[Luciano]

Gjithmonë keni qenë pjesë e debateve mbi çështje e probleme të ndryshme të shoqërisë shqiptare. Por debati mbi identitetin e shqiptarëve duket ka lënë gjurmë të dukshme. A i qëndroni ende atyre çka keni thënë mbi identitetin e shqiptarëve në librin "Ideologjia e shpërbërjes" e, mandej, në polemikën me shkrimtarin Ismail Kadare?

Qosja: Tezave që kam paraqitur në atë, si e quani Ju, debat edhe iu qëndroj, natyrisht, edhe do të mund t'u shtoja argumente plotësuese. Ishte ai një debat në të cilin u inkuadruan shumë publicistë, njerëz të politikës, disa shkrimtarë dhe studiues. Pjesëmarrja aq e gjerë në atë debat, sigurisht, nuk ishte e rastit. Në librin "Ideologjia e shpërbërjes" shtrohej një tezë thuajse e paprekur në jetën tonë intelektuale dhe politike. Dhe, kjo tezë, mandej, konkretizohej me shembuj që shumë veta nuk do të donin t'i dëgjonin. Shtrohej teza: 1. tejshquarja, tejtheksimi i vetëdijes fetare në jetën tonë si popull me tri fe, i përcjellë me propagandë midis fesë katolike dhe fesë myslimane; 2. përpjekja për rrënimin e gjuhës standarde kombëtare dhe krijimin e gjuhës standarde kosovare a gegërishte në përgjithësi dhe 3. ideja e krijimit të kombit kosovar mund të luajnë rol dekompozues, shpërbërës në jetën kombëtare shqiptare, me pasoja që nuk mund t'i parashohim plotësisht sot. Kjo tezë mbështetej në një varg të dhënash nga jeta jonë e përditshme politike, kulturore dhe fetare. Në libër kritikoheshin vetje politike për animet e tyre fetare në jetën politike dhe për shpërfilljen e haptë të fesë myslimane gjithnjë në përpjekje që ashtu t'u servilizonin disa qarqeve konservatore të jashtme dhe, më në fund, tregohej karakteri i papranueshëm politik propagandistik i ftesës së përsëritur shpesh edhe në disa media për kthim në fenë e të parëve. Shkrimtarit Ismail Kadare iu kishte dukur se i është dhënë rast i mirë që t'u "dëshmonte" lexuesve dhe, sidomos, disa qarqeve të huaja se qytetërimi (dhe identiteti) shqiptar është një qytetërim i pastër evropian, pa asgjë në vete nga qytetërimi islam! Përbërësit e shumtë karakteristikë të fesë dhe të qytetërimit islam, që kishin sjellë shekujt në jetën historike të popullit shqiptar, në qytetërimin dhe në identitetin e tij, ai i kishte fshirë me vendosmëri bolshevike. Evropa e tij, në librin e tij polemik me titullin "Identiteti evropian i shqiptarëve", ishte konceptuar si një klub i krishterë, në të vërtetë si një kështjellë mesjetare, në të cilën nuk mund të ketë vend për myslimanët! Për të ishte i papranuar koncepti i elitës intelektuale dhe politike evropiane, në sajë të cilit Evropa e bashkuar shihet si projekt i hapur dhe si një përmbledhje identitetesh kulturore pa mbikomb. Ishte e qartë se me librin e tij "Identiteti evropian i shqiptarëve", Ismail Kadare kishte sjellë në polemikë ide të disa qarqeve ultrakonservatore evropiane, të cilat i cilëson mosdurimi dhe përbuzja e fesë myslimane, të cilat kur flasin për myslimanët në Evropë flasin për "makthin mysliman"! Në përpjekje e sipër që t'u pëlqente sa më shumë atyre qarqeve ultrakonservatore, Ismail Kadare do të bëjë në librin e tij disa pohime dhe do të përdorë disa cilësorë të zatetur përçmim dhe urrejtje për fenë, kulturën dhe qytetërimin mysliman dhe për përbërësit e tyre shumë të dukshëm në qytetërimin dhe në identitetin shqiptar! Dhe kështu, racizmi fetar dhe kulturor ishin bërë ideologji e tij në shkrimin me titullin mashtrues "Identiteti evropian i shqiptarëve". Ata që dinë më shumë për mëtimet shumëvjeçare të Ismail Kadaresë për t'u pastruar nga mëkatet e mëdha intelektuale e morale për shkak të shërbimeve që me vepra e me veprimtari i kishte bërë ideologjisë komuniste në variantin stalinist nuk e kanë të vështirë të kuptojnë arsyen e zhytjes së tij në batakun e racizmit fetar dhe kulturor ndaj të cilit do të reagojnë mjaft lexues shqiptarë në Shqipërinë shtetërore dhe në Kosovë. Dikush do të mund të thoshte, siç madje është thënë, se ideologjinë raciste kundërmyslimane të Ismail Kadaresë mund ta shikojmë si koniunkturë të tij, me të cilën nuk duhet marrë seriozisht, por nuk mund të mos e kemi parasysh se në kushtet e sotme kjo ideologji nuk ishte e pa pasoja edhe kombëtare edhe ndërkombëtare për shqiptarët. Ndër shkaqet e refuzimit të vendeve arabe dhe të numrit më të madh të vendeve islamike në botë që të njohin Kosovën e pavarur, përpos politikës shpërfillëse disavjeçare të Shqipërisë e të Kosovës ndaj fesë myslimane dhe vendeve myslimane, nuk mund të mos shihen edhe racizmi fetar e kulturor kundërmysliman i Ismail Kadaresë, naivitetet politike fetare të ish-kryetarit të Lidhjes Demokratike të Kosovës dhe propaganda politike-fetare e disa klerikëve dhe zyrtarëve partiakë jo vetëm në Kosovë për kthim në fenë e të parëve! Mund të shpresojmë se numri më i madh i shteteve arabe dhe i shteteve të tjera myslimane do ta njohin Kosovën e pavarur - çka është e rëndësishme edhe për Kosovën, edhe për Shqipërinë, por idetë raciste të shkrimtarit Ismail Kadare dhe privatësitë naive politike fetare të ish-kryetarit të LDK-së, i cili shtetin laik, modern të Kosovës, e konceptonte me fotografinë e Papës në Presidencën e Kosovës, do të mbeten si një kujtim tragjik në kulturën dhe në politikën tonë. Po lirohemi prej asaj ideologjie raciste duke paguar çmim: duke çuar emisarë në vendet arabe për të kërkuar prej tyre, në të vërtetë për t'iu lutur atyre, që ta njohin pavarësinë e Kosovës. Të shpresojmë se lutjet tona do të pranohen qoftë edhe pse kryetari i tanishëm i Kosovës, Fatmir Sejdiu, më në fund prej Presidencës së Kosovës i hoqi fotografitë e figurave fetare - të Papës Gjon Palit II dhe Nënës Terezë, duke ia kthyer ashtu Kosovës karakterin e shtetit laik. I shkreti Ismail! Sa shpesh po kthehet historia kundër tij!



