25-06-07, 20:45
|
#2
|
Moderator
Anėtarėsuar: 30-09-03
Vendndodhja: Nė Gjermani
Postime: 7,859
|
Fėmia im pi alkool
Rėndėsia e problemit
Pirja e pijeve alkoolike nuk ėshtė dukuri e rrallė te fėmijėt nė moshėn adoleshente. Nė kėtė moshė fėmijėt duan tė provojnė gjėra tė reja dhe tė ndaluara, shpesh kjo ėshtė mėnyra tė jenė tė pranuar nė shoqėri etj. Disa fėmijė pinė rregullisht dhe nė fakt ata janė me rrezik tė bėhen alkoolistė. Ky rrezik ėshtė mė i madh, nė qoftė se njėri prej prindėrve ėshtė alkoolist. Mendimi juaj personal pėr pijen, ndikon nė masė tė madhe mbi mendimin e fėmijės pėr alkoolin. Pėrdorimi i alkoolit nė kėtė moshė, pėr shkak tė aftėsisė tė zvogėluar qė tė parashikohen pasojat, shpesh shpie deri nė sjellje tė rrezikshme (ngarje veture nė gjendje tė alkoolizuar, mosndėrmarrja e masave pėr seks tė sigurtė etj). Eksperimentimi me alkool mund tė sjell deri te pėrdorimi i drogave tjera.
Pse fėmijėt pijnė alkool?
Shkaqet pėr shkak tė cilave fėmijėt marrin alkool mund tė jenė nga mė tė ndryshme. - Ata mund tė pijnė nėn presionin e shokėve, qė tė jenė tė pranuar nė shoqėri.
- Disa fėmijė vuajnė nga ndjenja e vetėmosvlerėsimit dhe alkooli u ndihmon tė ndjehen mė mirė dhe tė lirohen nga stresi.
- Te tjerė, nė kėtė mėnyrė tregojnė se janė tė pavarur dhe e shprehin revoltėn e tyre kundėr rregullave qė u imponohen.
Cilat janė shenjat se fėmija im pi alkool?
Nuk ka shenja specifike qė do tė kishin treguar se fėmija juaj konsumon alkol. Nė mėnyrė tė ngjashme manifestohen edhe sėmundjet tjera tė varėsisė, karakteristike pėr atė moshė. Shenja tė cilat duhet t'ua tėrheqin dhe t'u kahėzojnė se diēka ndodh me fėmijėn tuaj janė kėta qė vijojnė: bie nė mėsime, mbyllet nė vehte, e ndėrron stilin e veshjes, i ndėrron shokėt e deri atėhershėm, pėrnjėherė i ndėrron shprehitė e tė fjeturit dhe tė ushqimit. Shpesh ėshtė i lodhur. Sytė i ka tė skuqura, sjellja ėshtė e ndryshuar, bėhet iritabil, shpesh ėshtė prezent disponim i zvogėluar, bile ndonjėherė edhe tentativė pėr vetėvrasje. Ikėn nga shtėpia ose ka probleme me disciplinėn nė shkollė. E humb interesin pėr aktivitetet e zakonshme, e braktis hobin e deri atėhershėm.
Si tė veproj nėse fėmija im pi?
Bėhuni tė qetė, paniku nuk i ndihmon askujt. Bindeni fėmijėn se e doni ende dhe i sqaroni pėr brengėn tuaj. Inkurajoeni tė merret me aktivitete tė ndryshme dhe e favorizoni shoqėrinė me shokė tė tjerė. Kini besim tek ai, por i tregoni se nuk mund tė ketė liri tė pafundme. Mos lejoni tė shkojė nė vende, ku nuk ka kontroll. Parashtroni rregulla tė qarta. Kontrollojeni ku shkon, le t'ju paraqitet, tė dini se ē'ndodh. Ndonjėherė ėshtė mirė tė caktoni disa ndalesa. p.sh. kufizojeni kohėn deri sa ėshtė e lejuar dalja ose kufizojeni kohėn kur do t'ia jepni veturėn. Nėse probleme tė ngjashme ka shoku me tė cilin del, mirė ėshtė tė bisedoni me prindėrit e atij fėmije.
A mund tė parandalohet alkoolizmi?
Si edhe ēdo prevencė tjetėr, qė tė jetė e suksesshme aktivitetet duhet tė fillohen mjaft herėt, qysh nga fėmijėria e hershme.
- Fėmijėt janė tė prirur tė imitojnė dhe prandaj shembulli i prindėrit ėshtė shumė i rėndėsishėm. Prindėrit ēdo herė duhet tė pinė me kujdes dhe asnjėherė tė mos lejojnė tė vozisin nė gjendje tė dehur. Nė rrethin tonė ekziston traditė e keqe baballarėt/gjyshėrit i ftojnė trashėgimtarėt meshkuj tė gėlltisin nga pija, tė cilėn e pijnė ata. Mos lejoni sjellje tė tillė. Pėrdorimi i alkoolit nė shtėpi duhet tė vihet nėn kontroll.
- Asnjėherė nuk duhet lejuar alkooli tė shfrytėzohet si mėnyrė pėr ballafaqim me problemet. I tregoni fėmijės suaj se pėr tu kėnaqur nuk ka nevojė tė pihet. Flisni me tė pėr konsumimin e alkoolit dhe bėhuni tė hapur pėr ēfardo pyetje. Njiheni me faktet pėr alkoolin dhe si ndikon ai nė organizmin e njeriut.
- Njihuni me shokėt e tij. Mos lejoni fėmija juaj tė shkojė nė ahengje, ku pihet alkool dhe ku nuk ka kontroll. Nėse shkon nė aheng tė tillė propozojini qė ju ta merrni me veturė sė bashku me shokėt, e kėshtu ta mėnjanoni rrezikun tė ngasė veturė nė gjendje tė alkoolizuar. Mėsojeni t'ju informojė se ku shkon. Kini besim te fėmija juaj. Vėrreni gjėrat e mira qė i bėn dhe i potenconi haptazi. Shpėrbleheni nėse sjell vendime tė drejta.
Ku tė drejtoheni pėr ndihmė? - Mjeku juaj
- Psikolog
- Grupe lokale pėr pėrmbajtje pėr heqjen dorė nga alkooli
marrė nga shėndeti
__________________
""""""""Nuk ka jetė pa vuajtje,
""""""""""""""nuk ka vuajtje pa shkak,
""""""""""""""""""""por nuk ka shkak qė nuk mund tė tejkalohet
|
|
|