[Honesty^uk.]

........Në intervistën e cituar Zemaj përmend emrin e njëfar Bilal Hadërgjonaj, një njeri që “pasi regjistrohet në akademinë ushtarake, përjashtohet për shkak të problemeve nuro-psikike”, e që është edhe kallauzi i akuzave bashkë me një rreshter, Bislim Zyrapin, eksperti më i fortë ushtarak (!) i Shtabit të Përgjithshëm ! “Ky farë Zyrapi le të ankohet edhe njëherë me Mahir Hasanin, është shprehur në një intervistë për “Botën Sot” (25 mars 2000) dhe të kujtojnë “ditët e lumtura” kur dëshmonin sipas oreksit të prokurorëve ushtarak në gjyqet e montuara serbe kundër oficerëve shqiptarë në Sarajevë”.

Tashmë, zotni Zemaj sqaron se akuzat e tyre nuk bëhen thjesht për xhelozi profesionale, prapavija politike e tyre duket nga kampi në të cilin bëjnë pjesë këta dy persona. Nga ai kamp që kishte vendosur me çdo kusht ta rrëzonte qeverinë ! Ndërsa për Naim Malokun ai nuk dëshiron të flas më, pasi ai në kulmin e sinqeritetit apo të shtirjes më të ligë, kur ka qenë i plagosur, i ka deklaruar Zemës se “nuk kam pasur mundësi të veproj ndryshe, kam qenë i kërcënuar fizikisht, i rrahur, prandaj për këtë arsye kam vepruar kështu” Këto fjalë – sqaron Zemaj janë thënë në prani të 24 oficerëve dhe janë të regjistruara. Veç e kam të vështirë, është shprehur Zemaj në intervistën e cekur, të kuptoj se si ky njeri del sot e thotë se Tahir Zemaj e ka humbur luftën në Kosovë ?

Tahir Zemaj nuk e ka humbur asnjë betejë, le më luftën në Kosovë. “Ai (Naim Maloku) mund të mirret me politikë dhe shumë mirë që ka filluar të merret me këtë zeje,... sepse dështimet e tij në artin luftarak janë totale dhe s’mund të thirret kurrë më në aftësitë e tij ushtarake”. “Mjafton vetëm fakti që gjatë hyrjes së tij në Kosovë ai ka humbur 35 ushtarë, akoma pa mundur të shkrepin një pushkë për Kosovën. Kjo ka qenë një humbje e rëndë, luftërat vërtetë kanë humbje, por kur vjen puna tek luftëtarët numri i tyre duhet të jetë të paktën i ekuilibruar në të dy anët. Ndryshe qëndron puna me popullsinë civile.

Pushtuesi ka mundësi të vras më shumë civilë, pasi ata mbeten shpesh herë të zbuluar, edhe pse kjo gjë, vrasje e civilëve, bie në kundërshtim me të gjitha konventat dhe protokollet ndërkombëtare të luftrave”. Eshtë e pabesueshme veç shumë prej komandatëve të tipit komisar politik, nuk e kanë pasur problem se sa ushtarë vriteshin, madje ata besonin verbërisht, aq më heroike do të qenë betejat e tyre e aq më shumë mund të shisninh mend se kanë luftuar. Trimëria dhe heroizmi në fakt vihen më së miri në spikam, aty ku vriten ushtarët e armikut. Kjo psikologji stalinisto-sllave, e kopjuar nga shifrat e stërzmadhuara të humbjeve të Bashkimit Sovjetik dhe Jugosllavisë gjatë luftës së Dytë Botërore, është psikologji e viktimës, tipar që nuk gjendet tek shqiptarët, veç tek ata që u është injektuar nga ideologjia sllave.

