[Psikologu]

NJEREZIT JANË TE NDRYSHEM , TEJET TE NDRYSHEM:



Që ne kohen e grekerve te vjeter filloj një studim ne ketë lemi ne lidhje me ndryshimin njerzor , duke perfshi ketu sjelljet , agresivitetin , te folurit , komunikimin etj etj.

Si interes i tyre ishte (ashtu i ne e kemi sot) qe te kuptojn nevojen e reagimit njerzor , sjelljet dhe sialogun.

Hipokrates i pershkrou keto dallime njerzore duke i ndarë ato ne kater kategori mvarsisht nga temperamenti i tyre.

Ai i quajti keta Melankolik, Sagnivik,Flagmatik dhe Kolerik.

Melankoliket ishin te piklluar , te guximshem dhe pesimist ne reagimet e tyre ne kundershtim me Sogniviket te cilet u pershkruan si te gezuar , papiklluar dhe optimist.

Flagmatiket ishin edhe te qete dhe me pak ndjenja ndersa Koleriket u parapan te jenë me gajkënxeht,te paduruar dhe te idhet.

Mvarsisht nga temperamenti kishte mundesi njeriu simbas Hipokrates ne kete menyrë te rris mirkuptimin per shumë persona dhe per sjelljen e tyre, nese njeriu e dinte se qfar temperamenti kishin njerzit atehere edhe e dinte se qfarë sjellje dhe reagime duhet pritur nga ata.

Por edhe para Hipoktatis dhe deri me sot egzistojn ata te cilet dallimet njerzore i bejn permes astrologjis.Aty ndahen si te afert ne 12 shenja te yllit ne bazë te dates se lindjes se tyre.

Keto 12 janë te ndarë ne kater grupe :

Uji , Zjarri, Ajri dhe Toka.

Keto qendrojn ne menyrë te njejt ne kundershtim me njeri tjetrin.

Carl (Karl ) Jung me 1923 e shkrou një liber "Psychologival Types" e bazua ne vete studimet shkencore psikologjike ne lidhje me sjelljet njerzore dhe se edhe ky i ndau njerezit ne kater grupe.

Emri i tyre ne anglisht eshte Feeler,Intuitor, Thinker dhe Sensor.Keto perdoren edhe sot si kulminacion per shumë psikolog dhe shumë te tjerë te cilet deshirojn te pershkruajn ose te sqarojn dallimet ne mes njerezve dhe per te gjetur një rrugdalje se si me se miri ne do ta kuptojm njeri tjetrin dhe te komunikojm me njeri tjetrin.

Qe nga ajo kohë e Jungut eshte rritur dituria per sjelljet njerzore te cilat u pertrin dita dites me shumë .Inspirimin tonë ne kete model e quajm "Profilikomunikues" te cilet erdhen nga studijusit e medhenj nga John Geier,Dorothy Downwy,David Merill,Robert Lefton.Stuart Atkins,Philip Hunsaker,Tony Alesandra,Paul Hersey dhe Ken Blanchard.

Profilikomunikues perdoret ne jeten tonë te perditshme ne shoqeri me shoket, vendin e punes,vizites ne restaurang ose me shkurt ne qdo llojë te jetes sonë sociale.

Ketu fshihet forca e porfilitkomunikues te cilin nese e mesojm do te kemi dobi te madhe nga ai.



TE KOMUNIKOJM ME NJERI-TJETRIN.



Fjala komunikim rrjedh nga fjala latine "comunis" qe do te thot "se bashku" ose bashkerisht.Vete fjala tregon qe njeriu permes komunikimit ben diqka se bashku me dikend ose bashkarisht kan nje lidhshmeri.

Ne do te fokusohemi tek komunikimi personal,do te them se qka ne mund te bejm qe ta rrisim pajtimin se bashku me te tjeret duke perdorur metoda dhe teknik per nje komunikim me te leht dhe te jemi me efektiv ne komunikim.

Qellimi kur komunikojm me dikend eshte qe te arrisim diqka , mvarsisht nga biseda.Ne ndoshta deshirojm ti shpalosim ndenjat dikuj , te jemi me terheqes, te percjellim ndoj mesazh, te bejm pershtypje ne kuptimin etj etj.Pamvarsisht se ne cilen menyrë te ketyre te lart shenuara ne deshirojm qe me menyren tonë te komunikimit ti bindim te tjeret qe ti shohin gjerat ashtu si ne vete i shofim te tilla.

