[Zero Cool]

Dashuria ndaj shtetit, ndaj këtij vendi është e vogël



13.06.2013 15:17 -
Intervistë me Sociologun dhe Publicistin Ibrahim Berisha

“Formimi i Asociacionit të Komunave serbe është tejkalim i Pakos së Ahtisarit. Bile -bile kjo Marrëveshje është edhe tejkalim i 6 pikëshit të Ban Ki Munit, Sekretarit Gjeneral të OKB-së, që një kohë të gjatë është refuzuar dhe ka qenë më i butë se Marrëveshja për Asociacionin”, ka thënë Berisha në një intervistë për EA-SK.

Të gjitha zgjedhjet ku qytetari ka votuar më shumë se një kandidat janë manipuluar shumë. Në zgjedhjet e kaluara kishte vjedhje masive votash nga partitë politike, si në plan të jashtëm ashtu edhe vjedhje brenda partive, të votave, dhe kjo dha një cilësi tmerruese që e dëshmon kuvendi i sotëm. Faktikisht klientelizmi dominon edhe në këtë aspekt. Duke na dhënë edhe këtë: Kandidati që në komunën e vet nuk i fiton as 200 vota në komunat tjera i fiton 3500 vota!

EA-SK: Z. Berisha ditëve të fundit janë shtuar zëra që pohojnë se me Marrëveshjen e nënshkruar mes Serbisë dhe Kosovës serbët kanë fituar një autonomi të zgjeruar, përderisa qeveria vazhdon të mbrojë qëndrimin e saj se Marrëveshja nuk ka dalë jashtë kornizave të Planit të Ahtisarit. Çfarë sipas jush kanë fituar serbët dhe që nuk është nëPplanin e Ahtisarit?

I.Berisha: Formimi i Bashkësisë së Komunave serbe është tejkalim i Pakos së Ahtisarit, sepse në këtë fazë kjo Pako është dashur të rishikohet dhe shteti të kthehet në suaza të një shteti normal. Pra në fazën kur është dashur të tejkalohet kjo Pako, shkohet edhe një hapë më tutje duke krijuar Asociacionin e Komunave Serbe, përkatësish një lloj pushteti të pakontrolluar në disa aspekte, si në financa, siguri, shëndetësi, arsim, drejtësisë. Bile -bile kjo Marrëveshje është edhe tejkalim i 6 pikëshit të Ban Ki Munit, Sekretarit Gjeneral të OKB-së, që një kohë të gjatë është refuzuar dhe madje ka qenë më i butë se kjo Marrëveshje. Pakoja e Ahtiasrit serbëve u ka dhënë më shumë se sa japin të gjitha ligjet dhe marrëveshjet ndërkombëtare për pakicat në një shtet apo bashkësi popujsh evropianë. Në aspektin strategjik është bërë një gabim për arsye se çështjet, të cilat janë menduar se duhet të diskutohen e që arritën të futen n rend dite me Marrëveshjen e fundit mes Kosovës dhe Serbisë, janë bërë kryesisht me ndikimin dhe presionin e serbëve. Agjendën e realizimit e këtyre marrëveshjeve e ka diktuar Serbia. Pse? Sepse Serbia, po flas edhe nga projektet që i ka pasur, ka menduar ta realizojë ndarjen e Kosovës, këtë e ka synim përfundimtar, në disa faza.

E para është decentralizimi, përkatësisht realizimi i komunave të reja dhe krijimi i hapësirave ku qeverisin serbët, si rasti i Gracanicës, Ranillukut, etj.?

Faza e dytë ishte krijimi i ex- territoreve, në emër të mbrojtjes së monumenteve të kulturës, kishtare serbe, duke krijuara faktikisht hapësira të pakontrollueshme nga shteti i Kosovës.

Hapi i tretë është autonomia e Veriut të Mitrovicës, me krijimin e një bashkësie të komunave serbe në veri të Mitrovicës që do të integronte edhe komunat tjera serbe që janë jashtë veriut duke mundësuar pastaj në një fazë të fundme Kosova të ndahet përfundimisht, ose të hyhet në pazare të ndarjes.

