[Kosova19]

Ata të cilët ia lejuan vetes të trillojnë hadithe, duke synuar në këtë mënyrë t’i afrohen Allahut, nuk kanë qenë dijetar, por kanë qenë asketë injorantë, poashtu, hadithet që i trilluan të zënit në gojë, nuk kanë qenë në fushën e hallallit dhe haramit dhe sqarimin e dispozitave, por kanë qenë për të stimuluar për punë të mira dhe të frikojnë nga veprimet e liga, për të shpikur rrëfime, këshilla etj.

Por, ata nuk u lanë të lirë, sepse dijetarët islamë iu kundërvunë duke e zbuluar mashtrimin e tyre, i demantuan gjërat e pa baza, sqaruan se feja e Allahut është përsosur nga ana e Allahut me të vërtetën, për atë edhe nuk ka nevojë të plotësohet me diçka të kotë.I është thënë dijetarit të shquar Abdullah ibn Mubarek:Çdo të bëhet me hadithet e trilluara?Ai tha:Për to do të kujdesen kokat gjeniale të umetit!

Të themi hipotetikisht se një person ka trilluar një hadith sikur ai që e përmendi autori i përmendur, dhe këtij hadithi ia ka çpikur një zinxhir transmentuesish të përcjellë prej Ebu Musa Esh’arijut, Ibn Mes’udit, Ibn Omerit, Ebu Hurejres apo dikuj tjetër, dhe pastaj këtë hadith e përhapë.A ja merr mendja autorit në fjalë se juristët dhe hadithologët do të pranojnë çdo hadith që vjen prej rruge dhe që e përsërit një anonimus të cilit nuk i dihen as mësuesit as nxënësit?

Ai që i thotë këto fjalë të pa krypë, të cilat edhe i janë lejuar të botohen në gazeta ditore, është plotësisht i pa ditur për bazat, parimet dhe kriteret e forta shkencore të cilat i vunë dijetarët islamë në këtë sferë dhe i trashiguan brez pas brezi.

Dijetarët miratuan kritere dhe vunë baza e rregulla të cilat u shëndrruan në disciplinë madhore, bile në disa disciplina shkencore, e që njihen me emrin “ulumu-l-hadith”(shkencat e hadithit).

Ibn Salahu në librin e tij “El-Mukaddime” përmend 65 disciplina, apo si që i quan ai shkenca të hadithit.Këtë më pas e transmentuan edhe dijetarët e më vonshëm, si:Neveviju, Irakiju dhe Ibn Haxheri, ndërkaq Sujutiju në komentin e tij të veprës “Et-Tekrib” të Nevavit, shtoi edhe disa lloje tjera dhe arriti deri në 93 lloje apo disciplina shkencore[34].

Kështu, rregulla e parë ka qenë që mos pranohet asnji hadith pa sened-zinxhir transmentuesish.Nuk pranohet që dikush të thotë:I dërguari i Allahut ka thënë, nëse personi përkatës nuk është shok i Pejgamberit s.a.v.s.(sahab) i cili e ka parë të dërguarin e Allahut dhe ka dëgjuar prej tij[35].

Sahabet kanë qenë të drejtë, këtë ua atribuoi Allahu xh.sh. në librin e Tij dhe në disa vende në Kur’anin famëlartë, Ai i lavdëroi sahabet, sikur që është rast me fundin e kaptinës El-Fet’h, ndërkaq në veçanti i lavdoi muhaxhirët (mekasit musliman që emigruan), ensarët (medinasit musliman) dhe ata që morrën pjesë në besëlidhjen nën pemë(ridvan)[36].Poashtu, ata i cilësoi të drejtë edhe i dërguari i Allahut në disa nga hadithet e tij[37].Për drejtësinë e tyre dëshmoi edhe jetëshkrimi i tyre, për ta dëshmoi edhe historia, gjegjësisht se ata e ruajtën Kur’anin dhe Sunetin dhe ua mbartën gjeneratave të më vonshme, e përhapën fenë e Allahut në anë të ndryshme të botës dhe ishin gjenerata më e lavdishme që e njohi njerëzimi deri më sot.