Qe te permirsohet kontakti:

Qe te arrisim kete permirsim ne se pari te jami te mirpritur dhe te kuptueshem ne biseda.Te jesh i akceptuar do te thot ne kete rast qe ai ose ajo kan akseptuar qe te kesh lirin e shprehjes dhe se ai ose ajo janë te gatshem te mirpresin.Faktoret te cilet e keqsojn ose e ashpersojn mundesin qe te jemi te akseptuar mund te jenë shembull;

Rrrobat,pamja e jonë,te folurit tonë, dhe menyra e jonë e sjelljes.Por egzistojn edhe tipare te tjera te mendimeve te cilat bejn vler5simet negative nga ana e tjeter.Kjo mund te jete se qfare lloj profesioni kemi, parashiqimet tona politike ose fetare, dhe atë qka te tjeret e kan then me para per ne.



Kuptimi:

Te jesh i kuptuar nga dikush gjate komunikimit , do te thot qe te kuptohesh ne bisede.Kjo eshte shkalla e parë e afrimit ne komunikim.

Ne një bisede te thjesht ne mes dy personave qe takohen menyra e komunikimit ndahet ne : Derguesin dhe Pranuesin.

Keto te dyja janë te ndara ne -kuptimin e fsheht dhe ate te hapur , dhe se keto te dyja janë te lidhura njera me tjetrin dhe kan nje rol te njejt.

Njera dergon qe te mirpritet mirë dhe tjetra merre per te derguar te mirpritet mirë.

Eksiston një dergues(ai qe thot diqka), nje percjellje(ajo qka u tha) dhe një pranues (aj qe ndegjon )

Percjellesi eshte gjithmon i hapur (fjalet qe i perdorim) dhe nje pjese e fshehur qe e ceka me parë ( fuqia e tonit, shpejtesia, dhe levizja trupore)

Pranuesi i perkthen (mundohet te kuptoj) se qka ne mendojm dhe behet vete dergues i pergjegjjes sonë me vonë.Atehere ne behemi pranues nga percjellsi, e shqiptojm atë dhe percjellet me tutje tek derguesi prap.



Vazhdon ......



Vetë sqarimet tona personale:

Ajo qe e veshterson komunikimin eshte vete sqarimi.Qdo njeri e sqaron atë qe eshte then dhe atë qe merret ne vlersimet tona ne perrspektiven tonë.Qdi indivis e shef boten ne menyren e vetë.Ne shpesh e sqarojm atë qe ndodh nga jasht si kuptueshmeri per ne.Nganjehere ne mund te jemi jo te pajtimit me atë qe shembull ai e tha.Per at arsye ne kemi nevojë te mesohemi se si ne te spjegojm dhe te kuprojm te tjeret me mirë, qe vete te jemi me efektiv dhe te aft ne kominikim.

Nuk mjafton me atë qe njeriu te mendoj se eshte me i miri se ai ka drejt qe te ia arrij komunikimit ne menyrë te mirë.Njeriu mes tjerash duhet ti bejë te tjeret te ken besimin ne atë ide qe e prezenton.Eshte veshtir te njifet besimi ose te besohet nga dikush kur njeriu se kupton per ta akseptuar.Kur një lidhshmeri "relacion" prishet dhe nuk finksionon më shpesh ndegjon njeriu " ai ose ajo sme kuptuan", por kur nuk e kuptojn njeri tjetrin eshte edhe veshtirë te besojn ne njeri tjetrin.Per at arsye kemi nevojë ne te mesohemi se si duhet te reagojm qe te tjeret te mendojn dhe te kuptojn e te na besojn.Ne duhet edhe te mesojm se si eshte me e leht ti kuptojm edhe te tjeret.

Kohë e shkurt -nevojë e madhe qe te kuptojm njeri tjetrin direkt:

Nuk mjafton qe ne te kemi një percjelles, ne duhet ta dergojm atë qe pranuesi ta merre ne menyren ma interesant , qe ne fillim atyre tu bie leht ne vesh dhe te marrin kohë per te na ndegjuar.Nganjehere ndegjon njeriu se ne duhet ti respektojm te tjeret ashtu si vete kemi deshire te jemi te respektuar,, kjo eshte ide e mirë dhe a mundemi ne te jetojm me at qka kemi arritur deri te rruga e jetes sonë por une nuk besoj se ne bejm nje perparim ne ketë.Ne duhet ti respektojm ata ne menyren si ata kan deshire te respektohen .Dikuj i pelqen lulja si respekt , dikuj te hollat po edhe dikuj dreka.Atehere nese ne shtyjm diken ne mendimet tona , ne kemi bere vetem respektimin tonë personal.

