[Psikologu]

KURRË NUK DO TË MUND TË THUHEN TË GJITHA GJËRAT PËR LUFTËN
Intervistë me Saim Tahiraj Pjesa e dytë
Bota sot: Cili ka qenë qëllimi i atij takimi?

Saim Tahiraj: Pasi u takuam me Zenunin shkuam në Broliq te Salih Çekaj dhe Zymer Lulaj. Të nesermën u takuam me Rrustem Bruçin dhe Ismet Mehmetin në bjeshkën e Belles. Biseduam për mundësinë e veprimit konkret gueril kundër forcave policore serbe. Për këtë edhe u ndanë detyra konkrete. Rrustemi dhe Ismet Mejmetaj muarën një pjesë të armatimit dhe qëndruan në Kosovë. Një pjëse tjeter e armatimit mbati në shtëpinë time në Beleg. Unë, Salih Çekaj, Zymer Lulaj dhe Zenun Idrizi u kthyem në Shqipëri nën përcjelljen e babait të Zymer Lulajt, Pajazit Lulaj. Me te u ndamë te Përroi i Pleqes. Kemi dalë për Zallë të Rupës, pastaj për Stanishtë të Tropojës në Bjeshkët e Junikut. Kemi udhëtuar më se 12 orë. Kur arritëm në Tropojë të Vjetër na arrestoi policia shqiptare. Na mbajtën 8 orë. Pastaj ka ardhë Selim Demushi dhe na ka nxjerrë. Pasi na liroi Selimi shkuam në Tiranë dhe u takuam me shokët e Llapit. Ata nuk patën mundësi të udhëtojnë me ne dhe shkuan për Maqedoni. Tre prej nesh kemi udhëtuar për Zvicër. Salih Çekaj ka shkuar në Gjermani dhe i ka raportuar për të gjitha Bujar Bukoshit dhe ka pritur për veprimet tjera që duhej ndërrmarrë. Shpejt kuptuam se prisnim kot sepse njerëzit e qeverisë, fatkeqësisht, e pikërisht vetë Bujar Bukoshi, prej asaj kohe nuk dha kurrëfarë urdhëri. Nuk e di pse!? Megjithatë, ne nuk ndejtëm duarkryq. Biseduam dhe u dakorduam që përsëri të vazhdojmë këtë organizim. Falë disa prej shokëve tanë që na financuan si: Fadil Tolaj, Xhafer Rraci dhe disa shokëve të Salih Çekajt në Gjermani (të cilët i njeh Zymer Lulaj) , ne vazhduam punën që kishim filluar.

Bota sot: A keni edhe diçka me shkrim për të gjitha këto gjëra ?

Saim Tahiraj: Po, Bujar Bukoshi në cilësinë e kryeministrit i ka të gjitha shkresat dhe raportimet tona për të gjitha veprimet që i kemi ndërmarrë. Ai një ditë duhet t’i bëj publike. Unë konkretisht po flas se ne kur donim të ndërmerrnim ndonjë aksion, e qitnim në letër dhe ia dorzonim Qeverisë së Kosovës, pikrisht Bujar Bukoshit. Ai e shikonte dhe nuk përgjigjej. Në fakt e përkrahte por nuk na ndihmonte. Megjithatë, ne vepronim dhe kryenim punën tonë. Kryenim aksione dhe përsëri ktheheshim dhe i raportonim. Isnstitucionet e Republikës së Kosovës i kemi ditur si diçka të shenjta. Kemi pasur besim të madh në to, sidomos qeverisë pasi ajo vepronte jasht Kosovës dhe nuk kishte frikë nga reperkusionet e policisë serbe. Veç individë të caktuar nuk i kanë krye detyrat e veta dhe një ditë ata duhet të japin llogari për këtë. Shumë gjëra kanë mbetur edhe në zyren e LDK-së në Shtutgart me të cilat disponon Hafiz Gagica, e për këtë nga grupi jonë është i autorizuar Zymer Lulaj të mirret me to dhe t’i bëj publike.

Bota sot: Si ka shkuar puna në vazhdim? A mori fund veprimtaria e këtij grupi në vitin 1993?

Saim Tahiraj: Jo, jo edhe në vitin ’94 kemi vazhduar aktivitetin tonë. Blemë armatim [...] dhe e dërguam në Tiranë. Por, me sygjerimin dashamirës të Anton Kolës e leshuam Tiranën dhe u kthyem mbrapa. Antoni në atë kohë ishte përgjegjës në Zyrën e Republikës së Kosovës në Tiranë. Në mes tij dhe Qeverisë së Republikës së Kosovës ndodhën disa mosmarrëveshje. Edhe këtë vit grupi ka kryer edhe disa aksione nën komanden e Salihit.
Në vitin ’96, ne përsëri u vetorganizuam me Salih Çekajn. Ishim Salih Çekaj, Zenun Idrizi, dhe unë... Ismet Çekaj ishte në Tiranë. Edhe Ismet Çekaj është anëtar i Grupit të Salih Çekajt që ka vepruar qysh prej vitit ‘91. Shkuam në Tiranë e morëm Ismetin dhe u nisem drejt Tropojës në tjetrën bazë tonën që e kishim te Shpend Çela. Morëm armatimin që e kishim aty dhe u nisem për Kosovë. Kishim dy qëllimet për kryerjen e aksioneve. Sulmi mbi stacionin e policisë në Irzniq dhe sulmi tjetër frikësimi i refugjatëve serbë të ikur nga Kroacia që ishin vendosur në kompleksin e ndërtuar rishtas në Baballoq dhe Junik. Aksioni i parë pra, për frikësimin e refugjatëve serbë të Kroacisë dhe viseve tjera që kishin ardhur në shtëpitë e refugjatëve në Junik ishte kryer në vitin ’94. Siç thash ne u nisem drejt shtëpive të refugjatëve në Baballoq. Ky ishte më tepër aksion propagandistik. Për vrasjen e civilëve te pafajshëm as që na shkonte mendja. Ndërsa sulmin mbi stacionin e policisë në Irzniq ishte diçka tjetër. Arritëm te Ura e Bajram Hasanëve në orën 11: 00 të natës. E pamë se ishim vonuar me veprimet tona dhe e shtymë aksionin për të nesërmen mbrëma. Qëllimi ynë ishte që të shkonim dhe të flenim në ndonjë shtëpi. Por Salihu gjithmonë kërkonte mendimin e shokëve dhe erdhëm në perfundim se më mirë ishte të flejmë në ndonjë arë pasi ishte vera sesa t’u nxirrnim telashe njerëzve se pastaj policia serbe mund t’u binte në gjurmë. Jo ishin te filani apo te filani dhe mund t’i burgosnin njerëzit. Nuk donim të linim sherre mbrapa nesh. Atë natë shkuam afër Prokollukut. Posa agoi, në një arë, fjetëm tërë ditën. Bënte shumë zheg. Në mbrëmje unë dhe Ismet Çeku shkuam drejt stacionit të policisë në Irzniq. Salih Çekaj, Agron Tolaj dhe Zenun Idrizi shkuan në Baballoq te shtëpiat e refugjatëve. Aty ishin disa shtëpi të pabanuara. Qëllimi ishte të minonin ato shtëpi të pabanuar dhe të friksohen refugjatët serbë sepse në atë kohë kishte filluar kolonizimi i Kosovës. Me këtë akt ne donim t’u tregonim se populli shqiptar ishte kundër këtij kolonizimit të Kosovës me serbë nga Kroacia dhe Bosnja. Pra qëllimi ishte vetëm frikësimi dhe kurrsesi vrasja e njerëzve të pafajshëm siç e përmenda më lartë. Ndërsa unë dhe Ismeti shkuam në Irzniq. Por kur arritëm afër stacionit, vërejtëm përforcime të mëdha të policisë serbe. Aty ishin kryer disa aksione më parë dhe tash i kishin marrë masat e nevojshme për mbrojtje. Ne ishim vetëm dy veta dhe vendosëm të heqim dorë nga aksioni. Megjithatë, bëmë inçizimin e terrenit. Veç numrit të shtuar të policëve, tash telat me gjemba ishin mbi dy metra. Pastaj, pas mesnate shkuam te Ura e Bajramhasanëve dhe u takuam me grupin tjetër të Salih Çekajt. Ata e kishin kryer aksionin me sukses. Kishin minuar katër shtëpi të pabanuar dhe një eskavator. Kjo pati një efekt mjaft pozitiv sepse ngjarja u bë e madhe përmes mjeteve të informimit: si në mjetet elektronike ashtu edhe në ato të shkruara. Mandej, për habinë tonë, edhe Shtabi i Përgjithshëm i UÇK-së lëshoi një komunikatë dhe mori mbi vete aksionin. Thamë i qoftë përhajr Shtabit! Kësaj radhe, Agron Tolaj na ka ndihmuar shumë sepse ende ishte i lirë për qarkullim. Të gjithë shkuam te Gështenjat e Pobërgjes. Agroni na solli ushqim. Pastaj natën na përcolli deri në kufi me Shqipërinë. Te Agroni lamë një sasi të eksplozivit dhe armatime tjera. Ne u kthyem në Zvicër, e ai me disa shokë kreu disa aksione.. Agroni pas një kohe u burgos dhe u dënua me 20 vjet burg me, tash të ndjerin, Arif Panxhen

Bota sot: Vitet kalonin, aksionet kryheshin dhe Shtabi i Përgjithashëm i UÇK-së tash i përcillte me komunikata duke i marrë mbi vete të gjitha këto aksione. Si i komentoni Ju këto gjëra?

Saim Tahiraj: Po, i ashtuquajturi ShP i UÇK-së lëshonte komunikata nga Bahnhofët dhe Flüghafenët (stacione trenash dhe aeroportesh) të Zvicrës. Ne nuk jemi marrë me këto komunikata, por flitet se komunikatat e para iu kanë dërguar shtypit serb si përshembull “Nedelni Telegrafit” të Beogradit dhe telegrafëve tjerë të Serbisë. Nëse nuk kam harruar në mes komunikatës nr. 32 dhe asaj me nr. 33 dikush e pati lëshuar një komunikatë pa numër fare. Ka qenë qesharake se ajo komunikatë as që përfshinte ndonjë aksion apo gjëra ushtarake. Megjithatë, papagallët edhe këtë e lexonin nëpër tubime. Dikur komunikatat nuk mirreshin më me ushtrinë por kërcënonin të gjithë ata që nuk i përgjigjeshin fondit “Vendlindja thërret”.
Punët u ngatërruan dhe muarën të prapshtën qysh në vitin 1997 kur “Revolucioni demokratik i vonuar” dogji deri në themele Shqipërinë. Shumë thonë se është dashur kjo çbërje e Shqipërisë për t’u furnizuar me armatime më lehtë. Unë nuk pajtohem me këtë. Pasi institucionet e Shqipërisë na kishtin lejuar të bënim dy herë ushtrime ushtarake në kazermat e tyre, pasi këto ushtrime ishin kryer nën kujdesin e oficerëve të Ushtrisë shqiptare, s’ka asnjë dyshim edhe armatimin do ta siguronim më lehtë me marrëveshje në Shqipëri.

Kontaktet e para të Salih Çekajt me Ministrin e Mbrojtjës Ahmet Krasniqin

Bota sot: Në fillim të vitit 1998 filloi të flitet për formimin e Ministrisë së Mrojtjes të udhëhequr nga kolonel Ahmet Krasniqi. Çfarë mund të na flisni për këtë periudhë?

