Jugosllavë. U goditen objektët strategjike të infrastrukturës dhe
ushtrisë serbe si dhe forcat e saja të levizëshme që vepronin në Kosovë.
Jugosllavisë ju
shkatrruen pothuja plotësisht objektet më të rendësishme
ekonomike si rafeneritë e naftës, uratë më kryesore, fabrikat që punësojne më
dhjëtramijëra punëtorë dhe u shkaktuan shumë dëme tjera. Sipas paralogarive të
vetë opozitës serbe çdo ditë e bombardimit të NATO-s ekonomin Jugosllave e ka
këthyar, më së paku, një vjetë prapa. Zyrtaret Jugosllavë kanë pranuar në
deklaratat e tyre zyrtare se nga sulmet e NATO-s kundër objektivave ushtarake
serbe në Serbi dhe Kosovë janë vrarë 524 ushtarë jugosllavë, janë shkatërruar
plotësisht 1109 objekte ushtarake kurse 611 janë dëmtuar rëndë. Aleanca e NATO-s
ka publikuar se vetëm në Kosovë janë shkatrruar 93 tanke, 153 autoblinda, 33O
automjete ushtarake dhe 389 njësi artilerike.

Titulli: Idealet e lirisë
 

Operacionet e intensifikura, që forcat serbe i filluan para fillimit të
bombardimeve te NATO-s, vazhduan më të njejtin intenzitet një kohë të gjatë.
Qellimi i akcioneve ishte shkatrrimin e UÇK-së dhe pastrimi etnik i Kosovës duke
synuar që të gjithë shqiptarët t`i dëbojnë për në Shqipëri, Maqedoni dhe vende
të tjera. Do të thotë atakimin e Kosovës nga tri anët dhe hapja e kufijve më
Maqedoninë dhe Shqiprinë. Pamvarsisht nga bombardimet e NATO-së forcat ushtarako
policore e paraushtarake serbe vazhduan brutalitetin e vetë. Në këto aktivitete
u inkuadruan një pjesë e madhe e serbëve vendas dhe një numer i konsiderushem i
rromëve.
Dhuna e sforcuar dhe e institucionalizuar e pushtetit
serb në Kosovë më
përmasa gjenocidiale më të theksura gjatë vitit 1998 dhe në dy maujt e parë
vitit 1999, u zhvesh nga të gjitha normat më elementare njerëzore në muajn mars,
prill e qershor, kur kjo dhunë mori dimensionin e hapur shvarosës kunder
shqiptarëve. Vrasjet dhe masakrimet më monstruoze e më barbare që nuk mund t`i
marrë me mend qenia njerëzore
ndaj një populli, siç bëri Serbia kunder
popullit shqiptar në Kosovë, më synim plotësisht të qartë e transparent -
shvarosjen totale të tërë një populli ( të shqipëtarëve ) në një teritor ( në
Kosovë ) vertetoi plotësisht politiken
gjenocidial dhe karakterin shovenist,
fashist dhe gjenocidial të pushtetit dhe shtetit serb. Kordonet serbe të vdekjës
nuk kursyen jo vetem mashkujt, por as gratë, as femijët ( mandje edhe foshnjet
disamuajshe) dhe as pleqët. Duke treguar haptaz tërë egersirën e tyre, vrasësit
gjakatar nuk kënaqeshin vetem më vrasje e masakrime. Duke u perpjekur për ti
mëshefur gjurmet e krimeve merrnin trupat e pajetë të viktimave i hjedhin në
germina, në varre masive deri te shkrirja në furra.
Kryeqendra e Kosovës, Prishtina, para fillimit të bombardimeve të Aleancës
Veriatlantike ishte diçë më qetë së në vendet tjera në Kosovë, por banoret e
sajë ishin shumë të kujdesëshem. Leviznin vetem atëherë kur nevojat e jetës i
detyronin dhe para muzgut mbylleshin në shtepit e tyre. Në Prishtinë ishin të
strehuar më qindra e mira qytetarë që kishin ikur nga meset ku zhvilloheshin
luftimet dhe behëshin masakrime në masë.
Në muajn mars gjendja në qytetin e Prishtines jo vetem që u keqësue, por u bë
dramatike. Shpesh kryheshin atentate nga bandat e armatosura në lokale hoteljere
apo rrugë. Të shpeshta ishin eksplodimet në mese të ndryshme. Çdo ditë kishte
kidnapime dhe zhdukje misterioze të njerëzve të cilet pas pak ditesh u gjetëshin
të ekzekutuar e të masakruar.
Në mes shumë tjerëve, këtë tragjedi e pësuan
edhe veprimtaret e njohur shqiptar Fehmi Agani dhe Bajram Kelmendi më dy djemt e
tij. Por ata janë të pa vdekshem në kujtesen e popullit.
Ata me potencialet e
larta intelektuale , me idealet e
pastra patriotike e njerzore, me punen
vetemohuse për realizimin e tyre dhe me guximin për të mbrojtur ato deri në
vdekje mizore të shkaktuar nga forcat barbare serbe, Femi Agani e Bajram
Kelmendi u ngriten në lartësi të krenarisë së kombit, hynë në kujtesen e
lavdishme të popullit. Ata shendriten e u dogjen për të tjeret, perkatësisht për
popullin e tyre të shumëvujtur.
Më fillimin e bombardimit të NATO-s situata u tendos edhe më shumë. Nuk
kishte më kurrfar sigurije, tërë diten defilonin automjete të ushtrisë në të
cilat qendronin ushtaret më tyta e automatikve të drejtuar në apartamentët ku
jetonin shqiptarët. Në grupe defilonin paramelitarët e armatosur më automata e
thika si hanxhar të cilat publikisht i mbanin .
Në të gjitha laxhët e qytetit në mnyrë vandale paramelitaret, në asistimin e
policisë e ushtrisë, thyan të gjitha objektet tregtare e hoteljere që ishin në
pronësi të shqiptarëve, prej të cilave plaqkitnin mallin e vlefshem, e pas tyre
vazhdonin aktivitetin rromet duke vjedhur e demoluar ate që kishte
mbetur.

