[LABI]

Po nga ky autorë Hobsbaum , huazon ato që quhen faza të lëvizjeve kombëtare dhe përmend tri faza :
Faza A: Ka pasur vetëm karakterë kulturorë , folkloristik , letrarë , e pandikime politike.
Faza B: shfaqën nismëtarët dhe militatntët e idesë kombëtare
Faza C: është faza kur programet nacionaliste fitojnë përkrahje massive .

Karakterisitika themelore e kombit modern dhe e gjithëçkaje që lidhet me të është pikërisht moderniteti . Kështu vlerëson Hobsbaum , madje thotë se kjo është tani më e pranuarë gjerësishtë. Ai bënë një studim të thukët me përpjekje për të gjetur përdorimin për herë të parë të fjalës “nacion”. Si një njohës i një numëri të madhë gjuhësh , ai u intersua për etimiologjinë për herë të parë të kësaj fjale , dhe hulumtoj një mori fjalorësh si spanjoll, francez , anglez dhe pas një analize të tillë që bënë ai gjenë në fjalorin e Akademisë Mbretërore Spanjolle se një kuptim i tillë i fjalës nuk është përdorur para vitit 1884. Mirëpo , Hobsbaum vlerëson se : “ cilido coftë kuptimi i vërtetë dhe i mirëfillët apo i cfarëdollojshëm i kombit duket se ky term vazhdon të ishte krejt i ndryshëm nga kuptimi i tij modern . Këso dore ka qenë nevoja për të hyrë me tej në shqyrtimin e çështjes duhet të pranojmë se koncepti i kombit në dëmethënjen e tij moderne, politike për nga thelbi është historikisht mjaft i ri . Me të vërtetë nënvizohet në një tjetër monument gjuhësorë. Në Neë English Dictionary vinte në dukje se kuptimi i vjetër i kësaj fjale shënonte sidomos njësinë etnike, ndërsa tek përdorimi i mëvonshëm theksohet sidomos nocioni i njësisë politike dhe pavarësisë”. [1]
Duke analizuar konceptet e Hobsbaumitkombin dhe nacionalizmin vërehet perspektiva politike e tij, prandaj edhe thotë se : “kupëtimi parësorë i kombi tai që hasët më dendurë nëpër tekste ka qene kuptimi politik. Ai ishte i barabartë njëkohësisht me popullin dhe me shtetin , sikundër mund të vërehet në Revolucionin Amerikan dhe pastaj në Revolucionin Francezë, një barazim që shohim sot në shprehje të tilla si shteti-komb”.[2]
Kjo bënë që të kuptojmë që te koncpeptimi modern i kombit sipas Hobsbaumit vije pas Rev. Francez dhe atij Amerikan, dhe sipas këtij koncepti kombi është : “një tërësi qytetarësh , sovranitetit kolektiv i të cilëve konstituonte një shtet si shprehje e vullnetit të tyre politik, sepse cfarëdo tjetër që të ishte kombi elementi i qytetarisë dhe i pjesëmarrjes apo i zgjedhjes së vullnetshme të masave asnjëherë nuk mungonte në këtë koncept”.[3]
Ky është kombi i Revolucionit sipas Hobsbaumit ku thotë se : nuk mund të gjejmë asgjë të përbashkët me programet e më vonshme nacionaliste kritere të ngjashme si etniciteti, gjuha, feja, territori për të jetuarë bashkë . Vetë Barreri në raportin e tij mbi gjuhët drejtuarë Komitetit të Shpëtimit Publikë ngërthenë dy koncepte krejt të ndryshme mbi kombin : “ Konceptimi demokratik , revolucionar dhe ai nacionalist, barazimi shtete-komb-popull u përshtatët që të dyve, porse për nacionalistët kriimi i entiteteve politike bazohej në ekzistencën paraprake të një komuniteti që e dallon vetëvetën nga të huajt .Ndërsa konceptimi demokratik revolucionar fokusohet në barazinë ndërmjet popullit sovran të qytetarëve e shtetit i cili në raport tjetër të njerëzimit përbënë një komb”.[4]
Hobsbaum ka ofruarë disa kritere të cilat sipas tij lejonin që një popullë të klasifikohet si komb dhe në praktikë thotë që kanë qenë kryesisht tri kritere : Kriteri parë – ishte lidhja e tij historike me një kombekzistues ose me një që kishte pasur një të kaluarë të afërt dhe mjaft të gjatë .
Kriteri i dytë – ishte ekzistenca e një elite kulturore të ngulitur prej kohesh, që zotëronte një gjuhë amëtare të shkruarë kombëtare, si për letërësinë dhe për administratën.
Kriteri tretë – ishte aftësia e provuarë për pushtime.
Sa i përketë asajë se sa kanë qenë në gjendje të shpjegojnë kombin teoritë e hershme liberale dhe marksiste Hobsbaumthotë se asnjëra nga këto teori nuk ishte në gjendje të jepte ndonjë qëndrim konsistent. Hobsbaum thotë se teoria liberale ishte në konfuzion dhe jokoherente . Ndërsa për markësisten thotë se shkonte nga mohimi i plotë i rëndëisë së kombit ( sipas markësit proletariati nuk ka kombësi) .

Këtu siq dukej disi Hobsbaum në një mënyrë e cekë dhe e kritikon konfuzionin dhe jo koherencën e teorisë liberale, mirëpo nuk thotë pothuajse asgjë mbi konfuzionin dhe mungesën e koherencës të teorisë marksiste .
Sa i përketë teorisë liberale – borxheze për kombin ,të cilën teori Hobsbaum pra si e pamë ai e konsideronte të mangët mendon se: “në pjesën që mbetët nga ky kapitull detyra jonë është ajo e rindërtimit të një teorie koherente liberalo-borxheze të kombit, pak a shumë në të njëjtën mënyrë sikurse arkeologët që rindërtojnë intineraret e tregëtisë duke marrë si pikënisje depozitat e monedhave”[5]


Le ti kthehemi tash një fazes proto-nacionalizëm popullorë te cilen e përmendëm më heret dhe rëndësinë e saj,si elemente të kësaj faze Hobsbaum përmendë : gjuhën , ndonëse thotë se ëhstë një kriterë i vështirë i përkatësisë së një kombi , ai këtu e vënë në pahë dallimin mes “gjuhës amëtare” të cilën ja mëson nëna fëmijës nga “gjuha kombëtare” – Hobsbaum këtë e quanë një konstrukt gjysëm artificial e cila sidomos nëpërmjet shtypit dhe arsimit imponohet e që bënë të jetë më e qëndrueshme dhe më jetëgjatë. Dhe këtë Hobsbaum e përshkruanë si iluzion optik. Në këtë rastë si shembull ai merr shqiparët ku thotë që ka qenë një faktorë majfë unifikues : “ ishte e natyrshme që themeluesit e nacionalizmit shqipëtarë ta kërkonin identitetin kulturorë tek gjuha, përderisa feja dhe përnjëmend pothuajse gjithëcka tjetër në Shqipëri ishte faktorë ndarës më shumë se unifikues, siq thoshte Naim Frashëri “ të gjithë jemi një fisë i vetëm , një familje e vetme”[6]
Si kriterë tjetër të proto nacionalizmit, përmendë etnicitetin , që në faktë paraqetë ndjenjën e përkatësisë së përbashkët . Si një ndjenjë me prejardhje dhe me stërgjyshër të përbashkët, prej ku rrejdhin karakteristikat e grupit etnik. Si kriter i këtij proto-nacionalizmi Hobsbaum përmend edhe fejën ku thotë se u krijon mundësi grupeve etnike që të fitojnë cilësi në formimin e kombit. Ndërsa faktorin më të rëndësishëm të çimentimit të proto-nacionalizmit e merr kombin-historik, ku merrë si shembuj rusët dhe anglezët .
Është interesant të cekët fakti se Hobsbaum vlerëson se gjuhët shumohën me shumimin e shteteve dhe jo anasjelltas . Sigurisht se kjo apriori do t’na bëjë të mendojmë mbi gjendjen nëpër të cilën po kalon Kosova sot dhe mbi zërat pjesëtarët e shoqërisë civile të cilët shpeshtohën gjithnjë e më shumë mbi identitetin e vetë gjuhësorë qe e ka dhe ka pas Kosova .

[1] Hobsbaum ,Eric, kombet dhe nacionalizmi që nga 1780-ta,fq 18

[2] Ibid

[3] Ibid

[4] Hobsbaum ,Eric, kombet dhe nacionalizmi që nga 1780-ta,fq 22

[5] Hobsbaum ,Eric, kombet dhe nacionalizmi që nga 1780-ta,fq 54

[6] Hobsbaum ,Eric, kombet dhe nacionalizmi që nga 1780-ta,fq 53