[Lapsi]

1. Ushtria

Në krye të trupave vendos një njeri, i cili në syrin tënd, është më besniku ndaj Zotit, Profetit të Tij dhe Imamit tënd. Më i sinqerti prej tyre dhe më i dobishmi është ai, i cili nuk zemërohet kollaj, i pranon arsyetimet, është i butë me të dobëtit dhe i ashpër kundër të fuqishmive. Dhuna nuk duhet ta shqetësojë dhe dobësia nuk duhet ta lërë të pashpresë. Për të gjetur njerëz të tillë, kërko në familje të virtytshme dhe fisnike, që kanë vlera dhe traditë dhe që janë të famshme për guxim e për bujari. Këta njerëz janë burimet e nderit dhe të virtytit. Kur të gjesh njerëz të tillë, kujdesu për punët e tyre siç kujdeset një prind për punët e fëmijës së tij. Mos të të duket e tepërt asgjë që bën për ta dhe mos e shih si të parëndësishëm ndonjë shërbim që ua kryen, ndonse mund të jetë shumë i vogël, sepse kjo gjë do të krijojë një përshtypje të mirë tek ta. Mos i lër pas dore punët e vogla të tyre duke u arsyetuar se merresh me punë të rëndësishme sepse shumë shpesh, shërbimet e vogla sjellin rezultate të mëdha.

Më të respektuarit në mesin e komandantëve të tu, duhet të jenë ata, të cilët janë bujarë ndaj ushtarëve të vet dhe i përmbushin nevojat e familjeve të tyre, që mbesin pas. Në fund të fundit, gjëja e vetme që duhet ta mendojnë ushtarët është lufta me armikun. Nëse i mbron ata dhe sillesh me mëshirë ndaj tyre, do t’ua fitosh zemrat lehtësisht. Më e bukura për një sundues është kur në vendin e tij mbisundon drejtësia dhe kur populli e do atë. Kjo nuk do të ndodhë nëse populli s’e ka zemrën të pastër nga dyshimet dhe nga ankesat kundër teje. Besnikëria dhe dashuria e tyre do të vërtetohet kur ata të mblidhen rreth teje për ta përkrahur qeverisjen tënde dhe kur të mos e shohin si një ngarkesë detyrimin ndaj shtetit e të mos e dëshirojnë fshehurazi shkatërrimin e tij. Andaj plotësoji kërkesat e popullit, aq sa mundesh dhe lëvdoi ata për punët e mira, që i kanë bërë, sepse përmendja e bëmave të mira, i kënaq guximtarët dhe u jep kurajo atyre, që kanë mbetur pas në veprime.

Vlerësoi bëmat e secilit prej tyre, mos ia mvesh dikujt bëmat e një tjetri dhe mos i shpërble më pak se ç’meritojnë. Pozita e lartë e dikujt, nuk duhet të të bëjë t’i tregosh si të mëdha veprat e tija të pakta dhe as pozita e ulët e një njeriu, s’duhet t’i bëjë veprat e tija të të duken pak.

Në çështjet që të mërzisin, drejtoju Zotit dhe Profetit të Tij, sepse njerëzve që ka dëshirë t’i udhëzojë, Zoti u thotë:

O ju që besoni! Bindjuni Zotit dhe Profetit të Tij dhe atyre, që u jepet autoritet nga mesi juaj! Dhe pastaj, sikur të grindeni mes veti për diçka, drejtojuni Zotit dhe Profetit, nëse vërtet besoni në Zotin dhe në Ditën e Fundit... Kur’an 4:59

T’i drejtohesh Zotit, do të thotë të sillesh sipas asaj, që është thënë qartë në Librin e Tij, kurse t’i drejtohesh Profetit, do të thotë ta ndjekësh Traditën (Sunnetin) e tij të pranuar gjërësisht, për të cilën nuk ka dallime mes njerëzve.

2. Gjykatësit

Për t’i zgjidhur mosmarrëveshjet mes njerëzve, duhet t’i zgjedhësh ata, që janë më të dalluarit e popullit. Rastet e ndryshme nuk duhet t’ua tollovisin mendjen, diskutimet s’duhet t’i zemërojnë, nuk duhet të këmbëngulin në një gjë të gabuar dhe duhet ta pranojnë të vërtetën, kur të përballen me të. Ata s’duhet të jenë njerëz lakmitarë dhe s’duhet të kënaqen kurrë me një hulumtim sipërfaqësor të çështjes, pa u thelluar në të. Ata duhet gjithnjë të jenë të gatshëm për t’u ndalur më gjatë mbi pikët e dyshimta, duhet t’u japin rëndësi argumenteve, të mos zemërohen gjatë zënkave të palëve, të jenë të durueshëm gjatë hulumtimit dhe sypatrembur gjatë sjelljes së vendimeve. Lëvdatat nuk duhet t’i bëjnë mendjemëdhenj dhe fjalët e bukura s’duhet t’ua prishin paanësinë. Të paktë janë njerëzit e tillë.

