[jadore]

Realiteti fantastikJul 1, '07 2:19 AM
for everyone
nga Albion Topia

Ah, historia…

Nuk është thënë kot se; Historia është përmbledhje biografishë të njerëzve të njohur (famshëm)! Prandaj edhe historia jonë sa po e shoh nuk është kurrfarë përjashtimi, përkundrazi… Ta them më troç, kam përshtypjen se pikërisht historia jonë (si një tërësi) i vë pikë këtij definicioni tërësisht ekzakt. Ja pse…
Janë shkruar me qindra libra, studime, referate, ekspoze etj. për paraardhësit tanë, Ilirët. Janë mbajtur kongrese, seminare, tribuna, konferenca, debate shkencore në të cilat me ditë, me javë, me muaj është folur e thënë gjithçka për mbretër, mbretëresha, komandantë, ushtarakë të lartë, prijës betejash, heronj… Natyrisht, është shkruar edhe për ata që bënë tradhëti, u shitën, dolën në anën e armikut për një apo për më shumë arsye. Derisa është e logjikshme që mbretërit, mbretëreshat, princërit, të ishin njëkohësisht të njohur (famshëm), dhe në njëfarë mënyre e kishin të “garantuar” se nëse nuk shkojnë në parajsë bile do të hynë në histori, këta të tjerët mbetej të kënaqeshin me atë se në histori do të përmenden si “masë anonime”. Mirëpo, në këtë masë dërmuese kishte njerëz ambicioz, të cilët duke e ditur që një ditë do të vdesin (sikur edhe mbretërit e princërit, shyqyr) dhe se brezat që do të vijnë pas nuk do t’i përmendin askund, vendosën të ndryshonin ”pozicionin e tyre social”. Një gjë dihej. Në histori hynin të njohurit. Shprehur me gjuhën e sotme, ambiciozët që kishin këtë synim duhej të bëheshin të popullarizuar-famshëm…
E si mund të arrihej kjo? Thjeshtë, duhej të bënin diçka të pabërë, diçka të mirë që mund të kushtonte edhe me vdekje, pra heroizëm, apo diçka të shëmtuar që sjellte “shpërblime” tokësore dhe jetë të gjatë!?
P.sh. Dhimitër Fari nuk do të mund ta pushtonte Romën (që do të ishte heroizëm)! Nuk mund të ulej në fron sepse nuk ishte mbret! Për t’iu shmangur rrezikut se do të mund të mbetej i papërmendur në histori, ai u desh të tradhtoj. Sado e pakuptimtë të na duket, ai në të vërtetë bëri gjënë e vetme që kishte mundësi (në kërkim të famës për atë kohë). Ne sot mund ta shajmë e përbuzim, pështyjmë e përbaltim, fëmijët tanë t’i pagëzojmë me Ilir e Teuta për inat të Dhimitrit, por ai s’kishte asnjë shteg tjetër për të hyrë në histori. E si do të mundej një karakter i tillë ambicioz të përballonte faktin që 2500 vjet më pas të mos përmendej askund, derisa bashkëkohësve të tij do t’u thureshin këngë, oda e himne!? Çfarë kishin ata më shumë se ai? Pse do duhej të ishin më meritor!? Apo ndoshta vetëm se kishin fatin e rastësishëm të lindnin mbretër!? Kur u gjet para kësaj dileme, si një Makiavelist i përbetuar që ishte, vendosi të tradhëtoj. Kur tradhëtoi u bë i famshëm! Po të kishte media atëherë ndoshta do të bëhej aktor, këngëtar apo futbollist, dhe historia do të ishte pak më ndryshe… Vonë i shpikën, dhe kjo po na kushton.
Shembuj kësisoj kemi edhe më vonë në historinë tonë. Unë po i përmend disa që plotësisht të mbështes definicionin se: Historia është përmbledhje biografishë të njerëzve të famshëm. Krahas Skënderbeut (që megjithatë ishte nga familje feudalësh) dhe si princ e kishte “vizën” e sigurtë për të hyrë në librat që do të shkruheshin pastaj, ne e kemi edhe Ballabanin, Hamzain, Moisiun… Bile Gjergji (mund të thotë dikush) nuk kishte nevojë të bënte aq shumë luftëra dhe t’i çonte në varr gjithë ata sulltanë, pashallarë, vezirë për të hyrë në histori, sepse e kishte të sigurtë këtë…
