[roadrunner]

Xhilbabi dhe veshja që mund ta zëvendësojë atë.
Nga Muhamed Nasir-ud-Din el-Albani
Marrë nga Mesa'il Nisa'ijjeh Mukhtareh, f.125-131

Gjatë një incizimi, shejh Albanit i qe parashtruar pyetja në vijim:

"Donim të dinim më shumë hollësira rreth përcaktimit të xhilbabit, meqë keni deklaruar se pikëpamja juaj për xhilbabin është se ajo përbën veshjen që mbulon trupin prej kokës deri të shputat. Mirëpo, kemi hasur në një mospërputhje të konsiderueshme mendimesh në librat gjuhësorë për sa i përket kësaj. Mes gjuhëtarëve ka që mendojnë se kjo është një xhybe e madhe, kurse të tjerët thonë që kjo është një shami. Dhe të tjerë që kanë mendimin si tuajin. Kështu, do të donim një shqyrtim më të hollësishëm, Allahu ju shpërbleftë, si edhe të theksosh se cili është opinioni më i fortë".

Shejhu:
"Më vjen keq, por e kam të paqartë pjesën ku thatë që disa njerëz konsiderojnë se xhilbabi është shamia. Çka është shamia, të cilës po i referoheni, kur thoni se e konsiderojnë të jetë xhilbab? Kjo, sepse është e mirënjohur që shamia është mbulesë për kokën, jo një veshje e gjerë, që mbulon tërë trupin prej kokës deri të shputat. Pra, kush thotë që xhilbabi është një shami, prej asaj çfarë dini, sipas asaj çfarë përmenda? Me të vërtetë, kjo është e çuditshme. Kush e ka thënë këtë?!"

Pyetësi:
"Kjo përmendet në librin Lisan-ul-Arab, ku qëndron se kështu e kanë përcaktuar disa njerëz".

Shejhu:
"Aty thuhet që xhilbabi është një shami?"

Pyetësi:
"Po".

Shejhu:
"S'ka mundësi të thuhet kjo, sepse, siç e dini, ka dy ajete në Kur'an, ku njëri e urdhëron gruan të mbartë xhilbab, kurse tjetri i urdhëron ato të vendosin shaminë. S'ka mundësi të thuhet s'e të dyja këto ajete përsërisin të njëjtën domethënie, në mënyrë që xhilbabi do të ishte shami dhe shamia do të ishte xhilbab. Por, të dyja këto terme – xhilbabi dhe shamia – mbartin domethëniet e tyre përkatëse, të cilat dallojnë nga njëra-tjetra.

E dini, për shembull, që, kur gruaja gjendet në shtëpi dhe çohet për të falë namazin, shumicën e kohës ajo e ka kokën të zbuluar. Kështu, ajo vetëm e vendos shaminë në kokë. Pejgamberi, salallahu alejhi ue selam, ka thënë:"Allahu nuk e pranon namazin e një femre të pjekur, përveç nëse ajo ka shami"

Ajo çfarë është menduar këtu, s'është xhilbabi, por mbulimi i kokës. Nga dëshmitë që tregojnë në këtë është se pejgamberi, salallahu alejhi ue selam, na ka urdhëruar të fshijmë [mes'h] mbi turban, mbi shami dhe mbi çorapë.

Me këtë hadith, synoj të tregoj që shamia është një veshje, të cilën e mbartin edhe burrat, edhe gratë. Nga kjo s'mund të mësohet - për ata që dinë arabisht - që një burrë mund të mbartë xhilbab! Më saktë, kjo do të thotë që ai mund të vendosë një shami [mbulesë koke].

Pra, është e lejueshme për një person të vendosë shami në kokë dhe të fshijë [t'i japë mes'h] mbi të [kur të marrë abdes], qoftë burrë apo grua. Synimi im në këtë diskutim është që, së pari, të vërtetoj citatin sipas gjuhës arabe, dhe, së dyti, nëse përfundimisht vërtetohet që ky citat vërtet gjendet në Lisan-ul-Arab dhe aty qëndron se domethënia e një xhilbabi është shamia, atëherë kjo mjafton si dëshmi se një thënie e tillë është e paqëndrueshme, nga fakti që vetë autori është shprehur:'Kjo konsiderohet të jetë kështu e kështu...' [dmth është i pasigurt].

