Dardania.de - Shiko Postimin Tek

ebu Hamza · 22-08-05, 21:26

Imam Shu’be ibën El Haxh-xhaxh

Emiri i hadithit, Hafidhi, Imami, njeriu që ngriti lart standardet e shkencës së hadithit, dijetari i Basrasë dhe mësuesi i saj. Askush në kohën e nuk ishte më i ditur se ai në lëminë e hadithit…

Në librat e hadithit shpeshherë përmendet vetëm me emrin e parë Shu’be sepse ishte shumë i njohur dhe nuk ka pasur nevojë që të përmendet prejardhja e tij.

Emir i plotë: Quhet Shu’be ibën Haxhxhaxh ibën El Verd Ebu Bistam El Ezdi El Ateki El Vasiti El Basri.

Ka lindur në fshatin Nehrul Bustan në afërsi të Vasitit, qytet në jug të Irakut në vitin 82 H ose 83 H (701 G) ku edhe i ndjek mësimet e para, para se të shpërngulet në qytetin e Basrasë. Pas vdekjes së babait i cili ishte i interesuar që djali i tij të mëson hadithet e të Dërguarit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, nëna e tij vazhdon edukimin e tij duke e dërguar ate tek mësuesit ku do të mëson.

Vetë Shu’beja rrëfen: Një ditë nëna më tha: Këtu është një grua që ka dëgjuar hadithe prej Aishes, radijall-llahu anha, eja dhe dëgjoi prej saj hadithet që ajo i transmeton. Ajo quhej Shumejse Ummu Seleme.

Kërkimin e dijes e filloi duke i dhënë rëndësi gjuhës dhe letërsisë arabe. Mësoi përmendësh shumë libra të poezisë dhe nxënësit e vet i këshillonte të mësojnë gjuhën arabe nëse dëshirojnë të mësojnë mirë hadithin e të Dërguarit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem. El Esme’i, dijetari kryesor që dokumentoi poezinë arabe shpeshherë merrte pjesë në tubimet e Shu’bes duke shpresuar se do të dëgjon diçka të re nga lëmia e tij. Pas gjuhës ai iu përkushtua tërësisht hadithit pasi që dëgjoi El Hakem ibën Utejben, i cili hadithet i transmetonte me zinxhirin e transmetuesve, gjë kjo e cila i pëlqeu shumë.

Duke e praktikuar traditën e dijetarëve të hadithit, Shu’be udhëtoi shumë. Në një udhëtim për në Medine në vitin 118 H u ul për të mësuar para Imam Malikut i cili ishte më i ri se ai (kishte 27 vjet). Në kërkim të dijës udhëtoi edhe në Bagdad dy herë. Në një prej këtyre udhëtimeve mësoi 4000 hadithe gjatë 40 takimeve që i pati me dijetarët.

Thoshte: Asgjë nuk është më e këndshme se ulja me dijetarët në tubim ku njerëzit përfitojnë njëri nga tjetri. Në një udhëtim për t’u siguruar për vertetësinë e një hadithi udhëtoi prej Basrasë në Kufe dhe pastaj në Mekke. Ai nuk e transmetonte asnjë hadith për të cilin nuk ishte i sigurt. Pasi që u kthye në Basra kuptoi se njëri prej transmetuesve të hadithit në fjalë nuk ishte i besueshëm.

Mësoi para shumë imamë të tabi’inëve numri i të cilëve arrin katërqindshin.

Mësues të tij ishin: Maliku, Davud ibën Ebi Hindi, A’meshi, Mensur ibën Mu’temiri, Ejjubi dhe Sa’d ibën Ibrahimi, kadiu i Medinës.

Ibën Hibban kështu e përshkruante: Imami i besueshëm dhe i sigurt, dijetari i madh dhe i devotshëm që mjaftohej me pak. Ai që më së miri i bashkoi veprën dijës...

Sufjani: Ai është Emir i hadithit.

Imam Shafi’iu: Po të mos ishte Shu’beja banorët e Irakut nuk do ta njihnin hadithin.

Ebu Davud Et Tajalisi: Prej Shu’bes kam dëgjuar 7000 hadithe.

Jetonte jetë të modeste dhe thoshte: Me mjafton për jetë, mielli dhe kallam sheqeri.

Kur njërit prej nxënësve ia pa një këmishë që ai e kishte blerë 8 dërhem i tha: A nuk ke frikë All-llahut të veshësh me këmishë kaq të shtrenjtë. Pse nuk e bleve një këmishë prej katër dërhem e ato që mbesin t’ua japësh të varfërve?!

