[e-uritura]

Këndvështrimet e krishtera të cilat e shohin Muhamedin si një profet

Duhet përmendur se kanë ekzistuar gjithnjë përpjekje për të arrirë në një vlerësim më pozitiv dhe dashamirës ndaj profetit Muhamed. Ndërmjet britanikëve, poeti Carlyle ishte një prej të parëve i cili, në një leksion mbi heronjtë dhe profetët të mbajtur në vitin 1840, u përpoq ta shihte Muhamedin si një hero të mirëfilltë ndërmjet profetëve[1]. Veçanërisht në shekullin e fundit, shkrimtarët e krishterë janë përpjekur të jenë të drejtë me figurën e Muhamedit, i cili ia kushtoi jetën e tij bindjes ndaj Zotit, si dhe të pranojnë vokacionin e tij të vështirë si një profet. Janë shkruar shumë libra nga të krishterë të cilët janë përpjekur të japin një portretizim më dashamirës të Muhamedit, ndonëse është pothuajse e pamundur për një të krishterë që ta shohë Muhamedin njësoj siç bëjnë edhe myslimanët, kjo për arsye të cilat unë do përpiqem ti qartësoj në vijim. Gjithsesi, një vlerësim i ndjeshëm dhe pozitiv është i mundur të arrihet, dhe ndërmjet shkrimtarëve bashkëkohorë të krishterë Kenneth Cragg është ndoshta ai i cili i ka kushtuar kësaj çështjeje rëndësinë më të madhe.

Cragg ishte një peshkopi anglikan i Jeruzalemit, dhe komentuesi më i mirë i krishterë përsa i përket Islamit, ai zotëronte një dije të mrekullueshme rreth subjektit të tij dhe një dëshirë të vërtetë për të shtyrë përpara kuptimin dhe miqësinë midis Islamit dhe Krishterimit. Në një sërë librash, por veçanërisht në librin e tij "Muhamedi dhe të krishterët" [2], i shkruar kryesisht për të krishterët, ai ka folur në një mënyrë të tillë që padyshim ka përforcuar pafund kuptimin dhe admirimin e krishterë për Islamin.

Që në fillim, ai e pranonte Muhamedin si një profet të vërtetë të unitetit, sovranitetit, kërkesës dhe gjykimit të Zotit. Ai e njihte atë si një njeri i cili jetoi në bindje të plotë e të ndërgjegjshme ndaj Zotit, në këtë ai ishte një njeri i cili kishte realizuar idealin e jetës myslimane duke qenë "i pari prej myslimanëve", i pari në nder dhe rëndësi prej robërve të Zotit. Vështirësia e parë madhore që shfaqet për të krishterët është se Kurani shpesh duket se kundërshton Dhjatën e Re, e cila është shkrimi bazë i besimit të krishterë. Më qartësisht ky kundërshtim shfaqet në mohimin që Kurani i bën kryqëzimit të Jezusit, i cili qëndron në zemër të devocionit të krishterë. Për rrjedhojë, është e pamundur për të krishterët që të pranojnë idenë e pagabueshmërisë së Kuranit, e në lidhje më këtë ata e kanë të pamundur ta vlerësojnë Muhamedin si një mjet i fjalës së Zotit. Sidoqoftë, pohon Cragg-u, është e mundur ta pranojmë diçka si shpallje madje edhe atëherë kur ajo është e gabueshme, shumë të krishterë kanë këtë mendim edhe për tekstin biblik. Por pak, për të mos thënë asnjë, myslimanë janë të gatshëm të pranojnë këtë këndvështrim.

Këtu përballemi me një çështje thelbësore lidhur me natyrën e revelatës hyjnore. Të krishterët zakonisht kanë pohuar se Bibla është e frymëzuar nga Zoti, e shpesh ata kanë menduar se ajo është pagabueshme. Por është e qartë se Bibla është shkruar nga shumë njerëz të ndryshëm përgjatë periudhave të ndryshme historike, dhe se ajo përmban shumë këndvështrime të ndryshme, duke nisur që nga pesimizmi i librit të Predikuesit deri tek optimizmi i disa psalmeve të caktuara. Kështu që ideja e frymëzimit ka qenë gjithnjë një çështje e ndërlikuar në teologjinë e krishterë, dhe rrallëherë është folur për ndonjë diktim të fjalës së vërtetë të Zotit, në kuptimin që Zoti ishte autori i drejtpërdrejt i saj (Biblës). Për rrjedhojë, për të krishterët është krejtësisht e mundur ta interpretojnë idenë e frymëzimit në një kuptim të gjerë, i cili nuk përmban doemos idenë e pagabueshmërisë, veçanërisht në lidhje me çështje të errëta apo ndryshe me fakte të panjohura.

