[Psikologu]

Dy çështje kanë sjellë diskutime: Pse u miratuan dy alfabete nga Kongresi i Manastirit dhe i kujt është alfabeti që kemi sot. Gjergj Qiriazi në informacionin që jep, shpjegon pranimin e dy alfabeteve me anë të letrave dhe telegrameve që i vinin Kongresit të Manastirit për të miratuar alfabetin e Stambollit ose alfabetin e „Bashkimit". Duke mos mundur të mohonin njërën ose tjetrën anë dhe për të mos shkaktuar ndonjë pengesë në përparimin e kombit, komisioni i miratoi të dy alfabetet. Gjithashtu u pa edhe përhapja e tyrë në shkolla njëri në Gegëri e tjetri në Toskëri. Një argument tjetër që ndikoi në miratimin edhe të një alfabeti latin, ishte ana praktike e tij Gjergj Fishta shpjegoi pse u miratuan dy alfabetet. „ ... abece e Stambollit, - tha ai, - ësht' e mjaftë për nevojat e kombit, po me qenë se shumë herë për të shtypur libra lark Shqipërisë dhe për të hequr telegraf kemi nevojë për një abece thjesht latine ...“. [...]
Nëse u miratuan dy alfabete, delegatët nuk u dëshpëruan, përkuandrazi ata zgjidhjen që i dha Kondresi i Manastirit, njësimin e alfabetit të shqipes, ekonsideronin një fitore të mëdha që arriti që t’i bashkoj shqiptarët dhe kështu t’u japë një shtysë të fuqishme gjuhës dhe shkollës. [...]
Komisioni kishte bërë një punë të madhe, duke arritur t’i zbutë ndryshimet në mes të alfabetit të Stambollit dhe alfabetit me bazë latine. Megjithëatë, përsëri kishte ndryshime, ndonëse 27 shkronja ishin të njëjta. [...]
Kongresi i Manastirit nuk e përqëndroi vëmendjen vetëm në problemin e zgjidhjes së alfabetit të njësuar të gjuhës, por edhe në çështje të rëndësishme politike.
Gjithashtu u vendos që të shpallej si klub qendror klubi “Bashkimi“ i Manastirit, ngase luajti një rol të rëndësishëm për shkrimin dhe shkollën shqipe, i shërbeu ngritjes së ndërgjegjes kombëtare të popullit shqiptar dhe unitetit të tij.

Tomor Osmani: Udha e shkronjave shqipe: Histori e alfabetit. Shkodër 1999, fq. 461-496.
Kjo është monografia më e mirë dhe më e kompletuar deri tani mbi historinë e alfabetit shqip. Libri ka 576 faqe.