Toka nuk sillet rreth nesh edhe pse ne nganjeher mendojm ashtu.Njerezit janë te ndryshem dhe per atë duhet respektuar ne menyra te ndryshme, sepse aty lehtesohet komunikimi nese ne jemi te kuptueshem ndaj njerezve te tjere se si ata deshirojn te jenë te trajtuar.

Si kan nevojë njerezit e ndryshem te trajtohen:

Shumica kan deshirë qe ne tu tregojm respekt atyre per kohen e tyre,ose mungeses se kohes,dhe se ata kan deshirë qe ne ti bejm me dije se ne i kuptojm ata permes reagimit tonë ne atë menyre se si ata kan deshirë.Nese themi se ne flasim per atë qka ata flasin, ne nje tempo te cilet ata e ndjejn veten te kenaqur dhe se ne kete menyrë ata janë mirnjohes.Kjo eshte ajo qe e quajta si profilkomunikimi per dikend.



Vazhdon:



TE NJOFIM DHE TE KUPTOJM PROFILIN TONË KOMUNIKUES.

Personaliteti i ynë dhe shqiptimet tona:

Kush jamë une?Cila eshte e verteta tek "uni i im"?

Ne disa raste shumica kan menduar ne këtë pyetje ne lidhje me veten e vetë dhe ndoshta kan nxjerrur një pergjegjje.Per shumicen ndjehet e natyrshme qe ta pershkruan veten si shumicë e mendimeve te veta dhe ndjenjave te veta.Pamvarsisht nga perqendrimet tona filozofike ne lidhje me ketë mundet njeriu te konstatoj qe nga nevoja e komunikimit efektiv me te tjeret ne mund te zgjedhim një pikdalje ndoshta me te mirë nese ne deshirojm te i arrissim qellimit ne menyrë te drejt. Ne jemi vetë te vetebesushem ne veten tonë me atë se qka mendojm dhe qka logjikojm pasi qe ne te terë kohen jemi shoket e vetes sonë , mendimit tonë dhe ndjenjave tona.Qe te shkojm me tutje dhe te zbulojm brendesin tonë mundemi mundesisht te japim vlersim interesant ne menyren psikologjike, por ne kemi zgjedhur një rrugdalje tjeter kur ne do te tentojm ti kuptojm njerezit tjerë se si ne te komunikojm me ata ne menyren e pasuruar mendore.

Shumë mendoj qe sjellja e tyre e pasqyron "unin " tim.

Por ne gjithsesi do te zgjedhim pikdaljen ne sjelljet tona njerzore se si kuptohet kjo nga te tjeret.Pamvarsisht se cila pergjegjje qe ne e parashofim ne veten tonë si te drejt mundemi te konstatojm qe per rrethin ku ne jetojm , mendimet tona nuk luajn rol te madhë.Per rrethin tonë eshte ajo se qka thuhet dhe qka bejë ,si sillem ,qe mirkuptohet si "uni" i vertet i imi.Uni zyrtar i imi eshte ajo qe njeriu e ndegjon dhe e shef.

Rrethi i jonë se merre parasysh "unin" tonë te privat sepse asnjeri nuk mundet te dijë se qka me te vertet une mendoj , ndjej, nese une vete nuk e them atë.Ashtu kuptohet "uni" se si une sillem.Ajo do te thotë se shpesh eshte ajo se qka themi ne qe ne na bene te triumfojm ose te humbim ne relacionet tona,e jo se qka mendojm ose ndjejm.Shpesh kemi qene ne rastet kur ne e kishim per qellim te themi diqka por ne rrethin tonë ajo u mireprit krejt ndryshe.Ndoshta ne shpesh kemi tentuar te turprohemi dhe kemi qenen te keqkuptuar dhe nga ata te rrethit jami nenkuptuar si takthumbur ose te paturpeshem kemi len fjalen ne gjysmë.Ndoshta kemi tentuar ti tregojm ndokuj se si nje detyrë mund te perfundoj korrekt, por ne ne vend te falenderimit qe ne jemi futur ti ndihmojm jemi vlersuar si njerez qe perzihem ne punet e huaja ose te paduruar.Nuk ishte ashtu siq une mendova , bjen shpesh fjala qe e ndegjojm , por kjo fjalë duhet perdorur nga fillimi ne sqarimin e bisedes sepse dikur eshte e pa mirpritur tek pala tjeter.Shpesh kemi hasur ne ato situata dhe mendojm "Aj/ajo nuk kuptoj asgjë se qka une mendoja" "Ajo e kuptoj atë ne menyrë te gabuar " dhe keshtu ne në keto raste mund ta pyesim veten tonë "" Ishte me e mvarur nga menyra ime e shqiptimit , te themi e sjelljes ose nga paragjykimet e mija "

Ne te njejten menyrë ne mund te mendojm , nese ne e kemi refuzu propozimin e dikuj ose mendimin.Mos ishte ajo qe ishte propozim i dobet i yni ose sjellja e personit tjeter na preku ne vendimin tonë?