Ebul Velid Et Tajalisi: Nuk kam parë njëri më bujar se Shu’be.

Ejjub Es Sihtijani thoshte: Nëse ju vjen Shu’be merrni hadithet e tij sepse ai është kalorës i hadithit.

Thoshte: Po të mos ishin nevojtarët nuk do ulesha me të pasurit.

Hamze Et Tusi: Nga adhurimi i shumtë i është tharë lëkura.

Ishte zemërbutë dhe nuk e kthente lypësin.

Duke i frikësuar nga mossinqeriteti thoshte: Shpeshherë mendoj se për mua do të ishte më mirë të punoj si nxehës i ujit në banjat publike (hamamet) se sa të tuboj hadithet.

Dhehebiu duke i komentuar këto fjalë thotë: çdonjëri që analizon nijetin nga kërkuesit e dijes frikohet nga kjo gjë dhe shumica e tyre shpresojnë prej All-llahut që dija e tyre të mos bëhet argument kundër tyre.

Shpeshherë shkonte te njerëzit që ishin të dobët në transmetimin e hadithit dhe u thoshte: Mos transmetoni hadithe...

Thoshte: Që të hidhem prej qiellit në tokë është me lehtë për mua se sa të bëj tedlis (të transmetoj hadithin duke e fshehur emrin e vërtetë të mësuesit prej të cilit e ka dëgjuar hadithin).

Nga ky dijetar përfituan shumë kërkues të dijes të cilët Abdull-llah ibën Mende i shënoi në libër me një nga transmetimet e tyre. Që të mos e rëndojmë tekstin me emra nuk do të përmendim asnjë prej tyre.

Imam Abdur Rezzak Es San’ani

Një numër i vogël dijetarësh mundën të krenohen me të arriturat e tyre si Abdur Rezzak Es San’ani. Ai është prej dijetarëve të rrallë që njihen me emrin e parë të tyre ashtu që kur përmendet Abdur Rezzak nënkuptohet që bëhet fjalë për dijetarin për biografinë e të cilit do flasim në vijim.

Abdur Rezzak ibën Hemmam ibën Nafi’ i fisit Himjer Es San’ani me punën e vetë ka arritur gradën e imamit në lëmin e hadithit. Ka lindur në vitin 126 H (744 G). Pas mësimeve fillestare i përkushtohet hadithit. Për të mësuar hadithin ulet para Ibën Xhurejxhit dijetarit të njohur të gjeneratës së dytë të tabi’inëve. Në kërkim të hadithit udhëtoi në mekke, Medine, Sham dhe Irak. Mësues të tij ishin edhe imamët si: Maliku, Ma’meri, Evzaiu, Sufjan Eth Theuriu, Ibën Ujejne.

Imam Ahmedi ka thënë: Kur transmetimi i Ma’merit dallon nga transmetimi i Abdur Rezzakut merret transmetimi i Abdur Rezzakut.

Ka thënë: Në shkencën e hadithit askush nuk është më i ditur se Abdur Rezzaku.

Hisham ibën Jusuf: Abdur Rezzaku ishte më i miri mes neve me dije dhe kujtesë.

Nga ky dijetar i cili më së miri e shërbeu shkencën e hadithit përfituan shumë kërkues të dijës nga mesi it ë cilëve do t’i përmendim: Ahmed ibën Hanbelin, Jahja ibën Me’inin, Ali ibën El Medinin, Is’hak ibën Rahavejhin dhe shumë tjerë.

Nga pena e këtij dijetari i shkruan edhe disa libra që ishin dhe janë burime të dobishme për studiuesit.

Libri i tij “El Musannef” që është përmbledhje e haditheve dhe fjalëve të as’habëve të klasifikuara sipas kapitujve të fikhut është i pranishëm në bibliotekat islame anembanë botës. Ka shkruar edhe komentin e Kur’anit dhe jetëpërshkrimin e të Dërguarit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem.

Imam Abdur Rezzaku ndërroi jetë në muajin Shevval të vitit 211 H. All-lahu e mëshiroftë me mëshirën e tij të gjerë.

Ibën Huzejme

Imam Ebu Bekr Ibën Huzejme. Ibën Huzejme ishte njëri prej hafidhëve të mëdhenj më të cilët krenohet Ummeti Islam. Jetoi në kohën e artë të shkencës së hadithit, në shekullin e tretë hixhrij. Vazhdoi metodologjinë e shkollës, themelet e të cilës i vendosën Buhariu dhe Muslimi. Libri i tij Es Sahih ze vendin e tretë në mesin e koleksionëve menjëher pas librave të Buhariut dhe Muslimit.

