[Zero Cool]

vijimi


Shumë prej këtyre luftërave duket se ecin shumë keq. Megjithatë, suksesi nuk matet nga paqëtimi i një vendi, por nga shkatërrimi i tij. Në masën në të cilën kontinenti euraziatik shkatërrohet, në masën që ka trazira dhe ndarje nga Atlantiku në Paqësor, Shtetet e Bashkuara e kanë realizuar misionin e tyre. Iraku është shembullor. Ndërhyrja amerikane rezultoi në një luftë civile. Në fakt, ajo çka u duk se qe dështim, në fakt qe një rezultat i kënaqshëm. Në mënyrë subjektive, ne do të mendonim se George Ë. Bush dhe kritikët e tij qenë të paditur në këtë, por kjo është tamam gjeopolitikë. Imperativët gjenerojnë ideologji (një Irak demokratik) dhe pikëpamje të gabuara (armë të shkatërrimit në masë). Megjithatë, këto janë hije në mur. Janë imperativët gjeopolitikë, jo retorika, që duhet kuptuar me qëllim që të kuptohet ajo çfarë po ndodh.
Për pasojë, problemi është se si këto realitete gjeopolitike dhe strategjike modelojnë pjesën tjetër të shekullit. Eurazia, e kuptuar gjerësisht, po rrënohet nga brenda. Kina është shumë më e dobët nga sa duket dhe është e kërcënuar me paqëndrueshmëri të brendshme. Europianët janë të përçarë nga modelet e vjetra kombëtare që i pengojnë nga të lëvizurit në një drejtim uniform. Rusia po e përdor dritaren e mundësisë të paraqitur nga preokupimi amerikan në çarjen e votës islamike për të reklamuar sferën e saj të influencës në ish-Bashkimin Sovjetik, por dobësia e brendshme e saj do të rideklarohet gjatë brezit të ardhshëm.
Fuqi të reja do të shfaqen. Në shekullin XIX, Gjermania, Italia dhe Japonia filluan të shfaqen si fuqi të mëdha, ndërsa në shekullin XX fuqi të mëdha të tilla si Britania dhe Franca ranë në status të dorës së dytë. Çdo shekull, një konstelacion i ri fuqish formojnë atë që mund t’i godasë vëzhguesit e fillimit të shekullit si të paimagjinueshëm. Kështu që le të mendojmë rreth së paimagjinueshmes.
Shtetet e Bashkuara ndjekin një politikë të jashtme të shkujdesur. Fuqia relative e Shteteve të Bashkuara është e tillë që ato kanë një marzh gabimi shumë më të madh se ai i vendeve me të cilat konfrontohet. Gjithashtu kanë një imperativ strategjik trazues, të bazuar në interesat gjeopolitike. Kjo do ta bënte planetin një vend të pakëndshëm, veçanërisht për fuqitë në ngritje.
Ka dhe një dimension tjetër të ngulitur në politikën e jashtme amerikane: përdorimi i fuqive rajonale të nënshtruara si bedelë, duke e shkëmbyer vullnetin e tyre për të përballuar rreziqe nga një fuqi e madhe të kundërvënë Shteteve të Bashkuara për benefice substanciale. Ripërtëritja e Gjermanisë Perëndimore dhe e Japonisë gjatë Luftës së Ftohtë janë shembuj klasikë të kësaj. Ka tri vende që tashmë janë fuqi të mëdha apo emergjente, të cilat do të jenë të rëndësishme për Shtetet e Bashkuara në përballjen e tyre me Rusinë gjatë dekadës së ardhshme apo afërsisht: Japonia, Turqia dhe Polonia.
Japonia është tashmë një fuqi e madhe. Ajo është ekonomia e 2-të më e madhe e botës, me një shpërndarje shumë më të qëndrueshme të të ardhurave dhe me strukturë shoqërore. Ajo ka marinën më të madhe të Azisë lindore – një që Kina do të donte ta kishte – dhe një ushtri më të madhe se ajo e Britanisë (qysh nga Lufta e Dytë Botërore, “ushtria” dhe “marina” e Japonisë kanë qenë zyrtarisht “forca vetëmbrojtjeje” joagresive). Ajo nuk ka qenë një vend dinamik, ushtarakisht apo ekonomikisht, por dinamizmi shkon e vjen. Janë themelet e fuqisë kombëtare, relativisht e vendeve të tjera, që kanë rëndësi në perspektivë.