Jehona e të shtirave nga arsenali i armatimeve të ndryshme dhe
mitrolimeve degjoheshin tërë diten, kurse në orët e natës kohë pas kohe jehonin
detonimet e aviacionit të NATO-së në objektet vitale në qytet e rrethinë. Dy,
tri ditë pas fillimit të bombardimit të NATO-se, forcat ushtarako-policore serbe
filluan granatimin, djegëjet e plaqkitjet e shtëpive në të gjitha laxhet e
qytetit.
Plot frigë e panikë ishin ditët e netët. Netët e ditët nuk mund te numrohen
si të ndara, vetem ora 06 pasdite shenon nje kufi kohor. Ishte koha që shenon
alarmin për strehim, por vetem për ata që mund ta bënin këtë. Në këtë kohë të
gjithe fqinjët serb largoheshin nga banesat e vendosëshin në strehimore ankas të
distinura për ta nga shteti. Ne banesa mbetnim etnikisht vetem shqiptarët. Në
muzgun e parë nderprehej rryma elektrike dhe i tërë qyteti ishte në errsirë. As
dritat e qirinjëve që ndezeshin në banesa shqiptare nuk
shiheshin, nga së
dritarët ishin të mbyllura më perde të trasha, apo drita vendosej në ndonjë kend
të dhomës në mnyrë që mos të duket. Ndëgjohej vetem të lehurit e qenjëve e
ndonjëherë kalimi i ndonjë automjet të policisë, ushtrisë apo forcave
paramelitare serbe.

Tërë natën të rriturit qendronin të zgjuar dhe më
radhë benin roje duke shiquar e përcjellur çdo levizje. Netët dukeshin shumë të
gjata e trishtuese. Mengjëzet zbardhnin duke i numruar vendgoditjet e
bombardimeve , qoftë të aviacionit të NATO-s qoftë të altilerisë serbe. Sa gëzim
për humbjet e armikut, aq mërzi për humbjet tona.
Mengjezët në Prishtinë, ishin pakëz më të qeta. Më pak dukeshin forcat
paramelitare e policore, nga së kishin vepruar tërë natën. Këto orë të mengjesit
njerzit e moshuar i shvrytzonin për të siguruar aty afër
ndonjë kilogram
bukë, apo ndonjë artikull tjetër ushqimor.
Më kalimin e kohes u nderpre çdo levizje. Të gjithë qendronin të mbyllur në
shtepi duke u ushqyar nga rezervat që ishin siguruar më herët. Tërë
diten
ndegjonim lajme nga shumë radiostacione lokale dhe nderkombëtare. Më
ndegjimin e lajmeve vazhdonim
edhe gjatë natës më radio tranzistor, me zë
shumë të
vogël apo më ndegjonjëse. Informatat që merrnim ishin tmerruse më
plotë njohtime për vrasje e masakra në masë, për ekzekutime, granatime, djegëje
e plaqkitje të shtepive, zhdukje të njerzëve të cilet pas 2-3 ditë u gjetnin
buzë rrugëve të ekzekutuar e të masakruar. Kalonin ditët e netët të ngjitura
njera pas tjetres dhe flaka e luftës përfshiu tërë qytetin.

