Anėtarėsuar: 25-11-07
Vendndodhja: ēabrat
Postime: 23
|
Titulli: Qe ditėn e parė, Partia e nisi me gjak
Beteja " e FEVZIUT.... Me patickėn e humbur tė ...GODOS
Shkruan: Faik ISLAMI
Teleshikuesit, besoj se e kanė patur durimin, tė ndiqnin deri nė fund, njė emision tė Bledi Fevziut me temėn e tij aq tė dėshiruar; njollosjen e Epopesė mė tė lavdishme tė popullit shqiptar, Luftės Antifashiste Nac.Ēlirimtare, kundėr pushtuesve nazifashistė. Shndėrrimin apo mė mirė transformimin rrėnjėsor tė qėllimit dhe objektivave tė saj, sot pas gati shtatėdhjetė viteve. Dhe e gjitha kjo " luftė mes intelektualėsh kompetentė", u zhvillua nė njė studio, ku erifėt kėmbė pėr mbi kėmbė, kush mė shumė e kush mė pakė, tė tėrėn e asaj lufte apo gjysmėn e saj, tė djersitur na e pagėzuan, siē e donte Blendi, Luftėn A.Nac.Ēlirimtare...Luftė civile. Tė themi atė qė u dėgjua: Godua dhe i vogėli dajo i tij, Xhufi e bėnė gjysmė luftė civile...Me cazė elementė tė luftės civile por jo tė tėrėn...
I vetmi qė bėnte humor dhe hasharitej me luftėn ishte Blendi. Me pamjen prej shvejku, me atė trofe armėsh qė kishte rrėmbyer jo mė atė luftė, por cilėndo tjetėr e bėnte edhe civile edhe tė humbur.
Ta lėmė anėn groteske me tė cilėn u paraqit e gjithė lodhja e Fevziut, pasi kur gjėrat pėrsėriten, kuptohet qė nuk janė mė pjesė budallallėku, por tė qėllimshme e sipas njė strategjie qėllimkeqe. Megjithėkėtė, ėshtė e udhės tė ndalemi pėr tė dhėnė e pėr tė thėnė atė qė e dallon njė luftė ne se ėshtė apo jo luftė civile. Njė ish gjeneral, ish pjesėmarrės e komandant nė Luftėn A.Nac.Ēlirimtare, i gjallė dhe shėndetėrisht mirė nga veshėt nė emision, nuk mundi tė thoshte qartė e prerė, duke hedhur poshtė me argumente se kurrsesi Lufta A.Nac.Ēlirimtare nuk ishte luftė civile. As nė qėllime, as nė objektiva, as nė strategji e as nė taktikė. Nuk ishe ahere dhe ca mė pakė tė mund tė njolloset sot si le tillė. Pėrpjekjet e disave, qė dihet pse lodhen ta bėjnė tė tillė nuk i shtrėngon disa qė tė lėshojnė pa u shtrėnguar, kur pranojnė me ... ca elementė....tė shfaqura, pėr tu shėmbėllyer si luftė civile..!.Gjysmė luftė nė pėrgjithėsi dhe gjysmė luftė civile nė veēanti as ka patur e as ka pėr tė patur ndonjėherė. Shpikje tė tilla janė prej intelektualėsh qė gjithė jetėn e tyre e kanė kaluar me gjysmė burri e gjysmė gruaje. Janė tipar i atyre njerėzve qė shpesh i marrim pėr tė urtė, tė qetė, ose si u ka thėnė populli, shelegė njerėz. Mirėpo, nė kėtė rast si Godua si Xhufi, u panė se nė se na lejohet tė mund tė shprehemi kėshtu, e treguan veten, jo andej nga janė bir dhe nip, por si tė mėndur nga pakė mė dhi.
