Shiko Postimin Tek
Vjetėr 30-01-12, 16:50   #29
Zero Cool
Administratorėt
 
Avatari i Zero Cool
 
Anėtarėsuar: 18-03-03
Vendndodhja: Netherland
Postime: 24,987
Zero Cool i pazėvėndėsueshėmZero Cool i pazėvėndėsueshėmZero Cool i pazėvėndėsueshėmZero Cool i pazėvėndėsueshėmZero Cool i pazėvėndėsueshėmZero Cool i pazėvėndėsueshėmZero Cool i pazėvėndėsueshėmZero Cool i pazėvėndėsueshėmZero Cool i pazėvėndėsueshėmZero Cool i pazėvėndėsueshėmZero Cool i pazėvėndėsueshėm
Gabim Titulli: Nobelisti i Paqes: “Pėrgatituni pėr Luftėn e Tretė Botėrore”

Mbi 150 000 njerėz vdiqėn aty pėr aty; mbi 100 000 tė tjerė brenda pak javėve nga rrezatimi radioaktiv dhe me mijėra tė tjerė mė vonė. Megjithėse ishte njė bombė e pėrmasave tė vogla: 4.5 tonelata e rėndė, 3 metra e gjatė, me njė diametėr prej rreth 1 metri dhe me njė fuqi shpėrthyese prej vetėm 0.015 Megatonesh TNT, pasojat e saj ishin fatale. Ato shfaqen edhe sot e kėsaj dite nė forma sėmundjesh tė rėnda nė ato regjione qė u goditėn nga ai shpėrthim atomik.
Ēelėsin e daljes nga ky labirint ka kohė qė janė duke e kėrkuar shumė ekspert humanist nga mbarė bote, por pėrpjekjet e deritanishme, duket se nuk kanė rezultuar pozitivisht. Al Gore nė librin e tij “Toka nė baraspeshė” ndėr tė tjera shkruan: “...toka nuk i takon njeriut, njeriu i takon tokės. Tė gjitha gjėrat janė tė lidhura mes vete sikurse gjaku qė na bashkon tė gjithėve. Njeriu nuk e ka thurur lėmshin e jetės, ai ėshtė vetėm njė fije nė tė. Ēfarėdo qė i bėnė kėtij lėmshi, ia bėn vetes.”


Besojmė se edhe profecitė pėr vitin 2012 do tė kenė epilogun e njėjtė si shumė profeci tė tjera qė i kemi theksuar nė kėtė shkrim. Pra, shpresojmė qė tė gjitha ato profeci tė jenė vetėm pjesė e kėsaj loje tė imagjinatės sonė tė bujshme dhe skenar qė do ta pėrjetojmė vetėm artistikisht tė projektuar nė pėlhurėn e bardhė tė kinemasė dhe pėrmes ekraneve televizive.


Kėrcėnimi nga gjithėse

- Vrima e zeze

Pėrveē rreziqeve qė i pėrshkruam mė lartė, kėrcėnime shumė serioze planetit tonė i kanosen dhe nga gjithėsia. Njė ndėr e teoritė e kėsaj natyre ėshtė ajo e gėlltitjes, jo vetėm tė planetit tonė, por edhe tė gjithė sistemit diellor nga ndonjė, e ashtuquajtura, “vrima e zezė”. Si “vrimė e zezė” konsiderohet nga shkencėtarėt e fushės sė astronomisė dhe astrofizikės, zona hapėsinore ku ndodhet njė yll, grup yjesh ose dhe trupa tė tjerė qiellor dhe nga e cila nuk mund tė dalė as dritė as ndonjė sinjal tjetėr. Kėta trupa qiellor (pėrgjithėsisht yje), gjatė shuarjes sė tyre, kalojnė nėpėr disa etapa. Nga humbja e madhe e hidrogjenit gjatė reaksioneve termobėrthamore, kėta yje arrijnė pėrmasa shumė tė mėdha duke u kthyer nė yje gjigant tė zjarrtė (kuq). Forca gravitacionale dhe fillimi i ftohjes sė kėtyre yjeve i vėnė njė kufi zgjerimit tė mėtejmė tė tyre, dhe pastaj fillon procesi i ngjeshjes ku me kohė forcat gravitacionale e mposhtin forcėn e presionit tė brendshėm dhe me kėtė prishet ekuilibri i forcave dhe fillon njė ngjeshje shumė mė e shpejt dhe me e fuqishme e kėtyre yjeve, qė shoqėrohet me rritje tė densitetit e tė temperaturės dhe mė nė fund ky proces pėrfundon me njė shpėrthim katastrofik tė tyre. Kėshtu kėta yje kalojnė nė gjendje tė jashtėzakonshme, kthehen nė materie tė ngjeshur nga e cila nuk reflektohet mė drita e as sinjale tjera. Tė gjitha sinjalet, pavarėsisht shpejtėsisė dhe drejtimit, ato s’mund tė dalin jashtė saj, por marrin njė kurbėzim drejt qendrės. Nė brendi tė “vrimės sė zezė” krijohet njė fushė gravitacionle e fuqishme e cila mund t’i gėlltis tė gjitha materiet e tjera qė mund tė gjendėn nė afėrsi ose qė i afrohen asaj.

