[e-uritura]

Vlerësim pozitiv i krishterë për Muhamedin

Cragg-u ka thënë: "Muhamedi është shfaqur...duke marrë shumë lehtë dhe duke praktikuar shumë lirisht miratimin e forcës" [8] Atë që ai dëshiron të thotë me këto fjalë është se gjenden vështirësi të mirënjohura, për myslimanët si dhe për të krishterët, rreth ndodhive të ndryshme në historinë e hershme islame, të tilla si masakra e Beni Kurejdhave, ku sipas haditheve raportohet se shtatëqind burrave të kapur robër iu pre koka me miratimin e profetit, ndërsa gratë dhe fëmijët e tyre u bënë skllevër. Transmetime të tilla nuk janë marrë nga Kurani, dhe në Islam ato janë kundërshtuar dhe interpretuar në forma të ndryshme. Por mund të shihet vështirësia në faktin se gjykime të rrepta dhe të ashpra duket se kanë gëzuar miratimin e profetit. Në këtë situatë do të ishte e ndershme të tregonim se edhe Bibla regjistron ngjarje të ngjashme që në dukje janë miratuar nga Perëndia, dhe se Muhamedi më pas praktikoi një vetëpërmbajtje dhe mëshirë shumë të madhe në sjelljen e tij ndaj armiqve të mundur. Mbeten ende shumë probleme të rënda dhe të ngutshme rreth asaj se çfarë duhet bërë me urdhrat kuranore për luftë të shenjtë dhe dënime të ashpra, por është po aq e vërtetë se ekzistojnë probleme rreth asaj se çfarë duhet bërë me urdhëresat e Dhjatës së Re për ti kthyer faqen tjetër dhe për të mos kundërshtuar të keqen. Si Islami ashtu edhe Krishterimi nuk kanë dhënë direktiva të qarta se si duhet të veprojnë, nën dritën e veprimeve personale të themeluesve të tyre, njerëzit edhe qeveritë e ditëve të sotme. Nevojitet një ndjeshmëri e lartë interpretuese në mënyrë që shembujt dhe normat e hershme të aplikohen në një botë e cila është shumë e ndryshme nga shkretëtira e fiseve nomade apo nga avanposti i një diktature brutale ushtarake. Ngjarjet e së kaluarës ndoshta janë më shumë direktiva për të tashmen se sa rregulla të pathyeshme për tu aplikuar paçka ndryshimit të rrethanave. Të krishterët e shohin thirrjen e Muhamedit për xhihad si shumë shqetësuese kur ajo përdoret si një thirrje shpotitëse nga grupe terroriste që e quajnë veten grupe islamike. Por kjo nuk do të thotë se në drejtimin e çështjeve njerëzore nuk ka vend për përdorimin e forcës. Dhe është shumë e pagjasë të mendosh për Muhamedin si një terrorist, apo si një njeri që nuk donte t'ia dinte për fatin e jetëve të njerëzve të pafajshëm.

Ndoshta në këtë pikë mund të themi se madje edhe përpjekja e sinqertë e ndërmarrë nga Cragg-u për të kuptuar, thjeshtëzon së tepërmi duke vënë në kontrast të thellë theksimin e krishterë mbi hirin dhe dashurinë, mëkatin dhe shpengimin, me theksimin e myslimanëve mbi xhihadin islam dhe pranimin e fuqisë politike. Siç është shprehur edhe ai vetë "të gjitha religjionet profetike janë domosdoshmërish luftarake, të zotuara ndaj xhihadit". Ajo që Jezusi i ka thënë një grupi të vogël e të pafuqishëm dishepujsh të cilët jetonin nën pushtimin ushtarak romak mund të jetë shumë e ndryshme nga ajo që një dishepull mund ta shohë si të drejtë për ta vepruar kur ai të jetë në një pozitë të favorshme fuqie politike. Dhe ajo që Muhamedi (ose Zoti përmes tij) i ka thënë një grupi anëtarësh fisesh me një mundësi të vërtetë për të marrë fuqinë dhe për ta bërë bashkësinë e tyre të dhunshme dhe të përçarë një shoqëri më të unifikuar dhe të drejtë, mund të jetë shumë e ndryshme nga ajo çka një udhëheqës i urtë dhe dashamirës i një shteti mysliman mund të bëj ndaj minoriteteve paqësore jomyslimane brenda shtetit të tij.