Titulli: Idealet e lirisë
 

KAPITULIMI I JUGOSLLAVISË
Pas 78 ditë të bombardimeve dhe pas shkatrrimeve të mëdha materiale,
viktimave të shumta dhe debaklit politik, Parlamenti i Jugosllavisë, Qeveria e
saje dhe Presidenti i sajë, Kryekrimineli Sllobodan Millosheviq, u dorezuan para
forcës , para NATO-së dhe UÇK-ës duke pranuar kushtet e shtruara nga bashkësia
nderkombëtare, gjëgjësishte nga Grupi G8 (shtat vendet më të industrializuara
dhe Rusia).
U nevoiten 79 ditë dhe netë që më në fund ti pranoj të 5 kushtet e NATO-s (
te pranoi kapitullimin). Ushtria Jugosllave nuk u shkatërrua ashtu siç ishte
paraparë dhe menduar. Po të sulmoheshin vetem caqet ushtarake (sipas planit 1)
ajo fare s’do të lëvizte nga vendi. Ajo kishte kohë që ishte larguar nga
kazermat dhe ishte futur nëpër objektet civile. Të gjithë menduan së Ushtria
Jugosllave do te dorzohet shumë lehtë, shpejt e këtë mbrenda javës së parë të
bombardimeve.
Kur ky parashikim nuk u realizua atëherë filloi plani 2
(bombardimi i objekteve civile). Filluan te shkaterrohen urat, hekurudhat,
autostradat, qendrat komanduese, rafinerit, sistemi elektrik etj. Edhe pse këto
bombardime e sollen Serbinë në një gjendje të mjerë
prap së prapë ajo nuk u
dorëzua lehtë. Këtë e bëri atëherë kur ishte e siguret së së shpejti do te
aplikohet plani 3 (Invazioni i këmbsorisë).
Kryekrimineli Millosheviq u gjunjëzua. Më 9 qershor 1999 në Kumanovë të
Maqedomnisë, perfaqësuesit e shtetit Jugosllavë pranuan kapitullimin dhe
nënshkruan marrëveshjen teknike, që u kishte afruar NATO-ja për terheqjen e
trupave serbe nga Kosova. Përfaqësuesit shqiptar nuk u ftuan dhe nuk muren pjesë
në arritjen e kësaj marrëveshje. Filloi zbatimi i tri objektivave themelore të
marrëveshjes: terheqëja e tërsishme e forcave serbe nga Kosova, nderhyrja e
forcave toksore të Aleancës Veriatllantike në Kosovë dhe këthimi i të gjithë
refugjatëve kosovar në vatrat e veta. Fitorja u arrit në saje të trimrisë e
heroizmit të pa shoqë të shqiptarëve të Kosovës dhe në bashkëpunim të ngushte të
19 shteteve demokratike të Aleancës dhe vullnetit të 78O milion anetarëve të saj
të cilet dolen më të fort e më të vendosur për paqën, prosperitetin e
demokracinë.
KFOR-i më të hyrë në Kosovë i vendosen trupat e NATO-s në pesë sektore të
veprimit. Këtu perfunduan adrrat fashiste serbe për krijimin e Serbisë së madhe
dhe mitit serb mbi Kosovën. Avantura serbe filloi ne Kosovë për të vazhduar në
Slloveni, Kroaci e Bosnje dhe përfundoi në Kosovë.
"…Atje nisi, atje mbaroi,
Atje krisi, atje pushoi…"
Noli
Kështu do të shprehej poeti ynë i madh Noli për rezistencën e Plakut të
Maleve, Bajram Currit. Kështu do të themi edhe për aventuren famëkeqe
serbosllave për krijimin e një shteti të madh serb në Ballkan. Iluzionet çetnike
për një Kosovë serbe ranë, kur forcat e NATO-s
filluan marshimin në
territorin e Kosovës. Kësaj radhe Serbia nuk arriti dot ta mashtroje botën duke
i akuzuar shqiptarët më lloj-lloj etiketash, për ta arsyetuar veprimin barbar
ndaj civilëve, sikur që e kishte bërë edhe shumë e shumë herë gjatë historisë,
duke filluar nga 1878, pra nga Kongresi i Berlinit, nga Lidhja Shqiptare e
Prizrenit e deri ne ditët e sotme.
Refugjatet që ishin te strehuar në shtetet për qark Kosovës menjëherë filluan
të hynë në Kosovë. Llogaritet së brenda muajt në Kosovë janë këthyar më shumë së
700.000 refugjat shqiptar. Edhe refugjatët të streuhar në shtetët e përendimit
dhe në vende tjera gradualisht më të madhe këthehen në vendlindjen e tyre
edhepse e rrënuar e shkatrruar pamshirshem nga kriminelët serb.
Zyrtaret e Komesarjatit të Lartë për Refugjatë të Kombëve të Bashklura (UNHCR
) kanë deklaruar së nuk mbahet mend që për një kohë kaq të shkurtër të këthëhet
një numer kaq i madhë refugjatesh në shtepitë e veta, siq ka ndodhur më kethimin
e refugjatëve kosovarë. Kjo është një deshmi e madhe para botës dhe vetëvehtës
sa shumë kosovarët shqiptarë e duan atdheun e vetë.

Titulli: Idealet e lirisë
 

PASOJAT DHE DËMET E LUFTËS
Pasojat e kësaj lufte janë shumë të mëdha nga çdo kend veshtrimi.
Soldateska serbo-sllave, në mënyrë të programuar zbatoi spastrimin etnik të
Kosovës me vrasje, masakrime e ekzekutime, me plaçkitje, rrënime e djegie të
vendbanimeve të tëra dhe me deportimin masiv të popullsisë shqiptare nga trojet
e veta etnike. Dhuna serbe në Kosovë në të gjitha fushat e jetës, që mori
përmasa gjenocidale më të theksuara gjatë vitit 1998 dhe në gjashtëmujorin e
parë të vitit 1999, u zhvesh nga të gjitha normat më elementare njerëzore dhe
mori dimensionin e hapur shfarosës kundër shqiptarëve. Vrasjet dhe masakrimet
barbare më monstruoze, që bëri Serbia kundër popullit shqiptar në Kosovë, me
synim plotësisht të qartë për shfarosjen totale të tërë popullatës shqiptare të
Kosovës vertetoi plotësisht politikën dhe karakterin gjenocidal të pushtetit dhe
të shtetit serb. Falangat dhe kordonet serbe të vdekjes nuk kursyen jo vetëm
civilët e paarmatosur shqiptarë, por as gratë, as fëmijët, as foshnjat e e as
pleqtë e tyre. Duke e treguar haptas
tërë egërsinë e tyre dhe duke u munduar
t'i fshehin gjurmët e dhunës makabre, forcat serbe dogjën viktimat e terrorit të
tyre, ose edhe i zhvarrosën dhe i dërguan trupat e tyre në mbrendi të Serbisë
dhe në drejtime të panjohura. Ka indikacione se një pjesë e viktimave shqiptare
janë djegur në furrat e shkritores së minierës "Trepça" e shqiptarë të vrarë e
të masakruar janë hedhur edhe nëpër puse të ujit e gropa të gëlqeres nëpër
fshatra, nëpër gremina e humnera të maleve e varrosur nëpër varreza masive ose
zhdukur në mënyra të ndryshme. Një numër jo i vogël i tyre kanë mbetur me javë e
me muaj të pavarrosur fare në mëshirën e motit e të egërsirave. Deri më tash
janë regjistruar rreth 600 varreza masive.
Sipas parametrave të KMDLNJ, gjatë kohes së zhvillimit të konfliktit intensiv
të armatosur u vranë shume luftetar të lirisë si dhe u vranë e u masakruan mbi
11.000 qytetarë shqiptarë.
"...O ata t' lumtë, qi dhane jetën,
o ata t' lumtë, qi shkrine vehten,

