[Zero Cool]

Azemin me shokë më shumë i shqetësoi qëndrimi i forcave franceze, sepse për serbët e kanë ditur edhe më parë se janë të pabesë dhe dinakë. A ishin ata francezë që disa ditë më parë më se 2000 austrikë të zënë robër në Përrua të Keq (te Përroni i Kajtazit), ua patën dorëzuar në garnizonin e Mitrovicës ?! Atë ditë vetë komandanti Balshe kishte shtruar drekë dhe e kishte përgëzuar për fitore:
- Mirë se erdhe Mysje Azem Galica! Trimëria dhe strategjia jote efikase po më çudit. Po ua kalon gjeneralëve tanë që kanë kryer shkolla e akademi ushtarake. T’i zësh gjithë ata ushtarë e oficerë pa t’u dëmtuar asnjë luftëtar është diçka e madhërishme dhe e rrallë. Ne francezët, trimat e tillë i çmojë dhe i nderojmë. Edhe për Ju kemi përgatitur drekë solemne dhe një shpatë të argjendtë, e cila u takon vetëm heronjve si trofe lufte. Gëzuar fitoren dhe dekoratën!
- “Zoti gjeneral, ju falënderoj për drekën dhe shërbimet e tjera. Unë nuk kam kryer shkolla e akademi ushtarake. Çdo gjë e kam mësuar nga jeta e përvuajtur e popullit tim. Ne e bëjmë vetëm një lloj lufte, luftën çlirimtare. Atë luftë e udhëheq vetëm një dashuri - dashuria për lirinë e trojeve tona, që po na i shkelin të huajt. Kjo na bën të fortë e trima, të aftë e strategë të mirë. E sa i përket dekoratës nuk mund ta pranoj. Unë nk bëra asgjë më tepër se sa më takon. Kreva detyrën ndaj atdheut. Këtë e bëjnë edhe shokët e mi dhe mbarë populli im trim. Nuk kemi dalë maleve për grada e dekorata, por për liri dhe pavarësi të trojeve tona”.
Kështu u veprua edhe me robërit e zënë në Pejë, por tradhtia ishte përgatitur herët. Këtë e ka pohuar edhe vetë Jorgo Gjukiqi (Jabuka) nga Jabuka e Koloshinit që kishte zënë vend në Bukosh të Vushtrrisë. Ai në biseda me galicasit thoshte:
- “Këtë sy ma ka verbua Azem Galica, por unë ia kam pasur borxh edhe jetën. E kemi tradhtuar shumë rëndë. Luftërat dhe sukseset e tij i shfrytëzuam derisa i ndoqëm austriakët dhe hungarezët. Kur erdhën francezët ia kthyem shpinën. Kurrë nuk e harroj momentin kur e shkatërruam mbishkrimin “SKËNDERBEU” në hotelin e Mitrovicës dhe e vumë atë “Car Dushan”. Nuk mjaftoi vetëm kjo. Unë i mashtruar nga krali e i verbuar nga gradat, i dola në pritë për ta vrarë tinëz. Ai si rrufeja m’i vrau dy shokët: Vojën dhe Stojanin dhe mua më la për të vdekur, pa njërin sy. Po hallall i kam thënë për së gjalli dhe hallall po i them për së vdekuri, se burrë si Azem Galica nuk lind më nëna. Ishte trim i pastër dhe besnik”.



Kosova e çliruar nga kryengritësit shqiptarë përsëri ra në kthetrat e barbarëve, zullumet e të cilëve ende ishin të pashëruara (1912 - 1915).
Azemi nuk u demoralizua, por pa humbur kohë filloi organizimin e çetave të lirisë. Kostë Vojvoda u bë armik i përbetuar i tij. Ai e ftonte të dorëzohej dhe të merrte ndonjë gradë ushtarake. Ky e filloi përgatitjen e një lufte të re kundër “Serbisë së Dytë” siç e quajti populli këtë pushtues gjakatarë. Përsëri doli maleve, sepse siç thotë Kadareja: “Fati i këtij vendi ka dalë gjithmonë në fillim në maja malesh, ashtu siç del dielli”.
Pas këtyre përleshjeve të mëdha edhe harta gjeopolitike e Evropës pësoi ndryshime. Kështu me kapitullimin e Gjermanisë në atë luftë, më 11 nëntor 1918, merr fund Lufta e Parë Botërore. Para saj kapitulluan edhe aleatët: Bullgaria më 29 shtator, Turqia më 30 tetor dhe Austro-Hungaria më 3 nëntor 1918. Në këtë luftë doli fitues Blloku i Antantës i cili përfshinte 33 shtete.
Lufta e Parë Botërore, në të cilën morën pjesë 74 milionë ushtarë, mori fund në nëntor të vitit 1918. Ajo u kushtoi popujve 10 milionë të vrarë, 21 milionë të plagosur, afër 8 milionë të zënë robër dhe 3.5 milionë invalidë të rëndë të luftës.