[natyra]

Gabriel García Márquez (Gabriel Garsia Markez i njohur edhe si Gabo)* shkrimtari i njohur kolumbian lindi më 6 mars të vitit 1927 në Aracataca* një fshat i vogël pranë maleve të Karaibeve kolumbiane. Ai ishte djali i Gabriel Eligio García dhe Luisa Santiaga Márquez Iguarán.
Gabriel Garcia Markez jep autograme në Kubë
Në atë periudhë dështoi shoqëria United Fruit* që deri në atë kohë kishte mbajtur ekonominë në rajon në një nivel mjaft të mirë nëpërmjet kultivimit të bananes. Si në çdo familje të asaj krahine edhe në atë Márquez gjendja financiare ishte në përkeqësim të vazhdueshëm* kështu që Gabrile së bashku me prindërit u transferua në shtëpinë e gjyshërve të tij në Riohacha.

Tetë vjetët e para të jetës së Markezit kaluan qetësisht* të mbushura me historitë magjike të gjyshes Tranquilina Iguarán dhe tregimet epike të gjyshit Nicolás Ricardo Márquez Mehija* në shtëpinë e të cilit dëgjoi historinë e masakrës së plantacioneve të bananes* ku u vranë mbi 100 njerëz* që më pas u varrosën në një varr masiv. Nga goja e gjyshit dëgjoi bëmat e jashtëzakonshme të gjeneralit Rafael Uribe Uribe* protagonist absolut i Luftës Njëmijë Ditore (1899-1902)* një nga ngjarjet më të rënda dhe më të përgjakshme në historinë e Kolumbisë.

Ne 1935 humbi gjyshin dhe kjo ngjarje ndikoi shumë në gjendjen shpirtërore të 12 vjeçarit Márquez* i cili një vit me pas shkon në Barrankija për të studiuar në shkollën San Hosé. Më 1942 u transferua në Zipaquirá për të përfunduar gjimnazin. Ne moshën 20 vjeçare fitoi të drejtën e studimit në Universitétin e Bogotá* dega drejtësi. I mërzitur nga jeta e përshpejtuar e kryeqytetit kolumbian dhe nga i ftohti i krahinës se Andeve* Gabriel mbyllej në dhomën e tij ku lexonte kryeveprat e autorëve me të mëdhenj latinë dhe spanjisht-folës. I mahnitur nga letërsia* filloi të shkruante duke braktisur studimet.

Megjithë pasionin e madh për librat Márquez ishte një nga ata që vuanin situatën e Kolumbisë që po kalonte një periudhë ku dhuna ishte gjithnjë e pranishme. Me 9 prill 1948* filloi e famshmja El Bogotazo* e njohur si treditëshi i dhunës në kryeqytet* që përfundoi me vdekjen e drejtuesit libéral Jorge Eliecer Gaitán. Gjatë atyre ditëve të përgjakshme disa njerëz hynë në apartamentin e tij dhe dogjën gjithçka. Márquez vendosi të shkonte në Kartagjenë ku gjeti punë si redaktor e më pas si reporter për gazetën "El Universal".


Ne 1949 vendosi të rikthehej në Barrankija* ku filloi të punonte si gazetar dhe u bashkua me “El Gruppo de Barranquilla”* që përbehej nga të rinj që kishin pasion letërsinë. Një vit më pas publikoi në faqet e gazetës "El Espectador" të Santa Fésë një tregim me titull "La tercera resignación". Në vitin 1952* mbaroi së shkruari romanin e tij të parë* “La hojarasca” (përkthyer shqip si Gjethurinat) dorëshkrimin e të cilit e dërgoi në Argjentinë. Pas tre javësh në përgjigjen që i erdhi shkruhej që mund të merrej me çdo gjë përveç se me letërsi.

Më 1955 fitoi çmimin e parë në një konkurs* ku konkurroi me tregimin "Un día después del sábado" (Dita pas së shtunës). Falë dhuntive të tij narrative* García Márquez në një hark kohor mjaft të shkurtër u bë një nga emrat më të rëndësishëm të gazetarisë kolumbiane. Intervistat* artikujt dhe opinionet e tij ishin të mirëpritura në çdo redaksi. Te gjitha punimet e tij deri në 1956* u publikuan si një libër i vetëm me titull "Relato de un náufrago"* që trazoi skenën politike në vend pasi aty trajtoheshin trafiqet e drogës nëpërmjet detit. Qëndrimi i Markezit ndaj këtij fenomeni gjeti aprovimin e popullit* por provokoi keqas politikanët.

Në nëntor 1956 drejtori i gazetës "El Espectador"* për të cilën punonte Markez* mori urdhër nga disa qeveritarë që të pushonte nga puna shkrimtarin. Nga miqësia e ngushtë dhe respekti i madh* drejtori vendosi ta dërgonte në Zvicër* ku do të punonte si reporter për gazetën e tij. Edhe pas falimentimit që ndodhi një vit me pas* Markez vendosi të qëndronte në Zvicër. Gjatë jetës në Evrope* ai vizitoi shumë qytete të famshme të kontinentit të vjetër së bashku me mikun Plinio Apuleyo Mendoza. Udhëtimi në fjalë shërbeu si frymëzim për të shkruar "90 días en la cortina de hierro". Më 1958* pas një qëndrimi në Londër* García Márquez u kthye në Amerikë* për t’u vendosur më pas në Venezuelë.

Në Barrankija* u martua me Mercedes Barca* me të cilën pati dy fëmijë* Rodrigo (lindur në Bogotá në 1959) dhe Gonzalo (lindi në Meksiko në 1962). Më 1961 u transferua në New York ku filloi punën si korrespondent i Prensa Latina. Kërcënimet e vazhdueshme nga ana e CIA-s dhe kubanezëve e shtynë të transferohej në Meksikë. Më 1967 realizoi kryeveprën e krijimtarisë se tij “Cien años de soledad“ (përkthyer shqip si Njëqind vjet vetmi)* një libër që shënon kulmin e të ashtuquajturit realizëm magjik. Më 1974 dolën në treg “Ojos de perro azul” dhe "El otono del patriarca" (Vjeshta e patriarkut)* dy veprat më komplekse të krijimtarisë së tij* një metaforë e gjerë mbi vetminë* mjerimin si pasojë e pasurimit.

Nga viti 1975* Márquez jetoi midis Meksikës dhe Kartagjenës* Havanës e Parisit. Më 1982* u vlerësua me çmimin Nobel për Letërsinë. Më 2002 publikoi vëllimin e parë të Vivir para contarla (Të jetosh për të treguar)* ndërsa dy vjet më pas veprën e tij të fundit* të paktën deri tani Memorias de mis putas tristes (përkthyer në shqip nga Mira Meksi me titull Kujtim kurvash të trishta). Aktualisht Gabriel García Márquez jeton në Mexico Disctricto Federal në Meksikë* ku shkruan autobiografinë e vet dhe lufton kancerin limfatik. Ndër veprat e tij me të mëdha përmenden Dashuri në kohërat e kolerës* Kronikë e një vdekjeje të paralajmëruar dhe “Njëqind vjet vetmi” e cila është përkthyer në shqip nga i madhi Robert Shvarc* Gjenerali në labirintin e tij* Erendira etj. Veprat e Markezit në shqip i kanë përkthyer Ramiz Kelmendi* Veton Surroi* Aurel Plasari* Mira Meksi e Robert Shvarc.

Kerkoi falje*per postim te ngjajshem*ishte gabim teknik.
respekt...N.