qi për Mbret e vend të Parëve,
qi për erz e nderë t' Shqiptarëve

derdhën gjakun tue luftue,
porsi t' Parët u ka'n punue !
Lehtë u kjoftë mbi vorr ledina,
butë u kjoshin moti e stina..."
At Gjergj Fishta
Raportet e KMDLNJ deshmojnë së është tejet i madh numri i objekteve të
shkatërruara, të djegura ose të dëmtuara - i shtëpive dhe i banesave, i lokaleve
afariste dhe i fabrikave, i shkollave dhe i objekteve të tjera arsimore,
kulturore e shkencore, i objekteve fetare, i monumenteve kulturore e historike
që nga lashtësia e deri në ditët e sotme. Vlerësohet se gjatë luftës në Kosovë
(mars 1998 - qershor 1999) janë shkatërruar dhe djegur pjesërisht ose tërësisht
rreth 1100 vendbanime shqiptare; janë plaçkitur, djegur e shkatërruar
(pjesërisht a tërësisht) mbi 200.000 shtëpi, banesa, lokale afariste, punëtori
zejtare, fabrika, shkolla, biblioteka, monumente kulturore-historike, objekte
kulturore, shkencore, fetare etj. U demtuan e u shkattruan 200 xhami. U dogjen
kvarte të banimit sidomos në Vushtrri, në Mitrovice, në Skenderaj, në Pejë, në
Deçan, në Gjakovë, në Suharekë, në Rahovec, në Klinë, në Kacanik, Han të Elezit
e në Ferizaj etj. Disa nga këto qytete kanë ndryshuar fizionomine
banistike
të tyre, sidomos Peja, Gjakova dhe Vushtrria. U plaçkiten fabrika, duqane,
shtepi e individë. Vlera e mallrave dhe sendëve te plaçkitura është e madhe. U
dëbuan më shumë së një milion shqiptare nga vendbanimet e tyre. U zhduken dhe
humben rreth 5000 persona, u moren peng, u zunë rob dhe u burgosen rreth 7.000
veta.

Shenimet e paraqitura nga KMDLNJ për pasojat shkatërrimtare të
luftës së zhvilluar nuk janë të plota dhe përfundimtare. Disa nga pasojat dhe
përmasat e
tyre nuk do të mund të paraqitën as brenda një kohe më të gjatë,
kurse permasat e dukurive, si dukuria e dhunimit seksual, kerkon angazhime të
veçanta dhe kohë të gjatë për identifikim të tyre. Madje, shfaqja e neurozave
dhe e psikozave të ndryshme nder qytetarët të cilet perjetuan situata tragjike
familjare dhe farefisnore kanë filluar të marrin dimensione gjithnjë e më të
mëdha dhe fatëkeqësisht, sipas pohimit të ekspertve të medicinës, një numer i
madh i qytetarëve kanë indikacione së do të perjetojnë ndryshime negative
mentale të llojeve të ndryshme dhe më intensitet e kohëzgjatje të
paparashikueshme.
Vendbanimet, fshatrat dhe qytetet e Kosovës pësuan
ndryshime negative të mëdha. Kosova ndryshoi identitetin e vet qytetar,
demografik, ekonomik, ekologjik dhe kulturor. Gjatë gjithë kësaj kohe sjelljet
jonjerëzore, mizore, barbare dhe torturat u bënë stil i
zakonshem i veprimit
të ushtarëve dhe policëve serbe mbi shqiptarët nën pushtetin serb, kurse krimi
ndaj shqiptarëve u bë institucion përmasash të tmershme.
Paraburgimët, burgosjët, deportimët arbitrare të shqiptarëve dhe zhdukja e
tyre u bënë të zakonshme për regjimin, që ushtronte pushtetin përmes
instrumenteve represive; u lekund në drejtim negativ ndjenja e sigurisë së
shqiptarëve në vendin e tyre, sikurse edhe ndjenja kolektive e sigurisë së
fqinjve serbë dhe romë, sepse familjet serbe u armatosen nga ana e organeve të
pushtetit të tyre, kurse romet u kthyen në instrument të atij pushteti; shumë
prej tyre u angazhuan drejtpërdrejt në krime, të tjeret përkrahen format e
krimit ndaj shqiptarëve, kurse një pjesë tjeter qendruan pasivë ndaj
shqiptarëve, kurse një pjesë tjeter qendruan pasivë ndaj gjithë kësaj që
ndodhi
në Kosovë. Nuk ka pasur raste të kundervëniës së serbëve ndaj krimit
që ushtrohej ndaj shqiptarëve; sjelljet e këtilla shkaktuan mllef, pezem, zemrim
dhe urrejtje të shqiptarëve ndaj atyre që ushtruan krimin dhe format e ndryshme
te tij. Nga pësimet e mëdha njerëzore, kombëtare, ekonomike, sociale, kulturore
dhe fetare të shqiptarëve dallohet rrjedha gjenocidiale e planifikuar dhe e
sistemuar sipas rendit të kierarkisë së shfarosjës së shqiptarëve. Përjetimet e
rënda të kësaj vazhde gjenocidiale nga ana e atyre që patem fatin të mos
privohen nga jeta, të disa shqiptarë u shnderruan në ndjenjë negative ndaj
pjesëtarëve të pakicës serbe dhe rome në Kosovë.
Nen ndikimin e këtyre
motiveve dhe në kushte të mungesës së organeve e te institucioneve qytetare dhe
shtetërore, sikurse dhe në kushte të varferisë së madhe, të jetës pa kulm mbi
kokë dhe të papunsisë masive etj., një numer shqiptarësh nuk arriti të përmbahen
vet vetem në kujtime më permbajtjet shumë negative të kohes së konfliktit të
armatosur, por këto i shoqerojnë edhe më aktivitete elementesh hakmarrëse.
Këshilli për Mbrojtjen e të Drrejtave dhe Lirive të Njeriut në Prishtine, ka
regjistruar në këtë periudhë së në Kosovë janë vrarë edhe 423 serbë, malazezë,
romë dhe pjesëtarë të nacionaliteteve të tjera. Shumë nga serbet e malazezet dhe
familjet e tyre, sidomos nder ata që kanë marrë pjesë aktive në krime dhe kane
ndihmuar krimin kanë
leshuar Kosovën: numri i atyre që jetojnë në Kosovë u
reduktua në rreth 90.000 veta.
Gjykata Nderkombëtare e Hagës ka ngritur padi për krime lufte kunder
udheheqësit jugosllav, Sllobodan Millosheviq dhe 11 bashkëpunetorve të tij*, nga
së ka prova të mjaftueshme për nderlikimin e tyre në barbarizmat e kryera nga
ushtria, policia dhe njesite paraushtarake serbe kunder shqiptarëve në Kosovë.

