[Adil Kosovari]

Ky proces evolutiv negativ ndodh, sepse një ligj gjenetik i natyrës provon që, kur duam të bashkojmë, të shartojmë ose të martojmë elementë heterogjenë me elementë homogjenë, një në shtatë ka shans që të na japë si konkluzion elementë të një kategorie të pastër, qoftë heterogjene, qoftë homogjene. Ky ligj është 100% i provuar në pemë, në kafshë, në insekte dhe më mirë në njerëz. Prej këtu, në sociologji (shoqëri njerëzore të organizuar), prej këtu në Shtet dhe organet e tij. Psikologjia luan një rol kryesor, përveç biologjisë dhe raca, gjuha, tradita, besimi e zakonet janë përvojë nga do të rrjedhin konsekuencat. Në shoqërinë shqiptare të mesit të shekullit XX patëm një formulë kimike elementësh të ndryshëm të pabashkueshëm: a) për mentalitetin; b) kulturor; c) fetar; d) ekonomik; e) nivel inteligjence natyrore; me ndërhyrjet dhe presionet e jashtme: a) Traditat turko-bizantine; b) embrione sllave, greke, latine; c) influenca politike dhe ideologjike fashiste, komuniste. Në këtë kazan, ku po valonin elementë heterogjenë, duhej të gatuhej brenda një ide hegjemone, që të dilte gjella: KOMUNIZËM. Për fat të keq të kombit shqiptar, udhëheqësit komunistë ishin të gjithë njëqind për qind të huaj, të panjohur dhe të panjohshëm me filozofinë e shekullit XX dhe me Ekzistencializmin që shpjegon esencën dhe ekzistencën, gjenin dhe eksperiencën, të vetmet vlera të ndërtimit të njeriut dhe, për konsekuencë, të shoqërisë njerëzore dhe Shtetit.
Pas kancerit të ideologjisë komuniste shtoheshin të tjera sëmundje, që vinin nga padituria e drejtonjësve të Partisë Komuniste, duke filluar që nga udhëheqësi; një student i falimentuar në studime, pa asnjë kulturë qoftë dhe sipërfaqësore, deri te shokët e tij që ishin studentë të falimentuar që në fillore e shkolla të mesme, elementë negativë, Zero absolute për procesin filozofik konstruktiv. Mbi gënjeshtrën nuk mund të ndërtohet kështjellë. Atë që natyra s’ta jep, salamanka (Salamanka qe i pari Universitet) nuk ta jep dot hua dhe, kur s’ke as natyrën, as salamankën, je i detyruar të falimentosh, thotë një proverb spanjoll. Si rrjedhim: nga një ideologji kanceroze e përqafuar nga elementë sifilitikë, tuberkulozë, xhahilë, gjaksorë, tradhtorë, aventurierë, ç’rezultat do të pritej? (Këtë studim e kam bërë që në vitin 1954, në librin tim “Lumenjtë zbresin të kuq”, (LOS RIUS BAJAN ROJOS), botuar nga Editoriali ULTRAMAR - SPANJOLL-ARGJENTIN; që tani vonë gazetarët e këtyre vendeve, duke ekzagjeruar (siç është mentaliteti i gazetarit) e kanë mbiemëruar “Libri Profetik”). Përveç këtyre faktorëve negativë heterogjenë, të sëmurë e të paditur, vjen si konsekuencë fatkeqësia e ligjit kimik të Pasterit “Origjina e mikroorganizmave” dhe ai i Mendelit në pemë “Gjenet” dhe ai i August Compte në Sociologji.
Ç’ndodhi si konsekuencë në shoqërinë tonë njerëzore të viteve 1939-1945?
1) Pati pothuaj krejtësisht komunistë që nuk njihnin Filozofinë e lirë dhe askush Epistemologjinë. 2) Pati pothuaj krejtësisht komunistë që nuk njihnin aspak Komunizmin e përfaqësuar nga Marks, Engels, Lenin. 3) Pati pothaj krejtësisht komunistë që nuk njihnin kritikën amerikane të Ideologjisë Marksiste. 4) Pati komunistë që nuk interesoheshin të dinin, as që do mund të dinin se ç’ishte Komunizmi as në praktikë, pale në teori; ky grup i fundit (i katërt) përbën masën e tërë udhëheqësve luftarakë ose lapurakë. Në pati në gjirin e partisë ndonjë djalë (me aq sa mund të dinte një djalë i ri në atë kohë, qoftë mjek, oficer, mësonjës) kjo klasë njerëzish të vlefshëm pësoi njërën nga dy alternativat: ose plumbin, litarin, burgun, ose u vu më një anë si i tredhur apo amorf.