…

...dhe rrëfimi do të vazhdonte edhe më gjatë, por Tahir Zemaj ndalet e thotë se “shumë gjëra nuk është akoma momenti për t’i thënë, për t’i bërë publike. Disa prej tyre vetë koha ka për t’i kthjelluar, për disa të tjera, qytetarët e Kosovës do të kërkojnë llogari. Prapa mjegullës, tymit dhe errësirës së luftës kanë dëshirë të fshihen vetëm ata që kanë marrë pjesë në luftë jo në përgjigje të thirrjes dhe rënkimeve të atdheut, por që e kanë parë atë si shans për të fituar poste, grada, para. Ata që planifikonin konstruktimin e një zgjedhje të re për popullin shqiptar të Kosovës.

...KËSHTU FOLI TAHIR ZEMAJ e “Fjala nuk ban mort” thuhet në kodin e vjetër juridik të shqiptarëve, në Kanunin e Lek Dukagjinit duke e lënë hapur shtegun për të vepruar e luftuar, shpjeguar e folur për të vërtetat e luftës sa herë të jetë e nevojshme.

____________0______________

28 )NJË PASËTHËNIE EDHE PSE E PANEVOJSHME


--------------------------------------------------------------------------------


”Unë kam qenë dhe jam plotësisht i ndërgjegjshëm që jeta është shumë më e pavlefshme se sa vdekja, kur një okupator i huaj e mabn tokën dhe popullin tim të pushtuar!”
Tahir Zemaj


Lufta po i afrohej Kosovës me shpejtësi marramendëse. Ashtu siç i afrohet objektivit një predhë e komanduar me rreze lazër. Kosova nuk qe para alternativës të bënte apo të mos bënte luftë, por si ta bënte atë ? Kosova kishte traditën e vet të luftërave me gjithë ata pushtues, kishte fitoret e përkohshme dhe humbjet, rënjet e gjata nënë robëri. Ajo kishte një traditë të pasur, të përgjakshme luftërash me komitë e me ilegalë, traditë e mbushur me heronj individual të cilët qenë shuar burgjeve apo vrarë grykave të përrojeve. Përmes atyre humbjeve dhe vuajtjeve ajo kishte pasuruar repertorin e këngëve të trimërisë dhe kishte ruajtur farën e lirisë dhe të revoltës. Historia e rezistencës e pas Luftës së Dytë Botërore qe shënuar fillimisht me eleminimin e njëpasnjëshëm të të gjithë qëndrestarëve nacionalist dhe më vonë u mbush dëng me disident enverist, që e luftonin regjimin titist nga pozitat e “shëndosha” të marksizëm-leninizmit, një specie e veçantë luftëtarësh që aspironin të zëvendësonin pushtimin e mjeshtrit me diktaturën e çirakut të tij, veç që ky i fundit, ndryshe nga i pari fliste shqip.

Fundi i viteve ’80-të e deri në vitin 1997, pothuajse një dekadë u karakterizua nga një represion i shtuar komunisto-fashist shkinor dhe arriti kulmin në vitin 1998-99, kur filloi realizimi i planit të deportimit total të popullsisë shqiptare nga trojet e veta në Kosovë. Në këtë kohë Kosovës iu imponua rezistenca totale dhe pavarësisht nga rrahagjoksjet folklorike, sikur të mos kishte ndërhyrë NATO-ja, ajo do të banohej sot nga njëqindmijë shkiet e ngulur aty kohë pas kohe. Ky vlerësim sigurisht që nuk i pëlqen shumëkujtë. Të vërtetat shpesh herë nuk na pëlqejnë, por kjo nuk është e keqja e së vërtetës, por dobësia jonë. Kosova hyri në luftë e papërgatitur si duhet, pak për faj të saj e pak për shkak të rrethanave në të cilat ndodhej.

Edhe një rrethanë lehtësuese, ekzistenca e një shteti shqiptar në kufijt e Kosovës, që gjithmonë ka qenë llogaritur “në favor”, nga strategët dhe idealistët luftarak të Kosovës, u shemb brenda tre muajve nga sulmet e koordinuara të një konspiracioni greko-sllavo-komunist, duke lënë pas vetes një shkretëtirë me njerëz të dëshpruar e të armatosur. Ata nxirrnin zemërimin e tyre duke gjuajtur në drejtim të qiellit, sikur donin ta vrisnin vet Zotin që kishte pranuar degradimin e tyre deri në atë gjendje. Nga ana tjetër, ai militarizim total i popullsisë, ku njerëzit edhe pse nuk e kishin të sigurtë bukën e përditshme, ruanin mënjanë miliona fishekë, automatike dhe armë të tjera këmbësorie, deri edhe raketa moderne ruse e kineze, solli si rrjedhojë armatosjen edhe të shumë njerëzve në Kosovë, të cilët i blenë ato armë, fillimisht me çmime simbolike. Nga ana tjetër, bërthamat e para të rezistencës së armatosur në Kosovë, siç dëshmohet edhe në këtë libër, qenë formuar mjaft herët dhe qenë pikërisht ato që shërbyen si pikë e kondensimit dhe formimit të njësive të mëvonshme të përgatitura ushtarakisht.. Siç edhe pritej, përveç këtyre njerëzve, siç qenë Adem Jashari, Zahir Pajaziti, Sali Çeku e të tjerë, armët ranë edhe në duart e shumëkujt, të cilët u trimëruan, u bashkuan në grupe të vogla rezistence prej tre-katër vetësh dhe u vetëshpallën komandantë.
Bajraktarizmi dhe sedra e sëmurë si dhe sëmundja e kuqe nga e cila u infektuan shumë shpejt, nuk i lejoi shumë prej këtyre komandantëve që t’i hiqnin “gradat” as atëherë kur u detyruan të largoheshin nga territoret e çliruara” dhe të strehoheshin bashkë me gra, fëmijë e pleq, rreth e rrotull Kosovës që po digjej. Kanë qenë po këta që e kishin hapur luftën në dy fronte, kundër okupatorit dhe armiqve të brendshëm. Në rast se kundër okupatorit nuk patën shans të tregojnë ndonjë sukses të dukshëm, me përjashtim të ndonjë aksioni diversant, bazuar në guxim personal, në frontin tjetër ata vranë “bashkëpuntorë të armikut” në emër të popullit pa asnjëfarë rregulli dhe ndonjë dëshmie të bazuar në fakte. Ka qenë ndoshta kjo psikozë e eleminimeve, që ka krijuar ato dobësi në rekrutimin e lutëtarëve nga radhët e të rinjëve që ndodheshin në Kosovë.

Ekranet e huaja transmentonin lajme nga më të çuditshmet, p.sh. dhjetëra e qindra të rinj shqiptarë që jetonin në Perëndim u nisën drejt Kosovës për të luftuar për të, ndërkohë që në kampet e të deportuarve, radha e burrave dhe djemve që shtyheshin për të ikur në Kanada, Zelandë, Amerikë dhe Finlandë qe e pafund. Ndoshta, ata që iknin, e dinin se çfarë Shtabesh e drejtonin luftën, ndërsa ata që hynin në Kosovë nuk kishin informacione të tilla, ata qenë të dehur nga “sukseset” e propagandës së RTSH-së. Ata që po e braktisnin Kosovën, siç duket kishin dëgjuar për letrën e Sali Veselit në të cilën paralajmëroheshin brigadat 131, 134, 133, për të mos avancuar në drejtim të Isniqit, “ pasi do të ndeshnin në rezistencë”! Në rezistencën e kujt ? Kush do të rezistonte kundër kujt ? Në emër të cilit ideal, cilit motiv ? Pastaj me deklaratën e Thaçit: “Do të luftoj kundër teje Tahir Zemaj, si kundër shkaut”! Ata siç duket kishin dëgjuar për eliminimet e turpshme në radhët e UÇK-së, për të cilat më vonë u shkrua edhe në “New Jork Times”.

Thirrjet për bashkim dhe koordinim të përpjekjeve që vinin nga të gjitha anët, nga të gjitha zemrat e shqiptarëve dhe dashamirëve të tyre, kishin ndeshur në veshë të shurdhër, të atyre që ia “kishin ba benë Rugovës” nëpër bannhof-et e Perëndimit, përpara se t’ia bënin Millosheviçit. Të atyre që e kishin më të shenjtë kadavrën politike dhe njerëzore të Enver Hoxhës, se sa fatin e Kosovës dhe njerëzve të saj. Thonë se Tahir zemaj nuk qe trembur para kërcnimesh të tilla (ata që kanë luftuar me të shpjegojnë se tahir Zemaj nuk e njeh atë ndjesi njerëzore që thirret frikë), por qe trishtuar dhe zhgënjyer për vdekje. Të gjitha nismat e ndërmarra nga Shtabi Suprem i Ministrisë së Mbrojtjes së Republikës së Kosovës dhe nga Qeveria e saj në egzil, për të ulur tensionet, për të rritur kohezionin dhe fleksibilitetin e trupave të UÇK-së, përpjekjet për të inkuadruar nëpër njësitë luftarake oficerë dhe specialistë, për të ndihmuar në logjistikë dhe mjete financiare e të tjera, u përkthyen nga komandantët pa grada që sot janë bërë gjeneralë, lejtnantë, marshallë e kushedi se çka tjetër si dobësi, si kompleks faji, si detyrim që po të mos plotësohej, ata do të dinin se si do të vepronin.

Në fakt ata vepruan pa ndryshuar as pikë, as presje, sipas planit të parashikuar, plan të cilin e hartuan me ndihmën e komisarëve shqiptarë nga Tirana, siç kishin bërë këta të fundit gjatë Luftës së Dytë Botërore nën udhëheqjen e komisarëve shkie e cernagoras. Ajo që paralajmërohej si rrezik i madh, indoktrinimi politik i luftëtarëve të atdheut ndodhi, dhe ka qenë thjesht tërheqja e njërës palë, tërheqje, që qytetarët e Kosovës si gjatë luftës edhe sot e gjithë ditën po e paguajnë shtrenjtë, por që megjithatë, e ka shmangur me të keqen. Në fund të fundit del se ajo tërheqje dhe pritje për kompromise të thella ka qenë një veprim shumë i matur dhe me përgjegjësi kombëtare, pasi shmangu luftën frontale civile në Kosovë. Shenja dhe dëshmia më e pakundërshtueshme se një gjë e tillë do të ndodhte ka qenë marshimi tragjik i Brigadës “Mërgimi”, e cila u prit si ushtri agresore nga rrugaçët e sapokthyer nga pushimet dhe që kishin blerë 15 marka një uniformë me lara dhe me simbole të UÇK-së, veç pak ditë para hyrjes së forcave të NATO-s. Thirrjet për shuarjen e partive tradicionale, thirrje që dukeshin të pafajshme dhe të bazuaranë situatën dramatike që po kalonte Kosova, çuditërisht u shoqëruan me formim partishë të reja, të cilat u grumbulluan nën udhëheqjen e një shoku akademik !

Këtyre partive u lejohej të armatoseshin, të luftonin pë një “botë të re”, ndërkohë që forcave tjera politikenuk u lejohej të luftonin as për atdhe. Ka dëshmi dhe të dhëna të bollshme, që luftëtarët e atdheut që hynin në Shqipëri për t’u përgatitur për luftë, seleksionoheshin nga komisarët e partive të LPK-së dhe LBD-së, në bazë të devocionit politik ndaj partive të tyre, dhe të “papërshtatshmit” kalonin në duart e disa njësive të turpshme të quajtura Policia Ushtarake e UÇK-së, një farë organizimi terrorizues i mbushur me ekspertë të ish-sigurimit shqiptarë të Enver Hoxhës. Situata në të cilën partitë formojnë krahët e tyre të armatosur është sitiuata e luftës civile, e cila nuk ka ndodhur në Kosovë, në përmasa të mëdha të paktën, për shkak siç thamë të tërheqjes së partisë tradicionale të shqiptarëve, LDK-së dhe për shkak se represioni serb qe aq i madh, sa nga Kosova u larguan dy të tretat e popullsisë së saj.