Perfundimi i kesaj eshte , se nese ne mundemi te mesojm veten te themi dhe te veprojm (pamvarsisht se qk ndjejm dhe mendojm) qe rrethi te kuptoj ne menyrë pozitive , atehere "uni i ynë" do te jete me i begatshem.Qe kjo te jete e mundeshme ne kemi nevojë gjithashtu ti kuptojm edhe sjelljet e tjerve se si ata kan deshirë te trajtohen:

1.Duke i studjuar sjelljet e njerzve , kemi mundesi ti pershkruajm ato.

2.Duke e bere kete shumë e shumë here mundemi ne te mesojm veten ti parashofim sjelljet e tyre.

3.Duke u bere i shkathet ne prapamjen e sjelljeve te tjerve , qka ata mendojn ose qka nuk u pelqen , ne vete mundemi ta mesojm veten ashtu si tash veqse e dijm se qka personi i tjeter na jep perparsi , pasi ne e analizuam reagimin e tij ndaj nesh.

Kjo eshte dijenija e atyre kater profileve komunikuese qe na meson neve.

Profilikomunikues nuk tregon ne doren e parë se si njerzit mendojn dhe si ndjejn ne te gjitha situatat, vetem atë se si ata deshirojn te jene te trajtuar.Personat qe kan zgjeruar dijen ne profilin komunikues janë permirsuar dramatikisht ne relacionet e veta dhe ne mirpajtim me te tjeret.

Si te testojm profilin tonë komunikues:



Vazhdon....

Eshte leht qe te mund te kuptojm dhe te shtojm njohurin per profilin komunikues te cilen e kemi ne veten tonë. Nga kjo mundet njeriu mbi te gjithat ne një menyrë te leht te ndryshoj sjelljen e tij ne mardhenje me te tjeret.

Normal kur une i testoj profilet komunikuese me pjesmarresit e grupit qe i kam ose me intervista i lejoj qe ata te bejn një test ne pyetje dhe pergjegjje.

Ne atë menyrë e nxjerrim exakt një renditje te profilit .Tash kur ti e lexon tekstin ke nevojë ti qe te kuptosh dhe te shtosh iden , vetem qe te dijsh profilin tend dominues.Per atë arsye janë testet e ardheshme me pak te kuptuar por ato funksionojn ne bazë te njejtit princip te identitetit personal.Nese ti je krejtesisht real ne pyetjet e meposhtme atehere nxjerr një pasqyr te vetes tende se si duket , dhe ku gjinesh ti ne profilin komunikues .

"Provo qe tu pergjigjesh pyetjeve ne menyren me spontane dhe te shpejt:Ik nga ajo se si je ti si person, plotsoj pergjegjjet te cilat parashtrohen , dhe mos u pergjegj nga brendesia e jote se si eshte roli i yt ne tersi ose qfar roli luan ti ne shoqeri ose rreth.Ne reagojm ne menyra te ndryshme te lidhshmeri te mvarur nga situata , rrethi, kushtet dhe njerezit me te cilet jetojm, por ne kemi shpesh nje pasqyr nga vetja e jonë se si me te vertet ne jemi.Kjo pasqyr do te nxirret nga pergjegjet tuaja vijues ne lidhje me profilin tend komunikues"

Nuk ka asnjë pyetje te mirë ose te keqe te drejt apo te shtrembt.Njeriu nuk neshte i mirë apo i dobet duke u bazuar ne atë se qfar profili njeriu ka.Njeriu nuk ndryshon por permirsohet , per at arsye pergjigjjet duhet dhan nga vetja ne tersi.Ose nese nuk deshironi te njifeni me veten e juaj me teper skeni nevojë te testoni , dikudh mendon eshte i perkryer por jo.Njeriu eshte ne brendesi i mirë por vetem shqiptimi dhe sjellja mungojn ndodhta, andaj pergjegjjen qe ju i beni i shenoni ne letren tuaj , une nuk kam nevojë ti dij, vetem ne rast se kerkoni keshilla ose sygjerime.



vazhdon ...



TEST: Keshtu u pergjigjesh pyetjeve ne vijim: