[Guri i madh]

Mospajtime midis SHBA dhe BE rreth Kosovës?





Londër* 17 janar – Pas raportit të Dick Martyt dhe zgjedhjeve problematike në Kosovë shtrohet çështja nëse fare do të fillojnë bisedimet Beograd-Prishtinë* i ka thënë BBC-së James Ker-Lindsay* nga Instituti Evropian pranë Universitetit londinez Lese.
Kaloi një muaj qysh se deputeti i KE-së* Dick Marty* publikoi raportin me akuza të rënda ndaj kryeministrit të Kosovës në dorëheqje* Hashim Thaçit* dhe Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës* duke i apostrofuar ata për tregti me organe njerëzish të serbëve dhe shqiptarëve të rrëmbyer në Kosovë gjatë vitit 1999.
Pas reagimeve të para* të ashpra* sidomos të shtypit perëndimor* që shkroi për Kosovën si një shtet të krimit* e pastaj për demantet e Thaçit dhe kërcënimin me padi gjyqësore kundër diplomatit zviceran* shpirtrat sikur janë qetësuar deri diku. Dick Marty* siç është paraparë* më 25 janar do të paraqesë raportin e tij para deputetëve të Asamblesë Parlamentare të Këshillit të Evropës* i cili do të thotë mendimin e vet për të dhe eventualisht* të propozojë hapjen e hetimeve të plota.
Ka edhe paralajmërime se Parlamenti Evropian do të mund të emëronte një raportues special në lidhje me akuzat për tregti me organe njerëzore në Kosovë.
James Ker-Lindsay nga Instituti Evropian pranë Universitetit londinez Lese* i ka thënë BBC-së se gjatë muajve të shkuar ka mbizotëruar qëndrimi se akuza e Martyt janë aq serioze* sa duhet të mbështeten në fakte* përkatësisht në hetime.
Bashkëbiseduesi i BBC-së bën dallimin për mënyrën sesi u reagua ndaj raportit të Martyt në SHBA dhe BE – vendet udhëheqëse të Perëndimit që nga fillimi kanë përsëritur në kor se Kosovës duhet t’i jepet pavarësia* meqë ky është parakusht për stabilitet:
“Askush* ndërkaq* nuk ka dashur publikisht të pranojë se rreziku më i madh për stabilitetin kanë qenë në fakt kërcënimet e shqiptarëve të Kosovës se do t’i kthehen dhunës nëse nuk marrin pavarësinë. Një kohë të gjatë konsiderohej se Hashim Thaçi është personi me rëndësinë vendimtare për pengimin e një rebelimi të tillë. Tani* ndërkaq* evropianët kanë filluar të përqafojnë qëndrimin se Prishtina duhet të nisë të përmbushë ato standarde në të cilat insistohej para pavarësisë. Interesat amerikane në Kosovë dallohen nga ato evropiane – për evropianët me të vërtetë është e rëndësishme që Kosova të shndërrohet në shtet demokratik që respekton të drejtat njerëzore* ndërsa Washingtoni edhe më tutje insiston në stabilitetin”.
Ker-Lindsay thotë se për Serbinë është më së miri të heshtë dhe të lë Dick Martyn dhe instancat e tjera ndërkombëtare që përmes insistimit për hetime rreth akuzave kundër Thaçit* të dobësojë më tutje pozicionin e Kosovës para fillimit të bisedimeve të paralajmëruara Beograd-Prishtinë.
Disponimi ndër evropianë* sipas mendimit të tij* ka ndryshuar dhe kjo do të bëjë të mundshme Beogradit që me lehtë të përfitojë koncesione në çështjet siç janë Veriu i Kosovës* të drejtat e komunitetit serb dhe statusi i manastireve:
“Që të gjithë ishin përgatitur për fillimin e bisedimeve* me shpresën se këto do të mund të sillnin vullnet pak më të mirë në marrëdhëniet midis Beogradit e Prishtinës* pastaj do të hapeshin* t’i quajmë ashtu* çështjet statusore* dhe jo negociatat për vet statusin e Kosovës. Me fjalë të tjera* thelbi i negociatave do të ishte çështja se me çfarë çmimi do të ishte Prishtina e gatshme të paguajë që Beogradi të njohë Kosovën ose së paku t’ua lejojë vendeve të tjera ta njohin. Por* pas raportit të Martyt dhe zgjedhjeve problematike në Kosovë* çështje kryesore është se nëse dhe kur do të fillojnë fare ato bisedime”.