Që ajo nuk ka vazhduar më tej edhe pas çlirimit, në formën e luftës së klasave si në Shqipëri, falenderimi u takon ushtarëve të NATO-s që ndërhynë shpejt dhe i neutralizuan ekstremizmat, po aq sa edhe rezistencës dhe pjekurisë madhështore që tregojnë në raste të tilla qytetarët shqiptarë. Megjithatë ekzekutimi i listave vazhdon edhe sot e kësaj dite, nën dhe, me vrasje e eliminime të tipit mafioz, Ky tekst si fjalëmbyllje nuk synon e as guxon të deheroizoj aktet e burrnisë dhe të dinjitetit, të qëndresës dhe luftës së vendosur që kanë bërë qindra e qindra djem e vajza të Kosovës, pavarësisht se nën komandën e kujt kanë qenë, e që dhanë edhe jetën që Kosovës t’i rikthehet liria pas kaq shekujsh, t’i rikthehet mvetësia e mohuar prej kaq kohe, t’i kthehet dinjiteti i nëpërkëmbur aq keq, në fund të fundit t’i hapet rruga e jetës normale, të krijojë shoqërinë e saj demokratike dhe shtetin e së drejtës. Askush nuk mund t’ia mohojë dimensionin e heroizmit asaj qëndrese të pashembullt, përballë një agresori aq të armatosur e aq të çmendur, viktimë e të cilit u bënë mijëra qytetarë të Kosovës. Nuk i shkon kujt bira e mendjes të mohojë atë rezistencë personale të qytetarëve të saj, as përpjekjet për të organizuar e disiplinuar njësitë mbrojtëse të UÇK-së, të cilat vërtet erdhën e u rritën, u poqën dhe gati po shndrroheshin në faktor të rëndësishëm në ekuilibrin ushtarak në terren ditëve të fundit të luftës. UÇK-ja lindi si ushtri rezistence ndaj dhunës serbe. Ajo ka pasur gabimet e veta, si çdo lëvizje tjetër për çlirim kombëtar në të gjithë botën. Ajo luftoi për dinjitetin dhe lirinë e shqiptarëve.

Përpjekjet e saj qenë mbinjerëzore, sakrificat e shumë luftëtarëve të saj, sublime. Ajo ka hyrë në historinë e re të kombit shqiptarë si ushtria e parë e organizuar dhe dinjitoze, si ushtri kombëtare që i kontriboi çlirimit të Kosovës. Të tillë duhet ta ruajmë në kujtesën, të tillë duhet ta përshkruajmë edhe në historinë tonë. Përndryshe bëjmë një gabim, të cilin nuk do të na e falin lehtë brezat që vijnë. Vet ky libër, i bën jehonë trimërisë, mençurisë dhe përgjegjësisë që morën mbi vete luftëtarët dhe eprorët e asaj pjese të UÇK-së, aktivitetin e së cilës merr përsipër ta pasqyrojë. Veç askush nuk mund të na e mbyllë gojën, as sot, as kurrë, për të dëshmuar e shqiptuar të vërtetat e luftës, si themel mbi të cilin do të ndërtohet paqja dhe e ardhmja e Kosovës. Gjërat duhen shqiptuar me atë emër që kanë, me atë formë që janë paraqitur atëherë, edhe pse sot kanë marrë tjetër ngjyrë. I duhet dhënë fund njëherë e mirë përpunimit të fakteve për hirë të përpunimit të opinionit. Faktet dhe të vërtetat të thuhen ashtu siç ishin, njerëzit kanë të drejtë të ndryshojnë, siç edhe kanë të drejtë t’i kërkojnë falje opinionit për gabimet që kanë bërë. Në se ato nuk kanë qenë gabime, por vlersohen si krime, atëherë duhet të përgjigjen për to. Drejtësia vonon por nuk harron. Zoti është i madh, dhe nuk harron kurrë. Sikur të na kishte harruar ne shquptarëve, akoma do të ishim nën çizmen e shkieve.