Saim Tahiraj: Po, në fillim të vitit 1998, nëse nuk gabohem dikund në muajin mars, kishin filluar disa përgaditje për themelimin e Ministrisë së Mbrojtjes nën udhëheqjen e kolonel Ahmet Krasniqi. Ne ramë në kontakt me Ahmet Krasniqin nëpërmes Sefedin Krasniqit. Pasi këta e kishtin kërkuar Salihin në zyrën e LDK-së në Shtutgart dhe nuk e kishin takuar, me insistimin e kolonel Ahmet Krasniqit u takuam kah fundi marsit të vitit ’98. Takimi është realizuar në Les-Chaux-de-Fonds të Zvicrës, në banesën e Ismet Tahirajt, me insistimin e vetë Ismetit. Nga ana jonë ishim, Salih Çekaj, unë dhe Zenun Idrizi, si përfaqësues të grupit të Deçanit, ndërsa nga ana e Ministrisë së Mbrojtjes, Ahmet Krasniqi dhe Hilmi Nebihi. Biseduam tërë natën deri në orën shtatë të mëngjesit. Ata kishin biseduar edhe me disa grupe të tjera. Ato grupe kishin vënë kushte, kurse ne u kyçem pa asnjë kusht sepse edhe deri atëherë, ne kishim vepruar në kuadër të institucioneve të Republikës së Kosovës. Salihi si udhëheqës i grupit tonë nuk vente kushte kur ishte në pyetje realizimi i aspiratave të popullit shqiptar të Kosovës që një ditë të çlirohemi nga zgjedha serbe. Veç këtij takimi, ende pa u vendosur ministri Ahmet Krasniqi për Tiranë ka pasur edhe takime tjera. Por, në ato takime ka qenë Salih Çekaj.

Bota sot: Pas takimit të parë, a ju ngarkoi kolonel Ahmet Krasniqi me ndonjë detyrë?

Saim Tahiraj: Po, Ahmet Krasniqi na dha detyra konkrete. Për katër ditë duhet të futeshim në Kosovë për t’u bashkuar me njerëzit tonë atje. Tash shumë armatime kishin depërtuar në Kosovë dhe ishte fillimi i luftës. Unë, Ismet Çekaj dhe Zenun Idrizin, në rrugëtimin për Kosovë muarëm në Sopot të Tropojës edhe Xajë Çelen. Sa u futëm në Kosovë filluam kontaktet dhe bisedat me shokët tonë, si dhe me të gjithë përfaqësuesit e fshatrave. Ne ua paraqitëm projektin e Ministrisë së Mbrojtjes, të cilin, të gjithë e pranuan me optimizëm. I caktuam përgjegjësi dhe u dhamë detyrat që kur të vinin njësitë Operative të Ministrisë së Mbrojtjes të ishte çdo gjë e përgaditur dhe në vendin e caktuar.
Veç kësaj, ne pritnim të na vinin edhe disa shokë nga Drenica. Ata ishin Halil Geci dhe Hamit Gashi. Pra, ndejtëm katër-pesë ditë në Dukagjinë. U takuam edhe me Adem Ukëhaxhen. Ishte oficer aktiv i ushtrisë në atë kohë. Ia propozova projektin e Ministrisë së Mbrojtjës të cilin e mirëpriti. Menjëherë shprehu gatishmeri të vinte me ne në Shqipëri dhe të takohej drejtëpërdrejt me njerëzit e institucioneve, konkretisht me ministrin Ahmet Krasniqi. Edhe ne e pritëm me kënaqësi gatishmërinë e tij. Kështu u bëmë bashkë unë, Adem Ukëhaxhaj, Halil Geci, Hamit Gashi, Xajë Çela, Zenun Idrizi, Ismet Çekaj, Daut Berisha dhe u kthyem në Shqipëri. I raportuam ministrit të Mbrojtjës për gjithë punën tonë që kishim bërë. Ai u nda shumë i kënaqur. Adem Ukëhaxhaj ndejti nëntë ditë të tjera në Shqipëri. Unë u ktheva në Zvicër se kisha marrë disa detyra konkrete nga minstri Krasniqi lidhur me logjistiken.
Adem Ukëhaxhaj pastaj udhëtoi për Tropojë të Vjetër. Atje në bazën tonë në kuadër të institucioneve ishte Ismet Çekaj nga ku kishim filluar shpërndarjen e armatimit në kuadër të Ministrisë së Mbrojtjes. Në prill i vitit ’98, nga Zvicëra udhëtova përseri për Shqipëri. Në bazën tonë në Tropojë të Vjetër e gjeta Adem Ukëhaxhajn, Xajë Çelën, Ismet Çekajn. Të nesemen Daut Berisha, Adem Ukëhaxhaj, Xajë Çela udhëtuan për Deçan me detyra shumë konkrete që i kishte ngarkuar ministri Ahmet Krasniqi. Adem Ukëhaxhaj ka qenë oficeri i parë që me urdhër të Ministrisë së Mbrojtjes mori për detyrë kordinimin dhe veprimin e faktorit ushtarak në Rrafshin e Dukagjnit. Në atë kohë, ai kontakton edhe me disa oficerë tjerë; si me Skënder Rexhahmetajn, Rrustem Tetajn, Shemsedin Çekajn, pastaj veprimtarët Ismet Mehmetajn, Vesel Lekajn etj. Këta njerëz pra kanë qenë të caktuar për t’i bërë përgaditjet që kur të vinin Njësitë Operative të Ministrisë së Mbrojtjes të ishte çdo gjë në vendin e caktuar.

Bota sot: Pas vrasjes së Zahir Pajazitit, më vonë edhe të Adem Jasharit, ende ishte gjallë Sali Çekaj, shtylla e tretë e Lëvizjes së armatosur për çlirimin e Kosovës. Ku ndodhej Salihi në atë kohë?

Saim Tahiraj: Salih Çekaj në atë kohë ndodhej në Tiranë, por udhëtonte edhe për Gjermani sepse merrte pjesë në përgaditjet e disa planeve të Ministrisë së Mbrojtjes. Veç kësaj, Salihut i kishin propozuar që ai të merrej me ngritjen e Gjykatës Supreme Ushtarake në kuadër të FARK-ut . Por, ai nuk e pranoi këtë detyrë. “Unë tha tash jam ushtar i Kosovës. Kur të çlirohet Kosova do të kaloj në profesionin tim”. Këtu Salihu ishte i ngarkuar me gjëra më të mëdha që ishin bërë jashtë shtetit. Ai u bë njeri i afërt dhe i besueshëm i kolonel Ahmet Krasniqit.
Bota sot: Të kthehemi edhe një herë kthimit të Adem Ukëhaxhajt në Dukagjin. A pati kthimi i tij ndonjë efekt?