Titulli: Idealet e lirisë
 

•Slobodan Milosheviq, Kryetar i
Republikes Federative të Jugosllavisë;•Zoran Sokolloviq, Minister i Punve të
Brendshme, Republika Federative e Jugosllavisë;•Vllajko Stojkoviq, Minister i
Puneve të Brendshme, Republika e Srbisë;•Vllastimir Gjorgjeviq, epror i
sigurimit publikë Ministtria për Punë të Brendshme Republikes së Serbisë;
•Dragisha Ristivojeviq, zavendes i eprorit të Sigurimit Publikë në Ministtrin e
Punve të Brenshme te RS;•Obrad Stevanoviq, ndimës Minister për Punë të Brenshme
të RS;•Jovica Stanishiq, ndimës Minister për Punë të Brendshme dhe epror i
Sigurimit Shtetror, të RS;•Radomir Markoviq, ndimës Minister i Punëve të
Brendhme dhe zavendës i eprori i Sherbimit të Sigurimit Shtetror të Republikës
së Sebisë;
•Frenki Simatoviq, epror i Njësive speciale të Sigurimit shtetror
të Republikes së Serbisë;•David Gajiq, epror i Segurimit në Kosovë, Republika e
Serbisë;
•Lubinko Cvetiq, zavendes i eprorit i Sigurimit në Kosovë, Republika
e Serbisë;
•Velko Odalloviq,zavendes eprori i Sigurimit të Qarkut në Kosovë,
Republika e Serbisë.
Këta janë, personat e parë pergjëgjes që Gjykata Ndërkombëtare e Hagës ka
ngritur padinë për krime lufte, para kapitulimit të Jugosllavsë. Sigurisht, në
nderkohë për krime lufte, kjo Gjykatë do të ngrisë padi edhe ndaj shumë
personave të tjerë të implikuar në veprime inkriminuese të kësaj
natyre.

Në këto barbarizma përfshihen vrasje, përdhunime, plackitje dhe
sulme kunder popullsisë civile, duke perfshirë gra e femijë, si dhe për
shkaterimin më qellim të shtepive, institucioneve mjeksore dhe kishave e
xhamive. Në këto barbarizma përfshihen gjithashtu debimet më forcë të më shumë
se një milion shqiptarëve nga shtepitë e tyre. Refugjatëve shqiptare u është
mohuar ushqimi, strehimi dhe kujdesi shendetsor.

Terrori i ushtruar nga
forcat serbe në Kosovë është një shkelje serioze e standartëve për të drejtat e
njeriut dhe rregullat e luftës të pranuara nga të gjitha vendet e qytetëruara.
Në Konventen e Gjenevës të vitit 1949 dhe konventat që kanë pasuar, kerkohet që
forcat ushtarake në zona të pushtuara duhet të mbrojnë popullsinë civile.
Komandantet ushtarak serbë në Kosovë janë përgjegjës për veprimet e ushtrisë së
rregullt, të forcave të sigurimit si dhe për veprimet e njësive paraushtarake
civile.
Pas disfatës në Kosovë rezhimi genocidial i Beogradit po kryen shkelje
brutale të të drejtave dhe lirive të shqiptareve në komunat dhe vendbanimet e
banuara më shqiptarë në territorin që administrohet nga nga pushteti serb - në
Preshevë, Bujanovc,
Medvegjëdhe Vranje. Atje po perseritet skenari i
aplikuar në Kosovë. Shqiptarët po keqtrajtohen, po diskriminohen, po vriten dhe
po debohen nga shtepitë dhe vendbanimet e tyre. Mbi ta, perveç forcave më
uniforma të ushtrisë e të policisë serbe, presion po bëjne serbët që kanë
braktisur Kosovën për shkak të pasigurisë që kanë, si pasojë e pjesëmarrjes së
tyre të drejtprdrejte në ekspeditat e krimeve mbi shqiptarët ose të anetarëve të
familjeve të tyre.

