Dardania.de - Shiko Postimin Tek - Behgjet Pacolli dhandrri i Rusis po ja fal Trepqen Anglezve

Guri i madh · 19-11-11, 15:43

Miniera Trepça në Stantërg filloi punën prodhuese më 16.10.1930. Gjeologët anglez, në vitin 1924 kishin filluar prospekcionin gjeologjik të fushës xehe mbajtëse të Trepçës. Në vitin 1927, në Londër formohet shoqëria aksionare ‘’Trepça Mines Ltd.’’, në bazë të koncesioneve të blera për shfrytëzim 50–vjeçar të vendburimit. Në kaptinën për historikun e Trepçës, tregohen detalet relevante në zhvillimin e kësaj miniere.
Moment kyç në historinë e gjatë të Minierës, është viti 1990, kur me veprime diskriminuese të Qeverisë serbe në Beograd dhe me forca të policisë speciale, nga puna u larguan dhunshëm 2.715 punëtorë shqiptarë të Minierës, kurse në punë mbeten 726 punëtorë serb dhe pjesëtarë të minoriteteve tjera. Motivet e largimit nga puna nuk ishin ekonomike por të natyrës politike, në shenjë hakmarrje për kundërshtimin e ashpër që minatorët e Stantërgut i bënë ndryshimeve kushtetutare. Këto ndryshime, më vonë patën pasojat tragjike me luftëra të përgjakshme në regjion.
Pas intervenimit të NATO-s në Kosovë (Qershor, 1999), më datën 22.12.1999 në Minierë me Flotacion u rikthyen 218 punëtorë shqiptarë, kurse në mars të vitit 2001, ky numër në marëveshtje me UNMIK-un, u rrit në 445 punëtorë. Jashtë pune kanë mbetur edhe 2.291 punëtorë. Numri real i punëtorëve pretendent për kthim në punë, është më i vogël, nga se brenda 11 viteve të abstenimit nga puna, kanë vdekur rreth 300 punëtorë, në luftë konsiderohen të vrarë ose të humbur 81 punëtorë, kurse në azil në botën e jashtme janë rreth 600 punëtorë.
Miniera Trepça me Flotacion, ishte firmë në pronësi shoqërore, sipas nomenklaturës ligjore të ex – Jugosllavisë. Mbështetur në Rezolutën 1244 të KS të KB, aktualisht Miniera me Flotacion është në administrimin e AKM-së dhe me menaxhment vendor.
Stafi vendor, në momentin kur shkruhet ky punim i diplomës, nuk ka njohuri dhe as kërkesa zyrtare lidhur me obligimet e mëhershme të Minierës ndaj furnitorëve apo kreditueseve. Obligimet eventuale të krijuara në periudhën pas vitit 1990, mund të shqyrtohen dhe diskutohen, por nuk do të merren parasysh në vlerësimin tekniko – ekonomik.
Gjithashtu, edhe ndryshimet pronësore të bëra pas vitit 1990, meqenëse janë spekulative, nuk obligojnë Minierën dhe as kreditorët potencial.
[redakto] Pikënisjet dhe synimet e këtij vlerësimi

Pas një shqyrtimi kritik të Ekspertizës të punuar nga ITT dhe pas një shqyrtimi detal të gjendjes së objekteve vitale të minierës, gjendjes së mekanizimit kryesor produktiv, shqyrtimit të resurseve njerëzore disponibile, shqyrtimit të gjendjes së punishteve, si dhe në bazë të dokumentacionit të grumbulluar dhe të përpunuar me kujdese, u vendos që të punohet një punim i diplomës i cili në shkallë të lartë të besueshmërisë do ti ofrohet realitetit aktual dha atij dinamik për 10 vitet e ardhshme.
Pikënisje e këtij Vlerësimi janë marrë këta tregues :
1. Numri i punishteve disponibile për prodhim, nën horizontin e VIII dhe mbi horizontin e XI është 59, e jo 37, sa i ka identifikuar ITT.
2. Të gjitha punishtet e identifikuara nën horizontin e VIII dhe mbi horizontin e XI, të analizohen ne bazë të Zn ekuivalentit dhe Cut – off Grade, të cilët duhet të llogariten me metodologji standarde perëndimore.
3. Metoda e shfrytëzimit – nënprerja horizontale me nënkate nga poshtë lartë dhe me mbushje të hapësirave, mbetet metoda kryesore e shfrytëzimit edhe ne të ardhshmen, por që do të realizohet në dy modifikacione të njohura ;

Aplikimi i metodës me punime pregaditore në formë të rampës, me aplikimin e mekanizimit me produktivitet të lartë në fazën e shpimit, ngarkimit primar dhe të transportit primar në horizonte. Mbushja e punishteve të shfrytëzuara bëhet me hidrombushje, duke përdore cement në shtresën përfundimtare (30 cm, 5 % cement në raportin masor me materialin mbushjes). Kjo do të mundëson që varfërimi i xehes në punishte të jetë më i vogël se 5 %.