Mirëpo, shtrohet pyetja; Pse në histori nuk hyri gjellëbërsi i Skënderbeut? Mjeku personal, bodyguardat, rrobaqepësi, pastruesi i çizmeve, mirëmbajtësi i armëve, rrobalarësja (s’kishte atëherë lavatriçe), mbathtari-farkëtar apo nallbani etj.? Secili prej tyre kishte rastin që me emër e mbiemër të hynte në histori, në mos me nga një faqe me shkrim të ngjeshur, atëherë bile me nga disa rreshta, patjetër! Po të kishte ambicje “popullariteti” mjeku personal i Gjergjit, këtij të fundit, në një moment të pandehur tani, do të mund t’ia përcaktonte një “diagnozë të gabuar”, si rrjedhojë e së cilës do të vinte edhe terapia “gjithashtu e gabuar” dhe… doktorit do t’i hapeshin krah e krah dyert e historisë! Të mos flasim për bodyguardët, sepse jeta e kryetrimit varej çdo çast nga besnikëria e tyre, pikërisht. Apo, mirëmbajtësin e armëve. Merreni me mend, Gjergji niset ne luftë dhe në vend të shpatës së mprehur, nga këllëfi nxjerr një shpatë të topitur që as kungullit nuk do të mund t’ia bënte “vërrc”? Shyqyr që as armëtari (sidomos), nuk kishte ambicje që të bëhej i famshëm!
Nëse shtegtojmë edhe pak nëpër kohë, atëherë gjithandej do të na shfaqen figura nga më të ndryshmet. Personalitete me emra e mbiemra, të të gjitha profileve si: priftër, murgj, hoxhollarë, dervishë, çobanë, bujq, varrëmihës, xhelatë etj. Secili nga ata kishte bërë diç më shumë se për çka ishte i “thirrur” dhe më askush nuk përmend “pozitën e dikurshme sociale të tyre” por kryesisht përqëndrohen në bëmën e mirë apo të keqe që i ka futur në “kategorinë e të paharruarve”.
Krahas Hasan Prishtinës përmendet edhe Isuf Reçi (atentatori). Krahas Luigj Gurakuqit, vrasësi i tij Balto Stambolla!!?? Krahas Bajram Currit gjithnjë shkon edhe KadrI Mehmeti… Po, po!
Nejse tash, harrova të përmend çështjen më të ndërlikuar të gjithë këtij “meditimi” jokonvencional.
Në histori ka hyrë edhe Nasradini! E ky i ngrati nuk ishte as hero e as tradhëtar. Megjithatë, ishte i popullarizuar, apo jo? Kjo është e rëndësishme, popullariteti, fama… Tani, unë mora shembuj bipolar dhe tërë problemin e thjeshtëzova në heroizëm e tradhëti, mirëpo s’do mend që në histori hyjnë edhe palaçot apo siç thotë një fqi imi, “çerkuzat”. Ka shumë të tillë, në të gjitha historitë kombëtare, e pasiqë historia jonë nuk bën kurrfarë përjashtimi kuptohet se të tillë kishim edhe ne.
Siç po shihet nga këta shembuj, derisa gjithçka ka evoluuar në shkencat shoqërore dhe natyrore, kushtet për të hyrë në histori kanë mbetur shumë “rigjide”, për të mos thënë janë po ato, që ishin vendosur (ndoshta rastësisht, por dyshoj) qysh në kohën e Ilirëve. Për të hyrë në histori duhet të jesh o hero, o tradhtar, në raste të veçanta (këtu kërkohet talent i jashtëzakonshëm) mund të hysh edhe si çerkuz! Që të gjitha këto kategori s’do mend që vetvetiu nënkuptojnë famën, popullaritetin që domosdoshmërisht i përcjell… Prandaj, po deshe që të hysh nëpër libra, bëj diçka! Në të kundërtën, të gllabëroi anonimiteti…
Po çfarë do të jetë historia e kohëve të tanishme, mund të pyes dikush? T’ua them të drejtën, po pyetem edhe unë! Si do të përshkruhen bëmat p.sh. të politikanëve tanë, dhe në ç’kategori do të vendoset secili prej tyre, veç e veç?
Do të hynë si heronj apo si tradhtarë?
Mbetet të shihet, megjithëse unë besoj fuqishëm se nuk do të përmenden as si heronj e as si tradhtarë. Këta aktualët, sidomos këta nga Grupi i Kundër-anonimitetit në histori do të mund të përmenden shkarazi, si çerkuza!!! Vetëm le të mos e bëjnë krejt përrallë se historia jonë është shumë e ngushtë (si popull i vogël që jemi) për të pasur vend edhe për 5 Nastradina! Ua mbush mendjen o zot, se po vazhduan kështu, kapitulli i librit për këtë periudhë
do të jetë pjesa më e lexuar e historisë sonë. Jo për tjetër, por për faktografinë gazmore (humoristike) që do ta përmbaj. Kësisoj, do ta kemi një periudhë historike me të cilën as nuk do të mund të krenohemi (pa heroizma), dhe as nuk do të mund të zemrohemi(pa tradhëti), por vetëm do të qeshemi e qeshemi, e qeshemi, e prap të qeshemi… që do të thotë humor e shkuar humorit, çerkuz që ia tejkalon atij të Nastradinit.
S’ka asgjë të keqe që historia jonë në një fragment të saj të jetë edhe gazmore. Pra, të shquhet për elemente humori.
Veç kam frikë se këtu është fjala për humor të zi!