[niemand]

Korrupsioni dhe “show medial” i qeverisë



Sipas një përkufizimi “qeveria e një shteti është demokratike në atë masë që qeveria më shumë kontrollohet nga pjesëtarët e popullsisë, sesa që u imponohet atyre”. Dhe nëse këtë përkufizim e marrim si matës për Kosovën, atëherë duhet thënë hapur se ne nuk kemi qeveri demokratike, sepse ajo dëshiron më çdo kusht, vend e pavend dhe dashur e padashur, të na imponohet më veprimet e saja.

Në mungesë të rezultateve dhe prezantimit të një pune të prekshme, qeveria e Kosovës kohëve të fundit ka filluar të bëjë “show-mediale”, në përpjekje për të na u imponuar se është duke bërë diçka. Aty ku flet puna nuk ka nevojë për fjalë, ndërsa kur mungon puna atëherë duhet të flasësh për t’u arsyetuar për mospunën. Është thënë disa herë, tani vetëm sa forcohen ato pohime, se qeveria e Kosovës më shumë është duke u kujdesur për paraqitjet e saja televizive para qytetarëve, sesa që është duke u angazhuar që qytetarët ta kuptojnë mosparaqitjen e sajë në media.

Brenda dy jave u përballem me dy skena qesharake të qeverisë: e para, shkarkimi i sekretarëve politikë të emëruar po nga qeveria; e dyta, suspendimi i të suspenduarve po nga qeveri. Pra, qeveria ka filluar të bëjë eksperimente me “njerëzit e sajë”, duke ngarkuar e shkarkuar ata, e cila situatë ngjanë në “Urën e Rozafës”, që ndërtohej ditën e prishej natën. Për dallim nga “Ura e Rozafës” që u ndërtua, (kur u vendos nga ndërtuesit e sajë që të sakrifikohet dikush për të), shteti i Kosovës po hasë shumë pengesa, (të cilat më shumë se që po na i venë dikush tjetër, po ia vejmë vetës), duke mos u parë në horizont vëniet e themeleve të forta të shtet-ndërtimit.

Ky avaz nuk është tregues i mirë, që dëshmon se Kosova do të mund të ndërtohet si shtet i së drejtës, shtet demokratik, i zhvilluar dhe që të ofron perspektivë, jo të paktën pa u sakrifikuar dikush. Nga “besatimi” i të gjithëve për ta ndërtuar një Kosovë mbi parimet e lartcekura, duket se dikush nga ndërtuesit e “Urës së Rozafës” po “tradhton” shpresat e të tjerëve se do të ndërtohet “ura”. Shoqëria jonë nuk duhet të lejojë të ndodhë kjo gjë, sepse më lehtë është të sakrifikohet një njëri për ndërtimin e “Urës” sesa “Ura” për dëshirën dhe “show-et” e një njeriu!

Shkarkimi i sekretarëve permanent në disa ministri ka dy shpjegime, por që të dyja negative. Së pari, kur qeveria i ka emëruar sekretarët ka shkelur ligjin, sepse ata janë shërbyes civil dhe emërohen mbi bazën e konkursit dhe profesionalizmit nga KELP-i dhe nuk mërziten se cila parti vjen në qeverisje. Së dyti, qeveria edhe kur ka shkarkuar sekretarët ka shkel ligjin, sepse po ashtu është KELP-i organi që benë shkarkimin e tyre nga ato pozita, kur argumentohet se sekretarët kanë shkel ligjet apo kanë dalë jashtë fushëveprimit të tyre.

Por, duket se arsyeja pse ndodhin këto lëvizje kanë të bëjnë me dëshirat e kryeministri për të dirigjuar direkt administratën publike, ngase duke i pasur nënkontroll sekretarët, kryeministri tenton të vendosë kontroll mbi punësimin në institucionet e Kosovës, dhe kjo ndodh për shkakun e vetëm, se ai nuk i beson as vetës, e të mos flasim dikujt tjetër. Kjo gjendje e dërgon atë në shpërfillje të ligjeve të Kosovës, të procedurave, të institucioneve, të komisioneve dhe çka jo tjetër, duke shkatërruar kështu tërësisht infrastrukturën e funksionimit të shtetit të së drejtës dhe respektimit të pavarësisë së institucioneve dhe komisioneve të ndryshme.

