[Lapsi]

5. Nëpunësit


Pastaj duhet të jesh i kujdesshëm me nëpunësit. Në krye të punëve vendose atë që është më i miri prej tyre! Letrat e tua me vendime të rëndësishme dhe të fshehta, dorëzoja atij që ka një karakter më të fortë e që s’bëhet mendjemadh nga lëvdatat dhe nderimet, sepse një person i tillë nuk ka për të folur keq në mesin e njerëzve, kundër teje dhe kundër qeverisjes tënde. Njeriu i zgjedhur nga ana jote, s’duhet të jetë i pakujdesshëm në përcjelljen e raporteve të zyrtarëve të tu dhe në përpilimin e përgjigjeve të sakta në emrin tënd. Ai duhet të jetë i përpiktë në çështjet e pagesave. Ky njeri s’duhet kurrë të bëjë ndonjë marrëveshje, që të dëmton ty dhe duhet të jetë i kujdesshëm për t’i parandaluar marrëveshjet që bëhen kundër teje. Ki kujdes që ky person të jetë i vetëdijshëm për pozitën e tij sepse ai që është i pavetëdijshëm për pozitën e vet, nuk mund t’i kuptojë punët e tjera.



Ki kujdes që të mos u japësh poste të rëndësishme nëpunësve tuaj dhe të mos u besosh në mënyrë të verbër, thjesht pse të duken të sinqertë, të besueshëm dhe të mençur sepse ka shumë njerëz, të cilët, kur duan, mund të sillen si të sinqertë e besnikë dhe të mbathen me rrobat e virtytit dhe modestisë për ta fituar simpatinë e sunduesve, ndonse nuk janë as të sinqertë, as besnikë dhe as të urtë. Zgjidhi ata që kanë një emër të mirë mes njerëzve dhe që njihen për sinqeritetin e tyre. Një zgjedhje e tillë do të dëshmojë se je besnik ndaj Zotit dhe ndaj atij, që të ka emëruar në këtë detyrë.



Emëro një person në krye të çdo zyre, i cili do të jetë i aftë dhe mjaft i ditur, për t’i kryer me sukses punët e vështira dhe të cilit s’do t’i lidhen duart, kur të ketë shumë punë për të bërë. Dije se kur të ketë mangësi tek nëpunësit e tu, ti do të jesh përgjegjës për këtë.







6. Tregtarët dhe zejtarët


Tani dua të të këshilloj për tregtarët dhe për zejtarët. Sillu butë ndaj tyre, qofshin ata tregtarë të vendosur në një vend, të tillë që shesin në vende të ndryshme ose zejtarë. Urdhëroji nëpunësit e tu të sillen po kështu! Të gjithë ata janë burimi i pasurisë së shtetit. Ata sjellin mallëra për popullin. Shumë prej tyre i sjellin këto gjëra nëpër shkretëtira, nëpër dete e male, nga vende, ku njerëzit e zakonshëm nuk mund të shkojnë për t’i marrë. Këta njerëz janë zakonisht paqedashës dhe nuk shkaktojnë trazira dhe revolta. Duhet të kujdesesh për punët e tyre dhe t’i mbrosh, kurdo që të bëjnë tregti në tokën tënde ose të kalojnë nëpër të, duke bartur mallëra nga një vend në tjetrin.



Por përkundër kësaj, dije se shumë prej tyre janë koprracë të pashembullt, krejt vetjakë dhe të obsesionuar me mbledhjen e pasurisë. Ata shpesh i fshehin mallërat e tyre, që t’u rritet vlera dhe pastaj i shesin me çmime shumë më të larta. Kjo është në dëm të popullit dhe një çnderim për sunduesin. Ndaloje këtë praktikë sepse i Dërguari i Zotit (paqja qoftë mbi të dhe mbi familjen e tij) e ka ndaluar atë. Tregtia duhet të jetë e ndershme, me peshore të drejta dhe të mos e dëmtojë asnjërën nga palët. Nëse edhe përkundër kësaj ndalese, dikush e vazhdon këtë praktikë, atëherë jepi atij një dënim shembullor, por jo të tëperuar.