Quhet Ebu Bekr Muhammed ibën Is-hak ibën Huzejme ibën Mugire ibën Salih ibën Bekr Es Sulemi En Nejsaburi Esh Shafi’i. Ka lindur në vitin 223 H (837 G) në qytetin e Nejsaburit. Në atë vend filloi kërkimin e diturisë tek dijetarët e vendit. Bazat e shkencës së hadithit i mëson tek Is-hak ibën Rahavejhi dhe Muhammed ibën Humejd Er Razi.

Pas mësimit në vendlindjen e tij fillon udhëtimet në kërkim të hadithit, gjë me të cilën dalloheshin dijetarët e hadithit. I ati i tij nuk ia lejoi largimin prej shtëpisë pa e mësuar Kur’anin përmendsh. Pasiqë e mëson Kur’anin përmendsh, me lejen e prindit, udhëton në Merv, e pastaj në Rejj, Bagdad, Sham, Basra, Kufe, El Xhezire, El Hixhaz, Egjipt, Vasit dhe vende të tjera. Në këto qendra të shkencës Islame përkrah shkencës së hadithit u furnizua edhe me njohuri të gjëra në lëminë e fikhut. Kështu ai, siç thotë Dhehebiu, u bë shembull i diturisë jashtseriale dhe bazë shkencore e jashtëzakonshme.

MËSUESIT E TIJ:

Numri i mësuesve, tek të cilët mësoi gjatë viteve, kalon numrin e100 mësuesve. Në librin e tij Kitabu Tevhid numëroi 135 mësues. Në udhëtimin e tij në kërkim të diturisë përfitoi edhe nga këto mësues:

Buhariu, Muslimi, Is-hak ibën Rahavejhi, Muhammed ibën Humejd Er Razi, Muhammed ibën Jahja Edh Dhuhli, Bundar Muhammed ibën Beshshar El Abdi, Muhammed ibën El Muthenna Ebu Musa, Mahmud ibën Gajlan, Ali ibën Huxhr, Junus ibën Abdul E’ala, Ahmed ibën Meni’, Ebu Kurejb, Ahmed ibën Ibrahim Ed Devreki, Ebu Se’id El Esh Shexhxh, Harun ibën Is-hak El Hemedani, Bishr ibën Muadh etj.

NXËNËSIT E TIJ:

Diturinë e tij nga shkenca e hadithit, në mënyrë të zellshme e shënuan dhe kumtuan nxënësit e tij të shumtë. Në burimet e biografisë së tij cekën këto nxënës:

Ahmed ibën El Mubarek El Mustemli, Ibrahim ibën Ebi Talib, Ali En Nejsaburi, Ebu Hamid Esh Sherki, Ebu Hatim El Busti, Is-hak ibën Sa’d El Nesevi, Jahja ibën Muhammed ibën Se’id, Ibën Adijj, Ebu Bekr El Mukri’, Halil ibën Ahmed Es Sixhezi, Ahmed ibën Xha’fer Esh Shejbani etj. Nga respekti të cilën e patën ndaj tij, disa mësues të tij transmetuan disa hadithe në të cilët ata e cekin emrin e tij në fillim të senedit, sikur mësues. Në mesin e atyre të cilët vepruan kështu janë edhe dy Imamët, Buhariu dhe Muslimi.

VIRTYTET E IMAM EBU BEKR IBËN HUZEJME:

Shumë virtytë ishin veçori dalluese të këtij vigani. Modestia dhe devotshmëria zbukuronin edhe më tepër cilësitë morale të larta që i kishte. Transmetohet se asnjë vepër të tij nuk e ka filluar pa falur dy rekatë namaz istihare (namaz që falet para se të merret vendimi përfundimtar për një vepër. Sahabët këtë namaz e falnin edhe kur bëhej fjalë për gjëra të thjeshta siç ishte blerja e këpucëve).