Kohë pas kohe kontrolloi vendimet e tyre dhe jepu një pagë të tillë, që të mos u mbetet asnjë arsyetim për të qenë të pandershëm dhe asnjë nevojë, për të shkuar tek të tjerët për ndihmë. Jepu atyre një prestigj dhe një pozitë aq të lartë, sa të mos mund asnjëri nga paria ose nga zyrtarët e shtetit t’i marrë nën kontroll ose t’i dëmtojë. Duhet të jesh shumë i kujdesshëm në këtë çështje, sepse në të kaluarën, kjo fe ka qenë e burgosur në duart e njerëzve të ligë, që vepronin sipas ndjenjave dhe e kërkonin pasurinë e kësaj bote.

3. Zyrtarët e shtetit

Pas kësaj, ki kujdes për punët e zyrtarëve. Vendosi ata në pozita, vetëm pasi t’i kesh sprovuar më parë dhe mos e favorizo askënd, sepse kjo krijon padrejtësi ndaj tyre dhe pabarazi. Prej tyre, zgjidhi ata që janë modestë e që kanë përvojë dhe të tillë që burojnë nga familje të ndershme e që kanë qenë muslimanë më parë, sepse këta njerëz kanë një moral të bukur dhe nuk e njollosin nderin e tyre. Ata s’janë lakmitarë dhe përherë përqëndrohen në zgjidhjen e problemeve.

Jepu atyre një pagë të mirë, sepse kjo u mundëson një mbijetesë të rehatshme dhe nuk i bën t’i lakmojnë pasuritë, që i kanë nën përgjegjësi. Përveç kësaj, kjo do të ishte një argument i fortë kundër tyre, nëse ata përpiqen të mos u binden urdhrave të tu. Duhet ta kontrollosh punën e tyre dhe të kesh njerëz besnikë e të sinqertë, që do të raportojnë në lidhje me ta. Vëzhgimi i punës së tyre nga ana jote, do t’i bëjë të jenë besnikë ndaj detyrës dhe të sjellshëm ndaj popullit. Ji i kujdesshëm me zyrtarët e korruptuar! Nëse ndonjëri prej tyre e keqpërdor detyrën dhe burimet e tua e vërtetojnë këtë gjë, atëherë kjo është një dëshmi e mjaftueshme. Atë duhet ta dënosh dhe ta bësh ta rikthejë gjithë atë pasuri, që e ka mbledhur padrejtësisht. Duhet ta poshtërsosh, ta shpallësh hapur abuzimin e tij dhe ta bësh ta mbathë mbi vete turpin e krimit, që e ka kryer.

4. Administrimi i tatimeve

Ji i kujdesshëm për punën e tatimeve dhe për mirëqenien e atyre që i paguajnë këto tatime, sepse në mirëqenien e tyre fshihet mirëqenia e të tjerëve. Të tjerët nuk mund të përparojnë pa ata sepse të gjithë janë të varur nga tatimet e tyre. Megjithatë, duhet më shumë kujdes t’i kushtosh kultivimit të tokës sesa mbledhjes së tatimeve, sepse nuk mund të mbledhësh tatime kur të korrat s’kanë qenë të bollshme. Dije se ai sundues që kërkon tatime kur të korrat janë të pakta, e shkatërron vendin e tij dhe u sjell vetëm vdekje njerëzve. Sundimi i tij s’ka për të qenë i gjatë.

Nëse njerëzit ankohen nga lartësia e tatimeve, nga sëmundjet, nga thatësira ose nga vërshimet, ti duhet ta ulësh tatimin, në një nivel që do të mund ta përmirësojë gjendjen e tyre. Ulja e tatimit nuk duhet të jetë diçka e urryer nga ana jote sepse kjo ulje do të pasqyrohet në përparimin e vendit tënd dhe do t’i bëjë të kënaqur e të lumtur njerëzit. Falë kësaj, ti mund t’i besosh fuqisë së tyre dhe të presësh përkrahje nga ata. Mund të vijë dita e të ndryshojë gjendja dhe ti të jesh i detyruar për t’u kërkuar ndihmë. Ata me kënaqësi do t’i marrin përsipër detyrimet e tyre sepse begatia është e aftë të mbajë mbi shpinë, gjithçka që i ngarkohet. Një shtet shkatërrohet nga varfëria e popullit dhe varfëria e popullit shfaqet atëherë, kur zyrtarët përpiqen gjithë kohës për të mbledhur sa më shumë pasuri. Ata nuk marrin mësim nga historia e popujve të lashtë dhe nuk janë të kujdesshëm ndaj urdhrave të Zotit.