[Lapsi]

Islami dhe Demokracia

“Ai, i cili demokracin e barazon me mosbesim, nuk e kupton as Islamin, as demokracin”
(Jusuf Kardavi)

Në ditët e sotme hasemi në shumë polemika rreth asaj se Islami përputhet me demokracin apo jo. Një numër I madh orientalistësh të mëparshëm, musliman e perëndimor, mendonin se ndërmjet tyre ekziston një kontrast i madh. Këta grupe heterogjene, mesaduket nuk kanë qëndrim të njejtë dhe nga ajo shkaktohet habi. Kjo me siguri vjen nga ajo se disa grupe intelegjente muslimane, në fillim ishin të magjepsur nga Perëndimi, kurse sot janë të zhgënjyer nga morali dhe padrejtësia politike e Perëndimit, andaj edhe mohojnë gjithçka perëndimore, duke përfshirë edhe demokracin. Kurse, perëndimoret Islamin e shiqojnë si rrënues të nocionit eurocentrik, nocion ky i vlefshëm për ta. Sundimi I diktatorëve laik në vendet Islame ka luajtur rol jashtzakonisht të madh për paraqitjen e demokracisë si joislame. Përdorimi I veshjes islame nga ana e diktatorëve, propaganda e demokracisë si e huaj përshkak të veshjes na lë të kuptojmë për qëndrimin e tyre prej Makiaveli. Kundërshtarët tradicional të islamit për qëllim të largojnë edhe më tej islamin nga mendja e opinionit Perëndimorë, edhe në media edhe në rrethe politike nuk lodhen të përshkruarit islamin si një besim antidemokratik. Ajo çka është evidente, është politika e udhëhequr nga Perëndimorët që ju dalin në mbrojtje udhëheqësve diktatorë të vendeve që veten e quajnë islame. Ne nuk bëjmë krahasime ndërmjet sistemit islam I cili u formua shumë më herët, me institucionet demokratike perëndimore që u zhvilluan më vonë. Është më se e vërtetë se edhe demokracitë perëndimore nuk përputhen njëra me tjetrën, ata të përbashkët kanë vetëm parimin dhe ideologjinë e demokracisë. Me plotë bindje e pranoj thënien e Radwan Mesoud që thotë se:“Ne nuk e konsiderojmë demokracinë si alternativë të Islamit ose më të mirë se ai. Ne demokracinë e llogarisim si një parim Islam, të cilin i Dërguari Muhammed dhe sahabët e tij e mësuan dhe e zbatuan”, ngase është e vërtetë se zbatimi praktik i këtij parimi cilësohet si pararendësin Islam të demokracisë. Në Kuran lexohet qartë dhe pranohet parimi i konsolidimit të ndërsjelltë (Shura). Pra, që atëherë muslimanët qe urdhëruar për të marrë vendime përmes procesit të konsultimit, që përfshin përzgjedhjen e drejtuesve përmes mandatit publik dhe konsulitimit me ata që i përfaqëson gjatë marjes së vendimeve që ndikojnë tek ta. Qeveritë muslimane janë të detyruara që të ndjekin metodologjinë e Shuras. Aty nuk ka vend për diktaturë. Këtë e vërrejmë që nga paraqitja e islamit. Shembuj kemi shumë, vetëm në zotësinë e vet si profet kur përcjellte shpjegimet e marra nga Zoti, si dhe ua bëri të qartë se është njeri i zakonshëm që nuk mund të parashikonte të ardhmen dhe nuk thonte se kishte më shumë njohuri se njerëzit tjerë në fushat përkatëse të dijes. Shembujt flasin. Ndeshja e parë ushtarake mes muslimanëve dhe idhujtarëve është një dëshmi që flet për këtë. Edhe pse Muhammedi bëri planin e shpërndarjes së ushtarëve të tij, ai plan u ndryshua me sugjerimin strategjik që e dha njëri nga ndjekësit e tij. Muhammedi e pranoi këshillën, e zbatoi dhe rezultoi me fitore madhështore. Rast tjetër është edhe Beteja e Uhudit, kur Muhammedi mendonte të qëndronte në Medinë dhe aty të ndeshej me armikun, por diskutimet bënë që ajo të zhvillohet në Uhud. Nuk dua që të flas për betejën e Uhudit ku edhe Zoti dërgoi në suren 3 ajetin 159. Siç dihet se Muhammedi është profet i fundit, pas vdekjes së tij ai do të zëvendësohet nga një kryetarë shteti. Rasti i Ebu Bekrit është argument i zgjedhjes së një udhëheqësi të shtetit me anë të një debati të hapur...
