[Kosova19]

SI TË SHFRYTZOHET KOHA?

GJËRAT QË TË NDIHMOJNË TË SHFRYTËZOSH KOHËN

1. Perceptimi i rëndësisë së kohës dhe vetëdijesimi se ajo është e kufizuar
Nëse qëndron çështja kështu, që koha as nuk shtohet e as nuk pakësohet dhe vlera e saj është në mënyrën se si shfrytëzohet, atëherë është obligim që të kemi kujdes ndaj saj dhe ta shfrytëzojmë në formën më të mirë të mundshme. Imam Ibën Xhevziu, Allahu e mëshiroftë, thotë: "Njeriu duhet ta dijë vlerën e kohës dhe rëndësinë e saj, në mënyrë që të mos humbë asnjë moment në diçka tjetër vetëm se në ndonjë punë që e afron te Zoti i Madhërishëm dhe duhet t’u japë përparësi gjërave më të vlefshme nga të vlefshmet, si në fjalë ashtu edhe në vepër."[1]
Imam Er-Rafi'iu, Allahu e mëshiroftë, thotë: "Me të vërtetë një ditë e mbetur nga jeta për
besimtarin është prapë jetë, e cila nuk bën të nënçmohet e të mos shfrytëzohet."[2] Një shembull arab thotë: "Isri ve kamrun leke", që do të thotë: "Ec sa e ke hënën në shërbimin tënd", pra shfrytëzoje dritën e hënës për të ecur kur ajo ndriçon. Thuhet se imam Shafiu ka thënë këto vargje: "Kur njerëzit ranë të flenë, mora lapsin tim E thura një poezi nga më të mirat. A nuk është humbje që netët të kalojnë duke mos mësuar, E ato net të konsiderohen nga jeta ime?"[3]

2. Përcaktimi i qëllimit
Nuk ka diçka më të lodhur se ai i cili ecën rrugës pa ndonjë udhëzim, shëtit nga rruga në rrugë, nga vendi në vend duke mos pasur ndonjë qëllim të caktuar. Nuk është dikush që e humb kohën më shumë sesa një lexues që nuk ka përcaktuar një qëllim, që nuk e dallon të dobishmen nga e padobishmja dhe lexon çfarë t’i bjerë në dorë. Këtë e bën vetëm që të kalojë kohën e jo që të ketë një synim të caktuar, si p.sh. mësimin e ndonjë çështjeje të veçantë apo studimin e ndonjë çështjeje të caktuar, që i shërben synimeve të tij dhe në të njëjtën kohë e pasuron mendjen e tij me njohuri të reja. Gjendja e këtij lloji njerëzish që lexojnë vetëm sa për të kaluar kohën është si e atij që përdor drogë sa për të munguar nga kjo jetë apo që tëbëhet nga bota e fantazmave. Leximi nuk peshohet me sasinë e të lexuarit, as me kohëzgjatjen e saj, por peshohet me precizitetin dhe vlerën e asaj që lexohet. Ajo që është për të ardhur keq është se shumë njerëz lexojnë çdo gjë që u bie në dorë dhe mendojnë se ai lexim u mjafton për ta ushqyer trurin e tyre, por ai lexim nuk është tjetër vetëm se mpirje e kokës dhe nxitës i epshit. Ky lloj leximi nuk bën dobi e as nuk është i këndshëm. Tek e fundit, leximi nuk është bërë për këto gjëra, por për të përfituar atë që është e saktë, pra leximi i drejtë dhe i dobishëm është ai lexim kur është caktuar qëllimi dhe synimi i tij, sepse vetëm atëherë lexuesi e di se çfarë është duke lexuar, për çfarë qëllimi lexon dhe si të lexojë."[4]
Përcaktimi i synimit të bën ta shfrytëzosh kohën më shumë dhe bën që njeriu të ecë në këtë botë duke qenë i udhëzuar, sepse sa herë që ndeshet me probleme, ai di si t'u shërbejë qëllimeve të tij dhe njëkohësisht të largohet nga e kundërta e saj. Ata që nuk i përcaktojnë synimet e tyre dhe e lënë kohën të kalojë siç kalon ndaj gjërave të ngurta, prej tyre nuk pritet të kemi dobi apo të bëjnë ndonjë punë gjigante. E njeriu pa synim të caktuar është si anija që lundron në det pa ndonjë drejtim të caktuar dhe me të luajnë valët e detit. Ajo që vërejmë këtu është se ata që punojnë më shumë, edhe kohë gjejnë më shumë, pasi synimet e tyre i kanë të caktuara dhe veprojnë sipas asaj që ua siguron qëllimi i tyre dhe nuk e kalojnë kohën në dyshime, zgjedhje e hamendësime. Sa më shumë shtohet vlera e synimit, aq më shumë shtohet vullneti dhe forca e personit që e ka këtë synim. Pra, përcakto synimin tënd, ec drejt tij dhe mos u mërzit nëse çdo ditë bën hapa të rinj drejt tij, sepse një ditë do të arrish me lejen e Allahut, edhe nëse është e vështirë të arrihet.

3. Serioziteti dhe sinqeriteti në rrugën drejt synimeve
Nuk mjafton vetëm përcaktimi i qëllimit, pasi duhet të shoqërohet nga serioziteti dhe sinqeriteti në mënyrë që të arrihet synimi në kohën më të shkurtër të mundshme.

4. Preciziteti në orare
Kjo gjë ndihmon shumë në shfrytëzimin e kohës dhe në përkryerjen e punës, sepse vonimi në kohën e caktuar të punës do të thotë humbje e disa minutave gjatë saj. Kjo rezulton në njërën nga këto dy gjëra: ose ngutje në punë dhe mosprecizitet në të për të zëvendësuar kohën e humbur ose do t’u merret koha oblig-imeve të tjera.

5. Kujdesi nga shtyrja e punëve
Puna e shtyrë për më vonë shpeshherë nuk kryhet, por edhe nëse kryhet, rrallëherë përsoset ashtu si do të ishte kryer në kohën e vet.

6. Shfrytëzimi i mirë i kohës së lirë
Kjo nuk do të thotë të punojmë pa ndërprerë dhe të mos caktojmë kohë për pushim dhe rehati, mirëpo kemi për qëllim që ta shfrytëzojmë kohën e lirë në atë mënyrë që të na bëjë më të fortë për punë. E nëse kohën e lirë e kalojmë në përtaci dhe molisje, atëherë nuk kemi përfituar nga ajo kohë dhe nuk na bën dobi në punë. Nëse e shfrytëzojmë kohën e lirë në diçka që na bën dobi, qoftë edhe ndonjë lojë e lejuar apo stërvitje e trupit që na bën më aktiv, atëherë kjo na bën dobi gjatë punës sonë. E si do të ishte puna nëse koha e lirë shfrytëzohet në lexim apo shkrim e të ngjashme me këto, dobia e të cilave është më e madhe? Shfrytëzimi i kohës së lirë në mënyrë të mirë është nga çështjet më të rëndësishme të jetës, për të cilën ia vlen të kujdesemi dhe të mendojmë, pasi një pjesë e madhe e jetës tonë kalon kot së koti, as për këtë botë e as për botën e amshueshme, sepse ne nuk dimë se si ta shfrytëzojmë kohën e lirë ashtu si duhet. Fëmijët e kalojnë kohën e lirë duke luajtur nëpër rrugë apo duke parë televizor etj., ndërsa të rinjtë dhe të moshuarit e kalojnë kohën nëpër klube, ku dëgjohen vetëm thashetheme apo polemika të padobishme.

vijone...