|
Johann Wolfgang von Goethe dhe marrdhėnia e tij me Fenė
[B][FONT='Times New Roman'][CENTER][CENTER][B][I][FONT='Traditional Arabic'][FONT=Times New Roman]Tė jetosh dhe
tė vdesėsh nė Islam [/FONT][/FONT][/I][/B][/CENTER] [CENTER][B][FONT='Traditional Arabic'][FONT=Times New Roman] [/FONT][/FONT][/B][/CENTER] [CENTER][B][FONT='Traditional Arabic'][FONT=Times New Roman]Johann Wolfgang von Goethe[/FONT][/FONT][/B][/CENTER] [CENTER][B][FONT='Traditional Arabic'][FONT=Times New Roman] dhe marrdhėnia e tij me Fenė[/FONT][/FONT][/B][/CENTER] [CENTER][FONT=Times New Roman][FONT='Traditional Arabic']nga[/FONT][B][FONT='Traditional Arabic'][/FONT][/B][/FONT][/CENTER] [CENTER][B][I][FONT='Traditional Arabic'][FONT=Times New Roman]Shejh Abdulkadir Al-Murabit[/FONT][/FONT][/I][/B][/CENTER] [CENTER][FONT='Traditional Arabic'][FONT=Times New Roman] [/FONT][/FONT][/CENTER][/CENTER] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Titulli i origjinalit: [/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Shaykh Abdulqadir Al-Murabit,[/FONT][/SIZE][/FONT] [SIZE=3][FONT=Times New Roman][FONT='Traditional Arabic']Fatwa [/FONT]ü[FONT='Traditional Arabic']ber die Anerkennung[/FONT][/FONT][/SIZE] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]J.W.v. Goethes als Muslim,[/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Weimar, 1995[/FONT][/SIZE][/FONT] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Pėrktheu: [/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Edvin Cami[/FONT][/SIZE][/FONT] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Redaktoi:[/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Ervin Hatibi[/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman][FONT='Traditional Arabic'] [/FONT][FONT='Traditional Arabic'][/FONT][/FONT] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Nėn kujdesin e:[/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [B][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Projekti Islamik i Mirėsisė (PIM)[/FONT][/SIZE][/FONT][/B] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Kutia Postare 2420, Tiranė[/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Tiranė, 1999[/FONT][/SIZE][/FONT] [/FONT][/B] |
[CENTER][CENTER][B][I][FONT=Arial][FONT=Georgia][SIZE=3]Parathėnie[/SIZE][/FONT][/FONT][/I][/B][B][I][FONT=Arial][/FONT][/I][/B][/CENTER][/CENTER]
[I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Georgia] [/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Georgia] [/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Georgia]Johann Wolfgang von Goethe (1748-1832) ėshtė, pa dyshim, poeti dhe mendimtari mė i njohur i Klasikės Gjermane. Si student i gjermanistikės, interesi im i veēantė pėr letėrsinė gjermane nė pėrgjithėsi dhe Gėten nė veēanti u bė shkak qė tė njihem me kėtė botim interesant tė Institutit Islamik tė Vajmarit. [/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Georgia]Megjithėse pėrfundimet nė tė cilat arrin autori i kėtij libri, jo pa tė drejtė, mund tė shihen nga shumėkush me skepticizėm, nuk mbetet asnjė shteg pėr tė dyshuar rreth qėndrimit shumė pozitiv tė poetit tė madh gjerman ndaj Islamit.[/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Georgia]Duke qenė i mendimit se aspekti fetar i jetės J.W.v. Goethe-s dhe, nė kėtė kuadėr, marrdhėnia e tij me Islamin, qė gjen shprehjen mė tė qartė nė poemėn West-Östlicher Divan (1819), janė tė panjohura pėr shumė njerėz, dėshiroj tė ndaj me lexuesin shqiptar dhe veēanėrisht me dashamirėsit e letėrsisė kėnaqėsinė e njė njohjeje mė tė gjerė me poetin e madh gjerman.[/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Georgia] [/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Georgia]Pėrkthyesi[/FONT][/SIZE][/FONT][/I] |
[CENTER][CENTER][B][FONT=Arial]EVIDENCA[/FONT][/B][/CENTER]
[CENTER][B][FONT=Arial][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][/B][/CENTER] [CENTER][B][FONT=Arial]Gėte dhe Kri[/FONT][/B][B][FONT=Arial]shtėrimi[/FONT][/B][/CENTER][/CENTER] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Gėte tha nė fund tė jetės sė tij: [I]Es ist gar viel Dummes in den Satzungen der Kirche[/I] (Ka shumė budallallėk nė doktrinat e Kishės)[I][/I] [FONT='Times New Roman'][FONT='Times New Roman'][[/FONT][/FONT]Eckerman, 11.3.1832[FONT='Times New Roman'][FONT='Times New Roman']][/FONT][/FONT][/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Nė poemėn e tij [I]West-Östlicher Divan[/I] Gėte thekson vlerėn e ēmuar tė sė tashmes nė vend tė qėndrimit tė krishterė, tė karakterizuar vetėm nga pritja pėr jetėn e ardhėshme dhe, si rezultat, nga pėrēmimi i plotė i asaj qė Zoti i dhuron njeriut nė ēdo ēast tė jetės sė tij.[/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Gėte hedh poshtė pikėpamjen e krishterė rreth Jezusit dhe pohon njėshmėrinė e Zotit nė njėrėn nga poezitė e poemės sė tij [I]West-Östlicher Divan[/I]:[/FONT][/SIZE][/FONT] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Jesus f[FONT='Times New Roman'][FONT='Times New Roman']ü[/FONT][/FONT]hlte rein und dachte[/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Nur den einen Gott im Stillen;[/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Wer ihn selbst zum Gotte machte[/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Kr[FONT='Times New Roman'][FONT='Times New Roman']ä[/FONT][/FONT]nkte seinen heilgen Willen.