Historia nuk ka shënuar forma të përkushtimit ndaj kauzës, heroizëm të shkëlqyeshëm, moral të lartë dhe devotshmëri për ithtarët e ndonji pejgamberi, sikur që ka shënuar për shokët e Muhamedit s.a.v.s.[38].

Ata të cilët vijnë pas sahabeve, patjetër t’ua mbështesin hadithin sahabeve, tregon prej cilëve e ka dëgjuar, ashtu që të arrijë deri te sahabiju.

Hallkat e transmentuesve, patjetër të lidhen, ashtu që çdo njëri transmentues patjetër ta ketë marrë hadithin drejpërdrejtë nga ai që e ka transmentuar.Zinxhiri i transmentuesve nuk pranohet, nëse bie një hallkë e zinxhirit nga fillimi, mesi apo fundi i zinxhirit të transmentuesve.

Zinxhirin me hallka të lidhura transmentuesish, dijetarët muslimanë e quajtën:El-Isnad apo Es-Sened, ndaj të cilit ishin shumë të kujdesshëm që nga kohët e hershme, thënë më saktë:që kur u paraqitën divergjencat dhe sherret në kohën e Othmanit r.a. dhe u paraqitën njerëzit e pasioneve dhe grupacionet e ndryshme.

Në lidhje me këtë, tabi’iju[39] i shquar, juristi dhe hadithologu i famshëm Muhamed ibn Sirin, thotë:”Nuk pyetnin për zinxhirin e transmentuesve, por kur ndodhën sherret politike, thonin:Na tregoni emrat e transmentuesve.Me këtë rast, atyre që ishin pasues të rrugës së Pejgamberit u merreshin transmentimet, ndërkaq atyre që ishin shpikës të risive (bidatçinj), u refuzoheshin thëniet”[40].

Imam Abdullah ibn Mubareku thotë:”Isnadi është prej fesë, e sikur mos kish qenë isnadi kush të don, do të thoshte çka të don”[41].

Ibn Sirini dhe tjerë, thonë:”Hadithet janë fe, për atë shiqoni nga kush e merrni fenë tuaj”[42].

Në disa transmentime të përcjella prej Ibn Sirinit thuhej:”Këto hadithe janë pjesë e fesë”[43].Kjo do të thotë se kjo thënie ka qenë e njohur para Ibn Sirinit, gjegjësisht në kohën e sahabeve.

Dijetarët të cilët merren me studimin e historisë dhe feve, e kanë të njohur mirë se kushtëzimi i isnadit të saktë dhe të pa ndërprerë për transmentimin e diturive fetare dhe diturisë së Pejgamberit s.a.v.s., është veçori me të cilën u dallua umeti islam nga popujt tjerë, sikur që përmend Ibn Hazmi, Ibn Tejmije dhe tjerë.

Lexuesi i cili është larg kulturës islame, le mos të mendojë se ata pranonin çdo isnad i cili u përmendej si dhe se çdo njëri ka patur mundësi t’u përpilojë atyre një zinxhir transmentuesish i cili do të lidhje me të sahabijun i cili ka dëgjuar prej të dërguarit të Allahut s.a.v.s., por ata e pranonin isnadin i cili i ka të plotësuar disa kushte të domosdoshme:

a-Që çdo njërit transmentues t’i dihet identiteti dhe biografia, për atë edhe nuk pranohej senedi në të cilin thuhej:Na ka rrëfyer filani prej një njeriu, apo nga një plak i filan fisit, apo prej një njeriu të besueshëm, pa mos e përmend emrin e tij.

Nuk pranohej isnadi në të cilin kishte një transmentues i cili nuk njihej se kush është? Prej nga është? Cilët janë mësuesit e tij? Cilët janë nxënësit e tij? Ku dhe kur ka jetuar? Ku dhe kur ka vdekur? Këtë e quanin me identitet të pa njohur.

vijone...