[Zana_ch]

KOSOVËN E KA KAPË RRYMA



Nga Ridvan Berisha

Largpercuesi i shembur ne fshatin Likoshan te Drenices
Javët e fundit vetëm Prishtina, kryeqyteti i Kosovës, me sa duket i ka shpëtuar reduktimeve të gjata të energjisë elektrike. Thuajse të gjitha rajonet tjera të Kosovës kanë qenë të mbuluara nga terri dhe nga orari i pakontrolluar i reduktimeve. Kjo situatë e vështirë energjetike ka nxitur revoltën dhe dhunën e qytetarëve. Në disa qytete të Kosovës si, Mitrovicë, Gjilan, Gjakovë dhe disa vende të tjera, grupe qytetarësh, të hënën e kësaj jave, kanë protestuar për ndërprerjet e gjata të energjisë elektrike.
Furnizimi me energji elektrike është përkeqësuar edhe më shumë pas një sulmi të javës së kaluar që pasoi rrëzimin e qëllimshëm të largpërçuesve mes fshatit Qirez dhe Likoshan në komunën së Drenasit, derisa zyrtarët e hetuesisë së SHPK-së kanë deklaruar se janë në veprim për të gjetur shkaktarët e këtij dëmi. Banorët e këtij fshati i takojnë kategorisë C, kategori kjo për të cilën KEK-u nuk garanton furnizim të energjisë elektrike. Ndërkohë që zyrtarët e KEK-ut kanë reaguar ashpër ndaj këtij sulmi, duke thënë se për kthimin në funksion të lartpërçuesve të rrëzuar nevojitet angazhimi dhe ndihma e ekspertëve të huaj. Pa dyshim se rrëzimi i këtij largpërçuesi që Kosovën me Malin e Zi, Kroacinë dhe Europën ka vonuar përpjekjet e KEK-ut për të siguruar importin e energjisë elektrike dhe njëherit ka dëmtuar rëndë edhe interesat e konsumatorëve kosovarë.
Zëvendësministri i Ministrisë së Energjetikës, Agron Dida, ka thënë se “dëmi është direkt dhe indirekt. Dëm direkt është ai ekonomik që për riparimin e këtyre shtyllave nevojiten më shumë se 500 mijë euro; dhe, dëmi indirekt, që ka të bëjë me destabilizimin e sistemit të energjisë, ngase vështirësohet importi dhe eksporti i energjisë nga Kosova në Mal të Zi dhe në gjithë Europën”.
“Nuk është i besueshëm fakti se në Drenicë nuk paguhet energjia elektrike, por është e besueshme se këtu është një gjendje më e rëndë”, ka dekleruar kryetari i Komunës së Drenasit, Gani Sylaj, duke shtuar se problem tjetër për këta banorë është edhe pagesa paushall prej 70 eurosh për energji elektrike. Sylaj e dënoi shkatërrimin e largpërçuesit dhe nuk dëshi të spekulojë se kush mund të fshihet prapa këtij dëmi të madh kundër KEK-ut.


Protestat për rrymë


Në Mitrovicë, më 30 janar 2006, dy pjesëtarë të Shërbimit Policor të Kosovës kanë marrë lëndime nga një grup prej rreth 40 të rinjsh, të cilët po protestonin kundër ndërprerjeve të shpeshta të energjisë elektrike në lagjen “Gazmend Baliu”, në Shipol të Mitrovicës.
Zëdhënësi i policisë për rajonin e Mitrovicës, Larry Miller, tha se sulmi ndaj oficerëve të policisë ka ndodhur në kohën kur disa nga personat e përfshirë në protestë kanë tentuar ta largojnë ngasësin e një kamioni nga kamioni i tij.
Sipas tij, dy të dyshuarit janë arrestuar dhe më vonë janë liruar me urdhërin e prokurorit, ndërkohë që policët janë në kërkim të dy të dyshuarve të tjerë, të cilit ishin të përfshirë në këtë sulm. Gjatë kësaj javë autoritetet komunale dhe përfaqësuesit e UNMIK-ut kanë ndërmarrë disa përpjekje për të qetësuar banorët dhe për t’u dhënë atyre përgjigjën për kaosin energjetik.