Ndoshta në këtë pikë, ideja e plotësimit mund të jetë më e preferueshme se ajo e këmbënguljes në mospajtueshmërinë e dy vizioneve të lartpërmendura. Mund të jetë që sjellja njerëzore e luftëtarit dhe liderit politik i cili ishte profeti i Zotit mund të pasurohet përgjatë rrugës me vetsakrificën dhe dashurinë falëse të Jezusit i cili është përzgjedhur të jetë lideri i njerëzve të besëlidhjes së re. Dikush mund të shohë shenja të një përputhje të tillë në devocionin e sufinjve (por jo vetëm atyre) ndaj profetit, i cili e sheh profetin si një fokus të përshtatshëm devocioni, ndonëse gjithnjë duke reflektuar madhështinë e Zotit dhe duke aluduar përtej vetes së tij për pasjen e kësaj madhështie. Urtësia ideale e njeriut të punës ka pak gjasa të jetë krejtësisht e ndryshme në lloj nga urtësia e atij, fati i të cilit është të pranojë vdekjen në bindje ndaj vullnetit hyjnor në mënyrë që ti çlirojë njerëzit e tij nga kryelartësia dhe egoizmi. A nuk duhet ti shohim këto si dy forma të urtësisë së dhënë hyjnore?

Nuk dëshiroj të ngulmoj shumë në këtë pikë. Nuk më takon mua të them atë se çfarë myslimanët duhet të mendojnë për këtë gjë, ndonëse si i krishterë nuk do të hasja shumë vështirësi në njohjen e Muhamedit si mjet të revelatës hyjnore, si në mësimin e tij të sovranitetit dhe gjykimit hyjnor ashtu edhe në jetën e tij të nënshtrimit në bindje. Megjithëkëtë mospërputhjet janë ende ekzistuese. Jezusi ose është kryqëzuar, dhe ky është një fakt i rëndësishëm i fatit njerëzorë, ose jo. Muhamedi ose ka recituar revelatën përfundimtare të Zotit, duke përmbushur, ndrequr apo abroguar gjithçka që kishte ardhur para saj, ose jo. Na duhet të pranojmë që në këtë pikë ka një dallim të vërtetë dhe të pareduktueshëm, por gjithashtu mund të themi se dallime të tilla janë sinqerisht vlerësime të ndryshme të fakteve ashtu siç ato na shfaqen neve, dhe zgjidhja e tyre duhet lënë në dorë të Zotit, i cili është i vetmi që njeh të vërtetën e plotë. Këto dallime nuk nënkuptojnë se myslimanët kanë besim ndërsa të krishterët jo, dhe e anasjella. Këto dallime nuk nënkuptojnë se ose Muhamedi ose Jezusi duhen nënçmuar. Nderimi përkatës i duhet dhënë të dyve, ndonëse nuk duhet pritur që vlerësimi i saktë i secilit, apo madje se rrëfimi i jetës së secilit prej tyre i cili duket si më me gjasa, do të jetë i njëjtë.

Unë mendoj se vlerësimi bashkëkohorë i krishterë për Muhamedin, e nderon atë si një profet të vërtetë dhe njeri të urtë, një njeri të guximshëm dhe lider i dhembshur, një ideal për të gjithë ata të cilët kërkojnë të udhëzojnë dhe udhëheqin një shoqëri. Besnikëria e të krishterëve ndaj dashurisë joegoiste të mishëruar tek Jezusi duhet të mbetet udhëzuesi themelor për jetesën e krishterë dhe të krishterët duhet ta nderojnë dhe adhurojnë Jezusin si ai i cili, sipas besimit të tyre, trupëzon imazhin e Zotit në formë njerëzore. Por ai mund të zgjerojë urtësinë e krishterë në mënyrë që të përfshi gjithashtu, të nderoj dhe të respektoj, edhe idealin e një profeti plotësisht të angazhuar shoqërisht i cili ia dedikoi çdo detaj të jetës së tij vullnetit hyjnor, dhe ftoi çdo burrë dhe grua për të pohuar se nuk ka Zot tjetër përveç Zotit dhe se askush nuk është i barabartë me Të. Një vlerësim i duhur i krishterë për figurën e Muhamedit mund të thelloj kuptimin që të krishterët kanë për besimin e tyre dhe, për sa kohë që njerëzit mund të pranojnë dallime të vërteta dhe të ndërgjegjshme në çështjet e besimit, nxit miqësinë dhe kuptimin midis të krishterëve dhe myslimanëve. Në botën moderne, kjo nuk është më thjesht një mundësi, por ajo është bërë falë caktimit hyjnor një domosdoshmëri.

[*] Keith Ward ka qenë Regius Professor of Divinity në Universitetin e Oksfordit, dhe një Canon of Christ Church në Oksford. Para kësaj, ai ka qenë profesor i historisë dhe filozofisë së religjionit në Universitetin e Londrës. Ai është një anëtar i akademisë angleze, dhe ndërmjet publikimeve të tij mund të spikasim një punim katërvëllimësh në teologjinë e krahasuar, të publikuar nën titullin: "Religion and Revelation, Religion and Creation, Religion and Human Nature and Religion and Community (Oxford: Oxford University Press, 1994-2000).