[Shpati]

Po këto dhe të tjera deklarata e qëndrime publike të drejta, që afirmonin të drejtën legjitime të popujve, të bëra nga personalitete të Jugosllavisë të asaj kohe, nga fundi i Luftës së Dytë Botërore e në vitet e para të pasçlirimit, u mohuan. PK e Jugosllavisë ndryshoi qëndrim rrënjësisht për çështjen kombëtare, për shkak se ajo kishte pasur në plan dhe përfshirjen e Shqipërisë në Federatën Jugosllave si Republikë të 7 - të të saj, bashkë me Kosovën.

Udhëheqja e PKSH, jo shumë vonë pas Konferencës së Bujanit, mori vesh se në Jajcë ishte mbajtur mbledhja e AVNOJ-it, ku Kosova, Rrafshi i Dukagjinit, Dibra dhe vise të tjera shqiptare ishin përfshirë arbitrarisht brenda “Jugosllavisë së Re Federative”, gati ashtu njëlloj siç qe vepruar dekada më parë nga fuqitë imperialiste në Traktatet e Versajës e të Londrës, një dëshmi e qartë kjo se për fatin e Kosovës udhëheqja jugosllave kishte vendosur gjithçka në Jajcë, që në fund të nëntorit 1943. Nga ana tjetër, Titoja e njerëzit e tij për të mbuluar të vërtetën dërgonin në Shqipëri mesazhe, letra, emisarë etj., që lëshonin fraza me gënjeshtra, duke thënë se çështja e shqiptarëve në Jugosllavi nuk shtrohet për “sot”, po për” nesër“.

Korrekte në qëndrimin e saj, me mbarimin e luftës Komanda e Përgjithshme e Ushtrisë Nacionalçlirimtare Shqiptare, me urdhër të Enver Hoxhës i tërhoqi forcat e saj partizane brenda territorit të vet shtetëror, duke i lënë luftëtarët shqiptarë zot në trojet e veta në Kosovë, Maqedoni e Mal të Zi. Tjetër bëri Komanda e Përgjithshme Jugosllave me Titon në krye; ajo nisi të zbatonte planet e vjetra të mbretërisë së Karagjorgjeviçëve për mbajtjen nën zgjedhë të Kosovës, largoi për në territoret e tjera Forcat e Armatosura Kosovare dhe më pas i çarmatosi. Udhëheqja jugosllave grumbulloi në emër të një “mobilizimi të ri” mijëra të rinj shqiptarë të Kosovës, i shpërndau ata nëpër Jugosllavi, që s’dihet se ç’u bënë dhe i masakroi në mënyrë barbare. Vetëm në Tivar (Mal të Zi) u masakruan mbi dymijë të rinj shqiptarë, duke i shtrirë kështu krimin e dhunën etnike në të gjitha trojet shqiptare. Kjo masakër është dënuar rreptë dhe denoncuar publikisht në sytë e opinionit ndërkombëtar nga Enver Hoxha, PKSH dhe shteti shqiptar.

Enver Hoxha dhe PKSH në fillim nuk dyshonin që udhëheqja e PKJ ushqente qëllime shoviniste ndaj Shqipërisë, sepse nuk mund ta merrnin me mend se si udhëheqësit e një Partie, e cila e quante veten marksiste - leniniste të kishte qëllime të këtilla, që i kanë vetëm partitë socialshoviniste, imperialistët dhe veglat e tyre. Siç analizon në veprën “Titistët”, Komiteti Qendror dhe Enver Hoxha mendonin se shfaqjet shoviniste që kishin manifestuar Tempoja dhe disa drejtues të partisë e të reparteve partizane të Serbisë, të Maqedonisë e të Malit të Zi në kohën e luftës ishin shtrembërime, që bëheshin nga njerëz të veçuar dhe jo veprime që shprehnin politikën e PKJ.