Modele tė luftėrave civile bota ka njohur shumė. Nė tė kaluarėn dhe nė ditėt e sotme. Lufta mė e egėr civile ndodhi nė Francė nė vitin 1407. Dhe nisi mes dy dukėve pėr fronin, pėr pushtet. Nė rrugėn Berbet, natėn e 24 nėntorit u vra mizorisht Duka i Orleanit prej Zhanit tė Patrembur. Kjo vrasje e ndau tėrė Francėn nė dy kampe. Njėri kamp mbėshteste Dukėn e Burgonjės, tjetri Dukėn e Orleanit nė atė kohė 14 vjeē dhe i martuar me vajzėn e Dukės sė Armanjakut. Ndaj edhe u quajtėn "tė partisė sė Armanjakut".
Rajonet veriore tė Francės, pėrfshirė dhe popullsinė e qyteteve u bashkuan me Burgonjezėt, parti qė favorizohej shumė nga populli. Nė tė njėjtėn kohė, duka i Burgonjės ju drejtua pėr ndihmė dhe pėr ti patur si aleatwtė, princėrve gjermanė dhe anglezė. Gjė qė u dha shkas armanjakėve ti demaskonin burgonjezėt si armiq tė Francės. Kjo ishte e gjitha njė luftė e pastėr civile. E pra, bazuar nė kėtė model, askush nuk mund tė gjejė tek Lufta A.Nac.Ēlirimtare e jona, qoftė edhe njė element tė vetėm pėr ngjashmėri .Asnjė!
Luftėrat civile kanė ardhur edhe si rezultat i konflikteve ndėretnike. Ndodhur jo shumė larg, si kohė, por sot, bash nė kohėt moderne, kur njė sėrė ligjesh e organizmash ndėrkombėtare funksionojnė. Shembulli mė tipik ėshtė konflikti nė Ruanda. Ky konflikt me pasoja, ku janė regjistruar mė shumė se gjysmė milionė tė vrarė, ilustron pastėrtish konfliktin kulturor prehistorik abel-kain. Ėshtė shprehja mė e qartė, si konflikt civil midis dy prirjeve kulturore, nė luftėn pėr mbijetesė. I nisur qysh nė shekullin e 13 nė Ruanda, ėshtė bashkėsia e dy fiseve:Hutu dhe Tutsi. Blegtorėt tutsi nėnshtruan popullsinė hutu, e cila merrej me bujqėsi. Tė dy kėto popullata jetuan nė shekuj, nė paqe me njeri tjetrin, duke ruajtur dallimet kulturore tė tyre: Duke qenė bujq e blegtorė (kain-abel), konflikti u mbajt nėn kontroll prej njė aristokracie ushtarake me fuqi tė pakufizuara. Pra pakica tutsi, (me 12 % tė popullsisė) sundonte shumicėn hutu (me 85 % tė popullsisė).
Ishin kolonialistėt ata (pushtuesit ) qė i pėrdorėn pėr qėllimet e tyre ndarjet kulturore, pėr t'i sunduar mė mirė ashtu sikurse edhe i sunduan.Kurse shekullarizimi i popullatės hutu, prej aktivitetit tė misioneve tė ndryshme, ndikoi nė ndėrgjegjėsimin pėr ēlirimin prej sunduesve tutsi. Nė vitet gjashtėdhjetė, me marrjen e pavarėsisė, heqjen e dallimeve sociale dhe rrėzimin e monarkisė, sistemi social e politik tradicional u pėrmbys. Kjo shpuri nė mėnyrėn mė tė paevitueshme nė gjendjen e konfliktit mes tė dy etnive. Krejt e ngjashme me situatėn nė zanafillė, kur Kaini, mbas vrasjes sė Abelit u syrgjynos. Gjatė viteve nėntėdhjetė, nė Ruanda konflikti shkaktoi gjysmė milionė tė vrarė (mė tė shumtėt tutsi) gati dyfishin tė gjymtuar dhe dy milionė refugjatė (nė masėn mė tė madhe tė etnisė hutu)
Vazhdon .................................
|