[Zero Cool]

Sufizmi - fillet dhe përkufizimi i kuptimit

Sufizmin si term e ka farkuar profesori gjerman F.A.D. Toluk, si term i latinizuar i faljës burimore arabe; tasawwuf, në trojet tona si tasavuf, tesavuf. Sufizmi si term, jashtë botës islamike, me modifikime të vogla është pranuar në të gjitha gjuhët evropiane: ang. sufism, frengj. soufisme, span. sufismo, rs. sufizm.
Është mendim i përgjithshëm se termi, tesawwuf, forma infinitive nga tesawwefe, jetasawwefu, tesawwufunështë krijuar nga fjala suf, pra domethënia e parë leksikore e termit tasawwuf është folja dinamike, që ka të bëjë me mbajtjen e petkave nga leshi i ashpër; zhguna; aba.
Sipas disa pikëpamjeve, përemrit foljor tasawwuf ka parapri derivati nga fjala suf, me të cilën në shek. II/VIII në qytetin Kufe janë quajtur besimtarët e veshur në petkat e leshit të ashpër (zhgunë) sufi.
Një numër i hulumtuesve islamikë, prejardhjen e fjalës tasawwuf e gjejnë në rrënjën arabe, kuptimi i së cilës është pastërtia dhe pastrimi; disa e gjejnë në el-suf, njerëzit të cilët kanë falur namazin në rendin e parë (saff), të xhamisë së profetit Muhamed s.a.v.s., disa të tjerë mendojnë se tesawwufi asocionon fisin Beni Suf.
Një numër i dijetarëve islamikë, prejardhjen e fjalës tasawwuf e gjejnë në sintagmën e "radhës së parë", në radhën e parë të besimtarëve gjenden sufitë, përkatësisht sufitë janë më të afërmit e Perëndisë.
Një numër shumë i vogël orientalistësh, mendojnë se tesawwufi buron nga fjala greke sophos, përkatësisht theosophia.
Sipas mendimit të pranuar, fjala sufi buronnga suf - lesh i ashpër zhgunë, përkatësisht, ka qenë përgjithësisht e pranuar që njerëzit fetarë e të devotshëm, të kenë veshjen prej leshit të ashpër, zhgunës, e që lidhet me besimtarët e devotshëm të qytetit të Kufps në shek. IIVIII.
Veshja prej leshit të ashpër (zhgunës), jo vetëm që ka qenë veshje e njerëzve të devotshëm, por ajo ka qenë edhe veshje e zakonshme te profetët ndër popujt semitë.
Si cilësi e zakonshme te arabët, ka qenë që njeriu të përshkruhet dhe të cilësohet sipas veshjes, e më pak sipas atributeve të tjera specifike.
Pra, veshja karakteristike e besimtarëve të devotshëm ka qenë shenja e modestisë, në krahasim me besimtarët e tjerë dhe njëkohësisht ka qenë si reaksion ndaj të mirave të kësaj bote; përcaktim i vetëdijshëm për asketizmin specifik.
Me shumë siguri mund të flitet se fjala tesawwuf për herë të parë është përdorur kah mesi i shek. të II sipas Hixhres. (shek. VIII).
Besohet se për herë të parë këtë term e ka përdorur Xhabir Ibn Hajjah (vd. 253/867), një kimist i përmendur arab.
Përdorimi i formës plurale - sufijjeh, nga fjala su fij për herë të parë është shënuar në Aleksandri në vitin 199/814.
Forma plurale - sufijjeh, karakterizon një grup ose radhë të sufive, të cilët sipas burimeve të besueshme historike kanë qenë nga qyteti Kufe. Imami, si udhëheqësi i këtyre njerëzve, është emëruar sipas diktatit.
Pra, mund të konstatohet se fjala sufi për herë të parë është përdorur në qytetin Kufe, prej nga është përhapur në krahinat dhe vendet e tjera të Arabisë dhe jashtë saj. Fjalët (al) tasawwuf dhe sufi janë në përdorim qysh nga koha e Tab}inve - Trashigimtarëve të shokëve të profetit Muhamed s.a.v.s.
Personi i cili merr pjesë në tasawwuf quhet fakir (faqir), skamnor në pajtim me ajetin Kur'anor (XLII, 28 ) Fakiri mundohet të realizojë modestinë e profetit Muhamed s.a.v.s. (al - faqr al Muhammedi), përkatësisht të kujtojë se nuk disponon me asgjë dhe se gjithçka buron nga Perëndia.
Në pikëpamje metafizike, kjo nënkupton se fakiri është një hiç, kurse qenie e vetme reale është Perëndia.
Gjithashtu sufitët emërtohen me emra të tjerë të ndryshëm si; populli i rrugës (ahl - al. ariqah), njerëz të cilët mësojnë me ndihmën e shenjave (ahl - al isharah), njerëzit e zemrës (ahl - i dil, në gjuhën persiane), si dhe emërtimet të tjera, të cilat u përgjigjen njerëzve të sferave të shumta të realitetit sufist.
Nga qendra irakiane sufizmi kalon në Horosan, ku paraqiten adhuruesit e sinqetë dhe origjinale të kërkimit të së vërtetës absolute, kështu që provincat lindore të Persisë shndërrohen në bastion të sufizmit.
Nga Persia, sufizmi kalon në Indi e pastaj aty kah shek. IX/XV sufizmi i forcon pozitat e veta në Egjipt dhe në Afrikën Veriore.
Koha prej shek. III/IX dhe IV/X paraqet periudhën e krijimtarisë më të pasur dhe më intenzive të sufitëve. Në këtë periudhë, teorikë të ndryshëm sufitë, vënë themelet e sistemit doktrinar.
Këto themele, gjatë kohës pasuese, do të shërbejnë si autoritet i pakontestueshëm në krijimtarinë e pasur dhe të llojllojshme të sufitëve postklasikë.
Pra, fillet e zhvillimit të sufizmit janë të lidhura me aktivitetin e grupeve të vogla të besimtarëve të devotshëm, të cilët përveç asketizmit, në tubimet e veta kanë recituar Kur'anin.
Recitimi i Kur'anit ka qenë i mbushur me ndjenja, kurse dëgjuesve u është dukur se recitatorët gjatë recitimit janë duke qarë (beke-um). Paraardhësit e sufive kanë qenë zuhadët dhe nusa-t.
Pra, mistika islame së pari zhvillohet si asketizëm. Fjala ka qenë për përkushtimin praktik, pa ngarkime spekulative metafizike, e cila ka proklamuar parësinë e qëllimit para veprës, pastërtinë e brendshme, pendimin dhe frikën nga Perëndia.
Tasawwufi në gjuhën arabe nënkupton dhe akcepton Dijen Hyjnore (al-hikma al ilahiya), e cila ruhet dhe kultivohet brenda tarikatit.
Pa marrë parasysh prejardhjen e fjalës, kuptimi metafizik i fjalës është dija hyjnore.
Në shkencën e simbolizmit të numrave (al-gafar) e ndërlidhur me alfabetin arab, tasawwufi paraqet ekuivalencën numërore të dijes Hyjnore.
Sufitë gjithmonë tasawwufin e kanë konsideruar si konceptin qendror dhe të lartësuar, i cili në pikëpamje etimologjike ndahet nga çdo fjalë tjetër.