Kjo mënyrë joligjore e zgjedhjes së sekretarëve është sinjal i qartë për secilin që punon dhe që do të dëshiroj të punësohet në shërbimin civil të Kosovës, se do të jetë i vëzhguar dhe kontrolluar. Ky model i partiakizimit të administratës shtetërore do të thotë edhe humbje e shansit për të krijuar një shteti të mirëfilltë, funksional, efektivë dhe demokratikë. Kjo qasje po e shndërron administratën publike në institucion sundues dhe jo shërbyes ndaj qytetarëve, sepse punësimi dhe largimi i punonjësve nuk bëhet mbi bazën e meritokracisë, por afërsisë dhe bindjes ndaj pushtetit. Mos shkoni më larg se tek shtetet fqinje për të parë se si funksionon një shtet që ka administratën e partiakizuar, të cilat edhe pas rreth 20 vjetësh tranzicion, nuk kanë arritur ta tejkalojnë sjelljen e të shërbyerit partisë dhe jo shoqërisë.

Çështja tjetër me të cilën u përballem së fundi ishte, të ashtuquajturat veprime ndaj fenomeneve korruptive, sjellje të cilat tregojnë se qeveria në vend që të merret me rrënjët e problemit, është duke u sjellë në majën së tyre. Kapja për rrënjë është angazhimi në parandalimin e fenomeneve negative dhe jo krekosje. Suspendimi i disa njerëzve nuk e zgjidhë problemin fare. Problemi zgjidhet duke krijuar infrastrukturë të fortë ligjore, rregulla të qarta veprimi dhe guxim në përballje me korrupsionin. Disa nga të suspenduarit kishte muaj që ishin suspenduar, dhe më shumë se për çdo gjë tjetër, konfliktet brenda disa institucioneve ndodhin për shkak të mospërputhjes se interesave politike (që përfaqëson dhe mbron ministrat) më ato të shërbyeseve civile (që përfaqësonin dhe mbronin sekretarët) dhe ajo që bëri kryeministri, pas Raportit të Agjensionit Kosovar kundër Korrupsionit (AKK), ishte një suspendim publik, duke riaktualizuar suspendimet e vjetra për efekt medial.

Për mua, në radhë të parë si qytetarë i këtij vendi, nuk ishte fakt dhe as sukses risuspendimi i disa zyrtarëve në institucionet e Kosovës. Për mua më shumë ishte fakt Raporti që tregonte me dhjetëra raste korruptive në institucionet e ndryshme qeveritare dhe publike. Ne deri më tani kemi hasur një mospërputhje të madhe mes asaj që thotë qeveria (fjalëve të saja) dhe raporteve të publikuara nga vendorët apo ndërkombëtarët (punës në terren) rreth korrupsionit në Kosovë. Sa herë që kryeministri thotë se “s’ka” korrupsion, publikohet ndonjë raport që përmes shifrave tregon se korrupsioni është këmbëkryq në qeveri dhe institucionet e tjera publike të Kosovës!

Prandaj, nga kjo shihet se nga qeveri nuk kuptohet ende fakti se lufta ndaj korrupsionit nuk zgjidhet përmes “show-eve medial” dhe as deklarimeve e britmave nëpër konferenca për shtyp, siç ngjau me kryeministrin apo zëdhënësin e tij këto ditë, kur iu drejtuan gazetarëve, thua se gazetarët u kanë faj atyre pse Raporti i AKK-së deklaron për përfshirjen e qeverisë në korrupsion. Po ashtu shihet se qeveria nuk e ka kuptuar ende esencën se korrupsioni luftohet duke e bindur, së pari kryeministri vetën, pastaj ministrat dhe vartësit e tjerë, që të mos i shkelin ligjet, të mos u bëjnë presion zyrtarëve të prokurimit që t’i shkelin ligjet, (sepse shkelja e ligjit humb fuqinë dhe mundësinë e të qenit shtet ligjor dhe të së drejtës), duke marr masa interne ndaj çdo keqpërdorimi dhe keqmenaxhimi të parasë dhe pronës publike nga zyrtarët e ndryshëm qeveritar dhe që pastaj të na drejtohet neve, qytetarëve, pa shumë zhurmë, me fakte se çfarë ka bërë.

Kështu që shumë do të na ndihmonte neve si Kosovë, nëse qeveria, më shumë sesa angazhim për paraqitjen e sajë mediale, të angazhohej në hartimin e një strategjie që do të jepte rezultate konkrete në luftimin e korrupsionit në Kosovë. Sipas një fraze, një popull “për ta fituar të ardhmen, më parë duhet ta ëndërroj atë". Prandaj, ne për ta luftuar ose mposhtur korrupsionin duhet paraprakisht ta ëndërrojmë fitoren, natyrisht duke krijuar mekanizma dhe qasje se si ta arrijmë fitoren. Nëse ne nuk e ndajmë mendjen për ta luftuar praktikisht korrupsionin, dalja e qeverisë në media nuk do të ndihmoj, ose do të ndihmoj deri në atë masë sa nuk do ta kuptojnë qëllimin e daljes qytetari i këtij vendi. Në momentin që kuptohet thelbi i “show-ev mediale”, e gjitha ajo që është thënë do të harrohet shpejtë, pse jo edhe të ndëshkohet.