Titulli: Isuf Luzaj: Komunizmi, ēfarė ėshtė?
Ku dhe kur ndonjėherė nė histori kemi bėrė pėrparim e mirėqenie ekonomike, politike, mendore nė regjime tiranike?
Nė gjysmėn e parė tė shekullit XX, Historia, qė ėshtė bija e Politikės, pranoi tė vėrtetėn e madhe qė Italia, Gjermania dhe Japonia kishin tė drejtė pėr luftėn qė shpallėn, sepse nuk kishin mjaft “tokė” pėr tė ushqyer popujt e tyre as me bukė thatė. Filozofia e Historisė dhe Epistemologjia provuan qė me po atė tokė tė vogėl, kėta popuj jetojnė 200 % mė mirė me demokraci, sesa kur patėn koloni dhe jetonin nė mizerje, duke u shtuar pas Luftės sė Dytė popullsia afėr 42% nė Itali, 38% nė Gjermani dhe 31% nė Japoni.
Engelizmi (ose Socializmi Shkencor) ėshtė njė teori ekonomiko-shoqėrore anakronike dhe utopike, qė gabimisht pretendon tė pėrkufizojė dhe tė caktojė ligjet qė do pjellin Kodet e legjisluar nė mes kapitalit e tė punės. Falimentoi nė tė gjitha Legjislaturat e shteteve komuniste dhe popujt e Europės Lindore e Juglindore qė ishin mė tė pėrparuar se popujt e prapambetur tė Bashkimit Sovjetik (njė Babiloni racash, besimesh, gjuhėsh, traditash etj.) e kuptuan shpejtazi pas pak vitesh robėri komuniste-ruse, p.sh.: Hungaria, Polonia, Balltikėt, Gjermania Lindore, Ēekosllovakia (dhe Jugosllavia e akrobatit majmun Josif Broz Tito), porse nuk dilnin dot mė nga thonjtė e Moskės. Me zhvillimin e teknologjisė moderne nė vendet e lira, punėtorėt qė kanė tri koqe nė karroqe, transformohen nė aksionistė tė industrisė, tregtisė, duke kursyer dhe blerė aksione nė bursat e vlerave tregtare. Sipas statistikave, nė SHBA ka, sipas shteteve 15-20-30 deri 42% tė punėtorėve aksionistė (pjesėtarė pasurie) tė grupeve konglomerate kapitaliste; nė Europė statistikat tregojnė mė pak pėrqindje punėtorėsh tė kapitalizuar, megjithėse, ironikisht, Europa Perėndimore ka legjisluar relacionet nė mes tė punės e tė kapitalit mė nė favor tė punėtorit, sesa janė nė SHBA. Provė e kėsaj tė vėrtete ėshtė fakti qė nė vendet e lira popujt dhe masat punėtore pėrbėjnė turizmin mė pasanik tė botės. Shifrat e statistikave duken tė pabesueshme: nga SHBA fluturojnė nė tė gjitha kontinentet 58% punėtorė amerikanė. Nė Europė, vitin e kaluar hynin nė Itali dhjetė milionė automobila nė javė nga veriu e verilindja; por mė impresionante janė shifrat qė vetė italianėt dilnin nga veriu me 6 deri 8 milionė automobila nė javė dhe niseshin nga veriu i Italisė pėr nė jug 8 deri 10 milionė automobila nė javė. Shumica e kėtyre janė “proletarė”, sipas termit marksist.
|