Kur një herë e pyetën për diturinë si e ka fituar është përgjigjur asnjëherë nuk kam pirë prej ujit të Zemzemit pa e lutur All-llahun për dituri të dobishme. Modestia e tij shihej në faktin se kishte vetëm dy këmisha. Çdo rrobë të cilën e blente nuk e vishte shumëherë dhe atë ua dhuronte tjerëve. Ishte bujar dhe fisnik, i ndihmonte nxënësit e tij. Shtronte sofra për të varfurit. Ishte trim dhe nuk nguronte që të përmirëson gabimin e tjerëve edhe nëse bëhej fjalë për prijësit e muslimanëve. Ai rrëfen: Një ditë isha në vizitë tek Emiri Isma’il ibën Abdil-lah dhe ai citoi një hadith në senedin e të cilit kishte gabim. Unë ia përmirësova gabimin dhe kur dola Ebu Dherr El Kadi më tha: Ne plotë 20 vjet e dinim këtë gabim dhe asnjë nuk ka patur guximin që t’ja përmirëson këtë gabim. Ibën Huzejmeja tha: Unë vetëvetës nuk ia lejoj që të dëgjoj një hadith të Pejgamberit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, në të cilin ka gabim, mangësi, apo shtrembërrim, e të mos ua tërheki vëmendjen.

Është interesant edhe rasti kur ai së bashku me tre shokët e tij ishte në Egjipt dhe mbetën pa mjete për jetë. Pasiqë u konsultuan të gjithë u pajtuan se ka nevojë që të dalin për të kërkuar ndihmë. Të gjithë përpos Ibën Huzejmes i cili mbeti në shtëpi për të lutur Zotin e tij, dolën. Kur u kthyn në shtëpi, pas pak kohe, në derë trokiti një njeri dhe tha: Kush prej juve është Muhammed ibën Nasr El Meruzi. Kur ky u përgjigj njeriu nxorri thesin në të cilin kishte 50 dinarë të arrit të cilët i keni dhuratë prej mëkëmbësit (emirit) të Egjiptit. Ata refuzuan të marrin këto pare pa shpjegim. Punëtori i emirit tha: Kur emiri rra në gjumë pas drekes pa një ëndërr në të cilin dëgjoi një zë: O Ahmed si do të arsyetohesh nesër para All-llahut kur do të pyetesh për katër dijetarët që mbetën tre ditë pa ushqim. Kur u zgjua prej gjumit i shënoi emrat që i kishte dëgjuar dhe dërgoi shërbëtorin tek ata.

DIJETARËT PËR IMAM IBËN HUZEJMEN:

Kur Abdur Rahman ibën Ebi Hatimi është pyetur për të është përgjigjur: Vaj për ju, ai duhet të pyetet për mua e jo unë për të. Ai është Imam që pasohet.

Rebi’ ibën Sulejman, njëri prej mësuesve të tij thotë: A e dini kush është Ibën Huzejme? Ai është njeriu prej të cilit ne kemi mësuar më tepër se ai prej neve.

Darekutni: Imam i besueshëm, pa rival të vërtetë…

Dhehebi: Imam, hafidh i hadithëve, argument në lëminë e hadithit, fekih.

Ebu Hatim: Në këtë botë nuk kam parë njeri i cili më mirë e njeh sunnetin dhe i cili ka më tepër hadithe në kujtesën e tij. Duket si tërë sunnetin e ka para syve.

Ibën Kethiri duke i numëruar virtytet e tij thotë: Prijësi i dijetarëve, dijetari i cili tuboi dhe shkroi dituri të gjërë. Libri i tij (Sahih) numërohet në librat më të vlefshme dhe më të dobishme. Një prej muxhtehidëve të Islamit.

El Mu’abbir: Ishte njeri i cili ringjalli sunnetin e të Dërguarit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem.

VEPRAT E TIJ:

Ibën Huzejme dallohet me veprimtarinë e frytshme të tij. Ka shkruar libra të shumta. Imam Hakim thotë se ka shkruar 140 libra me tituj të ndryshëm.

• Muhtesarul muhtesari minel musnedi sahihi an Resulillahi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, i njohur shkurtimisht si Sahih Ibën Huzejme i botuar me redakturë të dr. Muhammed Mustafa El E’dhamij me ndihmë të Shejh Albanit.

• Kitabu Tevhidi ve ithbati sifatir Rabb – nga lëmia e Akides

• She’nu duai ve tefsiru ed’ijetil me’thure – komentim i lutjeve pejgamberike

• Kitabu me’anil Kur’an - tefsir

• El Musnedu fil fikhi - fikh

• Kitabul Kebir -vepër kapitale në tëcilën e ka tubuar shumicën e librave të tij. (Dorëshkrimet e këtyre tre librave të fundit janë të humbura dhe për to dihet vetëm nga vet autori ose nga autorë tjerë të cilët kanë cituar prej tyre)

VDEKJA E TIJ:

Sipas gjitha burimeve jeta e tij në këtë botë ka përfunduar në vitib 311 H (923 G).