[/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [SIZE=3][FONT=Times New Roman][I][FONT='Traditional Arabic']Und so mu[/FONT][/I][I]ß[/I][I][FONT='Traditional Arabic'] das Rechte scheinen[/FONT][/I][/FONT][/SIZE] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Was auch Mahomet gelungen;[/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Nur durch den Begriff des Einen[/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Hat er alle Welt bezwungen.[/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman](Jezusi ndjehej i pastėr dhe qetėsisht mendonte[/FONT][/SIZE][/FONT] [SIZE=3][FONT=Times New Roman][FONT='Traditional Arabic'][FONT='Times New Roman'][[/FONT][/FONT][FONT='Traditional Arabic']pėr] Njė dhe tė Vetmin Zot;[/FONT][/FONT][/SIZE] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Kush atė vetė nė zot e shndėrroi[/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Ka fyer vullnetin e tij tė shenjtė.[/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Dhe kėshtu duhet e drejta ta ndriēojė[/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Atė qė edhe Muhamedit i mjaftoi;[/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Vetėm konceptin e [Zotit] Njė[/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Ai gjithė botės ia imponoi.)[/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman](WA I6, faqe 288)[/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Pranė Jezusit dhe Muhamedit (Allahu i bekoftė dhe u dhėntė paqe qė tė dyve!) nė vargjet e mėpasme pėrmend Gėte edhe emrat e Abrahamit, Moisiut dhe Davidit si pėrfaqėsues tė Njėshmėrisė sė Zotit. [/FONT][/SIZE][/FONT] [SIZE=3][FONT=Times New Roman][FONT='Traditional Arabic'][FONT='Times New Roman']Ė[/FONT][/FONT][FONT='Traditional Arabic']shtė njė fakt i njohur se Gėte ndjente shumė pėrēmim ndaj simbolit tė kryqit. Ai ka shkruar:[/FONT][/FONT][/SIZE] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Und nun kommst du, hast ein Zeichen[/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Dran geh[FONT='Times New Roman'][FONT='Times New Roman']ä[/FONT][/FONT]ngt, das unter allen [/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Mir am schlechtesten will gefallen[/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Diese ganze moderne Narrheit[/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Magst du mir nach Schiras bringen![/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Soll ich wohl, in seiner Starrheit,[/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]H[FONT='Times New Roman'][FONT='Times New Roman']ö[/FONT][/FONT]lzchen quer auf H[FONT='Times New Roman'][FONT='Times New Roman']ö[/FONT][/FONT]lzchen singen? [/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman](Dhe tash mė vjen ti me njė shenjė[/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Varur atje, qė mes tė tjerash [/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Mė tepėr e pėrēmoj.[/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Gjithė kėtė ēmenduri moderne [/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Do tė ma sjellėsh nė [I]Shiras[URL="http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftn1"][B][FONT='Times New Roman'][COLOR=#800080][1][/COLOR][/FONT][/B][/URL][1][/I]![/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]U dashka qė unė, nė gjithė obsesionin e saj,[/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Tė kėndoj pėr dy copa druri tė kryqėzuara?..)[/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Madje edhe mė fuqishėm:[/FONT][/SIZE][/FONT] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Mir willst du zum Gotte machen[/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Solch ein Jammmerbild am Holze![/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman](Dashke tė bėsh pėr mua zot[/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]atė figurė tė mjerė nė [atė copė] dru!)[/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT=Times New Roman][SIZE=3][/SIZE][/FONT][LEFT][URL="http://dardania.de/vb/upload/newreply.php#_ftnref1"][FONT='Traditional Arabic'][FONT='Traditional Arabic'][FONT=Times New Roman][COLOR=#800080][1][/COLOR][/FONT][/FONT][/FONT][/URL][FONT=Times New Roman][SIZE=2][1][/SIZE][/FONT][FONT='Traditional Arabic'][FONT=Times New Roman][SIZE=2] [/SIZE][/FONT][/FONT][SIZE=2][FONT=Times New Roman][I]Pers.[/I]=poetėri[/FONT][/SIZE][/LEFT] |
[FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Gjithashtu, nė [I]Wilhelm Meisters Wanderjahre[/I] (libri 2, kapitulli 2) Gėte shkroi fare hapur se ėshtė [I]paturpėsi e mallkuar
tė luash me ato tė fshehta, nė tė cilat qėndron thellėsia hyjnore e vuajtjes.[/I] Sipas tij, [I]mbi kėto vuajtje duhet hedhur njė vel[/I] pėr ti mbuluar.[/FONT][/SIZE][/FONT]
[FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Sė fundi, nė poezinė e tij [I]Siebenschl[FONT='Times New Roman'][FONT='Times New Roman']ä[/FONT][/FONT]fer[/I] (Shtatė tė fjetur) qė bėn pjesė nė poemėn e tij [I]West-Östlicher Divan[/I], Gėte e pėrshkruan Jezusin si profet:[/FONT][/SIZE][/FONT] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Ephesus gar manches Jahr Schon,[/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Ehrt die Lehre des Propheten[/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Jezus. (Friede sei dem Guten!)[/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman][Efesi pėr shumė vjet[/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Nderon mėsimin e profetit[/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Jezus. (Paqja qoftė mbi tė Mirin!)][/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] (WA I6, 296)[/FONT][/SIZE][/FONT] |
[CENTER][CENTER][B][FONT=Arial]Tė pėrmendurit dhe [/FONT][/B][/CENTER]
[CENTER][B][FONT=Arial]tė lėvduarit e Zotit [/FONT][/B][/CENTER][/CENTER] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Gėte ishte, gjithashtu, i mrekulluar nga metafora mistike e Saadiut pėr [I]fluturėn e dashuruar[/I], e cila u shua pak nga pak, duke humbur jetėn e saj nė dritėn vezulluese. Pėr kėtė mund tė shihet, veēanėrisht, poezia e [I]Divan [/I]-it pėr fluturėn qė fluturon nėpėr dritė: [I]Selige Sehnsucht[/I] (Mall i zjarrtė). Titujt mė tė hershėm tė kėsaj poezie kanė qenė [I]Selbstopfer [/I](Vetėflijim) dhe [I]Vollendung[/I] (Pėkryerje).[/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Nė kapitullin e [I]Divan [/I]-it pėr Rumin pėrshkruan Gėte tė drejtuarit me lutje e lėvdime ndaj Allahut dhe bekimin pėr kėtė: [I]Schon der sogenannte mahometanische Rosenkranz, wodurch der Name Allah mit neunundneunzig Eigenschaften verherrlicht wird, ist eine solche Lob- und Preislitanei. Bejahende, vorneinende Eigenschaften bezeichnen das unbegreifliche Wesen; der Anbeter staunt, ergibt und beruhigt sich [/I](E ashtuquajtura rozare muhamedane, nė tė cilėn emri i Allahut lartėsohet me nėntėdhjetenėntė cilėsi, ėshtė njė litani e tillė lėvdimi. Cilėsi pohuese e mohuese tregojnė tė pakonceptueshmen Qenie [Wesen]; lutėsi mbetet i mrekulluar, nėnshtrohet dhe qetėsohet.)[I].[/I] (WA I7, 59)[/FONT][/SIZE][/FONT] |
[CENTER][CENTER][B][FONT=Arial]Gėte dhe Islami[/FONT][/B][B][FONT=Arial] [/FONT][/B][/CENTER][/CENTER]
[FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Nė rininė e tij Gėte kishte dėshirė tė studjonte filologji dhe arabistikė (ndėrkohė qė i ati dėshironte qė i biri tė merrej me studime juridike); ai gjithmonė i admiroi udhėtarėt e parė nė Arabi ([I]Michelis[/I], [I]Niebuhr[/I]) dhe lexoi i mrekulluar gjithēka qė ata shkruan e botuan pėr udhėtimet e tyre.[/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Nė vitet 1814-1815, vite kėto nė tė cilat hartoi [I]Divan [/I]-in e tij, u ushtrua Gėte me profesorėt e orientalistikės Paulus, Sorsbach dhe Kosegarten (Jena) nė tė shkruarit dhe tė lexuarit e arabishtes. Pasi pa dorėshkrime tė arabishtes dhe u njoh me Kuranin, Gėte ndjeu njė dėshirė tė madhe pėr tė mėsuar arabishten. Ai kopjoi vetė tekste tė shkurtra lutjesh dhe shkroi: [I]In keiner Sprache ist vielleicht Geist, Wort und Schrift so unanf[FONT='Times New Roman'][FONT='Times New Roman']ä[/FONT][/FONT]nglich zusammengek[FONT='Times New Roman'][FONT='Times New Roman']ö[/FONT][/FONT]rpert[/I] (Ndoshta nė asnjė gjuhė tjetėr shpirti, fjala dhe shkrimi nuk mund tė trupėzohen nė mėnyrė kaq tė pazgjidhėshme)[I].[/I] [[I]Letėr pėr Schlosser-in[/I], 23.1. 1815, WA IV, 25, 165] [/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Nė moshėn shtatėdhjetė vjeēare Gėte shkruan ([I]Noten und Abhandlungen zum West-[FONT='Times New Roman'][FONT='Times New Roman']ö[/FONT][/FONT]stlichen Divan[/I], WA 17, 153) se synon tė pėrkujtojė [I]me respekt atė Natė tė Shenjtė, nė tė cilėn Profetit iu soll Kurani nga lart[/I].[/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Ai gjithashtu shkroi: [I]Askush nuk duhet tė habitet me efikasitetin e lartė tė Librit [/I](Kuranit, sh.p.)[I]. Pėr kėtė ai ėshtė cilėsuar si jo i krijuar dhe i pėrjetshėm bashkė me Zotin nga ana e admiruesve tė vėrtetė tė tij[/I]. Mė pas shtonte: [I]so wird doch dieses Buch f[FONT='Times New Roman'][FONT='Times New Roman']ü[/FONT][/FONT]r ewige Zeiten h[FONT='Times New Roman'][FONT='Times New Roman']ö[/FONT][/FONT]chst wirksam verbleiben [/I](kėshtu, pra, do tė mbetet ky libėr pėrjetėsisht me efikasitetin mė tė lartė)[I].[/I] (WA 17. 35/36)[/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Edhe nė ditėt e sotme ne ruajmė si dorėshkrimet e studimeve tė tij tė para kuranore nga vitet 1711-1772, ashtu edhe ato mė tė vonshmet. Gėte u lexonte me zė tė lartė anėtarėve tė familjes sė Dukės sė Vajmarit dhe miqve tė tyre pėrkthimin nė gjermanisht tė Kuranit nga J. Hammer (ndoshta edhe pėrkthimin mė prozaik nė anglisht tė G.Sale). Shileri dhe e shoqja, qė kanė qenė dėshmitarė tė kėtyre leximeve, na njoftojnė pėr to. ([I]Letra e Shilerit pėr Kimbelin, 22.2.1815[/I]).[/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Gėte i ndjente mangėsitė e tė gjitha pėrkthimeve nė latinisht, anglisht e frėngjisht dhe tė pėrkthimeve mė tė reja. Nė [I]Divan [/I]-in e tij Gėte thotė:[/FONT][/SIZE][/FONT] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Ob der Koran von Ewigkeit sei?