Po ashtu edhe në Gjilan, me 30 janar, qinda qytetarë filluan t’i japin nënshkrimet në peticionin “Mjaft KEK”, që është iniciativë private e një gjilanase, ndërsa për shkak të mungesë së energjisë elektrike, disa drejtori komunale të Vitisë dhe gjimnazi i qytezës kanë shkuar në pushim të detyrueshëm. Drita Ramadani, një gjilanase e revoltuar me “terrin e rëndë”, si e tha ajo, të hënën ka nisur një iniciativë private për nënshkrimin e peticionit “Mjaft KEK” nga qytetarët, i cili do t’i dërgohet përgjegjësve të KEK-ut në qendër. Përfaqësuesit e këtyre komunave kanë qartësuar KEK-un për këtë regjim të pakontrolluar të reduktimeve dhe njëherit u kanë bërë thirrje qytetarëve që t’i paguajnë faturat e energjisë elektrike.

Edhe në Gjakovë, me 30 janar, dhjetëra banorë të qytetit dhe të disa fshatrave, në mënyrë të organizuar kanë protestuar në shenjë pakënaqësie me mungesën e energjisë elektrike.

Këto protesta, të cilat u mbajtën në të njëjtën ditë në disa qytete të Kosovës, i kanë shtyrë autoritetet e KEK-ut dhe institucionet tjera të mendojmë më seriozisht për funksionalitetin dhe riorganizimi e planit të reduktimeve ABC.

Konsumatorët e kategorisë A, që prej kësaj jave e deri në zgjidhjen e problemit me import të energjisë, do të furnizohen me energji elektrike 4 më 2 në favor të dritës, kategoria B 3 orë me rrymë dhe 3 pa të, ndërsa kategoria C zyrtarisht do të ketë 2 orë energji dhe 4 orë nuk do të ketë rrymë.

Ministri e Energjetikës dhe Minierave (MEM) , Ethem Çeku, dhe shefi i shtyllës të IV të UNMIK-ut Joachim Ruecker, të cilët njëherësh janë dhe anëtarë të Bordit të KEK-ut, theksuan së këtë vendim bordi i KEK-ut e ka marrë pas shtimit të kërkesave të konsumit të energjisë që tash për tash është në pikën më të lartë mbi 1200 megavat, ndërkohë që KEK-u po prodhon vetëm 550 megavat.

Çeku dhe Ruecker thanë se një ndër shkaktarët që ka ndikuar në orarin e ri të furnizimit është edhe pengesat dhe vështirësitë që janë hasur në transportimin e energjisë së importuar që kalon nëpër territorin e Serbisë.
Sipas ministrit Çeku dhe shefit të shtyllës IV, Ruecker, ky regjim i furnizimit me energji elektrike do të zgjatë me së shumti deri në fund të muajit shkurt.
E tërë kjo situatë e rëndë energjetike në Kosovë ka ardhur jo vetëm për shkak të importit të çrregullt me energji elektrike nga vendet e rajonit dhe të prodhimit jostabil të termocentraleve të KEK-ut, por edhe nga njëpjesë e madhe e fajit që e mbajnë edhe konsumatorët të cilët ose nuk e paguajnë energjinë elektrike ose e vjedhin atë. Ky ka qenë justifikimi që këto ditë e kanë dhënë autoritetet kompetente.

KEK ka filluar me zbatimin e planit të ashtuquajtur ABC në fillim të dhjetorit të vitit të kaluar. Sipas këtij plani, KEK-u konsumatorët i ndanë në tri grupe: A, B dhe C. KEK aktualisht prodhon mbi 550 megavat orë energji.
Zemërimi në rritje i qytetarëve për funksionalitetin e dobët të KEK-ut ndoshta mund të kalojë në dhunë të paparashikuar nëse autoritetet nuk japin shpjegimet e duhura për sistemin energjetik në Kosovë.
Bashkësia ndërkomëtare që prej përfundimit të luftës si dhe institucionet e Kosovës kanë shpenzuar qindra miliona euro për të mëkëmbur termocentralet e KEK-ut. Gjashtë vjet më pas, ky investim duket se është bërë pa analiza të sakta për faktin që kjo javë e dëshmoi jofunksionalitetin e vërtetë të TC të KEK-ut.
Sipas analistëve, autoritetet e KEK-ut duhet të mendojnë edhe për lartësinë e çmimeve të faturimit të energjisë elektrike. Kosova aktualisht shënon një ecje mjaft të ngadalshme të zhvillimit ekonomik, një numër i madh i njërëzve janë të papunë, pensionistët vazhdimisht shprehin brengat e tyre për pagat e ulëta, prandaj ndoshta ulja e çmimeve të faturimit të energjisë mund të konsiderohet një zgjidhje e përkohshme për pakësimin e pakënaqësive të qytetarëve.

Zgjidhjen e njërit prej problemeve më të mëdha të Kosovës, KEK-ut, mund ta garantojnë investitorët e fuqishëm, mirëpo edhe kjo zgjdhje mund të dështojë nëse qytetarët nuk i bëjnë pagesat për energjinë e shpenzuar.