7. Klasa më e ulët


Ki kujdes për të varfërit dhe druaju Zotit, në lidhje me punët e tyre! Ata nuk kanë përkrahje, s’kanë të ardhura dhe s’kanë mundësi për ta fituar bukën e gojës. Ata janë të mjeruar dhe shumë prej tyre janë të paaftë për punë. Disa prej tyre dalin për të lypur e disa të tjerë nuk lypin, por gjendja e tyre e tregon qartë varfërinë, vuajtjen dhe nevojat që kanë. Për hir të Zotit, o Malik, mbroji ata dhe të drejtat e tyre, sepse vetë Zoti ta ka dhënë këtë përgjegjësi. Duhet të caktosh një hise për ta nga arka e shtetit, nga drithërat që kultivohen dhe nga gjërat, që merren si pre lufte, në emër të Islamit. Në të gjitha këto gjëra, njerëzit që jetojnë larg qendrës, e kanë të njejtën të drejtë si ata që jetojnë pranë. Mos lejo që jeta e luksit të të mbajë larg tyre. Nuk mund ta arsyetosh mosinteresimin tënd për punët e vogla, duke thënë se kishe punë më të rëndësishme për të kryer. Mos ji i pakujdesshëm për punët e tyre dhe mos u largo prej tyre me mendjemadhësi!



Kujdesu për ata, të cilët s’të afrohen dot për shkak të pamjes së tyre të pakëndshme dhe ngase njerëzit i konsiderojnë të pavlerë. Për këtë punë, zgjidh njerëz të besueshëm, që i druhen Zotit, të cilët do t’të lajmërojnë për gjendjen e tyre. Sillu ndaj të varfërve me përgjegjësi të plotë dhe duke e patur parasysh ditën kur do të dalësh përpara Zotit, sepse në mesin e njerëzve, këta e meritojnë më së shumti kujdesin dhe dhembshurinë tënde.



Kujdesu për jetimët dhe për të moshuarit, të cilët s’kanë të ardhura dhe nuk duan të dalin rrugëve për të lypur. Kjo është një punë e vështirë për shumë sundues. Në të vërtetë, çdo punë e drejtë është e vështirë, përveç për ata, që e kërkojnë bekimin e Zotit dhe dëshirojnë të jenë pranë Tij. Të tillëve Zoti ua lehtëson punën.



Pastaj përcakto një kohë për ankesa, gjatë të cilës do të ulesh mes tyre me modesti, për hir të Zotit që të krijuar. Gjatë kësaj kohe, mbaje larg vetes ushtrinë, rojet dhe nëpunësit e tu, që të mund të flasë pa frikë gjithkush, që ka diçka për të thënë. E kam dëgjuar të Dërguarin e Zotit (paqja qoftë mbi të dhe mbi familjen e tij) të thotë: “Kurrë s’do ta arrijë pastërtinë ai popull, tek i cili e drejta e të dobëtit nuk sigurohet nga i fuqishmi, pa patur frikë...” Ji i durueshëm ndaj sjelljes së tyre të çuditshme dhe paaftësisë së tyre për të folur me ty. Largoje zemrën tënde nga mendjemadhësia. Po të jesh i tillë, Zoti ka për t’të mbuluar me mëshirën e Tij dhe ka për të të shpërblyer për bindjen. Kur të japësh diçka, jepe me fytyrë të qeshur! Kur të refuzosh, bëje atë në mënyrë të sjellshme dhe duke dhënë arsyetime.



Do të ketë disa gjëra, të cilat nuk mund t’i bëjë askush tjetër përveç teje. Për shembull, duhet t’u përgjigjesh letrave të zyrtarëve të tu, të cilat janë përtej autoritetit të nëpunësve, që ke pranë. Nëse kupton se zyrtarët e tu nuk merren sa duhet me punët e popullit, ti duhet vetë ta korigjosh gabimin e tyre. Çdo ditë, përfundoje punën e caktuar për të, sepse dita e nesërme i ka punët e saja. Pjesën më të mirë të ditës ndaje për adhurimin e Zotit, ndonse të gjitha këto gjëra janë për hir të Zotit, kur qëllimi të jetë i pastër dhe populli të përparojë.







Marrëdhënia me Zotin


Gjëja me të cilën duhet ta pastrosh besimin tënd, është përmbushja e obligimeve, që i ke vetëm drejt Zotit. Andaj, kushtoja Atij një pjesë të ditës dhe të natës tënde dhe plotësoji pa mangësi detyrimet e tua ndaj Tij, ndonse kjo mund të jetë e lodhshme për trupin tënd. Kur t’i udhëheqësh njerëzit në namaz, mos e zgjat atë së tepërmi sa t’i mërzisësh dhe as mos u ngut tepër, sa ta bësh të mangët. Mbaje mend se mes njerëzve ka të sëmurë dhe të tillë, që kanë nevoja të tjera. Kur i Dërguari i Zotit (paqja qoftë mbi dhe mbi familjen e tij) më dërgoi në Jemen, unë e pyeta se si duhej t’i udhëhiqja namazet. Ai më tha: “Fali namazet, siç do t’i falte më i dobëti prej tyre dhe ji i mëshirshëm ndaj besimtarëve!”