[/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Danach frag ich nicht! [/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [SIZE=3][FONT=Times New Roman][I][FONT='Traditional Arabic']Da[/FONT][/I][I]ß[/I][I][FONT='Traditional Arabic'] er das Buch der B[FONT='Times New Roman'][FONT='Times New Roman']ü[/FONT][/FONT]cher sei[/FONT][/I][/FONT][/SIZE] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Glaub ich aus Mosleminen-Pflicht[/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman](Nėse Kurani ėshtė nga pėrjetėsia?[/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Pėr kėtė unė nuk pyes! [/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Qė ai ėshtė Libri i Librave[/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Besoj nga detyrė e myslymanit)[/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman][[I]West-[FONT='Times New Roman'][FONT='Times New Roman']ö[/FONT][/FONT]stlicher Divan[/I], WA I6, 203][/FONT][/SIZE][/FONT] |
[FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Ai studjoi libra dore nė arabisht, gramatikė, libra udhėtimi, libra nga jeta e profetit Muhamed (Allahu e bekoftė dhe i dhuroftė paqe!) dhe pati shkėmbime tė shumta me orientalistė nga e gjithė Gjermania. Gėte e pėlqente pėrkthimin nė gjermanisht tė Hafis Diwan-it nga Hammer (Maj 1814) dhe studjonte pėrkthimet e ndryshme tė Kuranit qė ekzistonin nė kohėn e tij. E gjithė kjo e shtyu atė qė tė shkruante [I]West-Östlicher Divan[/I]-in e famshėm, shumė nga poezitė e tė cilit janė qartėsisht dhe pa asnjė dyshim tė frymėzuara nga [I]ajete [/I](vargje) tė ndryshėm tė Kuranit dhe tė lidhura nė mėnyra tė ndryshme me to (shih: [I]Mommsen[/I], faqe 269-274)[/FONT][/SIZE][/FONT]
[FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Gėte bleu dorėshkrime origjinale nė arabisht tė Rumit, Xhamit, Hafisit, Saadiut, Attarit, komentime tė Kuranit ([I]Tefsir[/I]), lutje tė ndryshme ([I]Du[FONT='Times New Roman'][FONT='Times New Roman']ā[/FONT][/FONT][/I]), njė fjalor arabisht-turqisht, tekste rreth ēėshtjeve si lirimi i skllevėrve, shitblerja, kamata dhe shkrime arabe nga sulltan Selimi.[/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Gėte nuk mendonte se kishte pasur tė bėnte me rastėsi, por me atė qė Allahu kishte parapėrcaktuar pėr tė kur:[/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] - nė vjeshtėn e vitit 1813 atij iu soll njė dorėshkrim i vjetėr nė arabisht prej njė ushtari gjerman qė kthehej nga Spanja nė atdhe, dorėshkrim ky qė pėrmbante [I]suren [/I](kapitullin) e fundit tė Kuranit, tė titulluar [I]En-Nas[/I] (114). Mė vonė Gėte u pėrpoq qė ta kopjonte atė me ndihmėn e profesorėve nė Jena, tė cilėt e ndihmuan edhe pėr tė zbėrhtyer pėrmbajtjen e dorėshkrimit. [/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] - nė Janar tė vitit 1814 ai mori pjesė nė njė falje kongregacionale tė sė premtes ([I]xhuma[/I]) bashkė me myslymanėt e ushrisė ruse tė Car Aleksandrit nė gjimnazin protestant tė Vajmarit. Nė letrėn pėr Trebran mė 5.1.1814 (WA IV 24,91) ai shkruan:[/FONT][/SIZE][/FONT] [SIZE=3][FONT=Times New Roman][I][FONT='Traditional Arabic']Kur bėj fjalė pėr profeci, mė duhet tė vėrej se nė kohėn tonė po ndodhin gjėra pėr tė cilat asnjė profet nuk do ta kishin lejuar tė fliste. Kush do tė lejohej pėrpara disa vjetėsh qė tė bėnte tė ditur se nė auditorin e gjimnazit tonė protestant do tė mbahej shėrbesė hyjnore muhamedane dhe se suret [/FONT][/I][FONT='Traditional Arabic'](kapitujtė)[I] e Kuranit do tė murmuriteshin nė tė, por ja qė kjo po ndodh dhe ne morėm pjesė nė shėrbesėn bashkire, pamė mullain e tyre dhe u uruam mirėseardhjen princėrve tė tyre nė teatėr. Mua mu bė njė nderim i veēantė duke mu dhuruar njė hark dhe shigjeta, tė cilat, nė kujtim tė pėrjetshėm, do ti var mbi oxhakun tim sapo Zoti tu ketė siguruar kėtyre mysafirėve tė dashur njė kthim tė mbarė[/I]. [/FONT][/FONT][/SIZE] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Nė njė letėr qė mban datėn 17.1. 1814 (WA IV 24, 110) dhe qė i drejtohet birit tė tij August, ai shkruan: [I]Shumė prej zonjave tona fetare kanė kėrkuar nė bibliotekė pėrkthimin e Kuranit.[/I][/FONT][/SIZE][/FONT] [SIZE=3][FONT=Times New Roman][FONT='Traditional Arabic']Qėndrimi pozitiv i Gėtes ndaj Islamit i kapėrcen tė gjitha qėndrimet e kohės sė tij nė Gjermani. Mė 24.2.1816 ai bėri publike kėtė thėnie: [I]Der Dichter lehnt den Verdacht nicht ab, da[/I][/FONT][I]ß[/I][I][FONT='Traditional Arabic'] er selbst ein Muselmann sei[/FONT][/I][FONT='Traditional Arabic'] (Poeti [Gėte] nuk e mohon supozimin se ai vetė ėshtė njė myslyman)[I].[/I] (WA I 41, 86)[/FONT][/FONT][/SIZE] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Nė njėrėn nga poezitė e [I]Divan [/I]-it tė tij Gėte thotė:[/FONT][/SIZE][/FONT] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [SIZE=3][FONT=Times New Roman][I][FONT='Traditional Arabic']N[FONT='Times New Roman'][FONT='Times New Roman']ä[/FONT][/FONT]rrisch, da[/FONT][/I][I]ß[/I][I][FONT='Traditional Arabic'] jeder in seinem Falle[/FONT][/I][/FONT][/SIZE] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Seine besondere Meinung preist![/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [SIZE=3][FONT=Times New Roman][I][FONT='Traditional Arabic']Wenn Islam Gott ergeben hei[/FONT][/I][I]ß[/I][I][FONT='Traditional Arabic']t,[/FONT][/I][/FONT][/SIZE] [SIZE=3][FONT=Times New Roman][I][FONT='Traditional Arabic']In Islam leben und sterben wir alle.