EA-SK: Por Marrëveshja gëzon përkrahjen e pa rezervë nga ndërkombëtarët. Çfarë është dashur të bëjnë institucionet tona që Marrëveshja të ishte në favor të Kosovës?

I.Berisha: Thënë shkurt ky ishte një propozim-projekt amerikano evropian dhe këtu asnjë qeveri e Kosovës nuk do mund ta përballonte. Por çështja është se pse është krijuar problemi që ekziston sot. A kanë përgjegjësi politikanët tanë që këto 10- 12 vjet kanë lejuar të krijohet ky problem i madhe në një hapësirë të vendit? Mbi 10.000 shqiptarë kanë ikur nga ajo pjesë e vendit dhe nuk është shtruar problemi asnjëherë në formën e duhura, as në aspektin e sigurisë madje. Nuk është shtruar as aspekti i ekonomisë informale, aspekti i doganave, i krimit të organizuar. Të gjitha këto kanë sjellë këtë, që të ketë një plan, i cili praktikisht nuk ka mundur të refuzohet nga Qeveria e Kosovës edhe për problemet që vetë njerëzit e qeverisë i kanë me ligjin, e që edhe ky është një problem më vete. Por nuk ka pasur një variant zgjidhjeje tjetër tash për tash. Ka qenë në duar të Qeverisë së Kosovës (t gjitha qeverive) që të mos lejojë eskalimin e situatës, është dashur që me këmbëngulje t’i mbrojë shqiptarët në Veri, sepse kemi një territor që praktikisht pa shqiptarë. Pranimi i shpërnguljes së shqiptarëve në mënyrë të heshtur, pranimi i krimit të organizuar, i cili ka shkaktuar një evazion fiskal vjetor prej qindra miliona eurove, involvimi i zyrtarëve të ndryshëm në këtë krim të organizuar, bashkëpunimi i kriminelëve shqiptarë nga jugu me ata serbë nga veriu, të gjitha këto kanë mundur të ndalohen, sepse është e kuptueshme se krimi serb që ka sjellë këtë situatë ka pas mbështetje dhe bashkëpunëtor të vazhdueshëm në jug dhe në brendësit të territorit të Kosovës.

Është e kuptueshme se ai evazion fiskal është bërë nga shqiptarët e jo nga serbët. Serbët ishin pjesë e evazionit, por realizimin përfundimtar të tij e kanë bërë shqiptarët. Pra krimi ka mundur të ndalet, se ai ka nxitur ikjen e shqiptarëve nga Veriu. Mendoj se këtu është dashur të ndërhyjë qeveria e Kosovës. Qeveria nuk pasur asnjë herë një plan për të kthyer rendin dhe ligjin në Veri. Volumi i krimit dhe evazionit fiskal nga kontrabanda që ka ardhur nga Veriu në Jugë, praktikisht ka qenë e pamundur të ndodhë pa pasur mbështetje nga strukturat më të larta, që nga policia e deri në qeveri. Është e pamundur të ndodhë një evazion fiskal me mbi 100 milionë euro nga kontrabandistë apo kriminelë të vegjël. Këtu kemi të bëjnë me një strukturë perfekte të funksionimin dhe sigurisht se rastet e më vonshme të rënies së këtyre sistemeve të krimit të organizuar do të dëshmojnë për mënyrën e funksionimit të tij.

EA-SK: Çfarë fiton Kosova nga një Marrëveshje e tillë? Sa ka gjasa që kjo Marrëveshje të zbatohet duke pasur parasysh se Serbia vazhdimisht është munduar të sabotojë apo nuk ka zbatuar fare Marrëveshjet e arritura më herët?

I.Berisha: Kjo duhet parë në dy faza. Në aspektin afatshkurtër për shkak të problemit të madh që është krijuar duket si një fitore e Kosovës. Praktikisht apo formalisht se edhe Veriu është pjesë e Kosovës. Por në aspektin afatgjatë, Kosovës i është futur një thikë e fortë në trup, për arsye se serbët kurr nuk realizojnë një Marrëveshje në variantin që e nënshkruajnë. Dhe Marrëveshjen e kanë nënshkruat për të mos realizuar, në aspektin integrimit të Veriut, por për të ç’integruar dhe shkuar drejtë ndarjes së kësaj pjese nga Kosovës dhe bashkimin me Serbinë. Pra, në planin afatgjatë kjo Marrëveshje do të jetë mjaft problematike.