E vërteta qëndron në atë se sikur gjërat të ishin zhvilluar dhe të ishte punuar sipas parimeve islame kur u bënin zgjerimet e perandorive islame dhe me zhvillimin e qytetërimit të tyre muslimanët do të kishin një qeverisje që do tua kalonte demokracive perëndimore dhe muslimanët nuk do të ishin zhytër në të metat e tyre. Veçojmë edhe Omerin kur ngriti vetëdijen e mbështetjes kur ishte në të drejtë dhe që ta përmirësonin kur ishte në gabim, qoftë edhe me majën e shpatës. Ajo që ndodhi pas sundimit të Omerit është shqetësuese dhe një nga ngjarjet më trishtuese të historisë islame. Akuza për nepotizëm dhe vrasja e Osmanit janë pjesë e atij trishtimi. Mandej edhe vrasja e Aliut është një goditje e rëndë ngase pas vrasjes së Aliut lind Shiizmi si lëvizje që vetën e konsideronin partizanë të Aliut. Ngjarjet e përmendura ishin momentet ogurzi të kalimit të pushtetit nga dora në dorë, që fatkeqësisht nuk ndodhi përmes mbështetjes së popullit, por me anë të shpatës dhe pasurisë. Ngjarjet e mëvonshme, kur kërkohej dituri, shkëlqente shkenca dhe u krijonte qytetërim, zbulojmë se të drejtat kushtetuese të popullit ishin të fuqishme. Sot duhet larguar polemikat në përgjithësi dhe duhet biseduar hapur për çështjet i tangojnë muslimanët. Nëse vendet islame nuk e vërrejnë dhe nuk e pranojnë lëvizjen islame drejt demokracisë dhe nëse haptazi nuk i publikon mendimet islame, bota islame asnjëherë nuk do të pranohet nga perëndimi si model, e as që plotësisht do të mund të zhvillohet brenda tij. Në këtë rast vlen të përmendet princi Charles i cili ka thënë se:”Ne jemi duke rrënë në një grackë të tmershme arogante, kur me modernizim në vendet e tjera nënkuptojmë se ata duhet të jenë sikur ne... Zemra e islamit është të perceptuarit e tij integral të botës... Këtë vizion integrues perëndimi dalëgadalë është duke e humbur”. Muslimanëve të cilët e shtrembërojnë demokracinë do tju thoja se demokracia nuk ka qenë asnjëherë e huaj për muslimanët, se vuajtjet e tyre e vazhdueshme kanë qenë diktatura. Në vend të ofendimeve muslimanët duhet kuptuar se dëshira themelore e demokracisë do të thotë të kesh kontroll sistematik te qeveritë për tu ndaluar çfarëdolloj diktature. Pra, esenca e islamit a nuk është lufta e diktaturës???! Në këtë rast e pëlqej dr. Murat Hofman kur thotë se gurrëthemel i parë e demokracisë islame është të pranuarit e Kuranit si kushtetutë më të lartë, për të vazhduar me legjislacionet e trupës ligjdhënëse me baza parlamentarizmi islamik për tu biseduar hapur me Shura dhe me zgjedhje të përgjithsme të lira ku do të zgjidheshin përfaqësuesit e popullit. Nga ana tjetër nuk pranoj demokracinë perëndimore ku edhe Zotit i vihet veto. Është më se e vërtetë se kushtetuta në islam bazohet tek sheriati, nga kjo del se çdo ligj që bie ndesh me të është jo kushtetues. Dhe brenda këtij konteksti rrjedh procesi demokratik. Dhe në fund islami shtrihet përtej imazheve edhe pse disa ekstremistë të zjarrtë dhe qeverisje despotike laike përpiqen tja humbin vlerën. Në fund të fundit dijetarët kanë shpallur se një shtet që zbaton drejtësinë edhe pse është joislam është më i mirë se ai shteti islam i udhëhequr nga tirani dhe padrejtësia në te.

Agim Jakupi