[/FONT][/I][FONT='Traditional Arabic'][/FONT][/FONT][/SIZE] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]([FONT='Times New Roman'][FONT='Times New Roman']Ē[/FONT][/FONT]menduri, secili nė rastin e vet [/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Mendimin e tij tė veēantė lėvdon![/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Nėse Islam do tė thotė nėnshtrim ndaj Zotit[/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Ne jetojmė dhe vdesim tė gjithė nė Islam.)[/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman](WA I6,128)[/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Veē simpatisė sė veēantė me tė cilėn ai e shihte gjuhėn e Kuranit pėr shkak tė bukurisė dhe paarritshmėrisė sė saj, Gėte ndjehej shumė i tėrhequr edhe nga domethėnia e saj fetare dhe filozofike. Njėshmėria e Zotit, bindja se Zoti shfaq vetveten nė natyrė/krijim nėpėrmjet cilėsive tė tij tė pėrkryera, ėshtė nga temat qendrore tė veprės sė Gėtes.[/FONT][/SIZE][/FONT] [SIZE=3][FONT=Times New Roman][FONT='Traditional Arabic']Gjatė studimeve tė tij tė para intensive tė Kuranit nė vitet 1771-1772 Gėte kopjoi dhe pėrmirėsoi pjesėrisht tekstin e pėrkthimit tė parė tė drejtpėrdrejtė tė Kuranit nga arabishtja nė gjermanisht. Gėte vuri nė dukje ajete tė ndryshėm tė Kuranit qė i tregojnė njeriut se ai duhet ti shohė natyrėn dhe dukuritė e saj si shenja tė ligjshmėrisė hyjnore. Shumėllojshmėria dhe panumėrsia e kėtyre dukurive dėshmojnė pėr Njė dhe tė vetmin Zot. Referimi ndaj natyrės ashtu siē e paraqet atė Kurani, lidhja e ngushtė me tė mėsuarit e mirėsisė hyjnore e njerėzore dhe Njėshmėria e Zotit, tė cilat Gėte shkruan se i njohu nė suren e dytė tė Kuranit ([I]El-Bekare[/I]), u bėnė themelet mbi tė cilat u ngritėn simpatia dhe dashuria e tij pėr Islamin. Ai tha se ne duhet ta njohim Madhėshtinė e Zotit nė vogėlsi ([I]Gottes Gr[FONT='Times New Roman'][FONT='Times New Roman']ö[/FONT][/FONT][/I][/FONT][I]ß[/I][I][FONT='Traditional Arabic']e im Kleinen[/FONT][/I][FONT='Traditional Arabic']), duke iu referuar pėr kėtė [I]ajetit[/I] 25 tė [I]sures [/I]sė dytė Kuranit, nė tė cilėn ėshtė dhėnė shembulli i mizės.[/FONT][/FONT][/SIZE] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Veēanėrisht i impresionuar ndjehej Gėte edhe nga fakti se Allahu i flet njerėzimit nėpėrmjet profetėve; kėshtu Gėte pohon profetin Muhamed (Allahu e bekoftė dhe i dhėntė paqe!): mė 1819 ai, duke iu referuar sures [I]Ibrahim[/I], ajeti 4, shkruan:[/FONT][/SIZE][/FONT] [SIZE=3][FONT=Times New Roman][I][FONT='Traditional Arabic']denn es ist wahr, was Gott im Koran sagt: Wir haben keinem Volk einen Propheten geschickt, als in seiner Sprache![/FONT][/I][FONT='Traditional Arabic'] (prandaj ėshtė e vėrtetė ajo qė Zoti thotė nė Kuran: Nuk i kemi dėrguar asnjė populli profet, pėrveēse nė gjuhėn e tij!) [[I]Letėr pėr A.O. Blumentahl[/I], 28.5. 1819,WA IV 31,160][/FONT][/FONT][/SIZE] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Duke iu referuar tė njėjtit ajet, ai e pėrsėrit atė nė njė letėr pėr Carlyle: [I]Der Koran sagt: Gott hat jedem Volke einen Propheten gegeben in seiner eigenen Sprache[/I] (Kurani thotė: Zoti i ka dėrguar ēdo populli nga njė profet nė gjuhėn e tij) (WA IV 42, 270)[/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Kėtė pikėpamje e rishfaq Gėte edhe nė njė es[FONT='Times New Roman'][FONT='Times New Roman']é[/FONT][/FONT] tė tij nė revistėn [I]German Romance[/I], Vėllimi IV, Edinburgh 1827 (WA I 41, 307).[/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Times New Roman']Gėte theksoi hedhjen poshtė tė sfidės sė mosbesimtarėve ndaj profetit Muhamed (paqja dhe bekimi i Allahut qoftė mbi tė!), tė cilėt kėrkonin qė ai tu bėnte mrekullira:[/FONT] |
[I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Wunder kann ich nicht thun sagt [/FONT][/SIZE][/FONT][/I]
[I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] der Prophete,[/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [SIZE=3][FONT=Times New Roman][I][FONT='Traditional Arabic']Das gr[/FONT][/I][I]öß[/I][I][FONT='Traditional Arabic']te Wunder ist da[/FONT][/I][I]ß[/I][I][FONT='Traditional Arabic'] ich bin[/FONT][/I][FONT='Traditional Arabic'][/FONT][/FONT][/SIZE] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman](Mrekulli nuk mund tė bėj, tha [/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] Profeti,[/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Mrekullia mė e madhe ėshtė qė [/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] unė jam).