Saim Tahiraj: Pas futjes së Adem Ukëhaxhajt në Kosovë, fshati i parë që erdhi për t’u furnizuar me aramtime ishte Strellci i Epërm, rreth 85 veta të udhëhequr nga Shaban Rama dhe Hasan Zemaj. Marrin armatime dhe kthehen shëndosh e mirë në Strellc. Ne vazhduam nga baza jonë të shpërndajmë edhe më shumë armatime.
Papritmas u ndodhëm të rrezikuara nga ata që thonin se i përkisnin Shtabit të Përgjithshëm të UÇK-së. Ministri Ahmet Krasniqi, në atë kohë, ndodhej në Turqi rreth furnizimit me armatime dhe prej andej, pasi dikush e kishte lajmëruar se jemi të rrezikuar, dha urdhër që ta mbyllim atë pikë të furnizimit dhe të vendosemi në një vend tjetër më të sigurtë. Respektuam urdhërin dhe u vendosëm në shkollën e Viçidolit. Pastaj vendosëm të futemi në Kosovë. Krahu që e quante veten UÇK vazhdonte të pengonte punën e Ministrisë së Mrojtjës dhe punën tonë me veprime jashtzakonisht destruktive. Fillojnë shantazhet nga më të ndyshmet dhe në këtë kohë paraqiten listat e zeza për likuidimin e fytyrave politike dhe ushtarake të Kosovës. Njerëzit që mirrshin me gjëra kaq të pista ishin të ndihmuar nga pushteti i atëhershëm nanoist në Shqipëri, ashtu siç janë edhe sot të ndihmuar derivatet politike që në Kosovë kanë dalur nga ky krah.

Bota sot: Si reflektoheshin këto gjëra te ju? A dëshproheshit kur vërenit se kishte ardhë një kohë që përveç nga policia serbe ishit të rrezikuar tash edhe nga shqiptarët? Nga ata që kishin përvetësuar mundin tuaj dhe djersën e derdhur me vite të tëra. Nga ata që kishin përvetësuar edhe vetë figurën e Adem Jasharit!

Saim Tahiraj: Ka pasur momente të vështira, por kurrë deri në atë shkallë sa të braktisim dhe të ndërprejmë definitivisht aktivitetin tonë për çlirimin e Kosovës. Megjithatë, biseduam me Salihun dhe i shoshitem disa variante të tjera që kishin të bëjnë për furnizimin me armatim. Ne kishim mjaft pika tonat në rrethinën e Tropojës. Ato ishin pika ku kishim vepruar qysh prej vitit ’91. Pra në rast se në këto që kishim hapur do të pengoheshim, duhet të riaktivizonim pikat tjera. Pas një kohe jemi kthyer në Zvicër prej ku vazhduam të mirremi me logjistikë. Përmes një “shoqate” arritëm të sigurojmë pesë gjashtë kamion me uniforma dhe gjësende tjera të natyrës ushtarake dhe i kemi dërguar në vendin e caktuar. Lirisht mund të them se në Ministrinë e Mbrojtjes ishin infiltruar edhe njerëz të krahut tjetër për ta penguar punën tonë. Kjo edhe na e vështirsonte veprimtarinë ushtarake. Në atë kohë Salihu, ishte qershori apo fillimi i korrikut 1998, udhëtoi për Tropojë.

Tash në Shqipëri arrijnë refugjatët e parë nga Kosova

Bota sot: Në Kosovë lufta ishte intesifikuar. Nga Dukagjini arrijnë refugjatët e parë. Si u manifestua kjo ardhje në Shqipëri?


Saim Tahiraj: Po ashtu është. Ishte fshati Pobërgj që ishte shpërngulur nga soldateka serbe. Ardhja e tyre normalisht e ngarkoi situatën. Forcat serbe tregoheshin, si gjithmonë, gjakatare të pamshirshme duke mos bërë dallime në fëmijë, gra e të moshuar. Por edhe ne kishim kaluar në një shkallë më të lartë të organizimit. Për Shtabin e Rrafshit të Dukagjit të emruar nga Ministria e Mbrojtjes në krye me Tahir Zemaj udhëtuam me një xhip pas dy ditë në Tropojë dhe u vendosëm në bazën tonë në Viçidol. Në këtë bazë u vendosën këta oficerë: Tahir Zemaj, Fadil Hadërgjonaj, Bajram Stojkaj, Shemsedin Kuçi etj., si dhe unë e Ismet Çekaj. Salihun e gjetëm atje duke u marrë me refugjatët nga Pobërgja. U përpoqëm që djemtë e ri nga Pobergja t’i aktivijzojmë drejtpërdrejt aty por ata ishin tejet të tmerruar nga lufta. Një pjesë e vogël u aktivizua. Unë dhe Rrustem Bruçi vendosëm të futemi në Kosovë. Të shikojmë shokët tonë se deri ku kanë shkuar me përgaditjet. Ismet Çekaj kishte arritur në fshatin Irzniq tre-katër ditë para nesh. Unë dhe Rrustem Bruçi, kësaj radhe, u futem me ushtarët e Isniqit. Me Hasan Zukajn e Belegut përgaditëm 18 kuaj armatim për fshatin tonë dhe 18 kuaj armatim për fshatin e Isniqit.

Bota sot: Ku e morët këtë armatim dhe a e paguat?