Turqia është tani ekonomia e 17-të më e madhe e botës dhe ekonomia islamike më e madhe. Forcat e armatosura të saj janë më të aftat në rajon dhe janë ndoshta më të fuqishme në Europë, përveç forcave të armatosura britanike. Influenca e saj ndjehet tashmë në Kaukaz, në Ballkan, Azinë Qendrore dhe botën arabe. Më e rëndësishmja, ajo është historikisht lideri i botës myslimane, ura e saj drejt pjesës tjetër të botës. Gjatë shekujve të kaluar, kur bota myslimane ka qenë e bashkuar, kjo ka ndodhur nën fuqinë turke; shekulli i kaluar ka qenë normaliteti. Nëqoftëse Rusia dobësohet, Turqia del si fuqia dominuese në rajon, përfshi Mesdheun lindor; Turqia është një fuqi detare e konsideruar. Gjithashtu, ajo ka qenë historikisht pragmatiste në politikat e jashtme të saj.
Polonia ka ekonominë e 18-të më të madhe të botës, më të madhen midis ish-satelitëve sovjetikë dhe të 8-ën më të madhe në Europë. Ajo është një aset strategjik jetik për Shtetet e Bashkuara. Në konkurrimin emergjent midis Shteteve të Bashkuara dhe Rusisë, Polonia përfaqëson kufirin gjeografik midis Europës e Rusisë dhe themelin gjeografik të çdo përpjekjeje për të mbrojtur vendet balltike. Duke pasur parasysh imperativin amerikan për të bllokuar hegjemonistët euaziatikë dhe pakënaqësinë e Europës me Shtetet e Bashkuara, marrëdhënia amerikano – polake bëhet kritike. Në vitin 2008, Shtetet e Bashkuara nënshkruan një marrëveshje me Poloninë për të instaluar raketa në Detin Balltik si pjesë të mburojës mbrojtëse hapësinore evropiane të Ëashington, dukshëm për t’u mbrojtur nga “shtetet batakçinj”. Mburoja nuk është për Iranin, por për Poloninë si një aleat amerikan, nga pikëpamja amerikane dhe ruse.
Për të konsideruar se çfarë nënkupton për një që të jetë një aset strategjik i një fuqie globale, merr rastin e Koresë së Jugut. Çdo sugjerim në vitet ’50 të shekullit të kaluar do të pritej me mosbesim. Megjithatë, kjo është ajo çka Koreja u bë. Ashtu si Izraeli, Koreja e Jugut formoi një marrëdhënie strategjike me Shtetet e Bashkuara që qe transformuese dhe Koreja e Jugut dhe Izraeli e filluan me një bazë shumë më të dobët në vitet ’50 sesa ka Polonia sot.
Rusia nuk mund t’u mbijetojë pafundësisht problemeve ekonomike dhe demografike të saj. Kina duhet të përballojë problemet sociale endemike të saj. Kështu, imagjino një Eurazi të paqëndrueshme dhe të copëzuar. Në krahun e saj janë tri fuqi – Japonia në lindje, Turqia në jug dhe Polonia në perëndim. Secila do të kish qenë aleate e Shteteve të Bashkuara gjatë intervalit rus, por nga mesi i shekullit tendenca amerikane për të ndryshuar aleatë dhe bërë aleatë ish-armiq do të jetë në zhvillim, jo për kapriço, por për nevojë gjeopolitike.
Dy nga tri fuqitë e mëdha do të jenë fuqi detare. Sipas të gjitha gjasave, më e rëndësishmja do të jetë Japonia, varësia e së cilës ndaj importimit të pothuajse të gjitha lëndëve të para e detyron atë që të sigurojë rrugët detare të saj. Turqia do të ketë një interes më të pakët, por shumë real, në qenien një fuqi detare në Mesdheun lindor dhe, ndërsa fuqia e saj në botën myslimane rritet, ajo do të zhvillojë një marrëdhënie me Egjiptin që do të rrezikojë Kanalin e Suezit dhe, përtej tij, Detin e Arabisë. E ndodhur midis Rusisë e Gjermanisë dhe akoma më shumë nën kontrollin e Shteteve të Bashkuara, Polonia do të jetë një fuqi tokësore.
Strategjia e Shteteve të Bashkuara konsideron si kërcënim çdo fuqi të madhe me aftësi të konsiderueshme detare; ajo do ta ketë zgjidhur një problem – problemin rus – me gjenerimin e një tjetri. Të imagjinosh një aleancë japonezo-turke është e habitshme, por jo më e habitshme se aleanca japonezo-gjermane më 1939. Të dyja vendet do të jenë nën presion të tmerrshëm nga fuqia e konsoliduar. Të dyja do të kenë interes në përmbysjen e regjimit global që kanë imponuar Shtetet e Bashkuara. Rreziku i mosveprimit do të jetë më i madh se rreziku i veprimit. Kjo është baza e luftës.
