[Urata]

Rugova, Kadare dhe Rexhep Qosja

1 shkurt 2006 /TN

Çerçiz Loloçi

Shqetësimi këtu është me prof. Qosen që vazhdon të keqpërdoret këndej e andej kufirit duke bjerrur pak nga pak edhe ato pak vlera që ka në fusha të tjera, kryesisht të kritikës dhe të gjuhësisë. Sikur të mos I mjaftonte e përditshmja shqiptare e fund -Janarit të 2006-ës, një intervistë po kaq e rëndë dhe aspak e vërtetë është dhënë prej tij në një radio gjermane. Është pothuaj i njëjti mendim kapriçioz që ka shprehur fill pas botimit të librit “Një dosje për Kadarenë” duke pretenduar se atje ka fallsifikime, ka përpjekje për të disidencë dhe të pavërteta të tjera

Dy prononcime që duket se nuk ngjajnë me njëra-tjetrën por që në fakt shprehin të njëjtin mentalitet, kanë qenë një intervistë e shokut Muho Asllani dhe një opininon i prof. Qosjes, në dy të përditshme shqiptare, të cilat janë dhënë në një moment të papërshtatshëm: në 70 vjetorin e lindjes së Ismail Kadaresë.

Si shoku Muho, si profesor Qosja, (ashtu edhe personat që kanë qenë të dëshëruar për të publikuar disa citate anti-Kadare), megjithëse vijnë nga trashëgimi të ndryshme komuniste (PKJ ka qenë më liberale në krejt kampin ish lindor), e dinë fare mirë se në përvjetor ditëlindjesh ka një farë etike, ka një lloj kortezie që duhet të frenojë çdokënd nga dufet dhe irritimet e ditëmuajve të zakonshëm.

Shokut Muho gjithsesi mund t’i falet. Megjithëse ka qenë anëtar I Byrosë Politike dhe me poste të tjera në ish-emërtesën totalitare, kushdo e dinte se ai nuk kishte ndonjë lidhje me kulturën dhe letërsinë dhe aq më tepër të dinte për jetën private të Ismail Kadaresë.

Shqetësimi këtu është me prof. Qosen që vazhdon të keqpërdoret këndej e andej kufirit duke bjerrur pak nga pak edhe ato pak vlera që ka në fusha të tjera, kryesisht të kritikës dhe të gjuhësisë. Sikur të mos i mjaftonte epërditshmja shqiptare e fund-Janarit të 2006, një intervistë po kaq e rëndë dhe aspak e vërtetë është dhënë prej tij në një radio gjermane.

Është pothuaj I njëjti mendim kapriçioz që ka shprehur fill pas botimit të librit “Një dosje për Kadarenë”duke pretenduar se atje ka fallsifikime, ka përpjekje për të disidencë dhe të pavërteta të tjera. Si një prej redaktorëve të këtij libri, por edhe me fat që kam mundur të shfletoj dhjetra dosje që kanë të bëjnë me politikën zyrtare të regjimit komunist ndaj Kadaresë, mund t’i konfirmoj prof.

Qosjes se asnjë prej dokumenteve të publikuar në libër nuk është kontestuar, por mund të gjendet lehtë në arkivat e shtetit. Këto dokumenta mund t’i marrë kushdo: mjafton një kërkesë formale te nënpunës Gega i arkivit. Ne redaktorët, për të ruajtur një farë etike, kemi anashkaluar emra krijuesish nga të gjitha viset (shpesh e keqja nuk mund të ndëshkohet as nga juntat dhe as nga komunizmi) jo pse dokumentet nuk e kishin kaluar kohën e maturimit, por sepse mund të viheshin në pozita qesharake një dyzinë shkrimtarësh që janë ende gjallë.

Ndoshta kjo etikë i ka trimëruar shumë syresh që i fryjnë në vesh profesorit dhe që mendojnë se është një “ikonë e pagabueshme”, duke i krijuar probleme edhe në atë fushë që mund të respektohej disi. Ndërkaq, duhet thënë se një dosje tmerrësisht e rëndë, me denoncime të të gjitha natyrave, gjendet në arkivin e Ministrisë së Brendshme, në atë të Jashtme, në atë që sot quhet SHISH. Prof.
Qosja do të ishte më i besueshëm nëse gjendet qoftë edhe një dokument, një dëshmi, një rrethanë të pavërtetë të pasqyruar në dosje për të vazhduar rolin e polemistit të pandërprerë me këdo dhe me gjithçka.

Nuk është hera e parë që profesori ndihet i turpëruar për polemikat inatçore (kujtoni ceremoninë mortore të ish-presidentit Rugova), nuk duhet gjykuar edhe nga veshja si femër për të shpëtuar nga okupatorët serbë, por nuk mund të lejohet që të nxijë askënd, aq më pak një personalitet shumë të spikatur të letrave, Kadarenë. Në mungesë të turpërimit, perëndia e ruajt!