Aplikimi i metodës së njëjtë, por me mekanizim klasik, në punishtet e vogla (deri 500 m²),
Numri i për menjëhershëm i punishteve në punë nuk mund të jetë më i madh se 9, prej të cilave 4 me mekanizim bashkëkohor, kurse max 5 punishte me mekanizim klasik.
Produktiviteti i drejtpërdrejtë i llogaritur për shfrytëzimin me rampë do të jetë 3,5 t/punëtor/ndërrim, kurse për shfrytëzimin klasik 2 t/punëtor/ndërrim.
Mbushja e punishteve me material kthyes (steril) nga flotacioni. Dinamika vjetore e shfrytëzimit të xehes, intensiteti i shfrytëzimit dhe koncentrimi i punëve minerare në fazën produktive duhet të harmonizohen maksimalisht me sasinë e materialit steril në disponim. Mungesa eventuale e materialit mbushës, të trajtohet dinamikisht, pra duke i shtuar vetëm atë sasi e cila është e mjaftueshme për ruajtjen e intensitetit të kërkuar në prodhim.

4. Kostoja e prodhimit (shpenzimet direkt – variabile) të ardhshëm të kalkulohet pas analizave detale te të gjitha fazave të prodhimit, duke u mbështetur në çmimet aktuale të materialeve të ndryshme bë tregun vendor, si dhe çmimet e njohura të materialeve hargjuese, që do të importoheshin. Pjesët e ndërrimit dhe mirëmbajtja e pajisjeve të vlerësohen në nivelin 5 % - 20 % të vlerës furnizuese të pajisjeve, varësisht nga lloji i pajisjes, intensiteti i shfrytëzimit të tyre dhe gjend ja aktuale.
5. Analiza paraprake e numrit të nevojshëm të punëtorëve, sipas kategorive dhe profesioneve ka përcaktuar numrin minimal prej 901 dhe maksimal prej 1086 punëtorë. Pagat për këta punëtorë duhet të llogariten të diferencuara, duke konsideruar kushtet e vështirësuara dhe rreziqet e punës nëntokësore. Një pagë mesatare prej 412,00 USD/muaj, me diferencimet e aplikuara, vlerësohet si e pranueshme për momentin. Pagat do të duhej që në shqyrtimin dinamik, të lëvizin sipas kërkesave të ardhshme.
6. Amortizimi i pajisjeve dhe mjeteve themelore të llogaritet ndaras dhe me norma të ndryshme të shlyerjes. Vlera e pajisjeve për amortizim është caktuar 27.000.000 USD dhe kjo përfshinë vlerën furnizuese të të gjitha makinave të reja, si dhe vlerën e revalorizuar të makinave dhe pajisjeve ekzistuese Llogaritet amortizimi i plotë kohor për 7 vite. Objektet ndërtimore dhe objektet kapitale minerare, janë revalorizuar në vlerën e tashme prej 50.000.000 USD dhe amortizimi i tyre kohor llogaritet për periudhën 30 vjeçare.
7. Investimet e nevojshme janë paraparë në nivelin prej 7.800.000 USD. Në vitin “0” do të duhej të investohen 5.195.000 USD, kurse në vitin “1” investimet e parapara janë 2.605.000 USD. Përveç këtyre, parashihet edhe nevoja për mjete qarkulluese (kapital punues) në vitet 0, 1 dhe 2 në vlerë prej 1.000.000 USD/vit. Këto mjete janë të kthyeshme në vitet 7, 8 dhe 9 të afarizmit. Të gjitha mjetet investuese, llogaritet që të angazhohen si mjete kreditore, me obligim të kthimit për 5 vite dhe me një kamatë të parallogaritur prej 8,25 %.
8. Edhe pse në Kosovë ende nuk është e aprovuar ndonjë rregullativë ligjore për taksat që duhet ti paguajnë ndërmarrjet minerare, një planifikim i taksave prej vjetore prej 12 % është për momentin i arsyeshëm dhe i pranueshëm. Baza e taksimit do të merret Bruto profiti (Gross Margine).
Mbështetur në këto premisa dhe kërkesa fillestare, është shtruar programi dhe është përpunuar llogaritja e fizibilitetit të ngritjes perspektiv të prodhimit të xehes në minierën e “Trepçës“ në Stantërg.