Për më shumë, nëse e studiojmë tekstin e Librit dhe të Sunetit, nga i cili tashmë përmendëm disa, do të përftonim, me siguri, se shamia s'është xhilbab e as xhilbabi s'është shami. Thënë shkurt, një shami mbulon më pak se një xhilbab, kurse xhilbabi ka një gjerësi më të madhe sa i përket pjesëve që i mbulon. Po ashtu, xhilbabi është i veçantë vetëm për gratë. Ato qenë që u urdhëruan ta mbartnin atë, jo burrat. Por, për sa i përket shamisë, atëherë kjo është një veshje që e mbartin burrat dhe gratë. Edhe pse burri s'është i detyruar ta mbartë atë, këtë veshje e mbartin si burrat, ashtu e dhe gratë. Mu si këmishën. Në po të njëjtën mënyrë që një burrë mbart këmishën për ta mbuluar pjesën e turpshme [auretin] – që është e ndryshme nga e femrës – po ashtu vepron edhe gruaja. Por, pjesa e turpshme e saj përfshin më shumë, sesa pjesa e turpshme e burrit.

Për këtë arsye, kemi thënë në librin "Hixhabi i gruas muslimane" se, kur një grua muslimane del prej shtëpisë, ajo është e detyruar t'i bëjë dy gjëra:

1- të vendosë shami në kokë dhe
2- ta vendosë xhilbabin mbi atë shami, duke dalë kështu edhe me shami, edhe me xhilbab.

Pra, kur një grua del prej shtëpisë së vet, nuk mjafton vetëm njëra veshje pa tjetrën. Ajo duhet të veshë edhe shaminë, edhe xhilbabin. Ju jeni në dijeni për ajetin Kur'anor, i cili ka të bëjë me shaminë, ku Allahu thotë:"Thuaju t'i lëshojnë vellot [khumuur] mbi gjokse/kraharor". [en-Nur, 31]

Lëshimi i një veshjeje afër gjoksit s'mund të arrihet me xhilbab. Kjo mund të bëhet vetëm me shami, meqë ka mundësi ta lidhësh/mbështjellësh atë. Për sa i përket xhilbabit, e dini që s'mund të mbështjellët rreth gjoksit apo në qafë. Dhe mund të shihni sesi i mbështjellin burrat shamitë dhe si i fiksojnë në qafët e tyre. Pra, për shkak të kësaj, ajo çfarë është veçuar këtu, është shamia e jo xhilbabi. Kur një grua del prej shtëpisë së vet, ajo është e detyruar të vendosë një shami mbi kokë dhe ta mbështjellë atë në qafë dhe rreth gjoksit. Kjo sepse xhilbabi nuk i përgjigjet përpjekjeve të saj për këtë mbulim përfshirës, ngaqë është e gjerë dhe e gjatë, kurse shamia është e gjerë dhe e shkurtë. Kjo është përgjigja ime për çfarë pyetët. Nëse ka diçka që nuk kam përfshirë në shqyrtimin tim, ma sill ndër mend".

Pyetësi:
"Atëherë, nga kjo kuptoj se xhilbabi s'është xhybja e gjerë, të cilën e veshin gratë sot, këtu [në këtë vend], që shtrihet nga qafa deri të shputat?"

Shejhu:
"Jo, fare. Kjo s'është xhilbab. Mirëpo, kjo na bën ta shqyrtojmë më tej çështjen e xhilbabit. Siç thamë më lart, sipas aspektit gjuhësor, xhilbabi s'është ajo që njihet si pallto. Ajo që duhet të sqarohet, është:
Urdhri që u është drejtuar grave, veçanërisht mbartja e xhilbabit, nuk përbën një akt adhurimi të pakuptueshëm, përkundrazi, kjo mund të kuptohet. Domethënia që përftohet nga kjo, të cilën e treguam më herët, është ta arrijë mbulimin që gruaja duhet t'i përmbahet. Kështu, për shembull, nëse një grua mbart dy veshje apo e ndan xhilbabin në dy pjesë – të epërm dhe të poshtëm – dhe të dyja këto pjesë e përmbushin synimin e xhilbabit, që është përmendur në Kur'an, atëherë, ndonëse nuk u referohemi nga aspekti gjuhësor si xhilbab këtyre dy pjesëve, konsiderojmë që kjo ende përmbush synimin e dëshiruar të urdhrit për të mbartur xhilbab nga perspektiva fetare.