Një rrugë e tillë nuk është e disponueshme për myslimanët, për të cilët Muhamedi ishte thjesht përçuesi i Kuranit, të cilin ai e recitonte ashtu siç e dëgjonte nga engjëlli Xhebrail. Kuptimi i verseteve kuranore mund të jetë krejtësisht i paqartë dhe i parrokshëm nga ndonjë interpretim, por gjithsesi ato mbeten ende versete të shpallura drejtpërdrejt nga Zoti dhe nuk janë subjekt i asnjë rishikimi të mundshëm. Kështu që do të ketë gjithnjë një dallim midis të krishterëve dhe myslimanëve në lidhje me llojin e profetit që Muhamedi përfaqësonte.

Të krishterët mund ta shohin atë si një njeri të frymëzuar vërtet prej Zotit, i thirrur nga Ai për të shpallur një besim rreptësishtë monoteist, dhe të zgjedhur prej Tij për këtë qëllim. Duke e parë figurën e Muhamedit në këtë këndvështrim, të krishterët mund ta rreshtojnë atë në të njëjtin nivel me të gjithë profetët e Izraelit dhe me apostujt e hershëm të kishës së krishterë. Madje, nga një këndvështrim vërtet i krishterë, do të ishte e mundur që Muhamedin ta vendosnim në të njëjtin nivel me Jezu Krishtin, përsa i përket profetësisë (duke mos anashkaluar faktin që për të krishterët Jezu Krishti është më shumë se "thjesht një profet" [3]). Me fjalë të tjera, një i krishterë mund ta shohë Muhamedin si një njeri të frymëzuar në të njëjtin kuptim si profetët hebrenj dhe të krishterë, rrjedhimisht ti njohë atij nderimin më të lartë që i takon një profeti të vërtetë. Sidoqoftë, megjithëkëtë që sapo thamë të krishterët përsëri nuk barazohen me perceptimin mysliman që e sheh Muhamedin si të zgjedhurin unik të Zotit për të shprehur fjalën përfundimtare dhe të padiskutueshme të Tij. Të krishterët nuk janë të njëzëshëm as midis tyre përsa i përket natyrës së saktë të revelatës, rreth asaj se deri në çfarë pike ajo duhet marrë në mënyrë të fjalëpërfjalshme. Por pranohet gjerësisht së fokusi i revelatës është personi i Jezu Krishtit, dhe se pikërisht në personin e tij shquhet imazhi i dukshëm i Zotit të padukshëm. [4] Zakonisht myslimanët nuk shohin në këtë mënyrë as Jezusin e as Muhamedin. Për Islamin njerëzit nuk janë të krijuar sipas imazhit të Zotit dhe Muhamedi, ndonëse zakonisht është parë si një qenie e përsosur njerëzore, nuk shihet si një imazh apo shprehje e hyjnores, e cila mbetet krejtësisht e ndryshme nga gjithçka. Muhamedi është profeti i përsosur, ai i cili i është nënshtruar plotësisht dhe realisht Zotit, por jo dikush i cili tregon se çfarë është Zoti (disa grupe myslimane si Ismailitët e kanë parë Muhamedin në këtë këndvështrim, por ata janë konsideruar gjithnjë si heretikë).

Kështu që perceptimi i të krishterëve për Muhamedin si një profet, asnjëherë nuk mund të pajtohet me perceptimin mysliman për të. Për të krishterët, Muhamedi mund të shihet si një njeri i frymëzuar nga Zoti, i pajisur me një mesazh hyjnor të vërtetë i cili, gjithsesi, është i kufizuar në varësi të vendit dhe kohës. Për myslimanët, Muhamedi ishte krejtësisht i pastër, por gjithnjë plotësisht dhe thjesht një njeri, mjet për përçimin e fjalës së vërtetë të Zotit, e cila nuk gënjen dhe nuk shtiret asnjëherë. Për të krishterët, është e krejtësisht e mundur që ti japin Muhamedit nderimin më të madh si një profet, e të shohin tek ai një ideal të veçantë njerëzor. Por mbetja e dallimeve në perceptim vjen si pasojë e dallimeve në kuptimin e thelbit të revelatës, dhe të mënyrës se si ajo jepet dhe pranohet. Nëse arrijmë ta kuptojmë plotësisht këtë pikë atëherë do të kemi më pak tundime për të denigruar si Jezusin ashtu edhe Muhamedin. Është e mundur që ti shohim këto personazhe si trupëzime të llojeve të ndryshme të revelatës, ose më së paku si përmbledhës të kuptimeve të ndryshme të revelatës hyjnore. Në këtë mënyrë ata do të mbeteshin krejtësisht vetvetja, e jo lloje të ndryshme të të njëjtës gjë. Nga kjo mund të kuptohet se si gjithsecili prej tyre u bë burimi krijues i revelatës hyjnore, ndonëse të llojit të ndryshëm, për bashkësitë të cilat jetojnë falë mësimeve të tyre.