Më keni thënë në një prej bisedave tona se ai debat ju ka lënë një shije të hidhur. Pse?

Qosja: Ai debat më ka lënë shije të hidhur, në radhë të parë, për dy arsye: e para, për shkak të shtrembërimit, falsifikimit të tekstit tim, sidomos të librit të dytë, "Realiteti i shpërfillur", nga ana e disa pjesëmarrësve në debat dhe, e dyta, për shkak të vrazhdësisë që tregonin të njëjtit! Disa prej tyre janë paraqitur me nga dy a tri shkrime kundër meje pa iu përgjigjur unë asnjëherë. Dhe, herën e dytë ishin shumë më të vrazhdë se të parën e herën e tretë, më të egër se të dytën. Pse e bënin këtë? Padyshim për t'iu servilizuar atyre dy-tre zyrtarëve të lartë, që e quajtën të nevojshme të futen në debatin për t'ia dhënë krahun Ismail Kadaresë e për të më dënuar mua! Po përmend me këtë rast paraqitjen e dyfishtë të një ish-ambasadori, të shkarkuar nga detyra për shkak të korrupsionit. Meqenëse me shkrimin e parë kishte harruar ta rëndonte barrën e hudhur në shpinën time aq sa do t'u pëlqente atyre zyrtarëve, prej të cilëve varej karriera e tij e ardhshme diplomatike a ekonomike, ai do të kujdeset fort ta rëndojë në shkrimin e dytë! Nuk kam marrë vesh, sepse nuk më intereson natyrisht, se me çka është shpërblyer për këtë shërbim aspak diplomatik!
Por, ai debat më ka sjellë edhe shumë kënaqësi. E para, pse e ka komprometuar mosdurimin publik të një feje - të fesë myslimane në jetën tonë kombëtare dhe të botës arabe e myslimane në përgjithësi nga ana e një numri intelektualësh dhe zyrtarësh në Shqipërinë shtetërore dhe në Kosovë; dhe e dyta, pse e ka tejrritur numrin e përndjekësve të mi. Unë e di, shumë i sigurt, se sa më numërmadhe dhe më e zhurmshme të jetë sot falanga zyrtare e përndjekësve të ideve të mia, të mendimeve të mia, të veprimtarisë sime intelektuale, aq më i rëndësishëm dhe më i çmuar do të jam unë si intelektual dhe shkrimtar nesër.



Gjatë bisedës në Ulqin mbi rishkrimin e historisë së letërsisë shqipe, u ndalët tek rasti i shkrimtarit Ismail Kadare, duke e cilësuar mit i komunizmit. Kjo deklaratë hasi menjëherë në reagime në shtypin e Tiranës dhe të Prishtinës. Pse e cilësoni mit të atij regjimi?

Qosja: Nuk shoh ndonjë të keqe në atë pohim. Mit në këtë rast do të thotë shumë i popullarizuar. Ata që kanë sadopak njohuri për mitet bashkëkohore dhe për krijimin e tyre, ata e dinë se këto mite nuk krijohen vetvetiu: i krijojnë zakonisht, mediat. Meqenëse në komunizëm mediat ishin mjeti i regjimit, me to çohej shumë lart apo rrëzohej shumë poshtë ai apo ajo që donte regjimi. Kjo ishte proceduara mitologjike në të cilën është përdorur edhe Ismail Kadare në kohën e komunizmit. Dhe, siç dihet, ai me shumë qejf e ka pranuar përdorimin në këtë procedurë. Së paku ashtu na bind krijimtaria e tij letrare e publicistike dhe veprimtaria e tij politike shoqërore.

Vijon


Buron nga : /balkanweb/