Saim Tahiraj: Një pjesë të armatimit e kemi marrë nga Shtabi i Ministrisë së Mbrojtjes që ishte në Viçidol, ndërsa pjesën tjetër e kemi blerë me paratë e fshatit Beleg. Pas tri katër ditë veprimi në komunën e Deçanit erdhi Xajë Çela, në cilësinë e kuririt, dhe na dha një letrër ku kërkohej të përgaditnim rreth 100 ushtarë nga Rrafshi i Dukagjinit për t’i dërguar në Shqipëri. Takohemi unë Rrustem Bruçi, Shemsedin Çeku, Ismet Çekaj, Xajë Çela dhe vendosëm që ushtarët të dërgohen sa më parë. Por, pati edhe kritika pse duhej të dërgoheshin ushtarët në Shqipëri, kur kishte aq shumë djem të Kosovës që bredhnin kot atje. Mendimi ishte se duhej të aktivizoheshin ata që ishin atje që të mos sillen rrugëve kot e kot sepse i rrezikonim këta tjerët duke i dërguar përtej kufirit. Megjithatë, arritëm pëlqimin që nga fronti të dërgohen ushtarët andej. Rrustem Bruçi pranoi me një kusht dhe tha, “i dërgojmë vetëm nëse shkon Saim Tahiraj dhe Ismet Çekaj”. Kishte besim të madh sepse terrenin tash e dinim sikur shkalltë e shtëpive tona dhe ishim shokë të grupit që nga viti ’91.
U nisëm të shoqëruar me Xajë Çelën. Kanë qenë mëse 112 ushtarë. Kaluam në Junik. Atë natë u granatua Juniku. Aty kishte ushtarë edhe nga Drenica. Ishin rreth 400 ushtarë të vendosur në xhaminë e Junikut. Pasi qëndruam një ditë aty, kah mbrëmja kaluam nëpër Gjocaj. Na ndihmoi edhe ushtari Bajram Gjoci i Gjocajve, që kish qenë polic përpara. Diku me 112 ushtarë kaluam në Shqipëri. Shkuam në Viçidol dhe të gjithë këta ushtarë ia dorzuam komandantit Tahir Zemaj që ishte i caktuar për Rrafshin e Dukagjit. Prej aty filloi organizimi i mirëfilltë i Njësiteve Operative të Ministrisë së Mbrojtjes. Kështu filluan përgaditjet e tri brigadave: brigada 131, 134 dhe 133. Për strehimin e tyre u gjetë një vend në Papaj.
Me urdhër të Salihut u ktheva në Zvicër dhe vazhdova përsëri me furnizim. Salihu dhe brigadat u futën në Kosovë nën udhëheqjen e Tahir Zemajt. Unë përsëri nisa disa kamion me furnizime për në Ministrin e Mbrojtjes në Tiranë.

Bota sot: Për këto tri brigada ka folur në dy librat e tij kolonel Tahir Zemaj. A mendon se ka mbetur ende diçka pa u thënë?

Saim Tahiraj: Detalet dhe përvojat e secilit nuk do të mungojnë kurrë. Secili e ka përjetuar luftën në mënyrën e vetë. Sidoqoftë, respektoj deri në fund atë që ka thënë kolonel Tahir Zemaj dhe ato libra janë dokumente të pakontestuara për historinë më të re të Kosovës.
Pra pas vendosjes së këtyre brigadave në kazermën e Prapaçanit, nuk vonoi shumë dhe u zhvillua Beteja e Loxhës në komandën e kolonel Tahir Zemajt dhe major Nazif Ramabajes. Edhe aty ishte prap Salihu. Ishte edhe Rrustem Bruçi që ra dëshmor në këtë betejë. Kjo dëshmon se që nga viti 1991, qoftë në Dukagjin, në Llap apo Drenicë ka ekzistuar një kordinim me Salih Çekajn. Ndërsa, ne në Deçan gjithmonë kemi punuar nën komandën e tij. Të tri brigadat janë rezultat i punës dhe veprimtarisë të Salihut dhe grupit të tij, si në përgaditjen e terrenit, caktimin e bazave apo edhe shpërndarjen e armatimeve.

Bota sot: Pas “Betejës së famshme të Loxhës”, në Prapaçan fillon të mungojë armatimi. Thuhet se edhe Salih Çekaj edhe kolonel Tahir Zemaj janë ndier shumë keq. Çfarë dini Ju për këtë periudhë?

Saim Tahiraj: Po, kjo është e vërtetë. Pas një kohë, në kazermën e Prapaçanit fillon të ndihet mungesa e amramtimit dhe Salihu detyrohet të kthehet në Shqipëri për t’u furnizuar me armatime sepse në atë kohë pritej të vinte armatimi modern nga shtete të ndryshme. Armatimin që e kishte blerë ministri Ahmet Krasniqi, fatkeqësisht, u bllokua në portin e Durrësit. Në atë natë kam qenë në hotel “Kruja” bashkë me Salihun. Unë kisha sjellë disa furnizime nga një vend tjetër. Kemi fjetur pesë netë në hotel “Kruja” në Tiranë. Biseduam gjërë e gjatë me Salihun dhe më tha se ato ditë kishte planifikuar disa takime si: me Perikli Tetën, me Fatos Klosin dhe Luan Hajdaragën. Gjatë këtyrë takimeve e kemi përcjellur unë dhe Ismet Çekaj. Ai u nda shumë i zhgënjyer dhe na tha se kishte kuptuar që atë natë do të binte Juniku. Ishte tmerruar se si zyrtarët e Shqipërisë e dinin dhe s’bënin gjë. “Të jeni të bindur se do të bjerë Juniku dhe varri i tij është bërë këtu në Tiranë, nga qeveria socialiste e Fatos Nanos”. Pastaj tha se duhet të ndahemi. Më së pari duhet të takohemi me Ministrin e Mbrojtjes Ahmet Krasniqin dhe tha se grupi duhet të ndahet. Megjithëse ishte veshtirë, sepse Salihi ishte i rrezikuar nga njerëz që thirreshin në Shtabin e Përgjithshëm të UÇK-së, ne duhej të ndaheshim për të kryer detyra të ndryshme. Atë natë nuk fjetëm fare. Shkuam dhe u takuam me ministrin Ahmet Krasniqin. Pasi i referuam për gjërat që i ceka më lartë (rënjen e Junikut) me të cilat Salihu nuk pajtohej, ministri e nderperu bisedën dhe na ftoi për një darkë në restoranin “Nëna Mbretëreshë”. Aty kemi qëndruar rreth një orë. Edhe ai na tregoi për pengesat që i kishte prej qeverisë së Nanos, pastaj prej grupeve që e quanin vetën Shtab i Përgjithshëm i UÇK-së në atë kohë dhe na tha në konfidencë se e kishte vështirë nga të gjitha anët. E luti Salihun që të kthehej për Gjermani dhe të pushojë atje për disa ditë. Salihu nuk pranoi. “Jo tha kurrën e kurrës. Nesër do të udhëtoj për në Veri, sepse më duhet t’i dalë në ndihmë me ushtarët e mi kolonel Tahir Zemajt, cili kishte filluar tërheqjen taktike nga Prapaçani”. Atë natë fjetëm në Tiranë. Salihi më dha urdhër të kthehem për Zvicër dhe të vazhdoj aktivitetin tim dhe mobilizim të ushtarëve. Zymer Lulajt i urdhëroi të kthehet në Gjermani dhe të mirrej me mobilizimin e ushtarëve nga ajo anë dhe me furnizime. Ismet Çekajn e urdhnoi të rrijë në Tiranë si lidhje mes nesh dhe Salihit i cili shkoi në Tropojë. Tash është koha kur Salihi me Agim Ramadanin fillojnë riorganizimin e ushtarëve të kthyer nga Kosova në Tropojë, e që shumica i përkisnin brigadave Operative të Ministrisë së Mbrojtjes, pra brigadave 131, 134,133. Unë të nesërmen u ktheva për Zvicër dhe vazhdova aktivitetin tim si zakonisht. Salih Çekaj pasi takohet me Tahir Zemajn vijnë në Tiranë.
Bota sot: Thuhet se po atë natë është vrarë me atentat Ministri i Mbrojtjes, kolonel Ahmet Krasniqi pas një darke në një restorant në periferi të Tiranës. Pasi Salihu ka qenë në atë darkë, a të ka folur ndonjëherë për këtë rast?

