[ARVANITI]

Kanë kaluar shum kohëra nga ajo kohë kur Liku e vizitoi Himarën.Natyrisht koha e bëri të vetën.Gjuha greke zgjeroi rrethin e saj tek fëmijët dhe tek gratë.Tregtia dhe kisha realizuan zgjerimin e tyre.Gjatë kësaj periudhe s’ka asnjë emigrim masiv të popullsisë greke dhe vendosjen e saj në Himarën shqiptare,sa t’i ndryshonte karakterin etnik,sa Himara të shpallej krahinë minoritare greke,ashtu siç mund të pretendojë ndonjë i huaj apo “shqiptarë”i kësaj krahine.

Ndërsa Bajroni i shkruan Henri Drury:

“I dashur Drury.

Kam përshkruar Portogalinë e Jugun e Spanjës,kam vizituar Sarandën,Siqilinë,Maltën dhe prej andej kam kaluar në Turqi ku po vazhdoj të udhëtoj”.

Më tej Bajroni vazhdon:”Sa për Shqipërinë,kam qenë me të vërtetë i dëshiruar për ta vizituar më parë se çdo anglez tjetër ( me përjashtim të mister Likut), por është një vend që vizitohet rrallë dhe vendasit kanë një karakter të egër. Përsa i përket bukurisë natyrore,ai ua kalon bukurive klasike të Greqisë,që janë jashtëzakonisht të bukura,veçanërisht Delfi e Kepi-Kollona në Antikë.Megjithatë këto nuk janë asnjë po t’i krahasojmë me disa vende të panjohura të Ilirisë dhe të Epirit si dhe lumenjë të paregjistruara në harta gjeografike.Do të vijë një ditë kur ato do të njihen më mirë dhe do të gjykohen me të drejtë si! vende më të mira për penën,bile edhe se sa gropa më të madhe e Ilisit dhe kënetat e Beotisë.”

Siç u pa më sipër,Bajroni zbriti së pari në Prevezë.Ai na e bën të qartë se Preveza ndodhet në Shqipëri dhe se vendet e Shqipërisë Jugore qëndrojnë më lart për bukuri se sa ato të Greqisë ku ai kishte shkelur.

Kurse Ugo Foskolo,një shkrimtar i madh italian.Origjina e tij ishte nga ishujt e Jonit,ku kishte banuar familja e tij prej shumë brezash,si dhe dëshmit e prindërve e pastaj dokumentet e lexuara në Venedik, i shërbyen për të na dhuruar mjaft të dhëna interesante për Shqipërinë Jugore dhe bregdetin e saj.Po citoj disa paragrafe të veprës së tij:

,,Brigjet e Shqipërisë Jugore” Paragrafi VII

“Ishulli i Korfuzit nuk kishte mjete të mjaftueshme për t’u mbrojtur nëse nuk zotëronte brigjet e Shqipërisë.Këto brigje përballë Korfuzit,emrohen “Basse Albanie “ (Shqipëri e poshtme).

Duhet vënë re se një pjesë e ishujve jonianë në lashtësi kanë patur emra shqip.Kështu,Plini në librin 4, kap.12-të shënon se emri i vjetër i Korfuzit ishte Drepan.Në mitologji thuhet se këtë emër ishulli e kishte marrë nga forma e tij,sepse ngjason me drapërin “.Më vonë emri i tij u zëvendësua me emrin “karkara”, fjalë fenikase. Nga “Korkara”ka rrjedhur Korkyra (Korfuz).”Karkara”në gjuhën fenikase do të thotë “vend pushimi”. Edhe ishulli Zaqinthos, sipas Plinit,më parë quhej ishulli i Hyrisë.Sipas logjikës shoviniste greke që mbanë pa të drejtë tezën “çdo vend që ka emër grek i përket Greqisë”: përkatësisht atëherë edhe ishullin e Korfuzit,shqiptarët duhet ta diskutojnë me izraelitët.Sipas këtij arsyetimi edhe deti Jon i takon Shqipërisë sepse Jon është emër i fondit të gjuhës shqipe.

Paragrafi VIII

“Mjaft prej tyre (epirotët),numrohen në radhët e argonautëve të cilët nga një skele që ndodhej jo larg brigjeve të Shqipërisë,u nisën me ekspeditën e parë detare të Greqisë.Bijtë e këtyre mercenarëve të lashtë gjindeshin në rrethinën e Trojës midis legjioneve të pathyeshme të Akilit;pasardhësit e tyre,me Pirron në krye,pushtuan territorin romak. Ata nën filipin kontribuan për asgjësimin e lirive që gëzonte Greqia.Po kështu vepruan me Aleksandrin për të pushtuar pjesën më të madhe të botës së atëhershme.Në shek.XV,të udhëhequr nga Gjergj Kastrioti,bashkëkombas i tyre,i cili u bë i famshëm nën emrin Skënderbeg ata u mbyllën otomanëve kalimin nëpërmjet Adriatikut”.

Nga paragrafi i mësipërm del qartë se brigjet e Shqipërisë Jugore,që përfshin të tërë Epirin në lashtësi ishin shqiptare.

Paragrafi IX e X - të

“Romakët, kur mbyllën pjesën e mbrendshme të Shqipërisë me një zingjir vendqëndrimesh ushtarake, i dhanë rëndësi të madhe fortifikimit të bregdetit.Këtë bregdet ata e vlerësonin mjaft: e quanin pikë ndërmjetëse midis Lindjes dhe Perëndimit.Detin Jon e konsideronin të vetmen rrugë që i lejonte të bëhej tregti si dhe nga ku mund të kalonin influenca politike dhe pushtimet e tyre... Në plazhet e Jonit Shqipëria u bë dëshmitare në zënkën e madhe,në akcium që shkoi në favor të Augustit”.

Autori këtu na bën të ditur se plazhet e Shqipërisë (ato të Prevezës) janë dëshmitare të betejës midis Oktavian Augustit dhe Mark Antonit.

Paragrafi XX

“Parga ndodhej tamam në qendër të krahinës shqiptare, subjekt i zotërimeve venedikase. Nga një anë ajo kishte Gumenicën dhe Butrintin, nga ana tjetër Konicën e Prevezën. Pra gjithë bregdeti nga Kepi i Stillos deri në Prevezë ka qenë tokë shqiptare qysh nga lashtësia deri në Luftën Ballkanike.Mbetën të pavdekshme fjalët e Felix Julianit që ka thënë:” ...në të gjitha kohët Shqipëria ka qenë toka klasike e heronjëve.Homeri atje gjeti Akilin,Greqia Aleksandrin,Roma Pirron,Papa Eugjeni IV – të Skënderbeun”.

Të gjithë albanologët e dinë mirë se fiset çame janë fise shqiptare,që ndodhen në trojet e tyre mijëra vjeçare dhe kanë kultivuar një kulturë të lashtë që shovinizmi grek përpiqet ta mohojë edhe krerët e fesë ortodokse përpiqen ta zhdukin