Titulli: Mendimet tuaja mbi poetin Xhelal Ferizi- pseudonimin lirik?
Toka ime e hisja e t' par've
kurr nuk esht e grabiqtarve-
mbasi babė e gjysh n' tapija
i kan pasė kah trash'gimia
e i kan mbjellė me djersė n' trash'gime
neper breza toka ime-
ato ara si kutia
ku kan qenė trojet e mia-
toka e t- parėve qė u grabit
n- kthetra ,t' kqia u shkarravit-
se i pa ftyri e i pa fe
t' len pa hise e gjurmė e dhe -
trembdhjet breza ti mohon
por si shkjau kah do lakmon
ta merr hisen ashiqare-
se e ka llasen fort bizare-
shum ma i zi ma i keq se shkja
nuk njeh fe nuk njeh dua-
nuk ka ligj as nuk ka nderė
nuk t' len shteg as nuk t' len derė
syrin larg e shtron n' lakmi
neper zhvatje e llaskuceri-
as nuk pyet fort per gjurmė t' vjeter
as per vulė e a s pėr leter
as per brezat hisedarė
nė hise tė huaj don t' jet pronarė
babė as gjysh pa i pas kund n' shej
n' tokė tė huaj l'shohet pa frej
si i harbuar nga lakmia
me e bė t' veten me tapia
thua ja la stergjyshi i tij
l'shohet ne mjegull pa dėshmi
shfrytzon kohrat pa pushtet
kur na shkelen krajl e mbret
kur nė kohra neper mote
u ndoqen fiset patriote-
kur ai shkja i la pa troje
e i mbuloj me hi e ploje-
si dikurė kur msyu drenicen
fisin kuq e mikushnicen
...........
kah do kullat me i shkretue
kah do tokat me i zaptue-
sipas planit tė agrarirt
me na i marrė trojet e te parit-
ara gruri e bereqeti
qe na i mori shkjau e shteti
hoqi megjat kah do e vija
per me i shue gjurme e tapija
e na i mori dhen e dhi
e na i mor ogiqt e zi
ka e dem e mzet e vjeta
e na i la viset e shkreta
pulė as bibė s na as pare
na i shkretoj ato visare
me na ndjekė me na varfrue
kah do megja e gure me lue
veq me shti sherre shkinica
mbasi u vra Azem Galica
edhe tjerė kaqak te malit
qe e bene luften djalė pas djalit-
nisi e soll gjithfar zezone
nis me i bė tokat kolone
l'shoj gjandar e l'shoj zullume
nuk na e la ndoj dite te lume-
ka nddrrue emra e toponime
ka msy ara te tokes time-
shkjau i shkines me shajkaqa
nuk la therrė murriz as kaqa
nuk la lluga as zabele
peer pa i msy me llasė gabele
ardhė rusie n' tokė dardane
ka msy hiset drenicjane
ne fisin kuq me kulla te vjetra
per me shlye tapija e letra-
ne kullė tradite ne mes ledine
ka qitė planin ai shkja shkine
tu i pa rrotull ara e boka
me rrafshina te bukura toka-
ku kan ndejtė zanat e mrizit
ku ka qene hisja e ferizit
toka e megja misri e gruri
ku ka qenė i ngulur guri
qysh kur kuqi fisi i t' parėve-
ka qene ne hise te baballarėve
leka gjini e mikel gjoni
atje ishte trolli i joni
ne ara te gjera e ne shpatije
ne zabele e lug lejthije
e trashgue ne hise t' madhe
nder bashtina me livadhe-
plot zabele tė bukura hije
famė e vjeter perlė hjeshije
qė trash'gue e kish kola e nika
plot me mashkuj djem e qika
uka e gjini e miftari
ne trashgimi qė ua la i pari
me rrėnjė t' vjetra drenicjane
toke ilire tokė dardane
brez pas brezi n' per mengeze
fisi kuq me trembdhjet breze
kan dale ne mal e kan dalė n' vrri
kan pasė toka e begati
uk miftari e miftar uka
qė i trashguan zabele e suka
ara e roga e rudina
ku pat shqipe e gjeraqina-
ne ato ane prej qiqavice
kan ra nė lugje boronice-
ne per ara rafshe e jaze
neper laver e ne dhe braze
kur lavrue jan hise te mdhaja
ara e misri e grunaja
sa te bukura ato flete
dushku e mali ne troje t- veta
ku ka qene fisi pronarė
brez pas brezi hisedarė
ku jan dalė neper behare
ne prroje kroje guratare
me pi ujė neper jazbina
nder livadhe e lugina
qe ma te bukura as ne mahni
s pa pa flladi me puhi
ne kroje te ftofta e shpatije
ne bung e ah me te flladshme hije
ku jan ndje n- kullosat tona
dele e dhi me sa kumona
brez pas brezi sa bari
n' plisa te bardhė me tirqi t' zi
toka e t' pareve ka blerue
