[sakra]

Misteri i fenomenit Deja-vu nuk qëndron në natyrën e saj enigmatike, por në natyrën enigmatike të vet qenies njeri. Njeriu, siç e dimë edhe shkencërisht, është qenie me aftësi të kufizuara. Pra ai nuk është një specie e përkryer, edhe pse ne kemi dëshirë të mendojmë ashtu. Ai përkufizohet vetëm nga pesë shqisat e tij, dhe përmes tyre e percepton realitetin që e rrethon. Pra, bota që na rrethon nuk është e përkufizura, por të kufizuara jemi vet ne. Ambienti ku frymojmë dhe veprojmë është shumë më i përsosur se sa mendojmë se e njohim ne. Sipas ligjeve të fizikës, realiteti objektiv nuk është asgjë tjetër përpos lëvizjesh të vazhdueshme të llojeve të ndryshme të energjisë. Njeriu, falë organeve shqisore dhe sistemit nervor është në gjendje t’i regjistroj këto lëvizje të energjisë. Kështu që çdo gjë që ne përjetojmë gjatë procesit jetësor, e perceptojmë përmes këtyre pesë shqisave. Mirëpo, të perceptuarit nuk është proces aq i thjesht, përkundrazi, ai është proces shumë më i ndërlikuar, pasi në vete përfshin edhe shumë nënprocese të lloj-llojshme dhe të komplikuara. Dhe pasi qenie njeri është e përkufizuar, ose thënë ndryshe e kushtëzuar, vetëm nga këto pesë shqisat, ajo nuk ka mundësi ta ndjej, shijoj e përjetoj gjithë madhështinë e ambientit që na rrethon, e më këtë edhe të gjitha proceset e ndryshme që zhvillohen në të. Prandaj edhe shumë fenomene, e ndër to edhe dukuria Deva-ju, mbetën mistere për kapacitetin e njohurive tona. Mistere që provokojnë edhe debate nga më të ndryshme në lidhje me to.
Dhe për ta sqaruar paksa më mirë përkufizimin shqisor të qenies njeri, po e marrim si shembull vetëm spektrin rrezatues elektromagnetik. Në atë spektër, pjesa e dritës që ne arrijmë ta kapim përmes shqisë së të pamurit, quhet “drita e dukshme”. Dhe kjo “dritë e dukshme”, në atë spektër, është vetëm një prerje tepër e hollë në krahasim me spektrin e përgjithshëm ekzistues që i është e njohur shkencës, së paku, deri më sot. Ajo ka një gjatësi valore prej vetëm 380-750 nanometrash nga gjatësia e përgjithshme elektromagnetike, që është 103 metra tek radiovalët dhe arrin në 10-15 metra tek rrezet kozmike. Edhe pse prerje shumë e vogël, ne, përmes shqisës së të pamurit, arrijmë t’i përjetojmë në mënyrë të vetëdijshme ato ngacmime dhe ta shohim e shijojmë koloritin e mrekullueshme të botës që na rrethon, të ngërthyer në miliarda nuanca nga më të lloj-llojshmet.

Por, rrezet e tjera si ato: ultraviolet, rëntgen, infra të kuqe, mikrovalët, radiovalët etj., për fat të keq, shqisa e të pamurit nuk arrin t’i regjistroj! Por kjo nuk do të thotë se ato nuk ekzistojnë. Ato në fakt janë, veprojnë, por kufizimi i shqisave tona nuk na mundëson qasje në to. Dhe tek më vonë, kur përmes ndihmës së instrumenteve spektrometrike u bë i mundur regjistrimi i asaj drite të “padukshme” për syrin tonë, u dëshmua njëkohësisht, se ajo që në fakt është e pakapshme për shqisat tona, nuk do të thotë se është çrregullim psikik e as fiksion i marrë.
Shfrytëzimin e këtyre valëve sot e hasim në shumë sfera të jetës, duke filluar nga mjekësia (rrezet rëntgen); radiovalët që na mundësojnë komunikim medial (radioja, TV-ja etj.), e deri tek mikrovalorët, me të cilët është e pajisur pothuajse secila shtëpi.
Merreni me mend se si do i shihnim mrekullitë e natyrës, sikur shqisa jonë e të pamurit të kishte mundësin t’i perceptoj, po e zëmë, edhe rrezet ultraviolet ose rrezet infra të kuqe! Po sikurse edhe shqisat tjera të kishin aftësi më mëdha perceptuese. Po sikur njeriu të posedoj edhe shqisën gjashtë... Natyrisht që shumë, shumë më ndryshe se sa nga këndvështrimi që i shohim ne sot.
E pse atëherë vallë nuk mund të pajtohemi me këtë realitet dhe nuk e pranojmë faktin se këto dukuri (edhe fenomeni Deja-vu) janë jashtë forcës së të kuptuarit të shqisave njerëzore? Ne jemi shumë të vegjël në skemën e përgjithshme kozmike, jo vetëm si qenie njerëzor, por si planet në përgjithësi. Jemi vetëm një kokërr rëre në një shkretëtirë të pafund.