[/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]([I]Paralipomena III[/I], nga [I]Divani[/I],[/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] WA I, 41, 307)[/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Nė veprėn [I]Mahomet[/I](Muhamedi) Gėte pėrfshiu kėngėn e tij tė famshme tė lavdisė [I]Mahomets Gesang[/I] (Kėnga e Muhamedit). Figura e profetit ėshtė simbolikisht e vendosur nė metaforėn e rrymės, e cila pasi ka nisur nga njė pėrrua i vogėl, rritet dalėngadalė duke u shndėrruar nė njė forcė tė pafundme shpirtėrore pėr tė pėrfunduar plot lavdi nė oqeanin, si simbol tė sė hyjnishmes. Ai e pėrshkruan profetin e madh duke tėrhequr pas vetes tė tjerė njerėz, ashtu sikurse rryma, me forcėn dhe madhėshtinė e saj, tėrheq tė tjerė pėrrenj e lumenj nė udhėn drejt detit.[/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Nė njė dorėshkrim tė [I]Paralipomena III, 31[/I] Gėte shkruan mė 27.01.1816: [I]Oberhaupt der Gesch[FONT='Times New Roman'][FONT='Times New Roman']ö[/FONT][/FONT]pfe/Muhamed[/I] (Kreu i qėnieve tė krijuara/Muhamedi) (WA I6, 482).[/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Njė tjetėr element domethėnės i Islamit ėshtė vendosja e theksit tek sjellja e mirė e myslymanit. Veēanėrisht nė kėtė kuadėr pėlqente Gėte dhėnien e [I]sadakasė[/I] si ndihmė pėr tė varfėrit. Nė disa poezi tė tij, si p.sh. nė [I]Buch der Spr[FONT='Times New Roman'][FONT='Times New Roman']ü[/FONT][/FONT]che[/I], pėrshkruan ai [I]die Wonne des Gebens[/I] (kėnaqėsinė e tė dhėnit) dhe thotė: [I]Schau es recht und du wirst immer geben[/I] (Gjykoje drejtėsisht dhe gjithmonė do tė japėsh)[I][/I] (WA I6, 70).[/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Ajo qė e tėrhiqte nė kėtė rast Gėten ishte fakti se ky akt nuk pėrbėnte ndonjė investim pėr ēastin apo pėr pak mė vonė, por mbushte gjithė jetėn plot bekime.[/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Gėte ishte gjithashtu i mirėnjohur pėr refuzimin e qartė nga ana e tij tė konceptit tė rastėsisė:[/FONT][/SIZE][/FONT] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [SIZE=3][FONT=Times New Roman][I][FONT='Traditional Arabic']Ajo qė njerėzit, me pėrpjekjet e tyre, nuk e realizojnė apo nuk munden ta realizojnė dhe ajo qė u ecėn mbarė aty ku duhet tė shkėlqejė mė sė miri madhėshtia e tyre, rastėsia, siē e quajnė mė vonė, pikėrisht ajo ėshtė Zoti, i Cili ndėrhyn aty drejtpėrdrejt me Gjithfuqishmėrinė e Tij dhe Lėvdon Vetveten edhe nėpėrmjet gjėsė mė pak tė rėndėsishme.[/FONT][/I][FONT='Traditional Arabic'] ([I]Bisedė me Reimer-in[/I], nėntor 1807)[/FONT][/FONT][/SIZE] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Besimi i tij i palėkundshėm nė parapėrcaktimin e Zotit (shihni si shembull bisedėn me kancelarin M[FONT='Times New Roman'][FONT='Times New Roman']ü[/FONT][/FONT]ller mė 12.8.1927, WA I 42, 212, WA I 32, 57) dhe vargu i njė poezie tė [I]Divan [/I]-it tė tij: [I]H[FONT='Times New Roman'][FONT='Times New Roman']ä[/FONT][/FONT]tt Allah mich bestimmt zum Wurm,/ So h[FONT='Times New Roman'][FONT='Times New Roman']ä[/FONT][/FONT]tt er mich als Wurm geschaffen[/I] (Nėse Allahu do tė kishte vendosur qė unė tė isha krimb,/ Ai do tė mė kishte krijuar mua si krimb)[I]. [/I](WA I6.113), si dhe fjalėt e tij: [I]Parabolat[/I] (metaforat e [I]Divan [/I]-it) [I]mėsojnė Islamin e vėrtetė, bindjen se askush nuk mund ti ikė fatit tė paracaktuar pėr tė.[/I] (WA I 7, 151), tė gjitha kėto rezultuan nė qėndrimin e tij personal tė nėnshtrimit ndaj vullnetit tė Zotit; d.m.th. Gėte e shihte atė si njė urdhėr qė duhet pranuar me mirėnjoheje dhe jo duke u rrebeluar. [/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Nė veprėn e tij letrare gjejnė pasqyrim shembuj tė fuqishėm pėr kėtė, nga tė cilėt mund tė pėrmendim [I]Egmont[/I], [I]Dichthung und Wahrheit[/I], [I]Urworte Orphisch[/I], [I]Wilhelm Meisters Wanderjahre[/I] etj.[/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Njė shembull thellėsisht prekės nga jeta e tij ėshtė reagimi ndaj njė aksidenti qė i ndodhi karrocės me tė cilėn udhėtonte kur ishte nisur nė udhėtimin e tij tė tretė pėr tek [I]Marianne von Willemer [/I](korrik 1816), me tė cilėn mendonte tė martohej pas vdekjes sė Kristjanės. Pas kėtij aksidenti ai e kuptoi se nuk do ta shihte mė kurrė [I]Marianne von Willemer[/I]-in. Lidhur me kėtė Gėte shkruan: [/FONT][/SIZE][/FONT] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman][I]Und so m[FONT='Times New Roman'][FONT='Times New Roman']ü[/FONT][/FONT]ssen wir denn wieder im Islam verharren[/I] [Dhe, kėshtu, na duhet tė qėndrojmė brenda Islamit (d.m.th.: nė nėnshtrim tė plotė ndaj vullnetit tė Zotit)][I] [/I](WA IV 27, 123)[/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT] [SIZE=3][FONT=Times New Roman][FONT='Traditional Arabic']Tė njejtėn gjė thotė ai edhe nė njė letėr drejtuar [I]Zelter[/I]-it mė 20.9.1820: [I]Weiter kann ich nichts sagen, als da[/I][/FONT][I]ß[/I][I][FONT='Traditional Arabic'] ich hier mich im Islam zu halten suche[/FONT][/I][FONT='Traditional Arabic'] (Mė tepėr nuk kam ēthem, pėrveē asaj se edhe kėtu unė pėrpiqem tė qėndroj nė Islam)[I]. [/I](WA IV 33, 123)[/FONT][/FONT][/SIZE] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT] [SIZE=3][FONT=Times New Roman][FONT='Traditional Arabic']Kur mė 1831 u shfaq njė epidemi kolere nga e cila vdiqėn shumė njerėz, nėpėrmjet njė letre Gėte e ngushėllon kėshtu njė miken e tij, Louise Adele Schopenhauer: [I]Hier kann niemand dem anderen rathen; beschlie[/I][/FONT][I]ß[/I][I][FONT='Traditional Arabic']e was zu thun ist jeder bei sich. Im Islam leben wir alle, unter welcher Form wir uns auch Muth machen [/FONT][/I][FONT='Traditional Arabic'](Kėtu askush nuk mund tė kėshillojė njeri; secili duhet tė vendosė vetė se ēfarė duhet tė bėjė. Ne tė gjithė jetojmė nė Islam, pavarėsisht nga forma qė zgjedhim pėr tė inkurajuar vetveten)[I].