22-08-05, 21:26	#18
ebu Hamza Anëtarësuar: 02-08-05 Postime: 47	Imam Shu’be ibën El Haxh-xhaxh Emiri i hadithit, Hafidhi, Imami, njeriu që ngriti lart standardet e shkencës së hadithit, dijetari i Basrasë dhe mësuesi i saj. Askush në kohën e nuk ishte më i ditur se ai në lëminë e hadithit… Në librat e hadithit shpeshherë përmendet vetëm me emrin e parë Shu’be sepse ishte shumë i njohur dhe nuk ka pasur nevojë që të përmendet prejardhja e tij. Emir i plotë: Quhet Shu’be ibën Haxhxhaxh ibën El Verd Ebu Bistam El Ezdi El Ateki El Vasiti El Basri. Ka lindur në fshatin Nehrul Bustan në afërsi të Vasitit, qytet në jug të Irakut në vitin 82 H ose 83 H (701 G) ku edhe i ndjek mësimet e para, para se të shpërngulet në qytetin e Basrasë. Pas vdekjes së babait i cili ishte i interesuar që djali i tij të mëson hadithet e të Dërguarit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, nëna e tij vazhdon edukimin e tij duke e dërguar ate tek mësuesit ku do të mëson. Vetë Shu’beja rrëfen: Një ditë nëna më tha: Këtu është një grua që ka dëgjuar hadithe prej Aishes, radijall-llahu anha, eja dhe dëgjoi prej saj hadithet që ajo i transmeton. Ajo quhej Shumejse Ummu Seleme. Kërkimin e dijes e filloi duke i dhënë rëndësi gjuhës dhe letërsisë arabe. Mësoi përmendësh shumë libra të poezisë dhe nxënësit e vet i këshillonte të mësojnë gjuhën arabe nëse dëshirojnë të mësojnë mirë hadithin e të Dërguarit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem. El Esme’i, dijetari kryesor që dokumentoi poezinë arabe shpeshherë merrte pjesë në tubimet e Shu’bes duke shpresuar se do të dëgjon diçka të re nga lëmia e tij. Pas gjuhës ai iu përkushtua tërësisht hadithit pasi që dëgjoi El Hakem ibën Utejben, i cili hadithet i transmetonte me zinxhirin e transmetuesve, gjë kjo e cila i pëlqeu shumë. Duke e praktikuar traditën e dijetarëve të hadithit, Shu’be udhëtoi shumë. Në një udhëtim për në Medine në vitin 118 H u ul për të mësuar para Imam Malikut i cili ishte më i ri se ai (kishte 27 vjet). Në kërkim të dijës udhëtoi edhe në Bagdad dy herë. Në një prej këtyre udhëtimeve mësoi 4000 hadithe gjatë 40 takimeve që i pati me dijetarët. Thoshte: Asgjë nuk është më e këndshme se ulja me dijetarët në tubim ku njerëzit përfitojnë njëri nga tjetri. Në një udhëtim për t’u siguruar për vertetësinë e një hadithi udhëtoi prej Basrasë në Kufe dhe pastaj në Mekke. Ai nuk e transmetonte asnjë hadith për të cilin nuk ishte i sigurt. Pasi që u kthye në Basra kuptoi se njëri prej transmetuesve të hadithit në fjalë nuk ishte i besueshëm. Mësoi para shumë imamë të tabi’inëve numri i të cilëve arrin katërqindshin. Mësues të tij ishin: Maliku, Davud ibën Ebi Hindi, A’meshi, Mensur ibën Mu’temiri, Ejjubi dhe Sa’d ibën Ibrahimi, kadiu i Medinës. Ibën Hibban kështu e përshkruante: Imami i besueshëm dhe i sigurt, dijetari i madh dhe i devotshëm që mjaftohej me pak. Ai që më së miri i bashkoi veprën dijës... Sufjani: Ai është Emir i hadithit. Imam Shafi’iu: Po të mos ishte Shu’beja banorët e Irakut nuk do ta njihnin hadithin. Ebu Davud Et Tajalisi: Prej Shu’bes kam dëgjuar 7000 hadithe. Jetonte jetë të modeste dhe thoshte: Me mjafton për jetë, mielli dhe kallam sheqeri. Kur njërit prej nxënësve ia pa një këmishë që ai e kishte blerë 8 dërhem i tha: A nuk ke frikë All-llahut të veshësh me këmishë kaq të shtrenjtë. Pse nuk e bleve një