19-11-11, 15:43	#10
Guri i madh Kafir Arrnaut Anëtarësuar: 28-08-05 Vendndodhja: në klysyr Postime: 14,638	Titulli: Behgjet Pacolli dhandrri i Rusis po ja fal Trepqen Anglezve Miniera Trepça në Stantërg filloi punën prodhuese më 16.10.1930. Gjeologët anglez, në vitin 1924 kishin filluar prospekcionin gjeologjik të fushës xehe mbajtëse të Trepçës. Në vitin 1927, në Londër formohet shoqëria aksionare ‘’Trepça Mines Ltd.’’, në bazë të koncesioneve të blera për shfrytëzim 50–vjeçar të vendburimit. Në kaptinën për historikun e Trepçës, tregohen detalet relevante në zhvillimin e kësaj miniere. Moment kyç në historinë e gjatë të Minierës, është viti 1990, kur me veprime diskriminuese të Qeverisë serbe në Beograd dhe me forca të policisë speciale, nga puna u larguan dhunshëm 2.715 punëtorë shqiptarë të Minierës, kurse në punë mbeten 726 punëtorë serb dhe pjesëtarë të minoriteteve tjera. Motivet e largimit nga puna nuk ishin ekonomike por të natyrës politike, në shenjë hakmarrje për kundërshtimin e ashpër që minatorët e Stantërgut i bënë ndryshimeve kushtetutare. Këto ndryshime, më vonë patën pasojat tragjike me luftëra të përgjakshme në regjion. Pas intervenimit të NATO-s në Kosovë (Qershor, 1999), më datën 22.12.1999 në Minierë me Flotacion u rikthyen 218 punëtorë shqiptarë, kurse në mars të vitit 2001, ky numër në marëveshtje me UNMIK-un, u rrit në 445 punëtorë. Jashtë pune kanë mbetur edhe 2.291 punëtorë. Numri real i punëtorëve pretendent për kthim në punë, është më i vogël, nga se brenda 11 viteve të abstenimit nga puna, kanë vdekur rreth 300 punëtorë, në luftë konsiderohen të vrarë ose të humbur 81 punëtorë, kurse në azil në botën e jashtme janë rreth 600 punëtorë. Miniera Trepça me Flotacion, ishte firmë në pronësi shoqërore, sipas nomenklaturës ligjore të ex – Jugosllavisë. Mbështetur në Rezolutën 1244 të KS të KB, aktualisht Miniera me Flotacion është në administrimin e AKM-së dhe me menaxhment vendor. Stafi vendor, në momentin kur shkruhet ky punim i diplomës, nuk ka njohuri dhe as kërkesa zyrtare lidhur me obligimet e mëhershme të Minierës ndaj furnitorëve apo kreditueseve. Obligimet eventuale të krijuara në periudhën pas vitit 1990, mund të shqyrtohen dhe diskutohen, por nuk do të merren parasysh në vlerësimin tekniko – ekonomik. Gjithashtu, edhe ndryshimet pronësore të bëra pas vitit 1990, meqenëse janë spekulative, nuk obligojnë Minierën dhe as kreditorët potencial. [redakto] Pikënisjet dhe synimet e këtij vlerësimi Pas një shqyrtimi kritik të Ekspertizës të punuar nga ITT dhe pas një shqyrtimi detal të gjendjes së objekteve vitale të minierës, gjendjes së mekanizimit kryesor produktiv, shqyrtimit të resurseve njerëzore disponibile, shqyrtimit të gjendjes së punishteve, si dhe në bazë të dokumentacionit të grumbulluar dhe të përpunuar me kujdese, u vendos që të punohet një punim i diplomës i cili në shkallë të lartë të besueshmërisë do ti ofrohet realitetit aktual dha atij dinamik për 10 vitet e ardhshme. Pikënisje e këtij Vlerësimi janë marrë këta tregues : 1. Numri i punishteve disponibile për prodhim, nën horizontin e VIII dhe mbi horizontin e XI është 59, e jo 37, sa i ka identifikuar ITT. 2. Të gjitha punishtet e identifikuara nën horizontin e VIII dhe mbi horizontin e XI, të analizohen ne bazë të Zn ekuivalentit dhe Cut – off Grade, të cilët duhet të llogariten me metodologji standarde perëndimore. 