Saim Tahiraj: Po, më ka folur por shkurt. E di që jemi dëgjuar në telefon dhe më ka thënë, “rëndë, medet shumë rëndë”. Ishte tepër i dëshpruar. Mezi fliste.

Bota sot: A të ka folur se kush ka qenë i pranishëm në atë darkë dhe me kend ka qenë ministri në veturë në të kthyer në banesën e tij?

Saim Tahiri: Jo, me Salihun kurrë nuk kemi biseduar në detale, por më vonë, në qarqe të ndryshme, është folur se në darkë kanë qenë të ftuar disa ushtarakë që kishin marrë pjesë; qoftë në ushtrime ushtarake në Tropojë me rrethinë apo në operacione ushtarake në Kosovë. Atëherë është folur se në darkë kanë qenë kolonel Ahmet Krasniqi, Halil Bicaj, Hilmi Nebihi, Ismet Ibrahimi, Agim Ramadani, Rrustem Berisha, Fadil Hadërxhonaj, Salih Çekaj, Rifat Haxhijaj, dhe shoferi i ministrit Naim Geci nga Llausha. Ndoshta ka pasur edhe ndonjë tjetër por tash nuk më kujtohen. Pas darkës, është thënë se në restorant kanë vazhduar ndejën Halil Bicaj dhe Hilmi Nebihi, ndërsa të tjerët janë kthyer me tri automjete të transportit në banesat e tyre. Pas ca peripetive që kanë pasur rrugës nga policia shqiptare e trafikut, në shoqëri me Rifat Haxhijajn dhe Naim Gecin, siç ka spjeguar Rifat Haxhijaj (Lufi) në një shkrim në gazetën “Zëri”, nga persona të maskuar vritet Ministri i Mbrojtjes Ahmet Krasniqi në Tiranë dhe gjërat marrin tatëpjetën, sepse në Ministrinë e Mbrojtjës në vazhdim u infiltruan njerëz nga Shtabi i Përgjithshëm i UÇK-së që nga villa e Enver Hoxhës me gotë të viskit në dorë dhe me mobila në vesh beheshin se komandonin betejat dhe luftën në Kosovë.

Bota sot: A ka ekzistuar FARK-u?

Saim Tahiraj: Si institucion i Republikës së Kosovës po, si strukturë ushtarake anti UÇK, siç propagandonin antiinstitucionaliatët, kurrë. Unë nuk kam parë kurrë emblema të FARK-ut.
Përndryshe, vetë ministri Ahmet Krasniqi e ka spjeguar çeshtjen e FARK-ut në “Revistën Ushtarake”, numri 1, të 15 qershorit 1998. Në faqen 31, në komunikatën nr. 7 shkruan kështu: “Në bazë të urdhërit nr.5/10 të Komandantit të Shtabit të Përgjithshëm të Forcave të Armatosura, për përdorimin e simboleve të njësive, komandave dhe shtabeve, Drejtoria informative njofton se përdoren këto simbole:
1. UÇK (Ushtria Çlirimtare e Kosovës)
2. UÇK (Policia Ushtarake)
3. AL-MKA (Aviacioni Luftarak)
4. MTK (Mrojtja Teritoriale e Kosovës) Për të katër këto shenja ekziston edhe spjegimi se si duhej të dukeshin ato.
Çdo ushtarak i cili me sinqeritet do t’i komentonte këto shenja do të konkludonte se ministri Ahmet Krasniqi nuk ka menduar vetëm për luftën por edhe për pasluftën. Ai nuk ka dashur që pas luftës të demobilizohej ushtria në parti politike siç ka ndodhur më vonë. Ai sigurisht e ka ditur se invalidët e një ushtrie të demobilizuar dhe të shndërruar në parti politike vështirë se do t’ia arrijnë t’i realizojnë të drejtat e tyre si ushtarë dhe çlirimtarë të Kosovës. Shikoni, tri vjet pas mbarimit të luftës, invalidët e luftës duhet të pajtohen me fatin dhe të kënaqen me ndihma humanitare të shoqatave të ndryshme dhe me tubime përkujtimore. Ministri Ahmet Krasniqi ishte strateg i madh ushtarak. Pse u sakirfikua në këtë mënyrë, ai që diti t’u eskivojë likuidimeve dhe të mbetet gjallë edhe pastri luftërave në ish-Jugosllavi, për t’u vrarë nga maskat në Tiranë, duhet të flasin ata që janë kompetent.

Bota sot: Kush janë ata?

Saim Tahiraj: Të themi Qeveria e atëhershme e Kosovës në krye me Bukoshin, pastaj ata që bënë marrëveshjen në Oslo në emër të Shtabit të Përgjithshëm të UÇK-së (Adem Demaçi etj.) të cilën marrëveshje nuk e respektuan kurrë, por edhe ata që organizuan ahengje gëzimi kur kriminelë të regjur e vranë ministrin Ahmet Krasniqi.