këmishë prej katër dërhem e ato që mbesin t’ua japësh të varfërve?! Ebul Velid Et Tajalisi: Nuk kam parë njëri më bujar se Shu’be. Ejjub Es Sihtijani thoshte: Nëse ju vjen Shu’be merrni hadithet e tij sepse ai është kalorës i hadithit. Thoshte: Po të mos ishin nevojtarët nuk do ulesha me të pasurit. Hamze Et Tusi: Nga adhurimi i shumtë i është tharë lëkura. Ishte zemërbutë dhe nuk e kthente lypësin. Duke i frikësuar nga mossinqeriteti thoshte: Shpeshherë mendoj se për mua do të ishte më mirë të punoj si nxehës i ujit në banjat publike (hamamet) se sa të tuboj hadithet. Dhehebiu duke i komentuar këto fjalë thotë: çdonjëri që analizon nijetin nga kërkuesit e dijes frikohet nga kjo gjë dhe shumica e tyre shpresojnë prej All-llahut që dija e tyre të mos bëhet argument kundër tyre. Shpeshherë shkonte te njerëzit që ishin të dobët në transmetimin e hadithit dhe u thoshte: Mos transmetoni hadithe... Thoshte: Që të hidhem prej qiellit në tokë është me lehtë për mua se sa të bëj tedlis (të transmetoj hadithin duke e fshehur emrin e vërtetë të mësuesit prej të cilit e ka dëgjuar hadithin). Nga ky dijetar përfituan shumë kërkues të dijes të cilët Abdull-llah ibën Mende i shënoi në libër me një nga transmetimet e tyre. Që të mos e rëndojmë tekstin me emra nuk do të përmendim asnjë prej tyre. Imam Abdur Rezzak Es San’ani Një numër i vogël dijetarësh mundën të krenohen me të arriturat e tyre si Abdur Rezzak Es San’ani. Ai është prej dijetarëve të rrallë që njihen me emrin e parë të tyre ashtu që kur përmendet Abdur Rezzak nënkuptohet që bëhet fjalë për dijetarin për biografinë e të cilit do flasim në vijim. Abdur Rezzak ibën Hemmam ibën Nafi’ i fisit Himjer Es San’ani me punën e vetë ka arritur gradën e imamit në lëmin e hadithit. Ka lindur në vitin 126 H (744 G). Pas mësimeve fillestare i përkushtohet hadithit. Për të mësuar hadithin ulet para Ibën Xhurejxhit dijetarit të njohur të gjeneratës së dytë të tabi’inëve. Në kërkim të hadithit udhëtoi në mekke, Medine, Sham dhe Irak. Mësues të tij ishin edhe imamët si: Maliku, Ma’meri, Evzaiu, Sufjan Eth Theuriu, Ibën Ujejne. Imam Ahmedi ka thënë: Kur transmetimi i Ma’merit dallon nga transmetimi i Abdur Rezzakut merret transmetimi i Abdur Rezzakut. Ka thënë: Në shkencën e hadithit askush nuk është më i ditur se Abdur Rezzaku. Hisham ibën Jusuf: Abdur Rezzaku ishte më i miri mes neve me dije dhe kujtesë. Nga ky dijetar i cili më së miri e shërbeu shkencën e hadithit përfituan shumë kërkues të dijës nga mesi it ë cilëve do t’i përmendim: Ahmed ibën Hanbelin, Jahja ibën Me’inin, Ali ibën El Medinin, Is’hak ibën Rahavejhin dhe shumë tjerë. Nga pena e këtij dijetari i shkruan edhe disa libra që ishin dhe janë burime të dobishme për studiuesit. Libri i tij “El Musannef” që është përmbledhje e haditheve dhe fjalëve të as’habëve të klasifikuara sipas kapitujve të fikhut është i pranishëm në bibliotekat islame anembanë botës. Ka shkruar edhe komentin e Kur’anit dhe jetëpërshkrimin e të Dërguarit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem. Imam Abdur Rezzaku ndërroi jetë në muajin Shevval të vitit 211 H. All-lahu e mëshiroftë me mëshirën e tij të gjerë. Ibën Huzejme Imam Ebu Bekr Ibën Huzejme. Ibën Huzejme ishte njëri prej hafidhëve të mëdhenj më të cilët krenohet Ummeti Islam. Jetoi në kohën e artë të shkencës së hadithit, në shekullin e tretë