[natyra]

Strategjia për veriun-utopi

Për sa kohë qe Qeveria e Kosovës, vazhdon të hartojë plane “veprimi” vetëm në letër, (plotësisht të pazbatueshme në teren), shton rrezikun e faktorizimit të Serbisë në veriun e Mitrovicës. Në fakt Serbia vazhdon ta mbajë nën kontroll këtë pjesë të territorit të shtetit tonë (natyrisht në formën ilegale por gjithsesi faktike), duke penguar shtrirjen e autoritetit shtetëror legjitim (të Republikës së Kosovës) në këtë pjesë delikate.

Në fakt Qeveria e Kosovës nuk duhet të shtojë presion mbi EULEX-in që të angazhojë mekanizmat ndërkombëtarë në të gjitha skajet e territorit verior, por duhet të këmbëngulë qe në radhë të parë të dërgojë mekanizmat vendase administrativo-policore, të cilat do të garantonin strategjinë tjetër që nënkupton planin për investime dhe zhvillim.

Nëse kjo e dyt a(plani ekonomik) ndodhë të hyjë në funksion para se të ndodhë demilitarizimi, kjo do të thotë majmëri e strukturave ilegale dhe kriminale të Serbisë, të cilat mund ti marrin donacionet, por sërish të japin llogari tek autoritetet e shtetit fqinj serb. Nëse autoritetet e Kosovës janë sovrane në funksionim dhe veprim, atëherë edhe përdorimi i forcës do të ishte i justifikueshëm.

Nëse realisht në Mitrovicën veriore vazhdojnë të mbeten të ngrira ligjet kushtetuese të sovrani t(shtetit të Kosovës) atëherë ndarja funskionale e pushteteve është e pashmangshme: (forma juridike dhe kushtetuese nga qendra e Prishtinës me elemente kushtetuese unike-territoriale dhe ajo praktike e zbatuar në terren nga strukturat ilegale-paralele që mbështeten në juridiksionin e Serbisë).

Fondet për veriun, apo majmëri e strukturave ilegale dhe kriminale

Veriu vazhdon të mbetet jashtë kontrollit të institucioneve ndërkombëtare dhe vendase për më shumë se 10 vjet, dhe afër dy vjet që nga shpallja e pavarësisë. Në fakt Qeveria ka premtuar fond të veçantë për veriun e Kosovës, në mënyrë që të zbatojë strategjinë për integrimin e kësaj pjese. Në parim kjo tingëllon bukur (bile diç po bëhet për veriun), por realisht është e paqartë se si do të funksionojë së zbatuari kjo strategji. Dhe është plotësisht absurde qe krerët institucionalë të Republikës së Kosovës të kërkojnë partneritet ndërkombëtar në këtë aspekt për faktin se ndërkombëtarët do të përfshinin edhe Serbinë në një partneritet të gjerë bisedimesh, ani pse në esencë do të quheshin teknike.

Kjo do të thotë legjitimitet i strukturave kriminale serbe atje, të quajtura me një fjalor më të butë diplomatik:struktura gjysmë ilegale apo gjysmë të integruara. Kjo në fakt hapë një kapitull të ri të një lufte të ftohtë, në mes të BE-së, Kosovës dhe Serbisë. Kjo do të thotë se asnjë strategji e dorës së butë nuk do të kenë efekt në veri, dhe kjo mosgjidhje do të ndodhë për aq kohë sa Serbia të përfshihet në planin për strategjinë.

Realisht Serbia është vet pjellë e problemit. Asnjë strategji nuk mund të zbatohet në bashkëpunim me Serbinë, për faktin se kjo e fundit nuk posedon interes që të ndodh integrimi i veriut në sistemin juridik, kushtetues të Kosovës. Paaftësia e ndërtimit të politikave ekzekutive (plani i brendshëm) si dhe mos efektiviteti në diplomacinë e jashtme të qeverisë sonë, ka bërë qe Serbia fqinje të udhëheq programin politik, të shtetit të Kosovës (në betejat e saja destruktive), jo vetëm duke mbrojtur (planin e vet fashisoid), por vazhdon të diktojë përmbajtjen e gjertanishme të spektrit europolitik të vendit tonë (Akuzat dhe trillimet në OKB, BE si dhe ato te paradokohshme në GJND).
(Autori është publicist dhe drejtor për marrëdhënie me publikun në Institutin për Hulumtime dhe Analiza të Politikave Ekonomike)
Dyvjetori i shtetësisë pa veriun

vijon...