qingja e edha kan blegrue
dhitė e kuqe n' dushk e bari
kan kullotė pe r kah behari
ne jazbina n' t' bukura kroje
ka cicerue ai bilbil n' hoje-
mjalta e lisit te embla bleta
nder zabele dushke fleta
ne lug te kurt gjergjit ne vi e va
kan ecė prrojet pa ja nda
ne lule fletė e nė vojshtina
kan kalue sa mote e stina
toka e kuqe mikojana
plot murriza e kaqa e thana
me zabele sarrakuqe
n' kamomile e plot burbuqe-
nder ma t' bukurat me tri fleta
ne ato anė ku ka thithė bleta
nė lug t' jazbines uj't e zallit
rima e fyelli e zė i kavallit
ku jan ndje ato kumona
ku ka n qene sa hise tona
ne ato brinja e rogatisa
dushk e bari degė e lisa
ku jan ndje fyej e kavalle
ku i kem pasė me dhe e zalle
viset t' parėve me kodrina
lug livadhe e shavarina
nder shpatije ne fllad e maja
ne fusha te gjera e ograja
ku bareshat ne lugje e verre
kan kendue per ato berre
guracek me lojė vajzrie
kur kan ndejt berret nen hije-
me ato duar bareshe te njoma
thone kan lue nder viset tona-
e kan gzue moshen bilbile
nder lulkuqe e karajfile
zeri i tyre ne muzg te jazbines
ia ka lvizė barin ledines
ne lug te livadhit harabeli
ka zbrite ne bari prej zabeli
mikushnica ne puhi t' lehta
i ka nisė rrezet kah jeta
toka e t' parėve me lajthia
ku i kan rrėnj't fiset e mia-
Kėngė e vargje historike te nje te vertete historike -nga autori dhe biri i atij fisi neper breza xhelal ferizi -
kenge dhe shkrime te gjurmve te fisit kuq nga katuni mikusnice e drenices me mbiemrin meksi -ose mekshet -
te katunit Mikushnice te drenices-
fis qe u perndjeken gjat shekujve te historise neper kohra dhe jetuan me breza ne hiset e tyre ne prona ne katundin Mikushnicė -
te Drenices -
K y fis kuq te paret e tyre ishin mekshajt e mikelve te fisit kuq nga Mikushnica -
nga ai katun i mahnitshem me bukuri natyrore -ne pozicion jashtzakonisht strategjik -
me shpatije e livadhe ara lugje zabele dardha te mahnitshme mu ne mes te katuneve tjera te Drenices -
K y fis ne at katun qe gjat gjith historisė u sulmua nga pushtuesit
grabitqarėt nga shum pushtime eshkelje tė kaluara nga pushtime
nga bizanti -
nga car dushanet nga turqit -u sulmuan per haraqe per tagra e her per te dheta e her per ti debue e shpronsue nga trojet stergjyshore -
edhe ne kohen e serbise s e pare dhe ne kohen e rankoviqit -
ne kohen e millosheviqit
-te paret e ketij fisi ishin mekshėt os e meksėt - prej nga rjedhė edhe emri Mikushnicė -
natyrisht administrata e dhunshme serbe me kohe qe ne kohrat e car dushanve fiseve t e meksve ua ndrroj prapashtesen nga mekset
ne ica me prapashtesen ica sllave siq bente ku do serbi
i shkines ne administraten e hershme qe ne mesjeten e carve donte te grabis fushat e mahnitshme te dardanise antike
por vendi kisha e meksve mbet neper gojdhana neper shekuj u ruajt toponimia lugu i kurtgjergjve dheu i makes qe un mendoj ndoshta do te jet quajt maksi makasi qe jan krejt burime te vjetra gojdhanash intresante pra lugu i gjergjikes i kur t gjergjit kan lidhje me dhe mund te jen quajt kurti i biri i gjergjit e lugu i gjergj gjikes
mandej qerrenika qe esht dhe ka lidhje me niken dhe mund te jen quajt qarret e nikes -
-Ke shtu administrata e dhunmshme e carve serb shembte kishat e fiseve shqiptare dikund i kthente i bente ortodoks e dikund ua shmebte kishat katolike -
dhe te gjitha katundeve shqiptare e fiseve donte te ua humbte gjurmet etnike dhe toponimet
ku sllavet zaptonin -vende te bukura me trashgimi ilire dardane
me toponim ilir qe ishin toka shqiptare siq ishte meksa
mikushnica -
qe ishte prone e meksve te fisit kuq ilirian drdan brez pas brezi
me shtrirje deri te malet e vendi qe quhej krelina -dhe kreliana
-krolat e meksve -