Bota sot: Pas vrasjes së ministrit Ahmet Krasniqi u çrregulluan shumë gjëra që veçsa kishin filluar të marrin të mbaren. Si gjindet në keto rrethana grupi Salih Çekajt?

Saim Tahiraj: Po, është e vërtetë se gjërat ndyshuan deri në themel. Vrasja e ministrit Ahmet Krasniqi na goditi të gjithëve. Atëherë, Salihu na thirri dhe na tha: “Asnjë furnizim më për askend. Çdo gjë vetë do ta dërgojmë drejt e në Koshare”. Prap nga e para, filluam prap ta bëjmë furnizimin në formë të pavarur. Nuk dështuam duke iu falënderuar njërëzve tanë, që ende respektonin strukturat e institucioneve të Kosovës. Këta na i kompenzuan shpenzimet. E kam fjalën për Shaip Kastratin me shokë. Edhe Shaip Kastrati di shumë si kanë shkuar punët dhe ka shumë dokumente që qartësojnë si ka shkuar financimi.
Salihu prap shkon në Papaj me Agim Ramadanin. Fillojnë përgaditjet por mungesa e mjeteve financiare edhe mungesa e armatimit si dhe e ushatrëve i detyrojnë që në janar të vitit 1999, të dytë të vijnë në Zvicër. Pas dy dite kemi shkuar të takohemi me Agim Ramadanin në banesën e tij. Për mungesë të mjeteve materiale Agim Ramadani qëndroi disa ditë në Zvicër për të zhvilluar aktivitetin e vet. Salihu më urdhëroi që t’ia organizojmë disa tubime. Ia organizuam tri tubime si, në Surse, në Collombey-le-Grand dhe një në Neuchâtel ku haptaz Agim Ramadani fliste për planet e tyre dhe kërkoi mjete dhe ushtarë. Kësaj radhe Xhafer Rraci na ka ndihmuar me një shumë të caktuar frangash.

Bota sot: Pasi Salih Çekaj i takonte LDK-së, pse këto tubime nuk i organizoi atëherë LDK-ja? Ku ishte Dega e LDK-së në Zvicër?

Saim Tahiraj: Po, kanë pasur takime edhe me Kryesin Degës së LDK-së në Zvicër. Përkundër premtimeve, nuk di çfarë ndodhi, por di që nuk doli gjë. Premtimet që iu dhanë Agim Ramadanit i pengoi dikush. Më mirë e dinë anëtarët e Kryesisië së atëhershme si dhe kryetari i LDK-së për Zvicër.
Diku...dy a tri netë para se të vritej, Salihi më thirri në telefon dhe më tha: “Mbledhi ata pizgauverë që i ke dhe merre Ismet Çekajn në Tiranë e ejani në Koshare se sot po më duheni më shumë se kurrë”. Si duket ishte rrezikuar vendi sepse aty kishin depërtuar njerëz tjerë, ushtarë tjerë... kishin depërtuar njerëz të Shtabit të Përgjithshëm të UÇK-së dhe fatkeqësisht iu kishte rrezikuar edhe qëndrimi dhe veprimatria e tij atje. I mora nëntë pizgauverë dhe dy kamionë e u nisëm për Bari me disa shokë. Atje më bllokuan, por më liruan të nesërmen dhe prisja që të më lirohen edhe pizgauverat. Në mbrëmje më lajmëroi Skënder Tolaj se Salih Çakaj ishte vrarë. Tash lindën nevoja dhe probleme tjera. U ktheva nga Bari dhe pas një jave i mora ata pizguaverë dhe shkova në Ministrinë e Mbrojtjes në Tiranë. Aty i dorëzova. Fatkeqësisht, asnjë prej tyre, në atë kohë, nuk shkoi në Koshare por në drejtime të tjera. Unë, Zymer Lulaj dhe Ismet Çekaj shkuam në Shkodër. Atje takuam Musa Çekajn. Pastaj shkuam për t’u aktivizuar në vend të Salih Çekajt. Lajmërohemi në Qendën Stervitore në Papaj te komandanti i kësaj qendre Gani Ahmetaj dhe në prezencën e tij, të zëvendësit tij komandantit Adem Zekajt si dhe ndihmësit tij komandantit Demë Mahmutajt, Nasim Haradinaj mu ka kërcënuar me këto fjalë: “Nëse nuk kthehesh kah ke ardhur do të likuidoj ose do të çoj në Burrel”. Nga këtu shkuam në Padesh dhe ia paraqitëm këtë rast Rustem Berishës, i cili nuk reagoi fare dhe as që i bëri përshtypje kjo punë. Muarëm mobilin, kompjuterin dhe një pjesë të gjërave personale të Salihut dhe u kthyem po atë natë. Nga Papaj deri në Tropojë kemi qenë vetëm tre veta dhe ka mundur të na ndodhë më e keqja. Fati e deshti që të shpëtojmë. U kthyem në Zvicër, e nga këtu shkuam në Shtutgard dhe u takuam me Hafiz Gagicën me të cilin debatuam shumë gjatë për shumë gjëra.
Dihet që pas vrasjes së Agim Ramadanit dhe Salihut fronti në Koshare ka rënë. Me këta dy ideatorët, por me një ide për thyerjen e kufirit në Koshare lidhet edhe lufta e Kosharës. Lidhet pra me emrat e Salih Çekajt dhe Agim Ramadanit.
Megjithatë, sikur mos të ishte intervenimi i NATO-s, nuk e di se çka do të kishte ndodhur! Sigurisht që Kosova sot do të kishte tjetër strukturë dhe përbërje të popullsisë.

Bota sot: E pëmendët me lartë, disa herë, kolonel Tahir Zemajn. A jeni takauar më herët më te?

Saim Tahiraj: Po, në vitin 1993 e kam takuar në banesën e Jashar Salihajt në Zvicër. Ka qenë takim i rastit. Tahiri erdhi me dhëndërin e vet Fadil Tolajn te Jashari. Fadili dhe Jashari kanë pasur raporte të mira miqësore. Fadili ka qenë edhe nxënës i Jasharit. Në atë takim kemi qenë të pranishëm, Salih Çekaj, Osman Ferizi dhe unë. Takimi ka pasur për qëllim bashkëveprimin sepse në vitin 1991 në ushtrime në Shqiperi ka qenë edhe miku i Jasharit, Hasan Ferizi.