KOSOVA DREJT PAMVARSISË

Kosova u bë ngjarje botërore dhe çështje e ndërgjegjes njerëzore. Lufta
çlirimtare në Kosovë ia hapi dyert ndërhyrjes së Perëndimit për t'i korrigjuar
krimet e pushtimit dhe të diplomacisë evropiane të fillimshekullit. Lufta
çlirimtare në Kosovë nuk ishte spontane, por e organizuar nga brezi idealist
shqiptar, ndërsa UÇK-ja kurorëzim i përpjekjes shekullore për çlirimin kombëtar.
Ajo nuk ishte tragjedi, por dramë historike kombëtare, që ka anën e vet heroike,
madhështore, por edhe anën tragjike të gjenocidit serb. Është e vetmja luftë
fitimtare në Kosovë dhe pa këtë luftë të shenjtë Kosova nuk do të ishte ajo që
është sot. Kosova është e lirë. Në Kosovë sot ka ndodh mrekullia e dyfishtë:
përzënia me dhunë e forcave ushtarako-policore dhe paramilitare serbe dhe kthimi
aq i shpejt, aq i papritur dhe, pothuajse biblik, i shqiptarëve në trojet e tyre
prej nga më parë ishin dëbuar me dhunë. Kjo erdhi falë Zotit, botës perendimore
dhe gjithë bashkësise ndërkombëtare, e në radhë të parë falë guximit, trimrisë
dhe sakrificave të Ushtrisë Çlirimtare dhe popullit trim të Kosovës.
Kosova është e lirë nga okupimi i egër qindëvjeçar serb. Ajo ka shume vrragë
dhe lendime, femijë, gra dhe burra të vrarë e të masakruar, qytete e fshatra të
djegura e shkatërruara, por ajo është sot e lirë nga Serbia. Kosova mburrët dhe
shpreh krenari për mijera vajza dhe djem të saj, pjesëtare të Ushtrisë
Çlirimtare të Kosovës, të cilet dhanë jetën e tyre për lirine e Kosovës dhe
ardhmerinë e saj. Kosova ka respekt të veçant për Shtetet e Bashkuara të
Amerikës dhe vendet e tjera të NATO-s për angazhimin e tyre ushtarak, politik
dhe diplomatik për çlirimin e Kosovës.
Kosova sot është e lirë, pa prezencën e forcave ushtarako- policore dhe
paramilitare serbe, pa dhunë e terror, pa rrahje e maltretime, pa vrasje e
arrestime, e pa djegie e dhunime, pa gjykime e dënime, pa rrënime
e deportime
- dëbime jashtë Kosovës. Më në fund, u
realizuan përpjekejt shekullore. Në
Kosovë sot është
UNMIK-u, KFOR-i, pra, dy segmentet më të fuqishme
të një
lloj protektorati civil dhe ushtarak
ndërkombëtar, si dhe një numër mjaft të
madh të organizatave tjera qeveritare dhe joqeveritare ndërkombëtare që t'i
ndihmojn Kosovës të mbijetojë
gjendjen e pasluftës, t'i përballojë pasojat e
një
rrënimi kaq të madh që shkaktoi lufta.
Kosova sot ka kufinjtë saj të siguruar nga trupat e NATO-s, ka vënë Valten e
Bashkësisë Evropjane në qarkullim si mjet të vetëm pagese, ka doganat kosovare,
ka trupat e saj mbrojtëse,dhe bashkë me bashkësinë ndërkombëtare, përmes
Këshillit të Përkohshëm Administrativ dhe të
Këshillit tranzitor, ka qeverisë
vetëvetën deri në zgjedhjet e lira që më shumë sukses u mbajten në nëndor të
vitit 2001.
Populli i Kosovës, me 17 nendor 2001 ka votuar për t'i zgjedhur, për herë të
parë në historinë e tij, 120 deputetë të Asamblesë Parlamentare (Kuvendit), të
cilët do të jenë midis dy zjarresh: në njërën anë bashkësia ndërkombëtare, e
artikulluar në administratën e OKB-së - UNMIK dhe në OSBE, që "të betuar" i
përkulen Rezolutës së KS të OKB-së 1244, duke njohur njëfarë "vetëqeverisje të
pjesërishme në njëfarë autonomie substanciale, nën sovranitetin e të
ashtuquajtur Jugosllavi" dhe në anën tjetër - e drejta e natyrshme dhe legjitime
dhe vendosmëria e popullit të martirizuar në shekuj, për vetëvendosje, e
garantuar edhe me Kartën e OKB-së për të Drejtat e Njeriut dhe të Popujve.
Në zgjedhjet muarën pjesë 26 etnitete politike, përfshirë edhe serbët, të
cilët nuk mund ta paramendojnë kurrësesi shtetësinë e Kosovës. Bashkësisë
ndërkombëtare dhe mbarë botës, Populli i Kosovës i dëshmoi edhe njëherë se është
një shoqëri e civilizuar, që e njeh mirë dhe e çmon demoklracinë, i njeh mirë
dhe i çmon vlerat e mirëfillta njerëzore e demokratike, që din çka don dhe që
është i vendosur dhe i përgatitur në të gjitha aspektet e jetës ta drejtojë
jetën, ta formojë shtetin dhe ta lulëzojë atë, të dalur nga qindëra varre masive
që pushtuesi njëshekullor na i ka bërë dy vjet më parë, duke i futur në to të
vrarër e të masakruarit e edhe të gjallët në mesin e tyre.
Megjithë kufizimet e përcaktuara në Rezolutën 1244 të KS të OKB-së, në
rregulloret e UNMIK-ut, në Kornizën Kushtetuese për qeverisje të përkohshme dhe
në marrëveshjen misterioze Çoviq-Hakerup të nënshkruar disa ditë para zgjedhjëve
të përgjithshme, populli i Kosovës më këto zgjedhje dha provimin e fundit - të
pjekurisë në demokraci, duke votuar në mënyrë madhështore e dinjitoze - pa asnjë
të vetmin incident. Nga këto zgjedhje u caktuen 120 deputetët e Kuvendit të
Kosovës (Asamblesë Parlamentare).
Nuk është me rëndësi se cila parti ka fituar shumicën ( Lidhja Demokratike e
Kosovës ka fituar 45.65 për qind të votave, dhe ka gjithsej 47 deputetë në
parlamentin e Kosovës; , Partia Demokratike e Kosovës ka fituar 25.70 për qind,
me 26 deputetë; Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës 7.83 për qind dhe 8 deputetë;
Koalicioni serb "Povratak" 11.34 për qind dhe 22 deputetë; koalicioni
boshnjak"Vatan" ka fituar 1.15 për qind dhe 4 deputetë; Partia Demokratike Turke
ka fituar 1 për qind dhe 4 deputetë; Partia Demokratike Ashkalinj Shiptare 0.43
për qind dhe ka 2 depuetetë; Iniciativa e Re Demokratike e Kosovës ka fituar
0,50 për qind dhe 2 deputetë; Lëvizja Popullore e Kosovës ka fituar 0.56 për
qind dhe 1 vend; Partia Shqiptare Demokristiane e Kosovës ka fituar 0.98 për
qind dhe 1 deputet; Partia e Drejtësisë ka fituar 0.57 për qind dhe 1 deputet;
Partia Boshnjake e Aksionit Demokratik të Kosovës ka fituar 0.37 për qind me 1
deputet; dhe Partia Rome e Bashkuar ka fituar 0.34 për qind dhe 1 deputet), por
me rëndësi është së është kostitue, për herë të parë në histori, Kuvendi i
Kosovës - i njohur ndërkombëtarisht, në përbërje prej 120 deputet. Ka fituar
KOSOVA! Kosova ka fituar, sepse, megjithë kufizimet, deputetët e Kuvendit të
dalë nga vota e popullit e të njohur ndërkombëtarisht, në seancën e parë kane
zgjedh organet e Kuvendit, Kryetarin e Kosovës dhe Qeverinë (edhepse pa
ministritë kryesore - të mbrojtjes, të jashtme, të brëndshme, të drejtësisë e të
financave). Populli mbarë është shumë i vendosur për të gjitha sakrificat deri
në realizimin praktik dhe njohjen ndërkombëtare të shtetësisë së Kosovës!!! Pra,
populli është i gatshëm dhe në çdo kohë - në këmbë dhe gati të sakrifikojë
gjithçka për Pavarësinë e Kosovës.

