Me duhet mė pa tjeter tė nderhyj nė ketė temė sepse e shof se disa njerez akoma kan nevojė tė dijnė me shumė pėr historin dhe qendrimin e beglereve dhe pashallarve ndaj Turqis , por pasi u permend Ali Pash , me duhet tė shkruaj vetem disa rreshta pėr ata qe se njofin sa duhet qendrimin e tij dhe menyren e vdekjes sė tij, ose shkurt prishjen e tij me Turqi dhe lidhjen e lidhjeve te tij me perendim.
Ali Pashė Tepelena
Duke qėnė mirėnjohes ndaj fushates sė pameshirshme (qė Ali Pasha kreu) kunder rrebeleve Grek, Porta e Lartė e gradoi atė si Pasha i Trikales ne Thessali dhe si Dervend Pasha i Rumelise. Ne 1788-en, ai u emėrua si Pasha i Janines (Epir).
Kur Republika Veneciane u pushtua nga ushtria e Napoleon Bonopartit, Ali Pasha i mundi trupat Franceze ne Dalmati dhe pushtoi Prevezen, Vonitzen dhe Butrintin. Admirali Britanik Nelson e pėrgezoi Ali Pashen dhe Sulltan Selimi i III e gradoi atė si guvernator tė tė gjithė Shqiperisė. Dhjetė vite mė vonė ai u bė guvernator i Rumelisė. Nė 1786, trupat e Kara Mahmudit i thyen trupat e Sulltanit nė Kosovė, dhe artileria Shqiptare e dėrguar nga Ali Tepeleni Pasha, dezertoi nė krah tė Mahmudit.
Krijimi i njė shteti tė pavarur Islamik Shqiptar (nga Pashallaret
Shqiptarė), u bė i dėshtuar kur njė sniper Malazez vrau Mahmud Pashen nė njė kurthė. Ali Pasha gjithashtu u vra me 1822-shin pas dorezimit tė tij ndaj ushtrisė sė vesternizuar tė Sulltan Mahmudit II-te qė u udhėhiqte nga Khurshid Pasha dhe bejlerė Shqiptarė qė e rrethuan Ali Pashen pėr afro Ø8 muaj. Ali Pasha u deklarua si rrebel nga Sulltan Mahmudi i II-te, kur Shqiptari fuqishem vendosi lidhjet e tija diplomatike dhe ekonomike me Britaninė e Madhe, Rusine dhe Francen, kjo pa lejen e Stambollit. Vdekja e iderit te fuqishem Musliman Shqiptar, sunduesit te Janines, i dha kurajo rrebeleve Grek qe te shpallin pavaresine e Greqise.Pas luftes Ruso-Turke tė 1828 , Pasha Mustafa Bushati, aleati
Shqiptar i shtetit tė pavarur jetėshkurter Islamik Boshniak, tė udhėhequr
nga Kapedani Hussein Aga (Zmaji)=(Dragoi), i mundi trupat e
demoralizuara Turke tė Sulltan Mahmudit tė II-tė dhe aneksoi Bullgarinė dhe Maqedoninė. Por ushtria e dytė e Sulltanit e komanduar nga Rashid Pasha, i mundi Shqiptaret nė Prilep. Trupat e Mustafes kapitulluan me 1831,pas kater muajsh rrethimi ndaj Shkodres, qė quan nė rivendosjen e pushtetit qendror Turk. Ne 1847, Ismail Rahmi Pasha i Janines dhe Ismail Plassa Pasha i Prizrenit (Kosove), ndane Shqiperinė nė katėr vilajete (provinca). Ne atė te Shkodres, Janines, Kosoves dhe Manastirit (Maqedonia Jugperendimore)...
Pra mos vallė Ali Pasha e kishte qellimin e keq kur lidhi mardhenje miqesore me Anglin dhe Francen , athua pse?, por me shumė pėr ketė kemi edhe shenimet e Bajronit ku spjegon fare mirė vepren e Ali Pashes , pasi Bajroni ishte edhe musafir dhe vizitues i Janines.
Sduhet harruar se Shqiperia u nda fund e krye nga Pashallaret shqiptar , kemi edhe histori tė tjera ne lidhje me ketė tradheti te tyre ndaj kombit shqiptar , e pėr te lexuar pėr Pashallaret nder shekuj kemi edhe tė dhenat ne librin (Begleret dhe Pashallaret shqiptar nder shekuj) -nga At Ambroz Marlaskaj ( Botim i Hylli i Drites-Tiranė)
__________________
Njerzitė fisnikė , me ligjeraten e tyre , fitojnė mė shumė armiq, sesa njerzit e ligj me veprimet e tyre tė liga.
Zhan Pol
|