Imagjinimi i një lufte kërkon që të nxjerrim teknologji. Për Shtetet e Bashkuara, hapësira është tashmë mundësuesi i makinës ushtarake të tyre. Komunikime, lundrime dhe inteligjencë tashmë janë me bazë hapësinore. Çdo fuqi e madhe që sfidon Shtetet e Bashkuara duhet të shkatërrojë asetet me bazë hapësinore të tyre. Kjo nënkupton që, nga mesi i shekullit, Shtetet e Bashkuara do të kenë krijuar mbrojtje substanciale për astet e tyre, por nëqoftëse ato mund të bëhen të shurdhëta, memece dhe të verbra, një koalicion i Turqisë dhe Japonisë mund t’i detyronin që të bënin lëshime strategjike.
Lufta varet mbi befasinë dhe kjo befasi do të duhet të përqendrohet në shkatërrimin e forcave hapësinore amerikane. Nëqoftëse kjo tingëllon joracionale, atëhere imagjinoni sesi mendimi i 1000 sulmeve me bombardues në Luftën e Dytë Botërore do të kish tingëlluar në 1900. Largësia e përshkuar teknologjikisht midis viteve 1900 e 1945 qe shumë më e madhe sesa ajo që po sugjeroj për 2050. Nuk ka asnjë zbulim këtu, vetëm zhvillime të asaj çka tashmë ekziston.
Është e vështirë të imagjinohet një humbje amerikane në këtë luftë, megjithëse jo pengesa të mëdha. Forca e pastër e fuqisë që Shtetet e Bashkuara dhe aleati i tyre polak mund të lëshojnë kundër japonezëve dhe turqve do të jetë shkatërrimtare. Armike do të përpiqet t’u mohojë Shteteve të Bashkuara atë çka ato tashmë kanë, fuqi hapësinore, pa qenë të aftë t’i zëvendësojnë ata. Shtetet e Bashkuara do të fitonin në një luftë ku në lojë do të ishte bota, por kostoja do të jetë shumë më pas se masakrat e përgjakshme të luftërave botërore të Europës. Hapësira nuk përmban milionat e ushtarëve në llogore. Lufta bëhet më njerëzore.
Trofeu përfundimtar është Amerika Veriore. Deri në mesin e shekullit XIX, kishte dy konkurrentë për dominim: Ëashington dhe Mexico City. Pas pushtimit amerikan të Meksikës veriore në vitet 1840, Ëashington e dominoi Amerikën Veriore dhe Mexico City sundonte një vend të dobët dhe të përçarë. Mbeti kështu për 150 vjet. Nuk do të mbesë kështu edhe për 100 vite të tjera. Sot Meksika është ekonomie e 13-të më e madhe e botës. Ajo është e paqëndrueshme për shkak të luftërave të drogës të saj, por është e vështirë të imagjinohen që këto luftëra të vazhdojnë për pjesën tjetër të shekullit. Trashëgimtarët e gangsterëve të sotëm shumë shpejt do të jenë në bordet e muzeumeve të artit.
Meksika është bërë një vend me më shumë se 100 milionë banorë, me një ekonomi miliarda dollarëshe. Kur shikoni në një hartë ndërkufitare midis Shteteve të Bashkuara dhe Meksikës, shikoni një fluks të madh parash droge drejt jugut dhe fluksin e popullsisë drejt veriut. Shumë zona të Meksikës veriore që pushtuan Shtetet e Bashkuara tani po ripopullohen nga meksikanë që lëvizin drejt veriut – shtetas amerikane, të huaj të ligjshëm apo të huaj të paligjshëm. Kufiri politik dhe kufiri kulturor janë duke divergjuar.
Deri pas mesit të shekullit, Shtetet e Bashkuara nuk do të përgjigjen. Ato kanë preokupime tjetërkund dhe ndryshimet demografike në Shtetet e Bashkuara do të vendosin një premio në inkurajimin e emigracionit meksikan drejt veriut. Do të jetë pas luftës sistemike të mesit të shekullit që do të shfaqet realiteti i ri. Meksika do të jetë një vend i begatë, i fuqishëm me një pjesë të konsiderueshme të popullsisë së saj që jeton në jugperëndimin amerikan, në territor që meksikanët e konsiderojnë si të tyrin.
500 vitet e dominimit evropian të sistemit ndërkombëtar nuk garantuan se cila do të ishte fuqia dominuese evropiane. As nuk ka ndonjë garanci se cila do të jetë fuqia dominuese në Amerikën Veriore. Dikush mund të imagjinojë skenarë në të cilat Shtetet e Bashkuara copëzohen, në të cilat Meksika bëhet një fuqi e barabartë me të ose në të cilat Shtetet e Bashkuara e ruajnë parësinë për shekuj ose një fuqi e jashtme bën një lëvizje. Amerika Veriore është trofeu.
Në momentin e duhur, rendi gjeopolitik do të ndryshoje sërish dhe epoka amerikane do të përfundojë. Ndoshta edhe më shpejt, fuqia e Shteteve të Bashkuara do të darovitet. Ama jo akoma dhe jo në këtë shekull.