[Agim!]

Nji ftim në dyluftim (duel)
Ky artikull, tue më shtrëngue me përgjegjë, hapi në shtyp të Stambollit nji polemikë t'ashpër qi u përfundue me nji ftim në dyluftim (duel) qi i a çova Hysein Xhahidit, drejtorit të "Taninit".
Sheih-islami, mbi këtë, botoi nji fetva me të cillen kundërshtoi tue gjykue duel-on kundra parashkresave (presceiptions) të Sheriatit e Mbreti, jo vetëm ndaloi me ba duel, por dhe na shtrengoi me u pajtue.
U pajtuem me Hysein Xhahidin e "Tanini" nuk shkroi ma as kundra mejet as kundra shqyptarvet.


Partija "Marrveshtje e Liri" e kryengritja Shqyptare.
Tue i u mbështetë levizjes vepruese qi paten pasë nder këto
kohna komplotistet e Taksimit ndeper konflikte të partis
"Marrveshtje e Liri" me partin "Bashkim e Perparim" shumë
zotnij paten pretendue ma vonë se kryengritja 1912 u organizue
me dijeni e me bashkpunim të partis "Marrveshtje e Liri"
Këjo dava asht fare kundra së vërtetës, pse as na nuk ishim aqë të pa mendë sa me i lajmue tyrqit mbi nji komplot shqyptar, as tyrqit nuk kishin pranue qi shqiptarët t'i rrokshin armët kundra ushtris së tyne.
Komplotistët kanë përfitue nga antagonismi i partivet politike, por pa i a bjerrë me as nji mënyrë karakterin fjeshtë komtar Komplotit.
Partija "Marrveshtje e Liri" ka muejtë me dijtë aq sa partija sunduese d.m.th, "jeune-turke'"
Roli i komplotistvet në ket mes asht kufizue më këte: Me e ndezë me çdo mënyrë antagonismin e këtyne dy partivet kryesore të politikës othomane.


Të shpërdamit e Parlamentit othoman.
Partija kundërshtare ishte tue fitue dita me ditë, antagonismi pat mërrijtë më nji shkallë aq t'ashpër sa partis Jeunë-turke nuk i pat mbetë tjetër armë për veç se me shpërda parlamentin, mjet qi mund të quhet fysheku i dishprimit qi i takon me provue ase me kerkue me provue çdo partije politike në të bjerrun të davas.
Partija Jeunë-turke përfitoi nga karakteri i vet revolutionar e guximtar dhe e përdoroi me fitim ket fyshek të mbramë.
U shpërda pra parlamenti tue lanë mbrapa nji pezmetim të pashoq nder rrethe t'oppositionit.
Më ket rasë u thashë deputetenvet arabe e qyrdë qi Xhemeitxhit kanë për të kerkue të fitojnë ndeper zgjedhjet e reja tue perdorue mënyra të pa ligjëshme e ndoshta edhe mjetet e terrorismit e kështu nuk ka me na mbetë ne veç se me i rrokë armët për me i dalë zot të drejtavet t'ona politike.
Qëllimi i em me ket propogandë ishte, me i u dhanë guxim e me i shty edhe ata kah udha e kryengritjes.


Komiteti bullgar i Makedonis e kryengritja e 1912-ës.
Mbassi u shpërda parlamenti othoman, Ismail Kemal begu u nis per Europe e unë për Kosovë, tue vendue me permbajtë korrespodencën ndepër mjet të Konsulatës Britanike të Shkupit.
Kur arrijta në Shkup puna e parë qi m'u desht me krye kje me qitë nji hap të njimendëshëm per nji të marrëm-vesh Shqiptar-Makedonas.
E kerkova dhe u poqa me Z.Pavlof, ish-deputetin e Shkupit në kohë të Turkis e ambassadori i Bullgaris pranë Mbret Wied-it më 1914.
Këtu po shkurtoi proponimin qi i bana:
'Tyrqit, mbas konstitutionit 1908, kanë ba e po "bajnë mjaft mizori në Shqypni e në Makedoni".
"Nuk i kanë nderue kurrqysh të drejtat e shqyptarvet e të bullgarvet".
"Terrorismi i tyne po shkon gjithnji tue u ashprue e po ndjekun nji politikë fjeshtë panturkiste. Pra, më duket se ka arrijtë koha me pështue prej kësaj zgjedhe mizore ndeper mjet të njij kryengritje të përbashkët tue pasë për qëllim me krijue nji shtet autonom shqyptar-makedonas".
"Më duket shumë e nevojshme qi mos t'a bjerrim ket rasë e unë jam aq i sigurët qi kemi për të fitue tue kenë se po pranoni të merrni pjesë në kryengritje vetëm atë-herë kur keni për të pa se shqyptarët po fitojnë".
Z.Pavlof m'u përgjegj:
"Proponimi i zotnis së Juej ka nji randësi aq të madhe sa nuk mundem me Ju përgjegj pa dergue nji njeri të posatshëm në Sofje e pa marrë urdhna prej qendrës së përgjithëshme të Komitetit t'ynë. Qandra e Shkupit nuk ka kompetencë me vendue mbi nji çashtje kaq të randësishme. Ju lutem pra me më dhanë lejë deri sa të më këthehet njeriu".


Të përpjekunat me Konsulin e Anglis të Shkupit.
Tue pritë pergjegjen e Z.Pavlof i u perdrejtova Konsulit Britanik të Shkupit dhe i bana ket deklaration me gojë:
"Na shqiptarët, për me i dhanë fund mizoris tyrke në Shqypni si edhe pengimevet qi po na bahen në çashtje t'alfabetit e kultures s'onë komtare, kemi zgjedhë si të vetmin mjet shpëtimi me ba nji lëvizje t'armatisun kundra sundimit turk.
Më ket rasë të rrezikëshme kemi nevojë të madhe per përkrahjen e Anglis.
Ju lutem pra të lajmoni Ministerin t'Uej të Punëvet të Jashtme mbi ket deklaration".
Konsuli ish nji zotni shumë liberal. Më pergjegji tue më thanë se kishte per t'i a komunikue me nji herë ket deklaration qeveris së vet e cilla sigurisht nuk kishte per t'a kursye nji përkrahje të gjallë në të mirë të njij Shqypnije qi rrokë armët për liri.
"Me gjith ketë, shtoi Konsuli Britanik, kam me muejtë me ju dhanë nji pergjegjie të këputme mbassi të marr pergjegjen e Londrës"
_____
Shënim: - Mbas disa ditesh Konsuli Britanik më ftoi në çajë me anen e dragomanit të tij z.Haxhi Havadis e me tha se Qeverija e tij i kishte përgjegjun mbi deklarationin t'em tue thanë se Anglia nuk ka interes nder çashtje Ballkanike, prandaj s'ishte as kundra as antare e nji kryengritje së Shqyptarvet.