[Naki]

Fait accompli


Muharrem Nitaj
Ngjarjet e së shtunës, në dy pikat e kontrolluara doganore të Kosovës me Serbinë, kanë qenë ngjarjet më të pazakonshme në bile dhjetë vjetët e fundit, dhe cilado që të jetë analiza për to, ajo mund të shkaktojë reagimin zinxhir të njërës ose palës tjetër. Por, është vetëvrasje politike e profesionale të mos flasësh e të mos shkruash për to.
Gjykimi për këto ngjarje rrezikon të mos kuptohet drejt, sepse ato tashmë më tepër sesa ngjarje politike, janë shndërruar në luftë emocionale dhe në betejë për votë. Prandaj edhe heshtja e medies në Prishtinë, pas protestave të së shtunës dhe debatet e munguara, kanë qenë më shumë sesa vetëvrasje profesionale, sepse opinioni këtë herë më shumë se asnjëherë më parë ndoshta ka pasur nevojë të dijë se cilat ishin të drejtat e Vetëvendosjes e cilat të Qeverisë.
Protestat e Vetëvendosjes, megjithëse të paralajmëruara si paqësore, brenda vetes përmbanin një kundërthënie të fuqishme, sepse ishte e pamundur të kuptoheshin si të tilla, për shkak se qëllimi kryesor i tyre ishte të ishte bllokimi i kufijve shtetërorë, ose Serbia s’do të kalojë (no passaran) që për logjikën e shteteve normale mund të jetë edhe përpjekje për grusht shtet.
Qeveria e Kosovës edhe mund të ketë bërë shumë gabime në të gjitha marrëveshjet me Serbinë, të shkruara ose me fjalë, por që nga momenti që bisedimet me Serbinë e kanë marr trajtën e marrëveshjes, ato do të duhej të ishin të zbatueshme, bile për klasën politike. Mbreti i shqiptarëve në kohën e mbretërisë së tij, kishte guxuar që t'ia falte kralit të Serbisë, njërën prej perlave shqiptare, Shën Naumin, por patriotët e përgjegjshëm shqiptarë, kurrë më vonë nuk thanë se Shën Naumi ishte shqiptar, sepse në një moment Mbretit Zog mund t’i ishte bërë mendja zog.
Por, cilat mund të jenë efektet ose mesazhet e ngjarjeve të së shtunës.
E para, protestat e krahut radikal të një force politike, janë një dëshmi e fortë, se qeveria e vendit nuk e ka komoditetin të bëjë çfarë të dojë, sepse ka një moment kur disa qindra ose mijëra njerëz mund të përballen me aparatin e dhunshëm të saj, dhe pasojat mund të jenë të paparashikueshme.
E dyta, Kosova edhe si një shtet i vogël e me demokraci të brishtë, rezulton t'i ketë kapacitetet dhe fuqitë që ta mbrojë rendin e ligjin e të përballet me ata që e shkelin ato, pavarësisht arsyeve që kanë. Për më tepër, kjo do të duhej të ishte dhe një mesazh për partnerët ndërkombëtarë, që më në fund të kërkojnë që të njëjtën gjë ta bëjë edhe Serbia dhe të mos luajë as me durimin e shqiptarëve e as me gjenerozitetin e Bashkimit Evropian.
E treta, ngjarjet e së shtunës kanë dëshmuar se integrimi ose bashkimi i shqiptarëve nuk mund të bëhet duke marrë anë. Shqipëria ose Kosova, mund ta mbështesin tërësinë e njëra tjetrës, por kurrë e asnjëherë nuk mund të bëhen palë në hesapet e brendshme.
A mund të imagjinohet që disa qindra ose mijëra shqiptarë të Kosovës të ishin në mbështetje ose kundra kryeministrit shqiptar, në ngjarjet e Tiranës së janarit të shkuar. Ithtarët ose militantët e Vetëvendosjes do të mund të vazhdojnë të thonë se janë në të drejtën e tyre, sepse marrëveshjet me Serbinë janë të dëmshme e kundërkushtetuese, por kjo nuk nënkupton që ata mund t'i shkelin ato në të njëjtën mënyrë.
Është krejtësisht legjitime që një forcë politike të provojë ta përmbysë qeverinë, por jo vendimet e saj, aq më tepër nëse ato janë të karakterit ndërkombëtar. Kjo është alfa dhe omega e veprimit politik që mëton të jetë i nivelit shtetëror. Sikur forcat politike, të moderuara ose nacionaliste, në pozitë ose në opozitë, të mëdha ose të vogla, ta kishin fuqinë e shkeljes së marrëveshjeve të qeverive, atëherë bota do të ishte në një kaos.
Lufta fillon e përmbyllet, deri në fazën kur një proces negociatash nuk ka rezultuar me një marrëveshje dhe gjithçka pas kësaj është “fait accompli”.
(Autori është kolumnist i rregullt i gazetës “Zëri”)