hixhrij. Vazhdoi metodologjinë e shkollës, themelet e të cilës i vendosën Buhariu dhe Muslimi. Libri i tij Es Sahih ze vendin e tretë në mesin e koleksionëve menjëher pas librave të Buhariut dhe Muslimit. Quhet Ebu Bekr Muhammed ibën Is-hak ibën Huzejme ibën Mugire ibën Salih ibën Bekr Es Sulemi En Nejsaburi Esh Shafi’i. Ka lindur në vitin 223 H (837 G) në qytetin e Nejsaburit. Në atë vend filloi kërkimin e diturisë tek dijetarët e vendit. Bazat e shkencës së hadithit i mëson tek Is-hak ibën Rahavejhi dhe Muhammed ibën Humejd Er Razi. Pas mësimit në vendlindjen e tij fillon udhëtimet në kërkim të hadithit, gjë me të cilën dalloheshin dijetarët e hadithit. I ati i tij nuk ia lejoi largimin prej shtëpisë pa e mësuar Kur’anin përmendsh. Pasiqë e mëson Kur’anin përmendsh, me lejen e prindit, udhëton në Merv, e pastaj në Rejj, Bagdad, Sham, Basra, Kufe, El Xhezire, El Hixhaz, Egjipt, Vasit dhe vende të tjera. Në këto qendra të shkencës Islame përkrah shkencës së hadithit u furnizua edhe me njohuri të gjëra në lëminë e fikhut. Kështu ai, siç thotë Dhehebiu, u bë shembull i diturisë jashtseriale dhe bazë shkencore e jashtëzakonshme. MËSUESIT E TIJ: Numri i mësuesve, tek të cilët mësoi gjatë viteve, kalon numrin e100 mësuesve. Në librin e tij Kitabu Tevhid numëroi 135 mësues. Në udhëtimin e tij në kërkim të diturisë përfitoi edhe nga këto mësues: Buhariu, Muslimi, Is-hak ibën Rahavejhi, Muhammed ibën Humejd Er Razi, Muhammed ibën Jahja Edh Dhuhli, Bundar Muhammed ibën Beshshar El Abdi, Muhammed ibën El Muthenna Ebu Musa, Mahmud ibën Gajlan, Ali ibën Huxhr, Junus ibën Abdul E’ala, Ahmed ibën Meni’, Ebu Kurejb, Ahmed ibën Ibrahim Ed Devreki, Ebu Se’id El Esh Shexhxh, Harun ibën Is-hak El Hemedani, Bishr ibën Muadh etj. NXËNËSIT E TIJ: Diturinë e tij nga shkenca e hadithit, në mënyrë të zellshme e shënuan dhe kumtuan nxënësit e tij të shumtë. Në burimet e biografisë së tij cekën këto nxënës: Ahmed ibën El Mubarek El Mustemli, Ibrahim ibën Ebi Talib, Ali En Nejsaburi, Ebu Hamid Esh Sherki, Ebu Hatim El Busti, Is-hak ibën Sa’d El Nesevi, Jahja ibën Muhammed ibën Se’id, Ibën Adijj, Ebu Bekr El Mukri’, Halil ibën Ahmed Es Sixhezi, Ahmed ibën Xha’fer Esh Shejbani etj. Nga respekti të cilën e patën ndaj tij, disa mësues të tij transmetuan disa hadithe në të cilët ata e cekin emrin e tij në fillim të senedit, sikur mësues. Në mesin e atyre të cilët vepruan kështu janë edhe dy Imamët, Buhariu dhe Muslimi. VIRTYTET E IMAM EBU BEKR IBËN HUZEJME: Shumë virtytë ishin veçori dalluese të këtij vigani. Modestia dhe devotshmëria zbukuronin edhe më tepër cilësitë morale të larta që i kishte. Transmetohet se asnjë vepër të tij nuk e ka filluar pa falur dy rekatë namaz istihare (namaz që falet para se të merret vendimi përfundimtar për një vepër. Sahabët këtë namaz e falnin edhe kur bëhej fjalë për gjëra të thjeshta siç ishte blerja e këpucëve). Kur një herë e pyetën për diturinë si e ka fituar është përgjigjur asnjëherë nuk kam pirë prej ujit të Zemzemit pa e lutur All-llahun për dituri të dobishme. Modestia e tij shihej në faktin se kishte vetëm dy këmisha. Çdo rrobë të cilën e blente nuk e vishte shumëherë dhe atë ua dhuronte tjerëve. Ishte bujar dhe fisnik, i ndihmonte nxënësit e tij. Shtronte sofra për të varfurit. Ishte trim dhe nuk nguronte që të përmirëson gabimin e tjerëve edhe nëse bëhej fjalë për prijësit