[murrizi]

Libri i Skenderbeut

Nuk është një kopje identike e origjinalit, për sa i përket anës grafike, as nuk peshon tetë kilogramë dhe as i shkruar në pergamenë. Megjithatë, brenda 325 faqeve ndodhet gjithçka e "rrëmbyer" nga vepra që Skënderbeu ka pasur në bibliotekën e tij në Vajmar.

"Libri i Skënderbeut" apo "Codex Skanderbeg" vjen për herë të parë në duart e lexuesit shqiptar. janë hedhur në qarkullim pesëqind kopje të këtij botimi të plotë nga Muzeu Historik Kombëtar. "Nisma jonë për të komunikuar me Bibliotekën e Vajmarit dhe për të na dërguar një fotokopje dixhitale të dorëshkrimit në pergamenë, të kataloguar si "Libri i Skënderbeut", doli suksesshëm. Prej shekujsh, këtë dorëshkrim të famshëm që ka qenë në bibliotekën vetjake të Gjergj Kastriot Skënderbeun nuk e kish parë askush nga shqiptarët", tregon drejtori i MHK-së, Moikom Zeqo.

Libri i Skënderbeut
Botimi në Tiranë i "Librit të Skënderbeut" vjen me rastin e 600-vjetorit të lindjes së heroit. Eshtë një botim me disa ndryshime. Nuk është me ngjyra, ashtu sikurse libri në origjinal. "Kjo sepse në origjinal libri është me ngjyrë ohër, i punuar me majë pene. Ngjyra ohër ndoshta mund të jetë ngjyra e pergamenit. Kurse ne e punuam librin në studio grafike dhe do të jetë bardh e zi", tregon më tej Zeqo. Sipas tij, "Codex Skanderbeg" i përket shekullit të XV dhe shekullit të XVI. Eshtë shkruar në pergamenë, teknika e shkrimit është vizatime me pendë. Codex-i nuk ka ndonjë titull të veçantë. Në mbulojën e brendshme gjendet një portret i perandorit Maximilian I. Formati i fletëve është 36 x 27,5 cm. "Libri është prej lëkure bojëkafe e errët. Codex është blerë më 1590 nga Christoffel von Wellendrodt në Varshavë dhe në vitin 1621 iu shit përsëri princit të Vajmarit, Johann Ernest von Sachsen. Që atëherë ndodhet në Vajmar", tregon më tej drejtori i muzeut.

Vepra në origjinal
"Libri ka 325 faqe me ilustrime. Kjo është përcaktuar sipas një numërimi të faqeve të Kodikut, që është bërë në shekullin XVIII", tregon ai. Pas fletës së 325 vijon përsëri një fletë e veçantë pergameni, e cila deri në restaurimin që i është bërë, mbulonte pasqyrën e pjesës së prapme. "Këtu është portreti i formatit 19 x 13,5 cm i perandorit Maximilian 1 (1486-1519). Në pjesën e prapme të kësaj flete do të zbulohej gjatë restaurimit skica e një fëmije ose djali të ri, e madhësisë 18,5x 15,5", tregon më tej Zeqo. Sipas tij, madhësia e fletëve të pergamenit është të ndryshme, pasi ato nuk janë prerë për shkak të vizatimeve të shumta. Ndërsa "Codex Scanderbeg" është restauruar më 1958. Pesha e librit të Skënderbeut është gati 8 kilogramë. "Mbulesa e librit është prej druri, mbështjellëse me lëkurë kafe të errët. Vepra është e ndarë në pesë pjesë të dyfishta. Pjesa e sipërme e mbulesës është e dekoruar bukur me një stampim të modës për kohën. Dorëshkrimi përmban 650 vizatime mbi teknikën e arkitekturën, fortifikimin, iluzionin, artin e të mbrojturit, të armëve, deri tek arti i ndërtimit të urave", shton ai. Sipas Zeqos, për ketë vepër 81 vizatime janë marrë nga libri "Bellifortis", nga Konrad Kyeser, ndërsa vizatimet e tjera janë marrë nga "Iconismis Bellicis", të mjekut vjenez Johan Hartlip.
"Ndërsa në 90 faqe ka vizatime që sjellin një informacion të vyer historik në paraqitjen e jetës qytetare dhe asaj të oborrit. Vizatimet e tjera janë bërë nga një numër autorësh të panjohur", tha drejtori. Pjesa e parë e dorëshkrimit i takon gjysmës së dytë të shekullit XV. Pjesa tjetër e dorëshkrimit mendohet të jetë bërë deri në vitin 1520.

* Nga Alfonsi te Skenderbeu
Mendohet se libri i Skënderbeut fillimisht ka qenë në bibliotekën e Alfonsit të Aragonës, dhuruar Skënderbeut më 1456, kur heroi ka shkuar në Napoli, duke u bërë kështu pronë e bibliotekës së Skënderbeut. "Ferdinandi, që u bë mbret më 1468, nuk ka pasur mundësi t'ia dhuronte librin Skënderbeut, pak para vdekjes së tij. Kështu që duhet saktësuar që libri i është dhuruar Skënderbeut nga Alfonsi i Aragonës, nga plaku", shton Zeqo.
* Vizatime nga "Bellifortis"
81 vizatime të këtij libri janë të Konrad Kryezer (1366-1405), që ka vdekur vitin kur ka lindur vetë Gjergj Kastrioti. Një tekst i librit "Bellifortis" të Kryezer ndodhet në Francë në Muzeun Konde, në Shato dë Shantinj. Për këtë ka folur Dr. Robert Elsie, i cili ka gjetur edhe tetë rreshta që ai mendon janë në shqipen e hershme. Libri i Skënderbeut ka dhe disa mbishkrime në latinisht si dhe në gjermanishten gotike.