krojliet korjanet kronajat kurttaset llaset qe ishin lasianet -
ose lazianet qe ishin toponimi tipike te kashta ilire -
lazianet ishin lazinat qe ma vone u quajten llazet e qe burojne direkt nga emri llaze llazina shullaze llazore lasika llazika qe jan emer time ilire
autoktone -
Keto ishin rrenjet e vjetra te fisit kuq te meksve nga ku buron mikushnica me bukuri e fllade e zabele puhi te mahnitshme me lugina
vend ne zonat e gjelbrueme ne kosoven veriore
-serbet me pushtimine e kosoves filluan te sjellin kolon malezez aty
pasi u vrane dhe shpartalluan me ushtri e me topa qendresa e shqiptarve te atyre aneve kaqaket e Azem Galices s e famshem
dhe -Keshtu filloj nje periudhe e gjate e sundimit serb por kjo ishte vetem mbledhje forcash te reja per te ju kundervu perseri pushtimit pansllav
Shkiet dhe politika e tyre aty ne vendin e meksve
n e pronat e mikushnicve meksve ne ato ane te grabitura
vendosen kolon malazez dhe i quajten kralica
vendin qe quhej krelisa e meksve -fisit kuq -qe sot jan lagjja ferizi
e mikushnices me rrenje shum te vjetra qe kishin prona te mdha e kullosa
dhe lidhje vlllazerie te gjere deri ne fiset e kuqve te pejes nga ata ishin shpernda siq tregonte gojdhana e vjeter -vllazeria shtrihej ne nje pjes e te tredises disiadet ose disidet e tredises terdefci i sotem dhe dashajt -
nje pjes e e dashajve dasia ishte dashefci ose deshefci ku siq tregon gojdhana e vjeter nji kusheri i meksve ne kohrat e vjetra kishte vendose tenelet e kulles atje por nuk dihet fati i tij i mevonshem ne kohen e sulltanve pasi q eishin shpronsuar si duket per mos pages e te tatimeve ndaj turqve -
mekset ishin vllezer te nje gjaku me prakasianet iliro dardan me prekazin e sotem - dhe me trenoviset ternafcin e sotem -me kaliset kalajt galiset galica e sotme pronat etyre ishin dikure shum te gjera dhe te medha dhe lidhjet e fiseve shum te vjetra -
-
Serbia dhe bizanti edhe ma heret kan tentuar te vendosin nen sundim keto ane dhe fise shqiptaro iliro dardane per te vendose aty kolonet ndersa sllavizmi i heshem i kishes s erbe dhe ne vazhdimsi shteti serb e mbreterise s e vonshme vendosi kryesisht kolonet malazez -
ne krelise te meksve ne tokat qe i kishin deri te kufiri me palaten
polaci i sotem i drenices -
Malazezet e ardhur aty si kolon ne kohen e serbise pas vitit 1929 dhe renjes s e rrezistences s e fiseve kaqake
ata ishin malsore ilirian te vjeter malalzez te asimiluar
qe ishin sllavizuar me kohe ne shekullin e 11 -si malsore ilir qe
ishin
shkri ne sllav ma heret ata dikurė-
por esht intresant se s erbia kishte nxjerre dokumente te asaj kohe nga rashka e vjeter -
dhe kishte be planin q ete sjell malazez fise qe edhe ato fise kishin ruajt mjaft elemente te shqiptarizmit dhe nuk ishin plotsisht te asimiluar ne sllav dhe kishin mentalitete te ngjajshme me shqiptar
tradita te njejta e raporte te mira me vendasit shqiptar
per ti pershtaur ma leht si kolon
e per ti kufizuar me fisin e vjete riliriane , me mekset palatet polacin
me prekesianet prekazin
-pra fiset e vjetra iliriane dardane fiset kuq fise iliriane autoktone
vendase shum te jhershme qe jetonin aty ne dardanine e vjeter
dhe kishin poashtu fise shum te vjetra
me vetedije te larte kombtare nacionale -mekset kolqet palatet batinet maltetet gurguret listaket e shum e shum fise tjera te vjetra iliro dardane
qe ishin aty autoktone dhe ishin te pa asimiluara ne dardanine antike
siq ishin mekset e vjeter dhe ishin me shum vetedije kombtare e prona te lashta te hiseve --nga ato fise kan mbetė pjes e te mbetura ne toka te ngushtuara shum pak fisi ferizi
qe jan rrenje e asaj vjetersie te lashte shqiptare
-
vazhdon kenga ne pjeset q ė vijnė nga autori xhelal ferizi-
|