[Psikologu]

shtrënguar nga Rusia dhe kabinetet evropiane, Porta e Lartë, pa marrë parasysh protestet e shumta të Lëvizjes Kombëtare Shqiptare, ia filloi bisedimeve me Malin e Zi për dorëzimin e territoreve të banuara me shqiptarë Malit të Zi.

Kështu më 21 janar të vitit 1879 në Vir Pazar u takuan përfaqësuesit e Perandorisë Osmane dhe të Malit të Zi, për të përpiluar marrëveshjen e plotë në lidhje me kufirin nga ana midis viseve të Shkodrës dhe të Malit të Zi.11

Marrëveshja parashihte ditën dhe orën e caktuar të tërheqjes të ushtrisë turke nga territoret të cilat do të kalonin në duart e ushtrisë malazeze. Princi i Malit të Zi me kohë ishte angazhuar për zgjerimin sa më të madh në tokat shqiptare. Në qershor të vitit 1878 i kishte shkruar Kongresit të Berlinit edhe këtë: „Sipas fjalës së fundit të grofit Andrashi më zvogëlohet vendi i okupuar në Hercegovinë. Por, më tepër më brengos ajo që më mbetet në anën e Shqipërisë, një pjesë të cilën me çdo kusht duhet ta marr, sidomos Buna, e cila është artere e jetës për popullin e Ma-lit të Zi si dhe Ulqini, i cili është mjaft i rëndësishëm për ne".12

Princ Nikolla për ta pasur më të sigurtë prenë i shkruante kancelarit të Rusisë cariste, Gorçakovit një letër (fundi i muajit korrik 1878) me të cilën e informonte se prej Portës së Lartë ka kërkuar që t'ia dorëzojë Malit të Zi tërë ato vende për të cilat kishte vendosur Kongresi i Berlinit. Mirëpo, shprehte dyshimin në realizimin e vendimeve, ngase Porta e Lartë, duke e parë rezisten-cën e forcave të armatosura të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, zva-rritej t'i zbatonte ato. Midis të tjerave ai i shkruante:

„Për këto zgjerime kaq të vogla që Qeveria e Madhërisë Suaj na i ka siguruar, do të duhej tani të mos hasnim në rezistencë dhe vështirësi të reja. Veziri i Madh në përgjegjen e tij konventon dispozicione të shkëlqyeshme të Portës së Lartë për të tashmen dhe të ardhshmen. Por ai kërkon falje për gjendjen e shkaktuar dhe trazirat që po ndodhin nëpër vendet e lëshuara, respektivisht po kërkon prej nesh për ta shtyrë dorëzimin e këtyre vendeve, derisa myshyri Mehmet Ali pasha të marrë urdhërin për të ardhur dhe për ta ndalur rezistencën që janë duke e bërë forcat e Lëvizjes Kombëtare Shqiptare".13

Nga këto të dhëna del e qartë se rezistenca e masave shqiptare për ruajtjen e viseve të banuara me shqiptarë ishte shumë e madhe dhe masive. Madje, as Mali i Zi, as Porta e Lartë, në këtë kohë nuk kishin forca t'i kundërviheshin Lëvizjes Kombëtare Shqiptare. Bile princ Nikolla frikësohej nga ngjarjet që mund të zhvilloheshin në territoret e banuara me shqiptarë si rezultat i ndryshimeve të kufirit. Prandaj i shkruante përsëri Gorçakovit:

„(...) Kam frikë se do të lindin komplikime serioze të cilat do të ishin shumë të kobshme për shtetin tim të vogël që tash është njohtuar se do të zgjerohet dhe nuk do të jetojë më vetëm në këta shkëmbinj të egër, ky popull që tërë jetën ka vuajtur urie. Shpresoj se do të mundem t'i drejtohem aleatit tim të madh mirëbërësit tim me qëllim që mbrojtja e tij e fuqishme të intervenojë në kohën e duhur... që Mali i Zi të marrë pa luftë të paktën atë që ia ka akorduar Kongresi i Berlinit me vendimet e tij".14