Në Siri, deri vonë ka pasur dhe ende vazhdon të ketë tek disa gra, të cilat i përmbahen fesë, një veshje e quajtur Melajet-uz-Zemm. Keni dëgjuar për këtë?

Pyetësi:
"Tek ne ka diçka që e quajmë Mela'eh [xhybe]?

Shejhu:
"Jo, thashë Melajet-uz-Zemm".

Pyetësi:
"Jo, jo me këtë term. Ne e quajmë Mela'eh".

Shejhu:
"Ky është term arabik. Çështja është se kjo veshje që e kemi këtu në Siri, përbëhet nga dy pjesë. Pjesa e parë është një fund, i njohur si tenureh. E keni dëgjuar këtë fjalë?

Pyetësi:
"Po".

Shejhu:
"Tenureh është një fund që fiksohet për beli me një llastik. Pra, natyrisht, ajo është e gjerë. Gruaja e mbart këtë nga këtu, duke kështu mbuluar kështu tërë pjesën e poshtme të trupit. Pastaj, mbi këtë tenureh, e cila quhet kherrateh [fund] në Siri, vendoset pjesa e epërme e veshjes që vendoset mbi kokë dhe të cilën gruaja e përdor për ta mbuluar kokën, kraharorin, anët, ijët dhe madje edhe llastikun, që mbërthen belin me anë të kësaj tenureh apo kharrateh. Asnjë pjesë e këtij llastiku të këtij fundi, nuk është e dukshme, sepse futet nën të. E keni të qartë këtë?

Pyetësi:
"Po".

Shejhu:
"Midis nesh, këtu, këtë veshje e quajnë Melajet-uz-Zem, meqë ky fund mbërthehet në bel me llastik. Kështu, nëse e keni kuptuar se si është kjo veshje, argumentimi që dua të bëj është që, ndonëse kjo veshje që është si xhybe, nuk është xhilbab [gjuhësisht], ende përmbush detyrimin e xhilbabit, i cili konsiston në mbulimin e tërë trupit. E keni të qartë këtë?"

Pyetësi:
"Po".

Shejhu:
Nëse çështja është e qartë, atëherë shohim që nuk jemi të detyruar t'i përmbahemi formulimit gjuhësor të xhilbabit, por synimit të tij. Tash, do t'i kthehem "palltos", për të cilën fola më herët, të cilën e mbartin gratë muslimane, që mbërrin deri të shputat. Kjo nuk është xhilbab. Pavarësisht nga kjo, kjo ende s'është si Melajet-uz-Zem, sepse nuk e mbulon kokën dhe atë prej çka përbëhet ajo. Por, çfarë bëjnë gratë sot? Ajo mbështjell veshjen e njohur si shami [esharp] rreth kokës. E keni dëgjuar këtë term?

Pyetësi:
"Po".

Shejhu:
"Një khimar [shami] e vogël e cila mbështjell kokën, por e cila nuk mbulon ballin dhe tëmthin, dhe e cila, po ashtu, lë jashtë qafën, sepse është e vogël, natyrisht që nuk përmbush synimin e një xhilbabi sipas përcaktimit të duhur të tij. Synimi i xhilbabit është ashtu siç e diskutuam në rastin e Melajet-uz-Zem. Qartë? Pra, le të marrim shembullin e kësaj gruaje, e cila mbart këtë pallto. Si e quani ju këtë?"

Pyetësi1:
"E quajmë hixhab".

Shejhu:
"Jo, kjo është gabim. Çështja është që, nëse një grua mbart këtë lloj "hixhabi", pastaj e vendos një shami në kokë, atëherë duhet të ketë edhe një hixhab, domethënë, një xhilbab që vendoset mbi këtë shami. Thamë që janë dy ajete në Kur'an. Ky xhilbab mund të ndahet në dy pjesë, siç e përmendëm më lart, kur diskutuam rreth Melajet-uz-Zem. Andaj, nëse një grua mbart këtë veshje që ju e quani hixhab, dhe pastaj vendos një shami të mirëfilltë në kokë dhe jo atë që njihet si shami [e s'është e tillë Sh.p.], pastaj mbi këtë shami vendos një veshje të pjesshme, që mbulon gjysmën e trupit të saj, siç është ajo që mbulon krahët/gjoksin dhe duart, atëherë kjo është e vlefshme dhe e pranueshme sipas fesë".2