[/I] (19.9.1831, WA IV, 49, 87)[/FONT][/FONT][/SIZE] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Mė 22.12.1820 Gėte i shkroi njė letėr falenderimi mikut tė tij [I]Willemer[/I], i cili i kishte dhuruar njė libėr me aforizma. Nė kėtė letėr, mes tė tjerash, Gėte shkruan: [I]Es stimmt zu jeder religiosvern[FONT='Times New Roman'][FONT='Times New Roman']ü[/FONT][/FONT]nftigen Ansicht und ist ein Islam, zu dem wir uns fr[FONT='Times New Roman'][FONT='Times New Roman']ü[/FONT][/FONT]her oder sp[FONT='Times New Roman'][FONT='Times New Roman']ä[/FONT][/FONT]ter alle bekennen m[FONT='Times New Roman'][FONT='Times New Roman']ü[/FONT][/FONT]ssen [/I](Mbėshtetet nė ēdo pikėpamje tė arsyeshme fetare dhe ėshtė njė Islam, tė cilin ne, herėt a vonė, tė gjithė duhet ta pranojmė).[I] [/I](WA IV 34,50)[/FONT][/SIZE][/FONT] |
[FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Si pjesėmarrės nė Luftėn e 1792-shit kundėr Francės, shkruan Gėte mė 7-8 tetor 1792 se besimi nė parapėrcaktimin e gjithēkaje nga Zoti gjen shprehjen e tij mė tė pastėr nė Islam:[/FONT][/SIZE][/FONT]
[I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [SIZE=3][FONT=Times New Roman][I][FONT='Traditional Arabic'] Die Mahomedanische Religion gibt hervor den besten Beweis[/FONT][/I][FONT='Traditional Arabic'] (Feja Muhamedane jep shembullin mė tė mirė per kėtė (WA I 33,123)[/FONT][/FONT][/SIZE] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT] [FONT='Traditional Arabic'][FONT=Times New Roman][SIZE=3]Eckerman na njofton pėr njė bisedė tė tij me Gėten mė 11.4.1827 rreth metodės sė edukimit tė myslymanėve. Sipas Gėtes, kjo metodė edukimi konsistonte nė tė vėrejturit e vazhdueshėm nga ana e myslymanėve tė kundėrshtive nė egzistencė; si rezultat vjen takimi me dyshimin, qė, pas analizės sė suksesshme tė realitetit tė gjėrave, pėrfundonte nė zgjidhjen e sigurtė[/SIZE][/FONT][URL="http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=895230#_ftn1"][FONT='Times New Roman'][COLOR=#800080][1][/COLOR][/FONT][/URL][SIZE=3][FONT=Times New Roman][2]. Gėte e mbyll kėtė diskutim kėshtu: [/FONT][/SIZE][/FONT] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [SIZE=3][FONT=Times New Roman][I][FONT='Traditional Arabic']Ju e shihni se kėtij sistemi nuk i mungon asgjė dhe se ne, me tė gjithė sistemet tona, nuk jemi aspak mė tė pėrparuar, madje askush nuk mund tė shkojė mė pėrpara Ky sistem filozofik i myslymanėve ėshtė njė masė e shkėlqyer, tė cilėn njeriu mund ta aplikojė tek vetvetja dhe tek tė tjerėt pėr tė mėsuar se nė ēnivel tė virtytit shpirtėror jemi.[/FONT][/I][FONT='Traditional Arabic'] [/FONT][/FONT][/SIZE] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Pėr gjėra qė nuk arrijnė deri tek aftėsia e njeriut pėr tė kuptuar dhe qė mund tė shėrbejnė si bazė pėr spekulime tė ndryshme Gėte porosit nė [I]Maximen und Reflexionen[/I] qė tė mos merremi me to: [I]Mė i madhi fat i njerėzve qė mendojnė ėshtė eksplorimi i tė eksplorueshmes dhe admirimi i qetė i tė paeksplorueshmes[/I]. Kjo ėshtė e lidhur me kujdesin e myslymanėve pėr tė mos pyetur rreth gjėrave qė nuk mund tė dihen nga njerėzit.[/FONT][/SIZE][/FONT] [SIZE=3][FONT=Times New Roman][FONT='Traditional Arabic']Pėr Njėshmėrinė e Zotit Gėte tha: [I]Der Glaube an den einigen Gott wirkt immer geisterhebend, in dem er den Menschen auf die Einheit seines eigenen Inner zur[FONT='Times New Roman'][FONT='Times New Roman']ü[/FONT][/FONT]ckweist[/I] (Besimi nė njė Zot tė vetėm ėshtė gjithmonė i efektshėm pėr ngritje shpirtėrore, sepse ai tregon pėr njeriun njėshmėrinė brenda vetvetes)[I].[/I] ([I]Noten und Abhandlungen zum West-[/I][/FONT][I]Ö[/I][I][FONT='Traditional Arabic']stlichen Diwan[/FONT][/I][FONT='Traditional Arabic'], WA I 7, 42)[/FONT][/FONT][/SIZE] [FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Gėte bėn fjalė pėr ndryshimin mes njė profeti dhe njė poeti dhe pohon tė qenit profet tė Muhamedit (Allahu e bekoftė dhe i dhuroftė paqe!):[/FONT][/SIZE][/FONT] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [SIZE=3][FONT=Times New Roman][I][FONT='Traditional Arabic']Er sei Prophet und nicht Poet und daher auch Sein Koran als g[FONT='Times New Roman'][FONT='Times New Roman']ö[/FONT][/FONT]ttliches Gesetz und nicht etwa als menschliches Buch, zum Unterricht oder zum Vergn[FONT='Times New Roman'][FONT='Times New Roman']ü[/FONT][/FONT]gen, anzusehen.[/FONT][/I][FONT='Traditional Arabic'] (Ai ėshtė profet dhe jo poet dhe kėshtu edhe Kurani i tij duhet parė si ligj hyjnor dhe jo si ndonjė libėr njerėzor, bėrė pėr edukim apo pėr argėtim)[I].[/I] ([I]Noten und Abhandlungen zum Diwan[/I], WA I, 7,32)[/FONT][/FONT][/SIZE] [FONT=Times New Roman][SIZE=3][/SIZE][/FONT][LEFT][URL="http://dardania.de/vb/upload/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=895230#_ftnref1"][FONT='Traditional Arabic'][FONT='Traditional Arabic'][FONT=Times New Roman][COLOR=#800080][1][/COLOR][/FONT][/FONT][/FONT][/URL][FONT=Times New Roman][SIZE=2][2][/SIZE][/FONT][FONT='Traditional Arabic'][FONT=Times New Roman][SIZE=2] [/SIZE][/FONT][/FONT][FONT=Times New Roman][SIZE=2]Kjo metodė nuk ėshtė e vlefshme pėr ēėshtje qė lidhen me Fenė nė pėrgjithėsi dhe kredon nė veēanti.[/SIZE][/FONT][FONT='Traditional Arabic'][/FONT][/LEFT] |