2
Titulli i këtij libri, “Kështu foli Tahir Zemaj” ka dy domethënie. Fillimisht duhet sqaruar se ai është një përshtatje e titullit të librit të famshëm të Fredrih Niçes, “Kështu foli Zarathustra”. Në atë libër me gojën e Zarathustrës, personazhit të tij kryesor, Niçe shqipton disa të vërteta filizofike madhështore, sfiduese lidhur me domosdoshmërinë e lindjes së mbinjeriut, qenjës së përsosur dhe për neverinë që të shkatojnë krijesat e imta e të dobta njerëzore, por që nuk është rasti këtu për t’i analizuar. Nga kjo pikpamje titulli librit, i bënë jehonë Tahir Zemës, si hero i dëshpruar, si njeri që e identifikoi vetveten me vdekjen, veç t’ia mëkonte jetën e tij, dijet dhe kontributin Kosovës me ushtri moderne, institucionale, të aftë për mbrojtjen e saj dhe që aq shumë u lëndua dhe u pengua nga kopeja e imtë njerëzore e popullit të tij. Tahir Zemaj nuk është i dëshpruar për fatin e tij personal, pasi ai si njeri dhe ushtarak është i pajtuar me devijime në fatin e Kosovës. Au i beson thënjes së famshme “the old solders never die” (ushtarët e vjetër kurrë nuk vdesin), pra, ai prap ka energjitë, eksperiencën dhe dijet e nevojshme, të cilat një ditë do t’ia ofrojë Kosovës, pa mbajtur hatër që disa sillen si në elegjinë e famshme të Nolit për Luigj Gurakuqin: “...na e shanë, na i thanë tradhëtor”. Shumica e qytetarëve të Kosovës është bindur dhe ruan me respekt të lartë kujtimin për ato që ai ka bërë, për ato që “...është përpjekur / gojëmjatë e zemër hekur / ky vigan liberator”.
Nga ana tjetër, siç mund të kenë vërejtur lehtësisht lexuesit, libri është i bazuar në rrëfimin e drejtë për drejtë të Tahir Zemës, ai flet vetë, në vetën e parë, nuk është ky libër i ndërtuar në atë mënyrë, ku personazhi kryesor është në vetën e tretë të numrit njejës. Ndaj edhe titulli “Kështu foli Tahir Zemaj” na u duk shumë i afërt me vetë natyrën e librit. Janë të rralla ndërhyrjet e autorëve të këtij libri në rrëfimin tronditës të personazhit kryesor të tij, ne kemi shërbyer thjeshtë si “lëmues të fjalës” pasi dihet që një ushtarë flet ashpër, flet fjalë të prera shkurt, mesazhi i tyre kuptohet shumë më mirë nga shokët e tij të vijës së frontit, dhe është pak i ve4antë ai mesazh, për të mos thënë i rëndë, për kujtesat e rrafshta të disa njerëzve që harrojnë sot atë që u ka ndodhur dje. Pikërisht për këtë gjë dhe, se kësaj rradhe ai kishte vendosur të fliste për një numër më të gjerë njerëzish, lexuesish, ai me modesti ka kërkuar ndihmën tonë.

