[Psikologu]

Delegatët e
Kongresit Drejtëshkrimor të Gjuhës Shqipe

nga Gjokë Vata, New York

Argumenti asht goja e së vërtetës, fjala e bindjes e turpi i kundërshtimit. Themeli i diskutimit e i debatit i nji çështje kaq madhore, siç asht njisimi i gjuhës së nji kombi, asht përgjegjsi e përhershme dhe kulture, që u jep krenari diskutuesave të kësaj çështje.
Tani le të shohim, sa i plotësojnë këto kushte delagatët e atij kongresi famkeq dhe organizatorët e tij politizuesa të gjithçkahes shqiptare të asaj kohe.
Kush i mblodhi këta delegat dhe për çfarë qëllimi, po u referohem të dhanave krejt të sakta, me të cilat, Z. Kastriot Myftaraj, ndriçon qëllimin errsues të dialektit gegë, duke na njoftë me emnat e delegatve dhe aftsinë e tyne në shërbim të këtij kontributi kaq delikat.
Emnat e këtyne delegatve gjithsej 87, ndodhen në Librin e Drejtshkrimit të gjuhës shqipe, botim i vitit 1973, e pikërisht prej faqes 27 deri në 34.
Shumësia e delegatve jugor ishte 52 ose 60% e delegacionit. Thoma Deljana Ministër i Arsimit dhe Kulturës, Androkli Kostallari drejtor i Insitutit të Gjuhsisë dhe Letërsisë Shqipe, Eqrem Çabej gjuhtar, Dhimitër Shuteriqi kryetar i Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistave, Aleks Buda kryetar i Akademisë së Shkencave, Shaban Demiraj, Kol Koçi, Jorgji Xhenari, Anastas Dode dekan i Fakultetit Histori Filologjisë, Emil Lafe, Engjëll Andoni, Ali Vrimo, Bajram Hajrullahi mësues në Vlorë, Bedri Dedja zv/Ministër i Arsimit e i Kulturës, Dalan Shapllo, Dritëro Agolli, Dhimitër Shamata, Dhori Qiriazi, Elsa Vakseliu mësuese në Berat, Fatmir Agalliu, Fatmir Gjata, Gaço Tesi, Hasan Sazani, Ismail Kadare, Jakov Xoxe, Jani Thomai, Jorgo Bule, Jorgji Kreti, Koço Idhico drejtor i Institutit të Gjuhsisë e Letërsisë, Kristaq Shkembari, Lasgush Poradeci, Luan Dino, mësues në Permet, Minella Totoni, Merkur Alimerko, Mikel Zavalani mësues në Korçë, Muni Reko, Nesti Dollovoda, Nikoleta Pikuli, Niko Tanini, Petro Janura, Remzi Pernaska, Sifita Allami mësuese në Vlonë, Sofita Morrcka, Spiro Flloqi, Stefanaq Prifti, Shefqet Musaraj, Ylli Rruli mësues në Berat, Zana Daki, Zini Sako drejtor i Institutit të Folklorit, Zhaneta Nova mësuese në Gjirokastër.
Siç e pamë deri këtu, toskët nji e pesta e kombit përbajnë 60 % të delegacionit, që siç thotë fjala e urt jugore: "delegacion i thanshin", u banë pjesë e brohoritjes së urraaaaas ma servile të servilizmit.
Delegatët gegë ishin 35, që përfaqsonin 80% të popullsisë shqiptare, duke përfshi Kosoven e Maqedonin.
Firmusat e vendimit famkeq të Kongresit 1972 ishin:
Mahir Domi, Idriz Ajeti, dekan i Fakultetit të Filologjisë në Universitetin e Prishtinës, Rexhep Qosja drejtor i Institutit Filologjik në Prishtinë, Mirak Dodbiba, Remzi Mesimi prej Shkupit, Jup Kastrati, Ali Abdihoxha, Luigj Franja, Ahmet Kelmendi Prishtinë, Ismail Bajrja Prishtinë, Ismail Doda prej Kraje, Kol Ashta, Lumnije Shehetlija, Mehmet Çeliku, Myfit Preska nga Peshkopia,, Naim Bardhi Kavajë, Osman Muderrizi Tiranë, Pashko Geci, Pjetër Fusha, Qemal Haxhihasani, Sefedin Sulejmani prej Shkupit, Shefqet Hoxha, Tomorr Osmani, Xhevat Lloshi.
Rreth 90% e këtij delegacioni përbahej nga mësues të shkollave të mesme, shumica dermuse në shkollat e provincave; pra pa kurrfar zani në rrafshet akademike.
Në delegacionin gegë thotë z. Myftaraj si edhe në të gjithë përbamjen e delegacionit 6 ishin katolik. Këto të gjashtët pa pikë zani apo si thohet ndryshe pa kurrfar haberi në këtë zanat, megjithse popullsia katolike në rrafshin nacional po aq sa edhe ortodokset dhe kontributi I gjuhtarve në gjuhën shqipe të këtij besimi ka qenë dhe mbetët I nivelit ma të kënaqshëm.
Kujtojmë këtu lavruesat e mëdhej të kësaj gjuhe, si: gramatologun Pader Justin Rrotën, poetin e hartuesin e gramatikës ma të përpunueme Prof. Martin Camaj, mbrojtsin e flakt të gjuhës gegë Prof. Arshi Pipa, si dhe vargun e gjatë të korifejve të letërsisë shqipe dje dhe sot.
Intelektualët e mirfilltë vlersojnë vetëm e vetëm aftësinë njerzore dhe denojnë energjikisht përjashtimin e të aftëve, që janë domosdoshmenia e përparimit e jo si thotë populli: "njerëz të mbledhun për me ba kallabllek", ose njerëz që sakrifikojnë kulturën për hir të interesave të ngushta ekonomike e ia sakrifikojnë ditunitë lokalizmit ma të pajustifikueshëm.
Të quhesh delegacion gjuhtarësh nji kallabllek të tillë me nji paaftsi të tillë në nji fushë kulturore të tillë, a nuk do të ishte njisoj si të quash nji delegacion muzikologësh, orkestrantat, që u bijnë instrumentave muzikore me vesh në mejhana!?
Për nji vendim historik, kaq të padrejtë, me fol për te ka vend të pakufishëm, prandaj unë do të përpiqem të jap.