Titulli: Idealet e lirisë
 

Kosova duhet të rindertohet në të gjitha fushatë e jetes, në rindertimin
ekonomik, social, në rindertimin e infrastruktutres, në rindertimin e
vendbanimeve dhe krijnimin e kushteve për jetë e punë. Duhet të bëhët rindertimi
demokratik dhe në sferen shpirtrore.
Në Kosovë është vendosur protektorati ndërkombëtar. Ajo sot mbrohet nga forca
e pakontestushme e botës - NATO-s. Kosova është në procesin e realizimit të
synimeve shekullore për liri e pamvarësi të plotë. Nga pjekuria politike e
kombit shqiptar mvaret fati dhe pamvarsia e sajë. Qendrojnë detyra imediate që
të shvrytesohen rrethanat e favorshme në mnyrë që më angazhim konstruktiv të
bëhët realizimi i aspiratave historike.
Më prezencen e forcave të NATOS, Kosova ka shansin më të favorshem që nuk
duhet leshuar. Populli i Kosovës do të deshmoi se edhe praktikishtë është dhe do
te mbetet aleat e NATO-s. Në veperë shqiptaret do të deshmojnë së janë popull
Evropian
dhe se dinë të udheheqin dhe të mbajnë shtet. Më një gabim të vogël
mund t`i shkaktojmë dëmë të pakompenzushem çështjes sonë kombëtare.
Shqiptarët në përgjithësi, e në veqanti Kosovarët e
kanë krijuar një
imazhe pozitiv në tërë botën dhe kanë perkrahje të fuqishme të sajë. Kemi atë që
e kemi pritur më gjenerata dhe e kemi kerkuar shumë gjatë. Këtë e deshmojnë jo
vetem presedentet e shteteve me të rendsishme përendimorë dhe qeverit e tyre,
por edhe
shumë shoqata e organizata joqeveritare dhe qytetarët e këtyre
vendeve. Në përkrahje morale e materjale të Kosovarve burrat e shteteve më të
rëndësishme botrore, vazhdimisht vizitojnë Kosovën dhe i japin kurajo popullit
shqiptar se do të kenë përspektiv të mirë, nese dinë më rujtur e shvrytëzuar
gatëshmerin e bashkësisë ndërkombëtare për të u ndihmue në gjitha aspektet, si
Kryetari i Shteteve të Bashkuara Bill Klinton, Sekretari i shtetit të SHBA
Medline Olbrajt, pastaj Kryeministri i Britanisë së Madhe Toni Blair, sekretari
i Përgjithshëm i OKB-së Kofi Anan, Kryeminstri
i Italisë Masimo d'Alema,
Kryetarja e Parlamentit Evropian Nikol Fonten, , Sekretari i përgjithshëm i
NATO-s Havier Solana, e me vone Sekretari i ri i përgjithshëm i NATO-s, Xhorxh
Robertson, Kryesuesi i radhës i OSBE-së, ministri i jashtëm i Norvegjisë Knut
Vollebek, Uiliam Uoker - shef i Misionit verifikues të OSBE-, dhe shumë burra të
shtetëve dhe diplomatë tjerë të bashkësise nderkombëtare. Më rastin e vizitave
në Kosovë, këta miqë të popullit shqiptarë
dhe Kosovës dhanë shumë mesazhe.
Veçojmë disa prej tyre:
Kryetari i Shteteve të Bashkuara të Amerikës*:
.."Ju kuptoj se keni përjetuar tmerre të mëdha. Tani kontrolli i
Millosheviqit mbi Kosovën ka përfunduar. Ju jeni kthyer dhe nuk do të ketë më
ditë të humbura nëpër bodrume, male...
Ne qëndruam me ju dhe përdorëm forcen
ushtarake për ta mposhtur agresionin e Millosheviqit. Ne e fituam luftën, por ju
jeni ata që mund ta fitoni paqen.
Mbani mend se koha për luftën tashmë ka
kaluar.
Kosova është në duart tuaja dhe ju do ta formësoni atë. Bashkësia
ndërkombëtare do t'ju ndihmojë
varësisht nga ajo se çfarë do të vendosni ju,
a do të ktheheni në urrejtjen e kaluar apo do të hapni biznese të reja, do të
ndërtoni të gjitha segmentet e jetës. Ne ju kemi borxh për të krijuar një
vetëqeverisje dhe një Kosovë demokratike...Populli i Amerikës ka qenë i nderuar
të jetë pranë jush dhe do të jetë në çdo hap të rrugës suaj...
Zoti ju
bekoftë!"..
Bill Klinton

