[yllbardh]

....vazhdimi.....
Në këto kushte, nëse këto shtete nuk manifestojnë një pozicion të qartë laik dhe nuk mbështesin institucionet demokratike paneuropiane, duke i lënë kishës vetëm anën shpirtërore dhe jo politike të kombeve të tyre dhe nëse nuk gjejnë gjuhën e përbashkët me shtetet tradicionale perëndimore, mund të rriten premisat e një përplasjeje midis bllokut katolik e atij ortodoks brenda Europës. Bashkimi i zërit të tyre me ato të shumicës së vendeve të tjera të BE-së për zgjidhjen e çështjes së Kosovës do të ishte vërtet një tregues i forcimit të laicitetit të tyre.
Përvec prezencës zyrtare ortodokse, Europës përditë e më tepër i duhet të përballet edhe me “invazionin” e heshtur islam. Popullsia muslimane e vendeve anëtare të Bashkimit Evropian mund të dyfishohet nga rreth 15 milionë sot, në 30 milion deri në vitin 2025. Vetëm në Francë ata përbëjnë 8% të popullsisë. Ndërkohë një numër i madh myslimanësh evropianë e ndjejnë veten të izoluar,të shkëputur nga kultura e tyre, apo nga origjina e prindërve të tyre.Islami po bëhet gjithnjë e më i rëndësishëm si një symbol i identitetit të tyre. Sipas studimeve rreth një e treta e fëmijëve francezë të moshës shkollore me origjinë myslimane e konsiderojnë fenë si faktorin dominues në përcaktimin e tyre, më shumë se sa pasaporta apo ngjyra e lëkurës. Gjithashtu dhe rinia myslimane britanike priret ta konsiderojë Islamin si shtëpinë e tyre të vërtetë, më tepër se sa Britaninë, apo qytetin ku jeton. "Shumë myslimanë të brezit të dytë, apo të tretë në Evropë, duket se duan t’u plotësohen nevojat shpirtërore. Janë pikërisht financuesit e huaj dhe aktivistët fetarë nga jashtë ata që e mbushin këtë boshllëk shpirtëror, duke ndërtuar xhami, të cilat i pajisin me imamë ekstremistë," thotë Daniel Fried, Ndihmëssekretar amerikan i Shtetit për Çështjet Evropiane dhe Euroaziatike.
Europianët nuk i kushtojnë rëndësinë e duhur dhe nuk e kuptojnë thellësinë e besimit të popujve. Kur është fjala për besimin islam ata nuk po e zgjidhin dot ekuacionin. Shkalla e lartë e islamofobisë e ka thelluar akoma më tepër ndarjen dhe në jo pak raste islami perceptohet vetëm si ekstremist. “ Në të vërtetë, kredoja e selafitëve, vehabitëve dhe e Al Qaedas është tipike për islamin aq sa është Ku Kluks Klani për kristianizmin amerikan” thotë studiusi Bernard Luis. Europianët duhet të gjejnë zgjidhje për këto probleme. Moszgjidhja mund të shndërrohet në një problem për sigurinë në Europë dhe jo vetëm atje. Kjo ka shqetësuar edhe SHBA-në. Amerikanët nuk harrojnë se 11 Shtatori u përgatit në Europë. ”Evropa është shndërruar në një “fushë të xhihadit” dhe mund të jetë ajo pjesë e botës ku Amerika përballet me kërcënimin më të madh nga ekstremizmi islamik” shprehet, Daniel Benjamin, ish-këshilltar i Shtëpisë së Bardhë, vëzhgues për terrorizmin në Qendrën për Studime Strategjike dhe Ndërkombëtare
Ekuacioni me myslimanët nuk zgjidhet me veçimin, por me integrimin tolerant të tyre.Përndryshe europianët mund të përballen, në rastin më të mirë, me një lëvizje për të drejtat civile në Europë, si ajo që u bë në SHBA, lëvizje e cila integroi popullsinë me ngjyrë atje. Trazirat e dhunshme të myslimanëve të periferive të varfra të Francës dhe revoltat pas botimit të karrikaturave të Profetit Muhamed në Danimarkë ishin një paralajmërim që duhen marrë seriozisht. Ato treguan gjithashtu se europianët nuk po munden të përballen me sukses me ekstremizmin.
Duke u integruar, myslimanët e Europës mund të shihen si plotësisht evropianë edhe në rastin kur ruajnë disa nga vlerat e kulturës së tyre të trashëguar. Por edhe eksperienca amerikane e integrimit tolerant nuk i zgjidh të gjitha problemet. Pasi Europa nuk është si Amerika. Ajo ka banorët e saj autoktonë, ndryshe nga Amerika e cila është krijuar nga emigrantët. Përveç eksperiencës amerikane për të drejtat civile, duhet gjetur zgjidhje për realitetin e ri fetar ne Europë.
Dhe zgjidhja është të modeli shqiptar i tolerancës dhe trajtimit të besimeve fetare. Pra vlerësimi, trajtimi dhe përfaqësimi i barabartë i tre besimeve më të mëdha, atij katolik, ortodoks e mysliman. Krijimi i Shtetit të Pavarur të Kosovës, integrimi i sajë dhe Shqipërisë në strukturat euroatllantike do të bëjë që ky model i tolerancës dhe i paqtimit midis besimeve fetare të bëhët pronë e vet BE-së. Kjo zgjidhje do të ishte një hipotekë e mirë jo vetëm për sigurinë në Europën e shekullin e XXI por edhe për vetë katoliçizmin e rrudhur europian.

Xhavit Shala

Drejtor i Qendres Shqiptare të Studimeve për Sigurinë Kombëtare
www.acnss.com