Shkencėtarėt kanė zbuluar edhe nė galaktikėn tonė, “rruga e qumshit”, “vrima tė zeze”. Ata i konsiderojnė ato si tė pa rrezikshme pėr sistemin tonė diellor, pasi janė shumė larg tij dhe nuk ka indikacione se ato po lėvizin nė drejtim tė kėtij sistemi. Megjithatė, ata nuk e pėrjashtojnė as mundėsinė, qė pas njė periudhe tė gjatė (ndoshta pas disa milion vitesh), gjatė rrugėtimit nėpėr hapėsirė, tė pasoj ndonjė pėrplasje me ndonjė nga kėto “vrimat e zeza”, qė janė mė qindra miliona nė hapėsirėn e pafund. Dhe natyrisht, njė skenar i njė takimi tė tillė, padyshim do tė pėrfundonte nė mėnyrėn mė tragjike tė mundshme pėr planetin tonė dhe tė gjitha gjallesat e saj.
Dhe kur jemi te rrugėtimi i sistemit tonė nėpėr shtigjet e galaktikės mėmė, po e theksojmė sėrish dukurin astronomike qė pason njė herė nė 26000 vjet (tė pėrshkruar nė fillim tė kėtij artikulli), ku i gjithė sistemi ynė diellor gjendet nė pozicion paralel me “rruga e qumėshtit”. Dhe kjo pikė, ku sistemi ynė diellor, qė supozohet se do tė pasoj nė dhjetor 2012, do tė takohet (ndeshet) me “Rrugėn e qumėshtit”, ėshtė njė shtresė e krijuar nga re pluhuri e ashtuquajtur “hapėsira (e ēara) e errėt e rrugės sė qumėshtit”. Kjo e ēarė ka shumė kuptime mitologjike si: “Rruga e ferrit”, “goja e njė pėrbindėshi kozmik”, “kanali lindės i nėnės kozmike” etj., dhe siē thamė pėrbėhet nga shtresa tė dendura reshė. Dhe pikėrisht kėto shtresa tė dendura mund tė depėrtojnė edhe nė hapėsirėn e atmosferės sė Tokės, duke penguar kėshtu rrezet e Diellit tė depėrtojnė tė plota deri nė planeti tonė, e si pasoj e kėsaj mund tė vije deri tė lėvizjet e temperaturės qė do tė ndikojnė drejtpėrdrejt nė ndryshimet klimatike, duke shkaktuar edhe debalancėn natyrore. Llogaritė tregojnė se planeti ynė ėshtė duke lėvizur nėpėr ato shtresa tė reve, dhe ka mendime, se edhe ndryshimet klimatike tė viteve tė fundit janė si rezultat i kėsaj dukurie.

