Dardania.de - Shiko Postimin Tek

Dilaver · 01-11-05, 17:00

4. (Si) Enciklopedi e kritikës

Libri i Ibrahim Rugovës Kahe e premisa të kritikës letrare shqiptare 1504-1983, përpos tekstit themelor autorial në të cilin është krijuar harta e shfaqjeve kritike dhe harta e vlerave, ka dhe një pjesë me peshë të madhe të tekstit që quhet Bibliografia, e cila me 1. Bibliografinë përshkruese të librit 1861-1944, me 2. Bibliografinë komentuese të kritikës në shtypin shqiptar 1883-1944 e me 3. Listën e organeve të shtypit 1848-1944 krijon kuadrin e referencës shkencore të domosdoshme për një projekt të madh, të parin sistematizues. Kjo ndërmarrje dokumentuese kaq e madhe e kaq e mundimshme e autorit lidhet me mungesën e teksteve të vjetra në qarkullim deri në vitet tetëdhjetë të shekullit njëzet, e sidomos me mungesën e leximit të tyre sistematik. Prandaj, autori citon pjesë të gjata, komenton dhe jep shënime. Prandaj, konsiderojmë që kjo pjesë e librit krijon një pikë tjetër në të cilën mbështetet teksti i parë sintetizues; kemi këtu një interkomunikim të botëve.
Një vlerë të veçantë ka Treguesi historik i termave, që është në fakt një koncentrat teorik i gjithë kërkimit. Tanimë niveli i zhvillimit teorik të kritikës do të duket në bazë të sistemimit të termave fundamentalë, gjithsesi me mundësinë që këta terma të jenë të krahasueshëm me terma teorikë të kërkimeve letrare evropiane. Sepse, u tha më parë, që në fushën e teorisë gjithmonë jemi në fushën universale. Kurse studiuesi Ibrahim Rugova e ka për dëshirë, mall e qëllim që kulturën nacionale në këtë domen (në kritikën letrare), po dhe në domene të tjera, ta shohë të krahasueshme e të matshme edhe me literaturat e me kulturat e tjera.
Vepra Kahe e premisa, me ndërtimin, strukturimin, kërkimin, argumentimin, referencat gati shteruese, kapërcen qëllimet fillestare të një monografie dhe merr përmasat e një enciklopedie për kritikën shqiptare si disiplinë të mendimit dhe kritikën letrare shqipe si zhanër letrar. Kjo pa dyshim është vepra më e madhe e më e ndërliqshme kritike e Ibrahim Rugovës, një nga veprat më të mëdha të kritikës shqiptare, duke e bërë vetvetiu autorin njërin ndër mendimtarët më të mëdhenj bashkëkohorë shqiptarë për letërsinë.

01-11-05, 17:00	#18
Dilaver Anëtarësuar: 29-09-03 Postime: 2,277	4. (Si) Enciklopedi e kritikës Libri i Ibrahim Rugovës Kahe e premisa të kritikës letrare shqiptare 1504-1983, përpos tekstit themelor autorial në të cilin është krijuar harta e shfaqjeve kritike dhe harta e vlerave, ka dhe një pjesë me peshë të madhe të tekstit që quhet Bibliografia, e cila me 1. Bibliografinë përshkruese të librit 1861-1944, me 2. Bibliografinë komentuese të kritikës në shtypin shqiptar 1883-1944 e me 3. Listën e organeve të shtypit 1848-1944 krijon kuadrin e referencës shkencore të domosdoshme për një projekt të madh, të parin sistematizues. Kjo ndërmarrje dokumentuese kaq e madhe e kaq e mundimshme e autorit lidhet me mungesën e teksteve të vjetra në qarkullim deri në vitet tetëdhjetë të shekullit njëzet, e sidomos me mungesën e leximit të tyre sistematik. Prandaj, autori citon pjesë të gjata, komenton dhe jep shënime. Prandaj, konsiderojmë që kjo pjesë e librit krijon një pikë tjetër në të cilën mbështetet teksti i parë sintetizues; kemi këtu një interkomunikim të botëve. Një vlerë të veçantë ka Treguesi historik i termave, që është në fakt një koncentrat teorik i gjithë kërkimit. Tanimë niveli i zhvillimit teorik të kritikës do të duket në bazë të sistemimit të termave fundamentalë, gjithsesi me mundësinë që këta terma të jenë të krahasueshëm me terma teorikë të kërkimeve letrare evropiane. Sepse, u tha më parë, që në fushën e teorisë gjithmonë jemi në fushën universale. Kurse studiuesi Ibrahim Rugova e ka për dëshirë, mall e qëllim që kulturën nacionale në këtë domen (në kritikën letrare), po dhe në domene të tjera, ta shohë të krahasueshme e të matshme edhe me literaturat e me kulturat e tjera. Vepra Kahe e premisa, me ndërtimin, strukturimin, kërkimin, argumentimin, referencat gati shteruese, kapërcen qëllimet fillestare të një monografie dhe merr përmasat e një enciklopedie për kritikën shqiptare si disiplinë të mendimit dhe kritikën letrare shqipe si zhanër letrar. Kjo pa dyshim është vepra më e madhe e më e ndërliqshme kritike e Ibrahim Rugovës, një nga veprat më të mëdha të kritikës shqiptare, duke e bërë vetvetiu autorin njërin ndër mendimtarët më të mëdhenj bashkëkohorë shqiptarë për letërsinë. __________________ Aj, që shkon tuj mjellë e tuj hapë fjalë të kqija e gergasa herë per njanin herë per tjetrin, me gojë të kanunit thirret »Argat i keq«.