e muslimanëve. Ai rrëfen: Një ditë isha në vizitë tek Emiri Isma’il ibën Abdil-lah dhe ai citoi një hadith në senedin e të cilit kishte gabim. Unë ia përmirësova gabimin dhe kur dola Ebu Dherr El Kadi më tha: Ne plotë 20 vjet e dinim këtë gabim dhe asnjë nuk ka patur guximin që t’ja përmirëson këtë gabim. Ibën Huzejmeja tha: Unë vetëvetës nuk ia lejoj që të dëgjoj një hadith të Pejgamberit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, në të cilin ka gabim, mangësi, apo shtrembërrim, e të mos ua tërheki vëmendjen. Është interesant edhe rasti kur ai së bashku me tre shokët e tij ishte në Egjipt dhe mbetën pa mjete për jetë. Pasiqë u konsultuan të gjithë u pajtuan se ka nevojë që të dalin për të kërkuar ndihmë. Të gjithë përpos Ibën Huzejmes i cili mbeti në shtëpi për të lutur Zotin e tij, dolën. Kur u kthyn në shtëpi, pas pak kohe, në derë trokiti një njeri dhe tha: Kush prej juve është Muhammed ibën Nasr El Meruzi. Kur ky u përgjigj njeriu nxorri thesin në të cilin kishte 50 dinarë të arrit të cilët i keni dhuratë prej mëkëmbësit (emirit) të Egjiptit. Ata refuzuan të marrin këto pare pa shpjegim. Punëtori i emirit tha: Kur emiri rra në gjumë pas drekes pa një ëndërr në të cilin dëgjoi një zë: O Ahmed si do të arsyetohesh nesër para All-llahut kur do të pyetesh për katër dijetarët që mbetën tre ditë pa ushqim. Kur u zgjua prej gjumit i shënoi emrat që i kishte dëgjuar dhe dërgoi shërbëtorin tek ata. DIJETARËT PËR IMAM IBËN HUZEJMEN: Kur Abdur Rahman ibën Ebi Hatimi është pyetur për të është përgjigjur: Vaj për ju, ai duhet të pyetet për mua e jo unë për të. Ai është Imam që pasohet. Rebi’ ibën Sulejman, njëri prej mësuesve të tij thotë: A e dini kush është Ibën Huzejme? Ai është njeriu prej të cilit ne kemi mësuar më tepër se ai prej neve. Darekutni: Imam i besueshëm, pa rival të vërtetë… Dhehebi: Imam, hafidh i hadithëve, argument në lëminë e hadithit, fekih. Ebu Hatim: Në këtë botë nuk kam parë njeri i cili më mirë e njeh sunnetin dhe i cili ka më tepër hadithe në kujtesën e tij. Duket si tërë sunnetin e ka para syve. Ibën Kethiri duke i numëruar virtytet e tij thotë: Prijësi i dijetarëve, dijetari i cili tuboi dhe shkroi dituri të gjërë. Libri i tij (Sahih) numërohet në librat më të vlefshme dhe më të dobishme. Një prej muxhtehidëve të Islamit. El Mu’abbir: Ishte njeri i cili ringjalli sunnetin e të Dërguarit, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem. VEPRAT E TIJ: Ibën Huzejme dallohet me veprimtarinë e frytshme të tij. Ka shkruar libra të shumta. Imam Hakim thotë se ka shkruar 140 libra me tituj të ndryshëm. • Muhtesarul muhtesari minel musnedi sahihi an Resulillahi, sal-lall-llahu alejhi ve sel-lem, i njohur shkurtimisht si Sahih Ibën Huzejme i botuar me redakturë të dr. Muhammed Mustafa El E’dhamij me ndihmë të Shejh Albanit. • Kitabu Tevhidi ve ithbati sifatir Rabb – nga lëmia e Akides • She’nu duai ve tefsiru ed’ijetil me’thure – komentim i lutjeve pejgamberike • Kitabu me’anil Kur’an - tefsir • El Musnedu fil fikhi - fikh • Kitabul Kebir -vepër kapitale në tëcilën e ka tubuar shumicën e librave të tij. (Dorëshkrimet e këtyre tre librave të fundit janë të humbura dhe për to dihet vetëm nga vet autori ose nga autorë tjerë të cilët kanë cituar prej tyre) VDEKJA E TIJ: Sipas gjitha burimeve jeta e tij në këtë botë ka përfunduar në vitib 311 H (923 G).