Rreziku nga aktiviteti i njollave mbi sipėrfaqen e Diellit


Rrezik tjetėr, qė duket tė jetė mė serioz se gėlltitja e mundshme e Tokės nga ndonjė “vrimė e zezė”, janė edhe shpėrthimet e fuqishme qė ndodhin herė pas here nė sipėrfaqen e zjarrtė tė yllit tonė, Diellit. Ekspertėt qė bėjnė vėzhgimin e rregullt tė aktivitetit tė njollave nė sipėrfaqen e Diellit nga tė dhėnat e observatoriumit hapėsinor SOHO (Solar and Heliospheric Observatory - Observatoriumi heliosferik dhe diellor) qė ėshtė vepėr e pėrbashkėt amerikano - evropian, vėrtetojė njė cikėl tė ri dhe shumė tė fuqishėm tė kėtij aktiviteti nė vitet nė vijim. “Sipas vrojtimeve tona, cikli i ardhshėm do tė jetė shumė intensiv dhe pikėn qendrore do ta arrijė kah fundi i viti 2012” - thotė astronomi dhe eksperti i SOHO-s, Pete Lawrence.
Qetėsia qė po mbretėron kohėt e fundit nė sipėrfaqen e Diellit, pėr ekspertet e kėsaj fushe, duket tė jetė po ashtu shqetėsues. “Njė pauzė kaq e gjatė qetėsie nuk ka ndodhur qė nga viti 1913” - shprehet Lawrence. Dhe kjo sipas tyre do tė thotė: qetėsi para njė stuhie tė fuqishme?!
Aktiviteti i njollave te Diellit, zakonisht ndjek njė ritėm tė rregullt. Ēdo 11 vjet e arrin njė pikė maksimale. Por, faza e qetėsisė e kėtyre aktiviteteve vitet e fundit, konsiderohet nga ekspertėt amerikanė tė qendrės pėr kėrkime atmosferike, si e rrezikshme. Ata i frikėsohen njė erupsioni tė fuqishėm qė mund tė ndodh nė sipėrfaqe tė Diellit me stuhi masive, tė cilat si njė “tsunami”, do tė lirojnė rreze tė vrullshme rėntgeni nė drejtim tė Tokės duke e atakuar fushėn mbrojtėse magnetike tė saj. Nė rrethana normale Tokėn e mbron fusha e vet magnetike nga rrezet rėntgen, por “furtunat” e pritura nė vitet e ardhshme, mund tė ndikojnė nė baraspeshėn gjeomagnetike tė saj duke lėkundur kėshtu, ērregulluar ose zhvendosur edhe fushėn magnetike, si rezultat i sė cilės do tė mund tė pasojnė, jo vetėm katastrofa tė dhunshme natyrore, por edhe katastrofa teknologjike me pėrmasa tė mėdha shkatėrruese.
Gjatė stuhisė sė fundit masive, qė ndodhi kah fundi i vitit 2003 kur nė nėntor erdhi deri te njė erupsion i fuqishėm nė sipėrfaqe tė Diellit, ku shpėrthyen disa miliardė tonelata plazmė, nė Kanada pėsoi kolaps pothuajse i gjithė rrjeti elektrik, ndėrsa shumė instrumente tė satelitėve pushuan sė funksionuari. Avari tė lehta pat edhe nė shumė instrumente elektronike nė shumė vende tė Tokės. “Ishte fat i madh qė vala e kėtij shpėrthimi nuk ishte e drejtuar kah Toka, dhe me kėtė ne u kursyem nga furtuna e njė katastrofe tė mundshme gjeomagnetike” - sqaron astronomi Mausumi Dikpati. “Njė furtunė e fuqishme me destinacion Tokėn, do tė krijonte kaos global dhe civilizimin, qė ne sot e njohim, do ta zhdukte nga faqja e dheut” - pėrfundon Dikpati.
Se sa shqetėsuese pėr ekspertet e astronomisė dhe astrofizikės paraqet ēdo ndryshim, qoftė edhe i lehtė i fushės magnetiket tė Tokės, dėshmon edhe investimi i madh nė ndėrtimi e satelitit GOCE, nga Agjencia Hapėsinore Evropiane (ESA), i cili nė mars tė kėtij viti (17.03.2009) u lansua nė hapėsirė, pikėrisht pėr tė bėrė matjet e ndryshimeve tė fushės gravituese tė Tokės.