EA-SK: Çfarë mund të bëjnë institucionet shtetërore të Kosovës për të ndaluar një synimin përfundimtarë të Serbisë dhe t’i bëjë ballë këtij presioni?

I.Berisha: Mendimi im është ky. Asnjë qeveri nuk do të mund të bëjë asgjë në Veri, nëse nuk krijon institucione demokratike në këtë pjesën tjetër të Kosovës. Nëse forcohet shteti në këtë pjesë, nëse do të veprojë ligji, pra secili qytetar të jetë i barabartë para ligjit, sepse edhe në pjesët tjera të Kosovës situata është e njëjtë si në Veri, kur është puna e pabarazisë para ligjit. Pra qeveria mund të bëjë shumë në këtë pjesë dhe vetë vlera e cilësia e organizmit të shtetit në këtë pjesë do të imponojë ndryshimet në Veri.

Përkundër kësaj, nëse vazhdon degradimi i institucioneve në mënyrën si është duke u bërë dhe mosrespektimi i institucioneve nga vetë ata, të cilët janë përgjegjës, të mos funksionojnë gjykatat, prokuroritë, nuk do të kemi kurrfarë ndryshimi esencial në Veri. Pra, ndryshimi në Veri është i kushtëzuar nga ndryshimet në pjesë tjetër të Kosovës.

EA-SK: Sa janë gjasat që Kosova me gjendjen aktuale të arrijë të marrë liberalizim të vizave, duke pasur parasysh këtu edhe premtimet e Qeverisë së Kosovës se Marrëveshja do të sjellë edhe udhërrëfyesin?

I.Berisha: Tashmë kemi një Marrëveshje dhe në variantin si na është servuar është një Marrëveshje që do t’i shpërblejë të dyja palët. Sigurisht se serbët do të fitojnë më shumë, pasi atyre u hapen dyert drejt procesit për anëtarësim në BE. Ndërsa, Kosovës do t’i ofrohen disa hapa të vegjël drejt procesit të asoocim -stabilizimit në BE-në. Mendoj se ndoshta ajo që mund të pritet në këtë proces është liberalizimi i vizave në një fazë më të, i cili do të mbulonte të gjitha problemet që do të dilnin me moszbatimin e plotë të Marrëveshjes në Veri. Sepse duke qenë të mbyllur në presion dhe të pamundësisë për të lëvizur, vëmendja e qytetarëve do të bartet në një rezultat të lëvizjes së lirë dhe praktikisht serbët do të kërkojnë të konsolidojnë identitetin shtetëror të Beogradit në këto hapësira me qëllim që t’i mbajnë lidhjet me disa komuna të vogla duke u përkrahur edhe nga kisha serbe.

EA-SK:Një nga tema që është duke u diskutuar në politikën kosovare është edhe çështja e zgjedhjeve dhe kalkulimet që janë duke u bërë reformës zgjedhore. A do të ketë Kosovës një reformë të përshtatshme zgjedhore kur të vjen koha për mbajtjen e tyre?

I.Berisha: Këta njerëz që janë në parti politike nuk duan reforma. Reforma pikësëpari nënkupton që qytetari të ketë mundësi me votën që ka të përcaktojë se kush do të jetë i zgjedhur dhe secili qytetar ka të drejtën e një vote, jo më shumë. Problemi është ky: Nëse nuk do të mund të ketë mundësi që qytetari ta japë vetëm një votë për një parti apo kandidat, atëherë do të ketë vota të manipuluara.

Të gjitha zgjedhjet ku qytetari ka votuar më shumë se një kandidat janë manipuluar shumë. Në zgjedhjet e kaluara kishte vjedhje masive votash nga partitë politike, si në plan të jashtëm ashtu edhe vjedhje brenda partive, të votave, dhe kjo dha një cilësi tmerruese që e dëshmon kuvendi i sotëm. Faktikisht klientelizmi dominon edhe në këtë aspekt. Duke na dhënë edhe këtë: Kandidati që në komunën e vet nuk i fiton as 200 vota në komunat tjera i fiton 3500 vota!

vijon