[CENTER][CENTER][B][I][FONT=Arial]P[/FONT][/I][/B][B][I][FONT=Arial]Ė[/FONT][/I][/B][B][I][FONT=Arial]RFUNDIM[/FONT][/I][/B][/CENTER][/CENTER]
[B][I][U][FONT=Arial][SIZE=3] [/SIZE][/FONT][/U][/I][/B] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Pas analizimit tė provave materiale tė parashtruara mė sipėr dhe njohjes sė provave konfirmuese nė shkrimet e miqve tė tij tė ngushtė Thomas Carlyle dhe Friedrich Schiller, ėshtė e mundur tė vijmė nė njė pėrfundim tė qartė, pa lėnė vend pėr dyshim apo dykuptueshmėri.[/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Gjithēka qė pėrmbajnė shkrimet e tij shkencore, veēanėrisht Zur Morphologie, mbetet njė propagandim i vazhdueshėm i pikėpamjes se gjithėsia ėshtė krijim i njė Qenieje Hyjnore dhe se Qenia e Krijuesit nuk pėrzihet me qeniet e krijesave.[/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Ndėrkohė qė jetonte jetėn e tij nė njė vend jomyslyman, ai pranoi dhe deklaroi pajtimin me plot zemėr me dy dėshmitė themelore tė besimit islam (Shehadet) duke pohuar se nuk mund tė ketė tjetėr Zot veē Allahut, Njė dhe i Vetėm, e se Muhamedi (paqja dhe bekimi i Allahut qoftė mbi tė!) ėshtė i dėrguari dhe, njėkohėsisht, vula e tė gjithė tė dėrguarve tė Tij.[/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Megjithėse i pamėsuar pėr lutjen rituale (namazin ose faljen), dhėnien e zekatit, agjėrimin dhe pelegrinazhin e shenjtė (haxhin), ai shfrytėzoi plot krenari e emocion tė thellė rastin e rrallė pėr tė marrė pjesė nė faljen e ndonjė tė premteje. Nga e gjithė kjo del qartė se ai e shihte Islamin si Fenė e tij.[/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Nga hadithet (traditat profetike) e shumtė dhe tė mirėnjohur, tė transmetuar nga Buhariu dhe Muslimi, si dhe nga hadithet e tjerė autentikė tė koleksionit tė Sunnetit ėshtė e njohur se pranimi i Allahut dhe i tė dėrguarit tė Tij ėshtė ēelėsi i Parajsės (Xhennetit).[/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Kėshtu mund tė pranohet hapur se poeti mė i madh i Europės, lavdia e gjuhės gjermane dhe e jetės intelektuale ėshtė gjithashtu i pari i myslymanėve nė Europėn moderne, duke rizgjuar nė zemrat e njerėzve dėshirėn pėr njohjen e Zotit dhe tė tė dėrguarit tė Tij.[/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] Shejh Abdulkadir Al-Murabit[/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] Autorizuar nga kryetari i Komunitetit Islamik tė Vajmarit, H.A.B. Rieger. [/FONT][/SIZE][/FONT][/I] [I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Vajmar, 19 dhjetor 1995[/FONT][/SIZE][/FONT][/I] |
[SIZE=3][FONT=Times New Roman][B][I][FONT='Traditional Arabic']JOHANN WOLFGANG VON GOETHE (1749 1832) ėshtė poeti dhe mendimtari mė i njohur i Klasikės Gjermane. Njė nga veprat mė madhėshtore tė tij ėshtė West-[/FONT][/I][/B][B][I]Ö[/I][/B][B][I][FONT='Traditional Arabic']stlicher Divan, qė doli pėr herė tė parė mė 1918. Kjo vepėr shėnon pikėn e tij mė tė lartė tė angazhimit tė tij me Islamin.[/FONT][/I][/B][/FONT][/SIZE]
[B][I][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman] [/FONT][/SIZE][/FONT][/I][/B] [CENTER][CENTER][B][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]P I M[/FONT][/SIZE][/FONT][/B][/CENTER] [CENTER][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Projekti Islamik i Mirėsisė[/FONT][/SIZE][/FONT][/CENTER] [CENTER][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Kutia Postare 2420[/FONT][/SIZE][/FONT][/CENTER] [CENTER][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman]Tiranė[/FONT][/SIZE][/FONT][/CENTER] [CENTER][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman][/FONT][/SIZE][/FONT] [/CENTER] [CENTER][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman][/FONT][/SIZE][/FONT] [/CENTER] [CENTER][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman][/FONT][/SIZE][/FONT] [/CENTER] [CENTER][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman][/FONT][/SIZE][/FONT] [/CENTER] [CENTER][FONT='Traditional Arabic'][SIZE=3][FONT=Times New Roman][B]F U N D [/B][/FONT][/SIZE][/FONT][/CENTER][/CENTER] |
Tung
[SIZE=3]Une do te thosha:[/SIZE]
[SIZE=3]Te jetosh dhe te [B]vrasesh[/B] per Islamin.[/SIZE] [SIZE=3][/SIZE] [SIZE=2]Kam nje pyetje per ty PPS[/SIZE] [SIZE=2]A i ka marrur Gėte 72 virgjeresha? Le t'i merr edhe 72 te miat qe i kam refuzu, gjithsejt 144 virgjeresha, e knaqet qitash ai atje me hyrija:wink: (shaka kjo, mos ma zini per te madhe), e din Gjermani ku eshte tavani:tongue: :biggrin: [/SIZE] |
Savior,
Kush asht Luka? |
| Te gjitha kohėt janė nė GMT +1. Ora tani ėshtė 04:47. |
Powered by vBulletin Version 3.8.7
Copyright ©2000 - 2024, Jelsoft Enterprises Ltd.