Vazhdim
Institucioni i Kalifatit i cili u themelua ne Medinė nga profeti Muhamed vazhdoi deri ne vitin 1924 (Sulltan Abdul-Hamid) dhe ishte pengesa kryesore per okupimin e territoreve te tyre dhe grabitjen e pasurive te muslimanve.Potezi i sukseshėm i Perendimit pėr tė pushtuar ketė kala te pathyeshme ishte formimi i njė levizje fetare e cila ne fizionomin e saj do tė dukej si islamike, e ne realitet detyra e kėsaj levizje do tė ishte qe forcat Perendimore nėpermjet kesaj levizje tė marrin pushtetin mbi musliman e tė shkatrrojnė kalifatin.
********
Anglia me ndermjetsimin e nji tradhtari musliman Abdul-Aziz ibn Muhamed ibn Sauud, tentoi qe tė dridh, luhat dhe dobėsoj shtetin islam nga mbrenda. Dhe keshtu nė mbrendsinė e shtetit Arab vjen deri tė formimi i levizjes Vehabiste. Anglezėt e ndihmuan me armė dhe pasuri, qe tė ngrisin zerin dhe armet kunder kalifit. Kjo edhe ndodhi. U zhvillua beteja nė mes tė Vehabistėve dhe ushtrisė Osmane islamike. Qellimi ishte qė Vehabit tė vijnė ne pushtet ne te shumten e territoreve ne Arabi te cilen e mbanin Osmanlitė, qe ne ato territore tė fuqizojnė medhehebin e vet dhe tė eliminojnė gjurmėt e medhhebit hanefi tė deriatėhershėm, i cili ishte zyrtarisht i pranuar medhheb i shtetit osman islamik. Te gjitha keto u desht te kryhen me dhunė e shpatė.
Vehabistet ne vitin 1788 sulmuan Kuvajtin dhe pushtuan. Depertuan ne veri dhe arrijten deri ne Bagdad tė cilin e rrethuan. Qellimi ishte tė arrihet deri tek varri i Huseinit, nipi i Muhamedit a. s. qe tė shkatrrojnė atė e tė shpallin ndalesen e vizitave varrrit tė tij.
Nė vitin 1803 sulmuan Mekėn dhe pushtuan. Nė vitin 1804 e sulmuan Medinen dhe poashtu e pushtuan. Shkatrruan shum tyrbe e varre etj. Pasi qe pushtuan Hixhen u drejtuan kah Shami. Erdhen deri ne afersi tė Homsas. Nė vitin 1810 sulmuan Damaskun si edhe Nezhefin. Damasku u mbrojt me suskses. Gjat rrethimit tė Damaskut pushtuan edhe pjeset veriore tė Sirisė dhe depertuan deri tek Halepi.
Ishte krejtsisht e njohur se prapa kesaj levizje Vahabiste qendron Anglia, sepse Ali Saudet ishin sherbetor tė tyre e shfrytezuan medhhebin Vehabi per qellime politike per te shkatrruar nga mbrenda shtetin islam. Filluan me pezmatimin e medhhebeve ne mes veti tė cilat shum shpejt u shendrruan nė beteja te armatosura mbrenda shtetit Osman islamik. E gjithmon ėshtė punuar nė ate drejtim qe pasuesit e kesaj levizje vehabiste mos te dijnė qellimin e kesaj levizje e posaqerisht lidhjen e tyre me anglezėt.
Vazhdon
__________________
Aj, qė shkon tuj mjellė e tuj hapė fjalė tė kqija e gergasa herė per njanin herė per tjetrin, me gojė tė kanunit thirret »Argat i keq«.
|