Bota sot: A ju kujtohet ndonje detal i asaj bisede?

Saim Tahiraj: Më kujtohet propozimi i Jasharit i cili na thoshte: “Financim kemi sa të doni, por njerëzit që veprojnë konkretisht po na mungojnë”. Megjithatë, marrëveshje konkrete nuk kemi arritur. Në ndarje Jashari na tha: “Ju vazhdoni andej, unë këndej, ndoshta takohemi dikund”.

Bota sot: E përmende kompjuterin e Salih Çekajt. Pasi u vra Salihi kush ua dorëzoi kompjuterin e tij dhe a kishte pasur ndonjë shenim në te?

Saim Tahiraj: Kompjuterin na e ka dorezuar një ushtar në prani të Rrustem Berishës. Zymer Lulaj e ka kontrolluar dhe ka konstatuar se në të nuk ka pasur asgjë. Përndyshe Zymeri është gjallë dhe mund të flas vetë.

Bota sot: Tash lufta ka mbaruar. Janë mbajtur dy herë zgjedhjet legjislative dhe njëherë zgjedhjet nacionale. Të tre herat ka fituar LDK. Kanë ndodhur shumë ndyshime. Megjiathatë Pavarësia e Kosovës ende nuk është realizuar. Çka mendoni, pse ndodhë kjo?

Saim Tahiraj: Si ta realizojmë Pavarësinë e Kosovës kur projektin e presidentit Rugova të planifikuar mëse 12 vite më parë, nga megalomania, secili politikan po mundohet ta nëpërkëmbë. Këtu duhet shtuar edhe hilet e Tiranës e të mos flasim ato të Beligradit. Pavarësia është shpallur njëherë. Në vend se të përkrahet kërkesa e presidentit Rugova për “njohjen formale të saj nga faktroi ndërkombëtar”, kryeministri Rexhepi kërkon “Pavarësi të kushtëzuar”, Ramush Haradinaj me AAK kërkon ta rishpallë edhe një pavarësi, ndërsa Hashim Thaçi me PDK kërkojnë ”Moratorium”.

Bota sot: z. Saim Tahiraj keni qartësuar shumë gjëra. A ka mbetur edhe diçka pa u thënë. Ndoshta keni të shtoni edhe diçka? Ku është i rreshtuar sot Saim Tahiraj? Ku janë të rreshtuar pjestarët tjerë të grupit të Salih Çekajt?

Saim Tahiraj: Për luftën kurrë nuk është e mundur të thuhen të gjitha. Me qëllim i kam përseritur disa gjëra që të kuptojnë të gjithë ata që po mundohen me zhurmë, dhe për hesape politike, ta shurdhojnë popullin.
Më duhet të them se lirinë nuk e kam menduar kështu. Dihet që shoqëri perfekte të organizuar nuk ka askund në botë, por nuk kam besuar se do të ketë krime politike në mes të shqiptarëve aq shumë të vuajtur dhe të përsekutuar nga regjimet serbe për 90 vite me radhë.
Ndërsa, unë dhe pjestarët tjerë të Grupit të Salih Çekajt jemi aty ku ishim. Jemi aty ku ishte Salih Çekaj, në LDK dhe nuk do të ndalemi për ta thënë të vërtetën e luftës dhe atë me këmbëngulje, sepse përkundër ndonjë çalimi, është kjo LDK që ka qenë motor i të gjithave ndodhive politike, por edhe ushtarake, prej formimit të saj nën udhëheqjen e mrekullueshme të presidentit Rugova. A nuk e shpallën 2 Korrikun delegatët e Kuvendit të Kosovës, pastaj Kushtetuta e Kaçanikut nën strehën e LDK-së (1990). A nuk e organizoi LDK-ja referendumin për Pavarësinë e Kosovës (1991), si dhe zgjedhjet e para presidenciale më 24 maj të vitit 1992. A nuk ishte LDK-ja, ajo që organizoi arsimin në Kosovë dhe në diasporë? A nuk ishte LDK-ja që organizoi shëndetësinë dhe ndihma të ndryshme sociale në tërë Kosovën? A nuk ishin degët LDK-së në Perëndim që mbushen fondin e Qeverisë Bukoshi. Veç këtyre që i përmenda, po kjo LDK e ka mbushur edhe “Fondin e Emergjencës” dhe ka organizuar ndihma për Drenicën pas masakrave në Likoshan, Qirez dhe Prekaz. Fundi i fundit, a nuk ishin anëtarët e LDK-së që e mbushen edhe fondin “Vendlindja Thërret”, sepse partitë tjera në Perëndim nuk e kishin asnjë kolibë anëtarë. Në LDK ka hangër bukë i miri dhe i keqi, patrioti dhe përfituesi etj. Por kam një inat. Pse përgjegjësit kryesor të asaj kohe, ndonjë edhe i sotshëm, nuk po i shpjegojnë në detale se çka kanë bërë degët e LDK-së në Perëndim për çlirimin e Kosovës. Kur në muajin shtator 2002, foli në “Zëri” Rifat Jashari, intervista e tij shkaktoi një ortek. Ajo intervsitë detyroi shumë persona të prononcohen për markat që Qeveria e Kosovës i kishte derdhur në “Fondin e Emergjencës”. Pas gjithë atyre sharjeve që ka përjetuar Qeveria Bukoshi, institucionet tjera të Republikës së Kosovës, e në veçanti LDK-ja, nga Drejtoria politike e UÇK-së, kush do të besonte se përgjegjësit kryesor të “Fondit të Emergjencës” do të pranonin, më në fund, se vetëm në vitin 1998 në “Fondin e Emergjencës” janë derdhur nga Qeveria e Kosovës më tepër se gjashtë milion (6’000.000) marka. Kush do të besonte se përgjegjësi i ketij fondi do të pranonte, më në fund, se me këto marka janë ndihmuar të gjitha zonat operative të UÇK-së!?