Në vitin 1944, presioni i Komitetit Qendror të PKJ mbi PKSH bëhet më i rëndë. Udhëheqja jugosllave u përpoq me mënyra të ndryshme të përgatiste opinionin në popullin shqiptar se qoftë krijimi i PKSH, qoftë Lufta Antifashiste Nacionalçlirimtare i detyroheshin “ndihmës” së Partisë Komuniste të Jugosllavisë, vetë Titos dhe se Shqipëria e re duhej ta shikonte të ardhmen e saj të lidhur me fatin e Jugosllavisë dhe vetëm të Jugosllavisë!
Politika antimarksiste e udhëheqjes jugosllave ndeshi hapur në kundërshtimin e drejtë dhe të ashpër të Enver Hoxhës dhe PKSH. Jugosllavët vlerësonin si pengesën kryesore për zbatimin e planit të tyre në Shqipëri vijën marksiste - leniniste të PKSH dhe në veçanti Sekretarin e Përgjithshëm të saj, Enver Hoxhën, si dhe anëtarë të tjerë të KQ, të cilët e mbronin me vendosmëri këtë vijë e nuk pranonin ndërhyrjen e jashtme në punët e brendshme të Partisë e të vendit.
KQ i PKJ bëri të gjitha përpjekjet që ta kapërcente këtë pengesë në mbledhjen e Plenumit të Dytë të KQ të PKSH në Berat, në nëntor 1944. Për të arritur qëllimin e vet, ai dërgoi në Shqipëri Velimir Stoiniçin me cilësinë e shefit të Misionit Ushtarak Jugosllav dhe të ndërlidhësit me PKSH, i cili, me të ardhur këtu, filloi sulmin kundër vijës së përgjithshme të PKSH, duke e quajtur atë një vijë kryekëput të gabuar dhe duke kërkuar që pa vonesë të bëheshin ndryshime rrënjësore si në vijë, ashtu dhe në udhëheqje. Po, edhe kjo akuzë shpifëse u kundërshtua prerë nga Sekretari i Përgjithshëm, Enver Hoxha dhe u konsiderua një ndërhyrje brutale në punët e brendshme të PKSH, ndërsa u përkrah nga anëtarët e Byrosë Politike, Koçi Xoxe dhe Nako Spiru.
Sulmi i pabesë i udhëheqjes jugosllave gjeti mbështetje të fortë në Byronë Politikë të KQ të PKSH, sidomos mbas kooptimit jashtë rregullave organizative si anëtarë të saj të Sejfulla Malëshovës e Pandi Kristos dhe me sigurimin në këtë mënyrë të shumicës projugosllave në Byronë Politike. Stoiniçi, fshehurazi Komitetit Qendror të PKSH dhe Sekretarit të Përgjithshëm, Enver Hoxhës, përpunoi me këta karrieristë e mafiozë, platformën me të cilën do të dilej në Plenum kundër vijës marksiste - leniniste të PKSH. Flamurin e sulmit antiparti në Plenum e morën në dorë Sejfulla Malëshova dhe përfaqësuesi jugosllav, të përkrahur plotësisht nga Koçi Xoxja dhe anëtarët e tjerë të komplotit të fshehtë. Stojniçi u ftua të merrte pjesë në mbledhjen e Plenumit si përfaqësues i një partie motër, por ky, duke pasur përkrahjen e komplotistëve në gjirin e KQ të PKSH, shkeli të gjitha rregullat dhe ndërhyri brutalisht në punët e brendshme të saj.
PKSH, që kishte luftuar me aq heroizëm dhe kishte arritur fitore vendimtare në luftën revolucionare, u cilësua nga komplotistët “një parti komuniste jo e vërtetë” dhe me “një vijë e një udhëheqje jo marksiste - leniniste”. Rruga e saj e lavdishme, e sprovuar në zjarrin e luftës, që çoi në çlirimin e atdheut dhe në vendosjen e pushtetit popullor u errësua si “një rrugë plot gabime dhe shtrembërime”, që luhatej “nga sektarizmi në oportunizëm dhe vice - versa”. Enver Hoxha, themeluesi, udhëheqësi i Partisë dhe Heroi i Luftës Antifashiste Nacionalçlirimtare, u paraqit nga renegatët si “sinteza e të gjitha gabimeve”. Malëshova ngriti dhe nevojën e “Kryetarit të partisë”, vend që duhej ta zinte një njeri “me përgatitje të thellë teorike”(!), duke pasur parasysh veten. Stojniçi veprimtarinë e Miladin Popoviçit në Shqipëri e cilësoi të gabuar e që nuk pranohej nga udhëheqja e PKJ dhe paraqiti “vijën e re” që ajo i “rekomandonte” PKSH-së.
Duke e quajtur sektare punën që bëhej për të popullarizuar PKSH si udhëheqëse e popullit shqiptar, Stoiniçi ngriti çështjen që ajo të mos popullarizohej si e tillë, po te popullarizohej Fronti dhe kërkoi që në organet drejtuese të Frontit të tërhiqeshin përfaqësuesit me ndikim të borgjezisë reaksionare e të klerit të lartë, pa marrë parasysh qëndrimin e tyre armiqësor në Luftën Nacionalçlirimtare. Presionet e rekomandimet e udhëheqjes jugosllave për zgjerimin e Frontit po përputheshin me planet e imperialistëve anglo - amerikanë, të cilët bënin trysni mbi Qeverinë Demokratike të Shqipërisë, që ajo të pranonte në përbërjen e saj dhe në Këshillin Antifashist përfaqësues të reaksionit, për t’i përdorur më vonë si mbështetje në përmbysjen e pushtetit popullor.