Rrëfimi i tij është i shtruar, i kujdesshëm, larg emocioneve negative e mohuese, veç, në atë rrëfim, lexuesi heton lehtë se ku kanë qenë dobësitë, se çka mund të bëhej më tepër, si mund të organizohej dhe drejtohej rezistenca, si mund të arriheshin rezultate më inkurajuese në fushëbetejë. Ato janë fjalët e një eksperti, e një njohësi të thellë të doktrinave ushtarake, e një komandanti njësish, luftëtari të vijës së parë, janë dëshmitë e një njeriu që, jo veç e ka parë luftën, por ka marrë pjesë në të, ka luftuar dhe ka fituar beteja kundër shkieve. Personalisht ai e ndjen ndërgjegjen të qetë, ai e ka kryer detyrën e ushtarit të atdheut, i është përgjigjur rënkimit të tokës së robëruar dhe ka nxjerrë hak për poshtrimin që i qe bërë Kosovës dhe njerëzve të saj deri në ato ditë. Ai është udhëhequr nga parimi që e përmend edhe vetë “Unë kam qenë dhe jam plotësisht i ndërgjegjshëm që jeta është shumë më e pavlefshme se sa vdekja, kur një okupator i huaj e mban tokën dhe popullin tim nën pushtim !”
Ky libër flet për një ushtar të atdheut, për një burrë të Kosovës që pjesën e ndërgjegjshme të jetës së tij ia ka kushtuar pikërisht asaj. Që nga dita kur ai i hyn rrugës së studimeve ushtarake e deri më sot, kur kjo dëshmi bie në duart e lexuesit, Tahir Zemaj ka qenë në shërbim të idealit të tij, të idealit të dhjetëra brezave shqiptare të Kosovës, që lirin e saj e kanë pasur kryefjalë të jetës së tyre.
Të gjithë popujt e botës kanë në piedestalin e nderit të tyre përveç figurave të shquara kulturore, shkencore, politike edhe luftëtarët e lirisë, madje në krye të listës. Janë të rralla kryeqytetet e botës që nuk e kanë nga një monument modest apo madhështor qoftë, të luftëtarit të panjohur, simbolit të ushtarit të atdheut, atij që i jep atdheut jetën dhe nuk kërkon prej tij as t’ia përmendë emrin. Ky sublimitet madhështor dhe kjo thjeshtësi e pashoqe është tipar veç i atyre, që gjithë jetën pyesin se çka i kanë dhënë ardheut dhe jo se çka atdheu u ka dhënë atyre.
Lufta për çlirimin e Kosovës ka ndodhur pardje, dje, madje vazhdon edhe sot. Si e tillë nuk është fort e lehtë të veçohen dritë-hijet e saj, nuk është e lehtë të emërtohen gjërat ashtu siç duhet, jo për mungesë kurajoje, por se individët, formacionet, veprimet luftarake dhe ngjarjet më të r¨ndësishme të saj janë akoma të ngrohta, të përgjakura, pa qetësinë dhe qartësinë e domosdoshme. Veç dëshmi si kjo, kanë fuqinë e veçantë të sjellin para lexuesve pamje të freskëta, detaje të paharrueshme, shpesh herë me peshë të jashtëzakonshme për dokumentimin rigoroz të historisë së luftës, si një pjesë e rëndësishme dhe e historisë së paqes së një vendi. Zemaj ka folur thjeshtë, duke iu shmangur fjalorit patetiko-heroik, pasi ai mendon se heroizmi nuk fshihet tek fjalët por tek veprimi, tek akti heroik, dhe të tilla në këtë rrëfim njeriu gjen me shumicë.
Vetë vendimi për të luftuar për Kosovën, akti i hyrjes brenda territorit të saj në kulmin e luftimeve, betejat e fituara me shkie, tërheqjet taktike për të ruajtur civilët dhe luftëtarët, dhe prap sulmet mbi armikun, paraqesin dinamikën reale të luftës. Ndërkohë që organizimi, stërvitja dhe paisja e luftëtarëve nuk përbëjnë kapitull më pak heroik se sa ai i luftës së drejtë për drejtë.
20 vitet e mbrame, në jetën e Tahir Zemës janë vite jete të shpenzuara për hirë të një qëllimi, të cilin ai sot e shikon të realizuar në masën e tij më të madhe por me disa njolla të errëta, që nuk heziton t’i denoncojë, pasi druan se nesër mund të shndërrohen në zgavra të rrezikshme në trungun e brishtë të lirisë.
Arbër Ahmetaj
Korrik 2000