3. Metoda e shfrytëzimit – nënprerja horizontale me nënkate nga poshtë lartë dhe me mbushje të hapësirave, mbetet metoda kryesore e shfrytëzimit edhe ne të ardhshmen, por që do të realizohet në dy modifikacione të njohura ; Aplikimi i metodës me punime pregaditore në formë të rampës, me aplikimin e mekanizimit me produktivitet të lartë në fazën e shpimit, ngarkimit primar dhe të transportit primar në horizonte. Mbushja e punishteve të shfrytëzuara bëhet me hidrombushje, duke përdore cement në shtresën përfundimtare (30 cm, 5 % cement në raportin masor me materialin mbushjes). Kjo do të mundëson që varfërimi i xehes në punishte të jetë më i vogël se 5 %. Aplikimi i metodës së njëjtë, por me mekanizim klasik, në punishtet e vogla (deri 500 m²), Numri i për menjëhershëm i punishteve në punë nuk mund të jetë më i madh se 9, prej të cilave 4 me mekanizim bashkëkohor, kurse max 5 punishte me mekanizim klasik. Produktiviteti i drejtpërdrejtë i llogaritur për shfrytëzimin me rampë do të jetë 3,5 t/punëtor/ndërrim, kurse për shfrytëzimin klasik 2 t/punëtor/ndërrim. Mbushja e punishteve me material kthyes (steril) nga flotacioni. Dinamika vjetore e shfrytëzimit të xehes, intensiteti i shfrytëzimit dhe koncentrimi i punëve minerare në fazën produktive duhet të harmonizohen maksimalisht me sasinë e materialit steril në disponim. Mungesa eventuale e materialit mbushës, të trajtohet dinamikisht, pra duke i shtuar vetëm atë sasi e cila është e mjaftueshme për ruajtjen e intensitetit të kërkuar në prodhim. 4. Kostoja e prodhimit (shpenzimet direkt – variabile) të ardhshëm të kalkulohet pas analizave detale te të gjitha fazave të prodhimit, duke u mbështetur në çmimet aktuale të materialeve të ndryshme bë tregun vendor, si dhe çmimet e njohura të materialeve hargjuese, që do të importoheshin. Pjesët e ndërrimit dhe mirëmbajtja e pajisjeve të vlerësohen në nivelin 5 % - 20 % të vlerës furnizuese të pajisjeve, varësisht nga lloji i pajisjes, intensiteti i shfrytëzimit të tyre dhe gjend ja aktuale. 5. Analiza paraprake e numrit të nevojshëm të punëtorëve, sipas kategorive dhe profesioneve ka përcaktuar numrin minimal prej 901 dhe maksimal prej 1086 punëtorë. Pagat për këta punëtorë duhet të llogariten të diferencuara, duke konsideruar kushtet e vështirësuara dhe rreziqet e punës nëntokësore. Një pagë mesatare prej 412,00 USD/muaj, me diferencimet e aplikuara, vlerësohet si e pranueshme për momentin. Pagat do të duhej që në shqyrtimin dinamik, të lëvizin sipas kërkesave të ardhshme. 6. Amortizimi i pajisjeve dhe mjeteve themelore të llogaritet ndaras dhe me norma të ndryshme të shlyerjes. Vlera e pajisjeve për amortizim është caktuar 27.000.000 USD dhe kjo përfshinë vlerën furnizuese të të gjitha makinave të reja, si dhe vlerën e revalorizuar të makinave dhe pajisjeve ekzistuese Llogaritet amortizimi i plotë kohor për 7 vite. Objektet ndërtimore dhe objektet kapitale minerare, janë revalorizuar në vlerën e tashme prej 50.000.000 USD dhe amortizimi i tyre kohor llogaritet për periudhën 30 vjeçare. 7. Investimet e nevojshme janë paraparë në nivelin prej 7.800.000 USD. Në vitin “0” do të duhej të investohen 5.195.000 USD, kurse në vitin “1” investimet e parapara janë 2.605.000 USD. Përveç këtyre, parashihet edhe nevoja për mjete qarkulluese (kapital punues) në vitet 0, 1 dhe 2 në vlerë prej 1.000.000 USD/vit. Këto mjete janë të kthyeshme në vitet 7, 8 dhe 9 të afarizmit. Të gjitha mjetet investuese, llogaritet që të angazhohen si mjete kreditore, me obligim të kthimit për 5 vite dhe me një kamatë të parallogaritur prej 8,25 %. 8. Edhe pse në Kosovë ende nuk është e aprovuar ndonjë rregullativë ligjore për taksat që duhet ti paguajnë ndërmarrjet minerare, një planifikim i taksave prej vjetore prej 12 % është për momentin i arsyeshëm dhe i pranueshëm. Baza e taksimit do të merret Bruto profiti (Gross Margine). Mbështetur në këto premisa dhe kërkesa fillestare, është shtruar programi dhe është përpunuar llogaritja e fizibilitetit të ngritjes perspektiv të prodhimit të xehes në minierën e “Trepçës“ në Stantërg.