[Lapsi]

Koha
Ditore: Po LPK-istët?


Feraj:LPK-istë t kanë qenë një rast tragjik do të thosha, sepse derisa në
veprimtarinë dhe thelbin e tyre praktik, ishin në linjën e traditës
nacionaliste shqiptare, të gatshëm të sakrifikojnë jetët e veta, të burgosen,
të torturohen etj., për zgjidhjen e çështjes shqiptare, në ideologjinë e me të
cilën e legjitimonin këtë, ishte krejt e kundërta e kësaj praktike. Kështu që
ata janë më shumë një rast tragjik për vetën e vetë, d.m.th një paqartësi tërësore e ideologjisë së cilës i përmbaheshin – enverizmit – e
cila është e kundërta e praktikës së tyre, për të cilën ata sakrifikoheshin.
Kështu që ata janë gati-gati një rast tragjik.


Koha
Ditore: Po mendimi politik i Adem Demaçit, si mund të përkufizohet?


Feraj: Edhe ai ka, po e them kushtimisht, e ka një periudhë të lavdisë së tij,
ku sakrifikon dhe bënë gjithçka, për idenë e çlirimit të këtij territor
shqiptar nga sundimi serb, dhe pastaj e ka periudhën e pas të nëntëdhjetës, kur
vazhdonte të përsëriste ide, tanimë të stërvjetëruara të socialdemokracisë së
fundit të shekullit 19 dhe fillimit të shekullit 20, për bashkim-vëllazë rimin e
popujve, për federatë të ballkanike, për Ballkani etj, që ishin konsomuar shumë
kohë më përpara për gjithë mendimin tjetër në Ballkan. Demaçi mbetet një nga më
të vetmuarit në përfaqësimin e mendimit panballkanist, i cili tanimë
ishte braktisur nga të gjithë. Në këtë kuptim nga një mendim panshqiptar, kaloi
në një mendim të panballkanizmit, mendim krejt i pajustifikueshë m, sepse tanimë
ishte braktisur kudo. Edhe ai është qenie gat-gati tragjike, sepse jeton jashtë
çdo kohe, hapësire, ka humbur çdo lidhje me realitetet dhe zhvillimet praktike.


Koha
Ditore: Nga Demaçi të kalojmë tek aktualiteti politik në Kosovë. Ç’mendim
politik shihni ju se përfaqëson thaçizmi?


Feraj:Unë nuk mund të them se partitë e sotme shqiptare kanë mendim politik.
Pothuajse nuk kanë asnjë mendim politk. Këta veprojnë më shumë si ekzekutues të
mendimit politik që u vjen i gatshëm nga qendrat e fuqishme të marrjes së
vendimeve, sikur Bashkimi Evropian SHBA apo fuqitë e tjera, qoftë të bashkuara
apo veç e veç. Dhe në këtë kuptim unë nuk mund të them se ata kanë mendim
politik. Më shumë ata kanë bërë një zgjedhje politike që t’i binden këtij
mendimi, ta zbatojnë këtë mendim, dhe si shpërblim të marrin të drejtën e
qeverisjes. Ndoshta vetëm në këtë kuptim mund të themi se ata përfaqësojnë një
mendim, mendimin se ne duhet të jemi të dëgjueshëm ndaj çdo vendimi
ndërkombëtar që ne i mendojmë si aleatë tanë. I githë mendimi tyre politk
reduktohet në një ide: t’i dëgjojmë aleatët tanë.

Mst: Kurti, përfaqësuesi i vetëm i
mendimit autentik dhe origjinal shqiptar

Koha Ditore: E Albin Kurtin si do ta
definonit?
Feraj: Ai vazhdon ta përfaqësojë pak a shumë atë mendim dhe atë traditë të
mendimit nacionalist shqiptar, që disa çështje të shqiptarëve duhet t’i marrm
vetë në duar. Në këtë kuptim të kemi së paku një politikë tonën origjinale dhe
autentike, për mirë a për keq, por që buron nga vetë vyllneti ynë si popull dhe
si njerëz. Kurti është më afër mendimit nacionalist shqiptar, që për çështjet
shqiptare duhet të realizojmë vullnetin tonë dhe të përpiqemi që rreth këtij
vullneti t’i klasifikojmë aleatët dhe kundërshtarët dhe jo përkundrazi, duke ua
përshtatur vullnetin tonë të tjerëve. Tani për tani në Kosovë, ai përfaqëson të
vetmin mendim autentik dhe origjinal shqiptar, që s’është i plotësisht i
dëgjueshëm ndaj asnjë qendre që vjen jashtë autenticitetit shqiptar.


Koha
Ditore: Po nëse të u lusim, gjithnjë në kontekstin e posedimit të mendimit
politik, të bëni një krahasim midis dy partive kryesore politike shqiptare në
Maqedoni, çfarë do të thoshit?


Feraj:Fatkeqë sisht nuk mund ta bëjë një dallim të qartë midis tyre, sepse të
dyja partitë janë sjellur njëlloj kur kanë qenë në pushtet dhe njëlloj kur nuk
kanë qenë në pushtet. Secila sillet njëlloj kur është në pushtet ose në
opozitë. Nuk dallojnë ato parti.


Koha
Ditore: Për fund, çfarë kultivimi të mendimit politik, rekomandoni ju që duhet
të ndiqet nga shqiptarët?


Feraj:Do të duhej të bëhej kthimi tek mendimi autentik shqiptar dhe i
vullnetit politik shqiptar. Që populli shqiptar të jetë më shumë një popull i
vullnetit se sa një popull i tipit të evolucionist darwinian. Shqiptarët mund
ta arrijnë qëllimin e vetë politik, vetëm nëse bëhen njerëz hegelianë: të
gatshëm të vdesin për çështjen shqiptare. Ndërsa nëse vazhdojnë të jenë tip
darwinianë, i njeriut që bënë gjithçka për të mbetur gjallë, do të vazhdojmë të
mbetemi gjallë, siç kemi mbetur dymijë vjet nën sundim. Shqiptarët nuk
duhet të lejojnë që të mbesin vetëm objekt i historisë.


Koha
Ditore: Zotëri Feraj Faleminderit për intervistën…


Feraj:
Faleminderit juve!