Ndeshja me trupa tjerė qiellor

Rreziku mė potencial sipas shkencėtarėve, por edhe sipas profecive tė ndryshme, Tokės i kanoset nga goditja e ndonjė asteroidi ose meteoriti me pėrmasa gjigante, por nuk pėrjashtohet edhe mundėsia e pėrplasjes me ndonjė planet tjetėr.
Llogaritet sė ne Tokė pėr ēdo ditė bien me qindra meteor, pjesėn mė tė madhe tė tė cilėve as qė e ndiejmė e as qė e shohim pasi qė ata shkatėrrohen plotėsisht gjatė fluturimit tė tyre pėrmes atmosferės. Por ndodh qė nga lartėsitė e qiellit tė bien edhe pjesė mė tė mėdha, trupa tė ngurtė qė nuk arrijnė tė avullohen (sikurse meteorėt) gjatė fėrkimit me atmosferėn e Tokės qė quhen meteorit.
Meteoritėt janė trupa qiellor me pėrmasa tė mėdha qė arrijė nė qindra e mijėra tonelata. Dhe, meteoritė tė tillė nuk e kanė kursyer as planetin tonė. Hulumtimet shkencore rezultojnė se krateret e mėdhenj si ai “Barringer” nė Arizona tė SHBA-ve, krateri Deep-Bay dhe liqeni Clearwater nė Kanada, janė krijesa tė goditjeve nga meteoritė me pėrmasa gjigante. Edhe gjiri detar i Hudson-it nė Kanada, po ashtu supozohet se ėshtė krijuar nga goditja e ndonjė meteoriti me pėrmasa tė mėdha.
Rėnie tė meteoritėve tė mėdhenj kanė pasuar edhe gjatė shekullit tė fundit: p.sh. nė vitin 1908, nė brigjet e shkreta tė lumit Janisej (Siberi) ka rėnė njė numėr i madh gurėsh me peshė tė pėrgjithshme prej disa mijėra tonelatash. Ato vende ku kanė rėnė kėta meteoritė janė shkretuar dhe djegur plotėsisht. Po ashtu, njė meteoritė tjetėr i madh ka rėnė nė malet e Sihote-Alin-it, nė vitin 1947, me peshė tė pėrgjithshme prej 30 tonelatash. Meteoriti mė i madh qė ka goditur Tokėn nė shekullin e fundit, konsiderohet ai i vitit 1930, qė ka rėnė nė Afrikėn Jugore, me njė peshė prej 60 tonelatash.
Edhe qytetet e pėrmendura nė librat e shenjtė, nė Bibėl, gjegjėsisht ė Dhiatėn e vjetėr - Sodoma dhe Gomora, por edhe nė Kuran (“Populli i Lutit”), mendohet tė kenė pėsuar shkaku i pėrplasjes sė ndonjė meteoriti. Sipas pėrshkrimeve tė librave tė shenjtė, popullata e atyre qyteteve ishte futur nė mėkate tė thella, dhe pėr ēoroditjet e tyre, pėr mosbesim ndaj Perėndisė, pėr vepra tė ndyra (homo)seksuale etj., i ndėshkoi vetė Zoti, duke i shkatėrruar pėrmes gurėve e flakės tėrėsisht.
Nė shėnimet biblike thuhet: “Porsi Sodoma dhe Gomora edhe qytetet pėrreth, qė u dhanė pas kurvėrimit dhe u dhanė pas ēoroditjesh seksuale, janė vėnė pėrpara si shembull, duke pėsuar ndėshkimin e njė zjarri tė pėrjetshėm”, ndėrsa nė shėnimet e shenjta islame shkruan: “Populli i Lutit pėrgėnjeshtroi paralajmėrimet… Ne dėrguam kundėr tyre stuhi gurėsh (e cila i shkatėrroi tė gjithė), pėrveē familjes sė Lutit, tė cilėn Ne e shpėtuam me mirėsinė Tonė nė orėn e fundit tė natės. Kėshtu i shpėrblejmė ata qė falėnderojnė. Luti i kishte paralajmėruar pėr dėnimin Tonė, por ata nuk i besuan paralajmėrimet e tij. (El-Kamer: 33-36).
__________________
Asgjė nuk ėshtė e pamundur. Pamundėsinė apsolute e shkakton mosdija jonė reale.
Zero Cool Nuk ėshtė nė linjė   Pėrgjigju Me Kuotė