Titulli: Pushtuesi para se tė pushton
Shkatėrrimi i Perandorisė Osmane, si shtetit mė tė madh dhe mė me ndikim nė botėn islame, bėri ndėrrime historike nė gjeografinė islame, posaēėrisht nė Lindjen e afėrt dhe nė pjesėn e Gadishullit arabik. Deri nė fund tė shek. XX, shtetet nacionale tė vendosura nga depėrtimet e fuqive Evropiane, mbetėn burim i tensioneve dhe tė pakėnaqėsive regjionale. Bota islame, e cila kishte dhėnė shumė pėr pėrparimin e civilizimeve tė mėdha, filloi tėrheqjen brenda saj. Myslimanėt e Lindjes sė afėrm, si dhe tė Afrikės veriore dhe Azisė jugore, nga sundimi kolonialist vuajtėn dhe u shtypėn shumė. Shumica e kėtyre vendeve arritėn ta fitojnė pavarėsinė tek nė gjysmėn e dytė tė shek. XX. Lufta pėr pavarėsi nė disa vende solli shumė gjakderdhje, si p.sh. ajo nė Algjeri. Nė kėtė shtet vdiqėn miliona njerėz tė pafajshėm, kurse nga pasojat e ndjekjeve torturave dhe mundimeve qė ushtroheshin ndaj tyre, njė numėr i konsiderueshėm i njerėzve mbetėn invalid tė pėrjetshėm. Edhe pas arritjes sė pavarėsisė dhe tėrheqjes sė forcave kolonialiste, nė ato vende nuk u vendos paqja dhe liria. Shkurt, pjesa e madhe e botės islame nė shek. XX jetoi duke toleruar luftėra, konflikte, varfėri, dhe pikėllime e mjerime. Ndėrkaq qė duhet ditur se bota islame nuk ishte ēdoherė kėshtu.
Historia, nė XIV shekujt e fundit nė tėrėsi, zbulon njė fotografi tjetėr: pėrparimi mė i ndritshėm i kulturės dhe shkencės njerėzore u mundėsua falė paraqitjes sė islamit. Nė kohėn kur Evropa ishte nė errėsirė tė plotė, myslimanėt ishin ata qė nė rruzullin tokėsor vendosėn njė civilizim tė pabesueshėm, ndėrsa morali islam ndriēonte botėn.
"Lexo, me emrin e Zotit tėnd, i cili krijoi. Krijoi njeriun prej njė gjaku tė ngjizur. Lexo! Se Zoti yt ėshtė mė bujari! Ai qė e mėsoi tė shkruaj me pendė…" (El Alak,1-4).
Feja islame, tė cilin ne sot e njohim, lindi para 14 shekujve nė Gadishullin arabik, tė Azisė jug-perėndimore. Zbulimi i fundit i librit tė shenjtė Kuranit nga Allahu xh. sh. tė Dėrguarit tė Zotit Muhamedit a. s. qoftė Allahu i lumtur me te, pjesė pėrbėrėse e sė cilės ėshtė morali islam, bėri qė njerėzit e pakulturuar, tė padijshėm dhe tė dhunshėm tė kėtij regjioni, tė mėsojnė pėr mirėkuptim, paqe kulturė dhe civilizim. Nė fillim tė shekullit VII, Arabia ishte njėra nga vendet mė kaotike nė botė. Nė kėto territore jetonin shumė fise, nga tė cilat secila pėr veti kishte nga njė idhuj tė cilin e adhuronin. Ata i shpallnin luftė njėra tjetrės, derdhėn shumė gjak, dhe shkuan aq larg me krime sa qė i mbytnin edhe fėmijėt e vet, e tėrė kjo ndodhte pėr shkak tė idhujtarisė dhe besimeve tė shtrembėruara. Mėnyra e besimit tė tyre nėnkuptonte barbarizėm, urrejtje, dhe dhunė, nė vend tė dashurisė, mėshirės dhe mirėsisė. Femrat i konsideronin qenie pėr tė kėnaqur epshet seksuale, kurse tė varfėritė dhe robėrit shfrytėzoheshin nė mėnyrė mė mizore.
__________________
pause
|