_________________________
*Më 23 nëndor 1999 Kryetari i Shteteve të
Bashkuara Bill Klinton, i shoqëruar nga sekretarja e shtetit Medlin Ollbrajt,
gjenerali i forcave të NATO-s për Evropë Uesli Klark, si dhe nga Samuel Berger,
këshilltar për Siguri Kombëtare, ambasdori Kristofer Hill , kongresisti Eliot
Engëll dhe kongresistë të tjerë, vizitoi Kosovën dhe në Ferizaj, në Palestrën e
sporteve të këtij qyteti, iu drejtua masës së tubuar.
Sekretarja e shtetit të SHBA, Medlin Ollbrajt*:
.."Ju kam kujtuar për një kohë të gjatë, ju kam kujtuar për të gjitha
vuajtjet që keni përjetuar, ju kam kujtuar edhe për të ardhmen e Kosovës që do
ta keni.
..Duke ju takuar personalisht sot, edhe njëherë dua t'iu rikujtoj premtimin e
SHBA-së premtimin personal, se ne do t'iu ndihmojmë në rindërtimin e Kosovës...
Ju premtoj se këtu në Kosovë kurrë më njerëzit nuk do t'iu vijnë natën në shtëpi
me armë. Kurrë më nuk do të ketë masakra dhe varre masive. Duhet të shpresojmë
se në Kosovë do të lindet një liri e re, e bazuar në tolerancë, në ligj dhe në
respektin për të drejtat e njeriut.
..Të gjithë ata që janë akuzuar për
pastrim etnik duhet të japin përgjegjësi dhe Millosheviqi duhet të përgjigjet
për krimet e luftës". ....Demokracia nuk ndërtohet me hakmarrje dhe ju do ta
humbni mbështetje e bashkësisë ndërkombëtare, nëse tregoheni jotolerantë dhe
nëse do të merrni ligjin në duart tuaja.
...Le të fitojmë së bashku paqen. Ta
bëjmë Kosovën një shembull që do ta ndjek bota. Të krijojmë një Kosovë
demokratike në një Evropë Juglindore stabile, në një Evropë të tërë dhe të
lirë",

Medline Obricht
_____________________
*Më 29 korrik1999,
Z. Medlin Ollbrajt, e shoqëruar nga zëdhënësi i saj, Xhejms Rubin, dhe shefi i
Misionit të OKB-së për Kosovën, Bernar Kushner, në Pallatit e Rinisë në
Prishtine, me fjalë të zgjedhura iu drejtue masës së tubuar.
Kryeministri i Britanisë së Madhe:
"...Unë erdha të ju shoh edhe këtu, në vendlindjen tuaj.
I dijmë mirë të
gjitha të këqiat që kanë ndodhur këtu, muajt e fundit. Mirëpo, tash jemi të
bindur se ka shans për ardhmëri e prosperitet në këtë rajon. ...Ne e luftuam
këtë konflikt që këtu të fitojë drejtësia. Ne luftuam për ndërprerjen e
pastrimit etnik në Kosovë. Ne luftuam për paqe në Kosovë, për të mirën e të
gjithëve dhe se për këtë na ka dhënë kurajo trimëria juaj.
Ne e dimë se
drejtësia duhet të jetë për të gjithë, pavarësisht nga përkatësia nacionale apo
konfesionale...Ne dëshirojmë që të gjithë banorët e Kosovës, qofshin ata
shqiptarë, serbë apo të një përkatësie tjetër, të jetojnë në Kosovë, në paqe dhe
në siguri të plotë. Dëshirojmë t'i ofrojmë Kosovës një ardhmëri, që ajo të jetë
pjesë e Evropës, me gjithë sigurinë e saj... Sot, gjatë vizitës sime këtu, më ka
prekur shumë ngrohtësia, kujdesi dhe mikëpritja juaj. Kënaqësia më e madhe për
mua sot janë fëmijët e të rinjë që janë kthyer në Kosovë, që të jetojnë në paqe.

Rinia është shpresa jonë për një ardhmëri më të mirë.
Pra, ardhmëria e Kosovës është në duart e këtyre fëmijëve e të
rinjve..."*

Toni Blair
Është fituar lufta dhe tani po fitohet paqa, të cilen gjë janë duke e
realizuar trupat e NATOS. Ata ushtar, të cilet duke i rrezikuar jetrat e tyre,
janë duke i kontribuar paqës dhe stabilitetit në rajon dhe realizimit të lirisë
së një populli të shkelur ma së 2000 vjet. Këta burra shtetëror që hynë në
plejaden e burrave të shquar të historisë njerëzore, duke fillua që prej
kryetarit të SHBA-ve, Z. Klinton, Z. Medline Obricht, pastaj Toni Blair, Robin
Cook, Jack Chirak, Schröder, Fischer,Solanes, Jame Shema etj. Më këta emra po
vuloset fundi i këti shekulli dhe fillimi i shekullit 2 OOO. Prandaj duke i
permendur më pietët emrat e tyre, shqiptarët duhet t`i shenojnë dhe perkujtojnë
në mënyrën ma dinjitoze dhe në forma adekvate.
________________________________
*Më 31 korrik 1999 Kryeministrit
britanik vizitoi Kosovën me çrast në platonë e Pallatit të Rinisë e Sporteve në
Prishtinë iu drejtuar masës së tubuar.
E kerkonë nderi kombëtar që të gjithë faktorët relevant kosovar, të tregojnë
arsyshmeri , logjikshmeri, dhe fleksibilitet në raporte të ndersjella, në mnyrë
që të hapet porta mundësive të realizimit të pamvarsisë. Nese kjo nuk ndodhë,
atëhrë shumë lehtë levizja për pamvarsi do të marrë kahje te palakmushme , kur
do te vije deri tek ballafaqimi midise faktorit nderkombëtar, pasojat e secilës
nuk mund të llogariten apriori. Në këtë fazë të levizjes për pamvarsi medomos
duhet të ndodhë kristalizimi i qendrimeve dhe veprimeve të forcave
brendashqiptare. Populli i Kosoves e ka shansen historike për të sendertue
gjakimin shekullor, që Kosova brenda këtyre vjetve të behet shtet i pamvarur, i
lirë e demokratike dhe bashkë më shtetin amë dhe trojet tjera etnike t`u
bashkohet itegrimeve në familjen e madhe evropjane.